Vorige week overkwam het vakantiegangers rond het Gardameer in Italië en van het weekend was het raak voor Nederlandse kampeerders in Tarrogona aan de Spaanse Middellandse Zeekust. Zomer hagel zorgde daar voor enorme schade aan auto's, caravans en tenten.
Maar hoe kan het nou hagelen in de zomer? Hagel is toch meer iets voor een winterse bui in november of december? Moet het niet koud zijn voor dit weersverschijnsel?
Om hagel te krijgen moet het inderdaad koud zijn. Maar in de atmosfeer is altijd koud. Ga maar na, of je nu in de zomer of in de winter met het vliegtuig gaat. Op ongeveer 10km hoogte is het altijd ongeveer -50 graden.
Als je nu nagaat dat zware buien samengaan met hele grote stapelwolken die makkelijk 10km hoog komen, dan is het ook te begrijpen dat een groot deel van de wolk onder nul is. In dat gebied bevriezen de regendruppels en groeit de hagelsteen net zo lang tot dat hij zo zwaar is dat hij naar beneden valt.
Tijdens zijn val komt de hagelsteen door een deel van de atmosfeer die boven nul is. Soms smelt de hagelsteen dan weer en regent het dus. Maar, de hagelstenen vallen erg snel, veel sneller dan sneeuw, dus vaak haalt de hagelsteen makkelijk de grond, ook als het 30 graden is. Het kan daarom dus prima hagelen in de zomer.
©Weathernews
Niet verwonderlijk dat om die rede zware buien zoals die waar uit tornado's ontstaan vaak gigantische hagelstenen kunne produceren.
Alléén buienwolken zijn in staat om intensieve (en soms zware hagel) te produceren. Deze ontstaat echter niet helemaal op de manier zoals jij deze hier op het forum zet: omdat er druppels in de wolk naar beneden gaan vallen en vervolgens omhoog getransporteerd worden en daar bevriezen''. Dit is gedeeltelijk waar.
In werkelijkheid gaat geheel anders. In de top van een buienwolk botsen er op grote hoogte constant ijskristallen én ijsdeeltjes (cq ijskorreltjes) tegen elkaar. Het product van deze botsingen is alom bekend: korrelsneeuw. Deze lichte en luchtige bolletjes van ijs worden door daalstromen meegenomen naar gebieden van de buienwolk waar de temperatuur hoger is en waar er dus onderkoelt vloeibaar water voorkomt.
De jonge korrelsneeuw zal gedeeltelijk smelten (vooral de buitenkant) en zal in aanraking komen met onderkoelde druppeltjes. Deze druppeltjes kunnen zich bij de korrelsneeuw voegen, mede omdat de buitenkant nu uit vloeibaar water bestaat, wat als een soort 'plaklaag' dient voor nieuwe waterdruppeltjes (dit is ook te zien als je 2 losse druppels heel dicht bij elkaar brengt. In een fractie van een seconde worden de 2 afzonderlijke druppels dan 1 geheel).
In een nieuwe stijgstroom zal de korrelsneeuw weer naar de top van de bui verwezen worden.
Het vloeibare water aan de buitenkant van de korrelsneeuw zal weer bevriezen en er is dan een andere vorm van neerslag ontstaan: korrelhagel. Deze korrelhagel is al wat robuster/steviger van opbouw en zal als kern voor een veel grotere hagelsteen fungeren. Hiervoor is het wel noodzakelijk dat de korrelhagel meerdere reizen door de verschillende delen van de bui maakt (van onder naar boven en andersom).
Dit is alleen mogelijk bij uiterst diepe convectieve bewolking, welke het meest voorkomt in de zomer. Hoe vaker de steen zo'n reisje maakt, des te groter deze wordt.
De heldere lagen in een hagelsteen ontstaan in de delen van de bui waar vloeibaar water voorkomt en de matte lagen ontstaan in de top alwaar er alleen maar ijskristallen voorkomen.
In de winter, als de buienwolken veel lagere toppen hebben en de stijgstromen minder sterk zijn, zullen hagelstenen nooit de grote kunnen bereiken van zomerse hagelstenen die bijvoorbeeld uit supercellen vallen.
Groeten,
Marsel