Momenteel raast de orkaan Ike af op de Amerikaanse stad Galveston. Dit is niet de eerste keer. Op zondag 9 september 1900 werd deze stad door dit natuurgeweld helemaal van de kaart geveegd. Maar hoe kon dit precies gebeuren? Werd de situatie onderschat door de lokale overheid? En wat waren de gevolgen?
De orkaan was niet alleen verantwoordelijk voor de bijna complete verwoesting van de Amerikaanse stad. De storm, die TX wordt genoemd, staat ook in de boeken van het National Hurricane Center als de meest dodelijke orkaan uit de geschiedenis. Officieel staat het dodental van deze storm op 8.000 personen. Een voetnoot geeft aan dat dit aantal een onzeker minimum is. Het is niet onwaarschijnlijk dat maarliefst 12.000 mensen door deze storm hun leven verloren.
De baan van de catastrofale orkaan 'TX' was totaal anders dan het gebied dat op 6 september werd gewaarschuwd voor het naderende onheil.
Menselijk falen?
Isaac Cline, hoofd van US Weather Bureau en plaatselijk weersfunctionaris, had in die tijd vooroordelen over de kwetsbaarheid van Galveston voor orkanen. Hij dacht namelijk, net als een aantal prominente wetenschappers, dat zijn stad door de ondiepe kust niet getroffen kon worden door vloedgolven. Tegenwoordig weet men wel beter. Vloedgolven worden door ondiep water namelijk nog groter in plaats van kleiner.
Een computersimulatie van de ontwikkeling van de maximumwindsnelheid van de orkaan. De grafiek toont, met behulp van de weinige waarnemingen die beschikbaar waren, een schatting van de maximale windsnelheid in de storm: 120 tot 140 mijl per uur.
Een andere aanleiding voor het grote dodental was de eigenwijze opstelling van de Amerikaanse meteorologen. Deze hadden de exacte ligging van de orkaan namelijk niet goed in beeld. De Cubaanse weerdienst had dit wel en deze voorspelden ook dat de storm na Cuba naar het westen zou trekken en in de Golf van Mexico verder zou activeren. Het US Weather Bureau negeerde deze berichten. Sterker nog, ze deden de Cubaanse meteorologen af als minderwaardige paniekzaaiers. Bovendien brachten dergelijke weersvoorspellingen en orkaanwaarschuwingen de overheidsdienst in verlegenheid en waren ze slecht voor de commercie.
De eerste voortekenen
De dag voor de noodlottige nacht liepen de straten van Galveston al onder water. Maar alle voortekenen van een orkaan ontbraken toen. De sluierbewolking die voor tropische stormen uit gaat was nergens te bekennen. Hetzelfde geld voor de loodgrijze lucht die een orkaan aankondigt. Wel maakte de branding een onheilspellend zwaar geluid. En ook de periode tussen de golven was langer dan normaal. Pas toen kreeg men in de gaten dat er een storm aanwezig was in de Golf van Mexico.
De orkaan behoort tot de major hurricanes in de Verenigde Staten tussen 1891 en 1900. Te zien is dat de orkaan een vrij unieke baan had. De meeste orkanen buigen in de Golf van Mexico namelijk af naar het noorden.
Waarnemingen voorafgaand aan de storm ontbreken. Het is dus niet vast te stellen of de storm boven de Golf van Mexico nog verder in kracht is toegenomen. Wat we wel weten is dat twee uur voor de orkaan het vasteland bereikt een windmeter is weggeblazen. De laatst geregistreerde windsnelheid bedraagt 165 kilometer per uur.
De grote catastrofe
In 2005 kwam het oog van de orkaan Katrina ten westen van de stad aan land, waardoor de stad de meeste wind te voorduren kreeg. Ook bij de orkaan die Galveston vrijwel geheel met de grond gelijk maakte was dit het geval. Zaterdagmiddag 8 september nam de wind toe en werden de golven almaar hoger. De inwoners van de stad zochten een schuilplaats in huizen of stevige gebouwen in de binnenstad. Veel hielp het echter niet.
Na al het natuurgeweld bleef er vrijwel niets overeind. Puin reikte zover het oog kon zien. Bron: Kerry Emanuel, Galveston and Texas History Center
Nog meer beelden van de verwoestingen
Vrijwel de hele stad werd van de kaart geblazen.
De vloedgolf arriveerde om half 8 ’s avonds. Huizen aan de waterkant waren niet bestand tegen dit natuurgeweld en bezweken. Puin vloog als dodelijke projectielen door de lucht. Hierdoor vonden mensen de door en raakten de gebouwen die op dat moment nog in tact waren beschadigd. Zondagmorgen bleek na zonsopgang pas hoe groot de schade was. Overal was puin te zien, zelfs zover als het oog reikte. Toch werden de eerste berichten, waarin 500 doden werden gemeld, als grote overdrijving gezien.
Orkaan Ike
Momenteel raast Ike als een orkaan van de tweede categorie door de Golf van Mexico. Verwacht wordt dat deze orkaan, voor hij aan land gaat, toeneemt tot eentje van de derde categorie. Daarbij zit Galveston opnieuw aan de verkeerde kant. Het oog van Ike komt namelijk ten westen van de stad aan land, waardoor de stad ook deze keer de hardste winden te verwerken krijgt. Gelukkig zijn momenteel de communicatiemiddelen en meteorologische modellen stukken beter. De bevolking van de stad is enkele dagen geleden al gewaarschuwd. Ook de evacuatie van bewoners is inmiddels al op gang gekomen, waardoor een ramp zoals die zich 108 jaar geleden voordeed voorkomen kan worden.
Bronnen:Kerry Emanuel e.a., Orkanen: wetenschap van een ‘hemelse wind’, Van Veen magazines; National Hurricane Center; Meteo Consult.