De temperatuurbalans van de eerste jaarhelft
Algemeen weernieuws
De temperatuurbalans van de eerste jaarhelft
De temperatuurbalans van de eerste jaarhelft
Met het verstrijken van de eerste zomermaand, zit ook de eerste helft van 2008 erop. Het wordt tijd om eens een tussenbalans op te maken, waarbij we ons vooral zullen concentreren op de temperatuur. De kans dat we dit jaar opnieuw een (zeer) warm jaar beleven is erg groot, al kan er natuurlijk de komende maanden nog veel gebeuren op temperatuurgebied om dat beeld te wijzigen. Maar we beginnen met een korte terugblik op de afgelopen maand.
Juni 2008 warm en zonnig
De gemiddelde etmaaltemperatuur is de afgelopen maand opnieuw ruim boven de norm uitgekomen. In De Bilt werd een gemiddelde van 16.5 graden berekend, daar waar het gemiddelde over de jaren 1971 tot en met 2000 15.2 graden bedroeg. Het aantal zomerse dagen met een maximumtemperatuur van tenminste 25 graden lag amper boven de norm, maar dat gold wél voor het aantal warme dagen met een maximum van tenminste 20 graden. De belangrijkste koude fase vond plaats van 12 tot en 17 juni; op vijf dagen op rij lag de gemiddelde etmaaltemperatuur 2.0 graden of meer onder de norm. Landinwaarts kwam het toen in meerdere nachten tot vorst aan de grond.
De opgetreden minimum-, maximum- en gemiddelde temperaturen in De Bilt, gedurende juni 2008.
Daarentegen waren er twaalf junidagen die minstens 2.0 graden warmer waren en gedurende de helft daarvan was de afwijking naar boven zelfs 4.0 graden of meer. Op 2 juni, de warmste dag van de maand, werd zelfs een afwijking van zeven volle graden gemeten; de etmaalgemiddelde temperatuur bedroeg toen 22.0 graden. Het is dan ook geen wonder dat de balans als geheel duidelijk naar de ‘warme’ kant doorsloeg.
Een warme zomermaand verloopt meestal ook zonnig en daarin werden we ook deze keer niet teleurgesteld. In het noorden van het land was de zon 250 uren of langer tussen de wolken door te zien, het zuiden van het land moest het met één tot twee uren zonneschijn minder per dag doen.
Grote neerslagverschillen
Dat het noorden een stuk zonniger was dan het zuiden van het land, kwam ook tot uiting in de hoeveelheid neerslag die was gevallen. Met uitzondering van delen in Drenthe (zie de afbeelding hieronder) bleef het hele noorden droog, en dat na ook al een droge mei en april. Hier en daar viel er amper 25 mm, een heel verschil met de zuidoostelijke helft van het land, alwaar op veel plaatsen de normale junimaandsom werd gehaald of overschreden. Plaatselijk werd hier zelfs de 100 mm overschreden, iets wat ook meer lokaal in Drenthe gebeurde. Kon het groeiseizoen tot dusver in Zuid-Limburg met een verwaarloosbaar klein neerslagtekort worden afgesloten, in het noorden was het tekort hier en daar tot rond 220 mm opgelopen. Geen wonder dat daar de beregeningsinstallaties voor de akkers al wekenlang op volle toeren draaien!
De hoeveelheid gevallen neerslag in ons land in juni 2008. Het noorden is zeer droog, maar delen van Drenthe en de zuidoostelijke helft van ons land zijn tamelijk nat verlopen.
De neerslagtekorten in ons land sinds het begin van het groeiseizoen (1 april). Die tekorten zijn gering in Zuid-Limburg, maar lokaal in het noorden van het land groter dan 200 mm.
Het verloop van het neerslagtekort uitgezet tegen de tijd. De helft van alle jaren verloopt droger dan de blauwe lijn, één op de twintig jaren verloopt droger dan de groene lijn, de rode lijn is het recorddroge jaar 1976. Momenteel zit dit jaar (de zwarte lijn) tegen de groene lijn aan, maar het betreft hier een gemiddelde van het hele land. Het noorden is (veel) droger, het zuidoosten natter.
Eerste jaarhelft zeer warm
Niet alleen juni, maar eigenlijk alle maanden van dit jaar hebben tot dusver een positieve temperatuurafwijking laten zien. In april was die afwijking naar boven klein en nóg geringer in maart (nog geen 0.2 graden per dag), maar in mei, februari en januari was die afwijking groter dan 2.0 graden per dag gemiddeld. De relatief warmste maand van dit drietal was januari met een afwijking van 3.7 graden per dag naar boven, dit tot verdriet van de liefhebbers van ijs en sneeuw, maar ook in mei werd afgerond naar boven, een afwijking van 3.0 graden gemeten.
Het enorme aambeeld van een van de onweers- en hagelbuien die op zondag 22 juni de oostelijke helft van het land teisterden, trok hier over Bennekom, maar liet die plaats verder vrijwel ongemoeid.
Het resultaat is dat we tot en met 30 juni 330 graaddagen in de plus zijn beland, en dat is een zeer forse afwijking naar boven. Als alle resterende dagen van dit jaar (vandaag en morgen meegerekend!) een volstrekt gemiddelde temperatuur zouden opleveren, dan zal 2008 als geheel bijna een volle graad warmer zijn verlopen dan de norm. Tot en met gisteren was het jaar 1.8 graden warmer per dag gemiddeld…
Nieuw record in de maak?
Wat zegt dit nu over de tweede jaarhelft? Eigenlijk helemaal niets. We weten dat het vandaag en morgen warm of zelfs snikheet is en wordt, maar dat de temperaturen daarna naar een veel meer gemiddeld peil terugvallen. Toch lopen we niet veel risico door nu al te beweren dat de eerste julidecade een bovengemiddelde temperatuur zal gaan opleveren. Dat hieraan echter nog geen verregaande conclusies mogen worden verbonden, blijkt als we de tussenstand op 30 juni van de recordwarme jaren van 2007 en 2006 met die van dit jaar vergelijken.
Wat later die middag werden richting het oosten deze enorme stapelwolken gezien, die tot ware mastodonten wisten uit te groeien.
Vorig jaar was het aantal graaddagen op 30 juni al op 546 uitgekomen! Het leek aldus bijna een zekerheid dat daarmee het verse record uit 2006, meteen het jaar daarna scherper zou worden gesteld. Maar wat gebeurde er? De tweede jaarhelft verliep zowaar een tikje koeler dan de norm, waardoor het record uit 2006 niet verbroken, maar geëvenaard werd.
Hoe anders was het beeld in 2006! Op 30 juni stond het graaddagengetal slechts een miezerige 19 punten in de plus, dus de eerste jaarhelft van 2006 was qua temperatuur slechts gemiddeld verlopen met de kleinst mogelijke afwijking van 0.1 graad naar boven. In feite was het tot en met half maart zelfs iets tot véél te koud, maar werd er in de loop van het voorjaar een enorme temperatuurspurt ingezet, die tot het einde van het jaar, met een pitstop in augustus, werd voortgezet. Het huidige jaar zit halverwege dus tussen deze twee uitersten in.
Kort voor zonsondergang waren de enorme buienwolken, toen al diep boven Duitsland gelegen, nog als een lange rij net boven de oostelijke horizon te zien. Een groter contrast met de stabiele wolkenbank dichterbij is nauwelijks denkbaar!
Met een grote waarschijnlijkheid kan nu al gezegd worden dat 2008 als geheel een warm, mogelijk zelfs een zeer warm jaar gaat worden. De kans dat de hele tweede jaarhelft bijna twee graden koeler dan de norm zal gaan verlopen, is namelijk zeer klein. Of de komende maanden genoeg warmte zullen gaan opleveren om ook 2008 in de buurt te brengen van het recordwarme duo 2006-2007, of dat we terugzakken naar meer ‘normale’ temperaturen, moet simpelweg worden afgewacht.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI, eigen archief. Foto’s: Corina Magielse (voorpagina; de eerste zonsopkomst van juli 2008), KNMI, Tom van der Spek.
Met het verstrijken van de eerste zomermaand, zit ook de eerste helft van 2008 erop. Het wordt tijd om eens een tussenbalans op te maken, waarbij we ons vooral zullen concentreren op de temperatuur. De kans dat we dit jaar opnieuw een (zeer) warm jaar beleven is erg groot, al kan er natuurlijk de komende maanden nog veel gebeuren op temperatuurgebied om dat beeld te wijzigen. Maar we beginnen met een korte terugblik op de afgelopen maand.
Juni 2008 warm en zonnig
De gemiddelde etmaaltemperatuur is de afgelopen maand opnieuw ruim boven de norm uitgekomen. In De Bilt werd een gemiddelde van 16.5 graden berekend, daar waar het gemiddelde over de jaren 1971 tot en met 2000 15.2 graden bedroeg. Het aantal zomerse dagen met een maximumtemperatuur van tenminste 25 graden lag amper boven de norm, maar dat gold wél voor het aantal warme dagen met een maximum van tenminste 20 graden. De belangrijkste koude fase vond plaats van 12 tot en 17 juni; op vijf dagen op rij lag de gemiddelde etmaaltemperatuur 2.0 graden of meer onder de norm. Landinwaarts kwam het toen in meerdere nachten tot vorst aan de grond.
De opgetreden minimum-, maximum- en gemiddelde temperaturen in De Bilt, gedurende juni 2008.
Daarentegen waren er twaalf junidagen die minstens 2.0 graden warmer waren en gedurende de helft daarvan was de afwijking naar boven zelfs 4.0 graden of meer. Op 2 juni, de warmste dag van de maand, werd zelfs een afwijking van zeven volle graden gemeten; de etmaalgemiddelde temperatuur bedroeg toen 22.0 graden. Het is dan ook geen wonder dat de balans als geheel duidelijk naar de ‘warme’ kant doorsloeg.
Een warme zomermaand verloopt meestal ook zonnig en daarin werden we ook deze keer niet teleurgesteld. In het noorden van het land was de zon 250 uren of langer tussen de wolken door te zien, het zuiden van het land moest het met één tot twee uren zonneschijn minder per dag doen.
Grote neerslagverschillen
Dat het noorden een stuk zonniger was dan het zuiden van het land, kwam ook tot uiting in de hoeveelheid neerslag die was gevallen. Met uitzondering van delen in Drenthe (zie de afbeelding hieronder) bleef het hele noorden droog, en dat na ook al een droge mei en april. Hier en daar viel er amper 25 mm, een heel verschil met de zuidoostelijke helft van het land, alwaar op veel plaatsen de normale junimaandsom werd gehaald of overschreden. Plaatselijk werd hier zelfs de 100 mm overschreden, iets wat ook meer lokaal in Drenthe gebeurde. Kon het groeiseizoen tot dusver in Zuid-Limburg met een verwaarloosbaar klein neerslagtekort worden afgesloten, in het noorden was het tekort hier en daar tot rond 220 mm opgelopen. Geen wonder dat daar de beregeningsinstallaties voor de akkers al wekenlang op volle toeren draaien!
De hoeveelheid gevallen neerslag in ons land in juni 2008. Het noorden is zeer droog, maar delen van Drenthe en de zuidoostelijke helft van ons land zijn tamelijk nat verlopen.
De neerslagtekorten in ons land sinds het begin van het groeiseizoen (1 april). Die tekorten zijn gering in Zuid-Limburg, maar lokaal in het noorden van het land groter dan 200 mm.
Het verloop van het neerslagtekort uitgezet tegen de tijd. De helft van alle jaren verloopt droger dan de blauwe lijn, één op de twintig jaren verloopt droger dan de groene lijn, de rode lijn is het recorddroge jaar 1976. Momenteel zit dit jaar (de zwarte lijn) tegen de groene lijn aan, maar het betreft hier een gemiddelde van het hele land. Het noorden is (veel) droger, het zuidoosten natter.
Eerste jaarhelft zeer warm
Niet alleen juni, maar eigenlijk alle maanden van dit jaar hebben tot dusver een positieve temperatuurafwijking laten zien. In april was die afwijking naar boven klein en nóg geringer in maart (nog geen 0.2 graden per dag), maar in mei, februari en januari was die afwijking groter dan 2.0 graden per dag gemiddeld. De relatief warmste maand van dit drietal was januari met een afwijking van 3.7 graden per dag naar boven, dit tot verdriet van de liefhebbers van ijs en sneeuw, maar ook in mei werd afgerond naar boven, een afwijking van 3.0 graden gemeten.
Het enorme aambeeld van een van de onweers- en hagelbuien die op zondag 22 juni de oostelijke helft van het land teisterden, trok hier over Bennekom, maar liet die plaats verder vrijwel ongemoeid.
Het resultaat is dat we tot en met 30 juni 330 graaddagen in de plus zijn beland, en dat is een zeer forse afwijking naar boven. Als alle resterende dagen van dit jaar (vandaag en morgen meegerekend!) een volstrekt gemiddelde temperatuur zouden opleveren, dan zal 2008 als geheel bijna een volle graad warmer zijn verlopen dan de norm. Tot en met gisteren was het jaar 1.8 graden warmer per dag gemiddeld…
Nieuw record in de maak?
Wat zegt dit nu over de tweede jaarhelft? Eigenlijk helemaal niets. We weten dat het vandaag en morgen warm of zelfs snikheet is en wordt, maar dat de temperaturen daarna naar een veel meer gemiddeld peil terugvallen. Toch lopen we niet veel risico door nu al te beweren dat de eerste julidecade een bovengemiddelde temperatuur zal gaan opleveren. Dat hieraan echter nog geen verregaande conclusies mogen worden verbonden, blijkt als we de tussenstand op 30 juni van de recordwarme jaren van 2007 en 2006 met die van dit jaar vergelijken.
Wat later die middag werden richting het oosten deze enorme stapelwolken gezien, die tot ware mastodonten wisten uit te groeien.
Vorig jaar was het aantal graaddagen op 30 juni al op 546 uitgekomen! Het leek aldus bijna een zekerheid dat daarmee het verse record uit 2006, meteen het jaar daarna scherper zou worden gesteld. Maar wat gebeurde er? De tweede jaarhelft verliep zowaar een tikje koeler dan de norm, waardoor het record uit 2006 niet verbroken, maar geëvenaard werd.
Hoe anders was het beeld in 2006! Op 30 juni stond het graaddagengetal slechts een miezerige 19 punten in de plus, dus de eerste jaarhelft van 2006 was qua temperatuur slechts gemiddeld verlopen met de kleinst mogelijke afwijking van 0.1 graad naar boven. In feite was het tot en met half maart zelfs iets tot véél te koud, maar werd er in de loop van het voorjaar een enorme temperatuurspurt ingezet, die tot het einde van het jaar, met een pitstop in augustus, werd voortgezet. Het huidige jaar zit halverwege dus tussen deze twee uitersten in.
Kort voor zonsondergang waren de enorme buienwolken, toen al diep boven Duitsland gelegen, nog als een lange rij net boven de oostelijke horizon te zien. Een groter contrast met de stabiele wolkenbank dichterbij is nauwelijks denkbaar!
Met een grote waarschijnlijkheid kan nu al gezegd worden dat 2008 als geheel een warm, mogelijk zelfs een zeer warm jaar gaat worden. De kans dat de hele tweede jaarhelft bijna twee graden koeler dan de norm zal gaan verlopen, is namelijk zeer klein. Of de komende maanden genoeg warmte zullen gaan opleveren om ook 2008 in de buurt te brengen van het recordwarme duo 2006-2007, of dat we terugzakken naar meer ‘normale’ temperaturen, moet simpelweg worden afgewacht.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI, eigen archief. Foto’s: Corina Magielse (voorpagina; de eerste zonsopkomst van juli 2008), KNMI, Tom van der Spek.
