Knettergek van de 'meester'

Begin deze week was het zover. In het zuiden van Frankrijk stak een stevige mistralwind de kop op. Deze wind is een begrip voor de inwoners van het gebied ten zuiden van het Rhônedal. Sommige mensen vrezen de wind zelfs, en dat is niet alleen vanwege de stormachtige taferelen die dan optreden. Voor veel mensen levert de wind lichamelijke en psychische klachten op. Wat zijn deze klachten precies en hoe worden ze veroorzaakt?

Voor we hier naar gaan kijken is het zinvol om eerst te kijken wat een mistralwind is en onder welke omstandigheden hij ontstaat.

Het Genua-laag
De mistralwind is een droge en koude noord- tot noordwestelijke wind die ontstaat als lucht uit de poolstreken naar het Middellandse Zeegebied wordt ‘gezogen’. Deze noordelijke wind wordt meestal veroorzaakt door een lagedrukgebied ten noorden van Nederland en een hogedrukgebied ten westen of noordwesten van Frankrijk. Daarnaast vinden we een lagedrukgebied boven de Golf van Genua, ook wel het Genua-laag genaamd, in het noorden van de Ligurische Zee.


_{Dit kaartje laat een luchtdrukverdeling zien die garant staat voor een stevige mistralwind. Het Genua-laag in de golf van Genua is duidelijk terug te vinden.}

Dit lagedrukgebied in de Golf van Genua ontstaat door het warme water in het Middellandse Zeegebied, waar de Golf van Genua en de Ligurische Zee deel van uitmaken. Vanwege het warme water is er veel verdamping en stijgen pakketjes lucht gemakkelijk op. Door deze ´stijgbewegingen´ vormt zich hier een lagedrukgebied, dat de lucht uit het noorden als het ware naar zich toezuigt.

Trechterwerking in het Rhônedal
Onder invloed van dit lagedrukgebied in de golf van Genua worden de al bestaande luchtdrukverschillen vergroot, waardoor het nog harder gaat waaien. Maar dan zijn we er nog niet. Onderweg naar het Middellandse Zeegebied komt de wind een tweetal obstakels tegen: De Alpen en het Centraal Massief. Aangezien hij niet dwars door de bergen heen kan, zal hij wel tussen deze twee bergketens doormoeten.


_{Hier zijn de bergen te zien waar de mistral niet doorheen kan. De route door, en ligging van, het Rhônedal is ingetekend.}

Hier ligt het dal van de Rhône. Omdat de lucht hier door een smalle strook heen wordt geperst ontstaat een soort trechterwerking: het gaat namelijk nóg wat harder waaien. Daarbij kan de windsnelheid oplopen tot boven de 100 kilometer per uur, wat overeenkomt met windkracht 10 (zware storm). Er worden soms zelfs windstoten gemeten van meer dan 150 kilometer per uur. Deze toename van de wind wordt ook wel het venturi-effect genoemd.


_{De windwaarnemingen van afgelopen dinsdag 12.00 uur. Marseille is met het rode vlaggetje gemarkeerd. Links daarvan ligt het Rhônedal, te herkennen aan de harde wind.}

De mistralwind houdt meestal een paar dagen aan. Daarbij waait hij overdag meestal harder dan ´s nachts. Dan zijn namelijk de temperatuursverschillen tussen de Rhônevallei en de Middellandse Zee het grootst. Er zijn echter ook omstandigheden waarin de mistral ook tijdens de nacht onverminderd hard blijft doorwaaien.

Gekmakende meesterlijke wind
De naam Mistral is afkomstig van het woord magistralis. De Romeinen gaven deze naam aan de wind omdat ze er behoorlijk van onder de indruk waren. Maar de mistral maakte niet alleen indruk op de Romeinen, maar ook op de mensen die nu aan de kust ten zuiden van het Rhonedal wonen. Zij houden zelfs rekening met de wind bij de inrichting van het landschap. Zo word goed nagedacht over de aanplant van cipressen. Deze bomen kunnen namelijk een goede beschutting bieden tegen de harde en koude wind.


_{Deze bomen, cipressen genaamd, worden door de inwoners van de gebieden die te maken hebben met de mistal aangelegd om beschutting te bieden tegen de vervelende wind. Bron: Wikipedia.}

Maar welke gevolgen heeft de mistral voor de inwoners van de kuststreek? De wind maakt door zijn enorme snelheid veel geluid. Dit geluid houdt dag en nacht aan en daar worden veel mensen zenuwachtig en prikkelbaar van. Niet alleen mensen, maar ook dieren hebben er last van.

Vincent van Gogh
Vincent van Gogh heeft een deel van zijn leven doorgebracht in de Franse stad Arles. Hier schilderde hij een aantal van zijn meesterwerken, maar had hij ook regelmatig te maken met de gekmakende mistralwind. In die tijd had hij al last van depressies en daar kwam de mistral nog een keer bovenop. In een vlaag van verstandsverbijstering sneed hij zijn oorlel af.


_{Vincent van Gogh met een afgebonden oor, nadat hij had geprobeerd zijn oor er af te snijden om maar van het vervelende geluid van de mistral af te zijn. Bron: Wikipedia.}

Ook de statistieken tonen een mogelijk verband aan tussen de gemoedstoestand van mensen en de mistral. Zo neemt volgens de statistieken het aantal verkeersongevallen, zelfmoordpogingen en bosbranden toe. Daar komt bij dat bosbranden door de harde wind nog eens extra worden aangewakkerd. Ook neemt het ziekteverzuim bij bedrijven toe.

Voordelen van de wind
Toch heeft de mistral niet alleen nadelen. Naast alle negatieve uitwerkingen op de geestelijke gesteldheid van de mens is de hij eigenlijk ook goed voor de gezondheid. De harde wind zorgt er namelijk voor dat de lucht wordt gezuiverd. Luchtvervuiling afkomstig van industrie en grote steden wordt compleet weggeblazen.


_{De wind zorgt voor flinke golven bij de kust ten zuiden van Marseille. Vervelend voor de scheepvaart en voor zeilers, ideaal voor surfers. Bron: Wikipedia.}

Een ander voorbeeld zijn de watersporters. De scheepvaart en het zeilverkeer aan de Franse zuidkust mogen dan soms vanwege de mistralwind worden stilgelegd, surfers maken er gretig gebruik van. Niet alleen de harde wind is een reden voor hen om het water op te gaan, maar ook de golven die worden opgestuwd zijn omstandigheden die voor veel surfvermaak zorgen.

Het merendeel van de mistralwinden doet zich voor in de periode november tot en met april. Toch komt de situatie ook in de zomer voor.

_{Bronnen: Wikipedia, KNMI, www.ariege.nl, Meteorologica, eigen archief Meteo Consult.}