De morgenstond brengt… Mist aan de grond!

Het najaar is het jaargetijde waarin mist het vaakst voorkomt. Voor weerfotografen is dit een reden om ons te voorzien van prachtige plaatjes van het ochtendgloren. Als de zon eenmaal doorkomt, brengt mist namelijk prachtige visuele beelden. Maar toch is niet iedereen er altijd even gelukkig mee.


_{Als alleen de poten van de koeien niet te zien zijn spreken we van ‘koeiepotenmist’.}

“Vooral in het binnenland staan door dichte mist een aantal lange files”. Dit is een zin die vrijwel iedere Nederlander ’s ochtends wel eens op de radio heeft gehoord bij de verkeersinformatie. Want de mooie plaatjes voor fotografen hebben natuurlijk ook een keerzijde. Mist is namelijk hinderlijk voor het verkeer, want je ziet soms geen hand voor ogen.

Verschillende gradaties
Waterdruppeltjes die zich laag in de atmosfeer bevinden kunnen het zicht flink verminderen. Eigenlijk zijn deze waterdruppeltjes gewoon laaghangende bewolking. Als het zicht minder dan 10 kilometer wordt spreken we van nevel. Pas bij minder dan 1 kilometer zicht is er sprake van mist. Hierin onderscheiden we 3 verschillende gradaties. Bij zicht van minder dan 1000 meter spreken we van mist. Wordt het zicht minder dan 200 meter dan wordt dit dichte mist genoemd. Van zeer dichte mist is pas sprake als het zicht minder dan 50 meter bedraagt.


_{Toch levert mist mooie plaatjes op. Foto: Corina Magielse.}

Mist is vaak moeilijk te voorspellen. Het is een subtiel samenspel van wind, luchtvochtigheid en temperatuur. En dan zijn er ook nog eens allemaal verschillende soorten mist, die ieder op een andere manier ontstaan. Het voert dan ook te ver om dit tot in detail te bespreken.

Subtiel samenspel
De mist die momenteel in Nederland voorkomt, ontstaat door het afkoelen van de onderste laag in de atmosfeer. Koudere lucht kan minder vocht bevatten. Als de lucht afkoelt, neemt de relatieve luchtvochtigheid toe. Op een gegeven moment raakt de lucht verzadigd. Er is dan een luchtvochtigheid van 100%. Dan treedt er condensatie op. Waterdamp verandert in kleine waterdruppeltjes die in de lucht zweven en mist is een feit.


_{De huidige luchtdrukverdeling volgens de berekeningen van het Europese model. Mist kan goed gedijen in hogedrukgebieden.}

Vooral tijdens hogedruksituaties komt mist vaak voor (zie afbeelding hierboven). Er is dan weinig bewolking, waardoor het ’s nachts flink afkoelt. In dat geval is er sprake van een stabiele atmosfeer. De zwaardere koude lucht bevindt zich dan namelijk onder de veel lichtere warme lucht. Maar er mag niet teveel wind staan. Gebeurt dit wel dan mengen de twee luchtlagen zich met elkaar. Door het mengen van deze lucht stijgt de temperatuur. De lucht kan dan meer vocht bevatten, de luchtvochtigheid neemt af en er kan geen mist meer ontstaan of de mist lost op.


_{Soms zijn de koeien in het weiland (bijna) niet meer te zien. Foto: Marius Visser.}

De invloed van bewolking
Typisch zijn de situaties waarin er aan het einde van de avond mist ontstaat, maar deze in de loop van de nacht geheel oplost. Zonder dat er bijvoorbeeld sprake is van een toenemende wind. In dat geval is het meestal een binnenrijvende laag bewolking die ervoor zorgt dat de mist oplost. Deze bewolking werkt als een soort deken, waardoor de warmte wordt vastgehouden.

Toch is het veelal de zon die er voor zorgt dat de mist verdwijnt. Als de zon eenmaal doorbreekt warmt de atmosfeer op, waardoor ook dan de mist verdwijnt. Maar soms is de mist zo hardnekkig, dat het ook de zon moeite kost om de mist te doen verdwijnen. Het kan dan zelfs voorkomen dat lokaal de mist tot in het begin van de middag blijft hangen.

_{Bron: Meteo Consult}