Koude nacht

De zon komt op wasemend door nevelflarden. Zacht fluisterende herfstblaadjes, de velden lichtjes wit berijpt…. We hebben de afgelopen vier weken in het binnenland al een paar van dit soort zonsopkomsten gehad. Voor velen nog te vroeg op de ochtend om mee te maken. Vroegere vogels hebben de handschoenen al aangehad.


_{De nacht naar donderdag wordt een grotendeels heldere en daardoor koude. Tijdens het schrijven van dit verhaal op woensdagmiddag was de verwachting dat in de loop van de nacht vanuit het westen opnieuw sluierbewolking binnendrijft. Foto: Corina Machielse.}

Waren de meest recente nachten zeker niet zo koud, de komende nacht naar donderdag toe is dat zeker weer wel. Sterker nog, we zouden wel eens de eerste vorst kunnen noteren. Vorst op anderhalve meter wel te verstaan, de reguliere meethoogte. Vorst aan de grond, gemeten op 10 centimeter boven maaiveld, is in september al gemeten.

Voor de liefhebbers van vorst moet het allemaal wel meezitten. We zien namelijk wel dat de sluierbewolking die deze dinsdag over een groot van het land het land trok, in de avond tot boven Duitsland wegdrijft, en dat regionaal aanwezige stapelwolken inzakken. Maar in de loop van de nacht naar donderdag toe dringen, zoals het er woensdagmiddag tijdens het schrijven van dit verhaal naar uitzag, vanuit het westen nieuwe sluierwolken binnen.


_{Dikke sluierbewolking als op deze foto scheelt al gauw grof gezegd 3 graden afkoeling ten op zichte van een helemaal heldere situatie (bij weinig wind).}

En ook al is sluierbewolking niet zo dik, al snel wordt de nachtelijke afkoeling getemperd. Ook zo’n relatief dun wolkenscherm is namelijk vrij rap dicht genoeg om de (uit)straling van warmte van het aardoppervlak naar het heelal voor een belangrijk deel terug te kaatsen naar het aardoppervlak.

Vorstliefhebbers in het uiterste oosten en zuidoosten van het land hebben daarom nog de beste papieren voor het noteren van temperaturen onder nul. Vorst aan de grond, op 10 centimeter boven het maaiveld, komt op meer plaatsen voor dan vorst op anderhalve meter. Mits het zover afkoelt dus, afhankelijk van hoe snel en hoe dik de bewolking binnentrekt. Koud wordt het landinwaarts in ieder geval.


_{Zelfs bij het (in de nacht) overtrekken van dit soort relatief dunne sluierwolken is het effect op de temperatuur al merkbaar: het koelt minder sterk af, of de temperatuur stijgt zelfs weer. Foto: Corina Machielse.}

Dat de temperatuur op anderhalve meter hoogte in oktober voor het eerst onder het vriespunt daalt is overigens vrij normaal. De nachten na de nacht naar donderdag toe daalt de temperatuur ’s nachts minder ver doordat er meer bewolking aanwezig is, en er ook meer wind staat.

_{Bronnen: Meteo Consult, KNMI}