'Regime change'
'Regime change'
Zonder dat het echt opviel, hebben we een bijzondere dag achter ons liggen. Dinsdag was, gemiddeld over dag- en nacht gezien, de eerste dag in een uitzonderlijk lange periode van 25 etmalen dat de temperatuur boven de klimatologische normaal uitkwam. Voorlopig houden we de bovengemiddelde temperaturen nog wel even vast.
Zowel het begin van de ‘te koude’ episode (in september) als de terugkeer naar een ‘te warm’ weerregime (nu) werden gemarkeerd door opmerkelijke weergebeurtenissen. Beide keren kwam het tot langdurige en regionaal zware neerslag. Ze benadrukten elk de omslag van het ene stromingspatroon naar het andere.
Weerregime 1. Een typerende weerkaart voor de eerste twee weken van afgelopen september. Een lagedrukgebied koerst noord van ons langs, een bijbehorende storing trekt over Nederland. Wel zitten we - en dat is aan deze kaart zelf maar voor een deel te zien - aan de warme kant van de straalstroom.
Wisselvallige eerste helft september
Na een zomer waarin langdurig stabiel zomerweer uitbleef, begon ook september wisselvallig. Depressies en storingen trokken via Groot-Brittannië (vaak Schotland) en Scandinavië noord van ons langs, meegevoerd door de belangrijkste tak van de straalstroom. In de straalstroom bevinden zich de meest actieve slechtweergebieden.
De straalstroom vormt daarbij de belangrijkste overgang tussen koude lucht in het noorden en warme lucht in het zuiden. Doordat de straalstroom wel dichtbij ons lag, en dus wisselvalligheid veroorzaakte, maar tegelijkertijd ook meestal duidelijk ten noorden van Nederland, was de aangevoerde lucht van origine zacht.
Deze omstandigheden (met geregeld bewolking, enige wind, en zachte lucht) resulteerden vaak in zachte nachten en overdag in temperaturen dichtbij normaal. Terwijl dit maar weinig mooi weer opleverde, was het dus klimatologisch gemiddeld over dag- en nacht gezien niet ‘te koud’.
Omslag één
De wisselvallige maar niet koude periode werd afgebroken rondom het weekeinde van 13 en 14 september. Een actief regenfront trok op vrijdag 12 september vanuit het zuiden langzaam het land binnen met op veel plaatsen langdurige regen, en regionaal tientallen millimeters neerslag.
Omslag 1. Rond het weekeinde van 13 en 14 september kwam de omslag. Aan de voorzijde van een oceaandepressie wordt van boven de zuidelijke oceaan in de bovenlucht veel warmte aangevoerd. Door deze aanvoer van warmte bouwde zich in de dagen erna een langerekt hogedrukbolwerk op ten noorden en noordwesten van ons. Tegelijkertijd trok een lagedrukgebied het Middellandse Zeegebied binnen. Het eerste van velen.
In de bovenlucht was de stroming zuidoostelijk. Dat had alles te maken met het ver zuidelijk uitzakken van een lagedrukkern in de bovenlucht die die dag via Frankrijk naar de Middellandse Zee schuift. En ten noorden ervan installeerde zich een langgerekte gordel van hogedruk, van boven het noordwesten van Rusland tot ten zuidwesten van Ierland.
Door deze omslag in het stromingspatroon veranderden er twee dingen. Ten eerste kwamen we aan de noordflanken van de straalstroom terecht. De straalstroom zou zich lange tijd met de belangrijkste tak boven het Middellandse Zeegebied gaan ophouden, met daar soms fikse buien en regelmatig lage temperaturen.
Weerregime 2. De straalstroom zou de volgende paar weken in het Middellandsee Zeegebied de ene na de andere buienstoring doen laten overtrekken. Wij kwamen daarbij aan de koele noordkant van de straalstroom terecht. De dichtbij gelegen hogedrukgordel die zich opbouwde, zorgde ervoor dat er nauwelijks neerslag viel. Wel was het gemiddeld over dag- en nacht gezien elke dag 'te koel' voor de tijd van het jaar. Uiteindelijk zou dit 24 dagen achter elkaar het geval zijn, een uitzonderlijk lange periode.
Ten tweede was de gordel van hogedrukgebieden ten noorden en westen van ons zo invloedrijk dat de regenhoeveelheden beperkt waren. Daarbij trokken soms wel uitgestrekte wolkenvelden over, maar waren ook er regelmatig zonnige dagen.
Voor veel mensen zal dit de mooiste periode in september zijn geweest, met weinig wind, weinig regen, en regelmatig zon. Wel zaten we in van oorsprong koude lucht ten noorden van de straalstroom. Hierdoor lagen de minimumtemperaturen, en vaak ook de maximumtemperaturen, onder normaal. Het daggemiddelde hield dat zelfs de rest van september vol, en zoals we nu weten ook nog de eerste zes dagen van oktober.
De omslag nu: in twee stappen
Rond de overgang van september naar oktober, begon de gordel van hogedrukwerking ten noorden en westen van ons te verzwakken. Eén voor ons belangrijke kern bleef over. Deze trok tot ten zuidwesten van Ierland op de oceaan weg. En aan de oostflanken ervan brak een sterke tak van de straalstroom door.
Omslag 2. Stap 1. In de loop van het weekeinde van 27 en 28 september zou de hogedrukgordel gaan opbreken. Een sterke kern ervan trok zich daarbij naar het westen terug. De weg kwam vrij voor storingen vanuit het noordwesten, maar we bleven eerst nog in koele lucht.
Het hogedrukgebied kwam zó ver weg te liggen dat de door de straalstroom meegevoerde depressies en storingen ons land konden bestoken met flink wat buiige neerslag. Maar we zaten nog wel in de koude lucht.
Ook dat laatste zou dus gaan veranderen. En wel als gevolg van het voorbij trekken van actieve restanten van een tropische depressie, genaamd Laura. Met de aanvoer van grote hoeveelheden warme vochtige lucht vanaf zuidelijker streken op de oceaan, gooide ze het stromingspatroon op zijn kop.
Omslag 2, stap 2. Restanten van tropische storm Laura brachten het afgelopen weekeinde eerst flink wat regen en wind. Daarachter stroomde veel zachtere lucht West- en Midden-Europa in. Dit gebeurde niet alleen aan de grond maar ook in de bovenlucht. Hierdoor bouwde zich een flinke uitloper van hogedrukwerking in de bovenlucht op. Het werd daardoor niet alleen zachter maar ook stabieler.
Zaterdag overdag was het nog kil met 11 tot 13 graden een fors aantrekkende wind. Zondag begon onder langdurige regenval al zachtere lucht binnen te stromen. En dinsdagavond voelde het in de vochtige warme oceaanlucht bij 16 graden en weinig wind voor sommigen aan als een zomeravond.
Op grote hoogte de belangrijkste veranderingen
Belangrijk bij dit alles was overigens dat in het kielzog van Laura niet alleen aan de grond, maar ook op grote hoogte warme lucht werd aangevoerd. Warmte lucht in de bovenlucht resulteert in hogedrukwerking in de bovenlucht, en dat zien we ook nu boven het continent terug. Dit heeft een stabiliserende werking op de atmosfeer.
Bovendien is door deze grootschalige indringing van warmte, de overgang met de koude lucht in het noorden, en daarmee ook de straalstroom een stuk naar het noorden weggeschoven. De invloed van storingen is in een groot deel van Europa op het moment dan ook klein. Dit geldt ook voor Nederland, met vandaag nog vooral in het oosten van het land de restanten van een verzwakte regenzone. De komende dagen is het overal droog en gaan de temperaturen verder omhoog.
Bron: Meteo Consult
Zonder dat het echt opviel, hebben we een bijzondere dag achter ons liggen. Dinsdag was, gemiddeld over dag- en nacht gezien, de eerste dag in een uitzonderlijk lange periode van 25 etmalen dat de temperatuur boven de klimatologische normaal uitkwam. Voorlopig houden we de bovengemiddelde temperaturen nog wel even vast.
Zowel het begin van de ‘te koude’ episode (in september) als de terugkeer naar een ‘te warm’ weerregime (nu) werden gemarkeerd door opmerkelijke weergebeurtenissen. Beide keren kwam het tot langdurige en regionaal zware neerslag. Ze benadrukten elk de omslag van het ene stromingspatroon naar het andere.
Weerregime 1. Een typerende weerkaart voor de eerste twee weken van afgelopen september. Een lagedrukgebied koerst noord van ons langs, een bijbehorende storing trekt over Nederland. Wel zitten we - en dat is aan deze kaart zelf maar voor een deel te zien - aan de warme kant van de straalstroom.
Wisselvallige eerste helft september
Na een zomer waarin langdurig stabiel zomerweer uitbleef, begon ook september wisselvallig. Depressies en storingen trokken via Groot-Brittannië (vaak Schotland) en Scandinavië noord van ons langs, meegevoerd door de belangrijkste tak van de straalstroom. In de straalstroom bevinden zich de meest actieve slechtweergebieden.
De straalstroom vormt daarbij de belangrijkste overgang tussen koude lucht in het noorden en warme lucht in het zuiden. Doordat de straalstroom wel dichtbij ons lag, en dus wisselvalligheid veroorzaakte, maar tegelijkertijd ook meestal duidelijk ten noorden van Nederland, was de aangevoerde lucht van origine zacht.
Deze omstandigheden (met geregeld bewolking, enige wind, en zachte lucht) resulteerden vaak in zachte nachten en overdag in temperaturen dichtbij normaal. Terwijl dit maar weinig mooi weer opleverde, was het dus klimatologisch gemiddeld over dag- en nacht gezien niet ‘te koud’.
Omslag één
De wisselvallige maar niet koude periode werd afgebroken rondom het weekeinde van 13 en 14 september. Een actief regenfront trok op vrijdag 12 september vanuit het zuiden langzaam het land binnen met op veel plaatsen langdurige regen, en regionaal tientallen millimeters neerslag.
Omslag 1. Rond het weekeinde van 13 en 14 september kwam de omslag. Aan de voorzijde van een oceaandepressie wordt van boven de zuidelijke oceaan in de bovenlucht veel warmte aangevoerd. Door deze aanvoer van warmte bouwde zich in de dagen erna een langerekt hogedrukbolwerk op ten noorden en noordwesten van ons. Tegelijkertijd trok een lagedrukgebied het Middellandse Zeegebied binnen. Het eerste van velen.
In de bovenlucht was de stroming zuidoostelijk. Dat had alles te maken met het ver zuidelijk uitzakken van een lagedrukkern in de bovenlucht die die dag via Frankrijk naar de Middellandse Zee schuift. En ten noorden ervan installeerde zich een langgerekte gordel van hogedruk, van boven het noordwesten van Rusland tot ten zuidwesten van Ierland.
Door deze omslag in het stromingspatroon veranderden er twee dingen. Ten eerste kwamen we aan de noordflanken van de straalstroom terecht. De straalstroom zou zich lange tijd met de belangrijkste tak boven het Middellandse Zeegebied gaan ophouden, met daar soms fikse buien en regelmatig lage temperaturen.
Weerregime 2. De straalstroom zou de volgende paar weken in het Middellandsee Zeegebied de ene na de andere buienstoring doen laten overtrekken. Wij kwamen daarbij aan de koele noordkant van de straalstroom terecht. De dichtbij gelegen hogedrukgordel die zich opbouwde, zorgde ervoor dat er nauwelijks neerslag viel. Wel was het gemiddeld over dag- en nacht gezien elke dag 'te koel' voor de tijd van het jaar. Uiteindelijk zou dit 24 dagen achter elkaar het geval zijn, een uitzonderlijk lange periode.
Ten tweede was de gordel van hogedrukgebieden ten noorden en westen van ons zo invloedrijk dat de regenhoeveelheden beperkt waren. Daarbij trokken soms wel uitgestrekte wolkenvelden over, maar waren ook er regelmatig zonnige dagen.
Voor veel mensen zal dit de mooiste periode in september zijn geweest, met weinig wind, weinig regen, en regelmatig zon. Wel zaten we in van oorsprong koude lucht ten noorden van de straalstroom. Hierdoor lagen de minimumtemperaturen, en vaak ook de maximumtemperaturen, onder normaal. Het daggemiddelde hield dat zelfs de rest van september vol, en zoals we nu weten ook nog de eerste zes dagen van oktober.
De omslag nu: in twee stappen
Rond de overgang van september naar oktober, begon de gordel van hogedrukwerking ten noorden en westen van ons te verzwakken. Eén voor ons belangrijke kern bleef over. Deze trok tot ten zuidwesten van Ierland op de oceaan weg. En aan de oostflanken ervan brak een sterke tak van de straalstroom door.
Omslag 2. Stap 1. In de loop van het weekeinde van 27 en 28 september zou de hogedrukgordel gaan opbreken. Een sterke kern ervan trok zich daarbij naar het westen terug. De weg kwam vrij voor storingen vanuit het noordwesten, maar we bleven eerst nog in koele lucht.
Het hogedrukgebied kwam zó ver weg te liggen dat de door de straalstroom meegevoerde depressies en storingen ons land konden bestoken met flink wat buiige neerslag. Maar we zaten nog wel in de koude lucht.
Ook dat laatste zou dus gaan veranderen. En wel als gevolg van het voorbij trekken van actieve restanten van een tropische depressie, genaamd Laura. Met de aanvoer van grote hoeveelheden warme vochtige lucht vanaf zuidelijker streken op de oceaan, gooide ze het stromingspatroon op zijn kop.
Omslag 2, stap 2. Restanten van tropische storm Laura brachten het afgelopen weekeinde eerst flink wat regen en wind. Daarachter stroomde veel zachtere lucht West- en Midden-Europa in. Dit gebeurde niet alleen aan de grond maar ook in de bovenlucht. Hierdoor bouwde zich een flinke uitloper van hogedrukwerking in de bovenlucht op. Het werd daardoor niet alleen zachter maar ook stabieler.
Zaterdag overdag was het nog kil met 11 tot 13 graden een fors aantrekkende wind. Zondag begon onder langdurige regenval al zachtere lucht binnen te stromen. En dinsdagavond voelde het in de vochtige warme oceaanlucht bij 16 graden en weinig wind voor sommigen aan als een zomeravond.
Op grote hoogte de belangrijkste veranderingen
Belangrijk bij dit alles was overigens dat in het kielzog van Laura niet alleen aan de grond, maar ook op grote hoogte warme lucht werd aangevoerd. Warmte lucht in de bovenlucht resulteert in hogedrukwerking in de bovenlucht, en dat zien we ook nu boven het continent terug. Dit heeft een stabiliserende werking op de atmosfeer.
Bovendien is door deze grootschalige indringing van warmte, de overgang met de koude lucht in het noorden, en daarmee ook de straalstroom een stuk naar het noorden weggeschoven. De invloed van storingen is in een groot deel van Europa op het moment dan ook klein. Dit geldt ook voor Nederland, met vandaag nog vooral in het oosten van het land de restanten van een verzwakte regenzone. De komende dagen is het overal droog en gaan de temperaturen verder omhoog.
Bron: Meteo Consult
