IJs in juni

IJs op het garagedak en op de auto. Voor de vroege vogels was het vanochtend een ijzige verrassing. Althans, op sommige plaatsen. Want onder een kraakheldere lucht en bij een weggevallen wind was het afgelopen nacht opvallend koud geworden. Debet aan de lage temperaturen was uiteraard ook de herkomst van de polaire lucht, uit het hoge noorden, en het feit dat de buien de temperatuur daags ervoor ook al goed laag hadden gehouden. We zitten bijna op de langste dag (en de kortste nacht) maar wat betreft temperatuur zou je dat dus niet zeggen.


_{Ria Luttikhold in Marienveld zag ochtendmist}

De laagste temperaturen werden, zoals zo vaak in dit soort situaties, gemeten op het meetveld van de vliegbasis Twente. Op normale waarnemingshoogte bedroeg het minimum er 1.4 graad. Vlak boven het gras, op 10 centimeter hoogte, heeft het er overtuigend gevroren met een grasminimumtemperatuur van maar liefst 3 graden onder het vriespunt. Ongetwijfeld zijn er op zeer beschutte plaatsen vergelijkbare of zelfs nog iets lagere temperaturen gehaald, maar die krijgen we met een relatief schaars meetnet nooit boven water.


_{In een achtertuin zoals van Hans Wildeboer komt het kwik minder laag}

In het verleden werden er tijdens koude stralingsnachten in de winter nog wel eens meetcampagnes georganiseerd door de vereniging van weeramateurs. Gewapend met warme kleding en natuurlijk de benodigde meetapparatuur zocht men de koudste plekjes op. Bijvoorbeeld op zandgronden in het binnenland, maar even goed in duinpannen aan de kust. Want ook daar kan het opvallend koud worden. Als dat afgelopen nacht was gedaan, zou er misschien wel ergens op normale waarnemingshoogte een tiende graad vorst zijn gemeten. Al blijft dat natuurlijk gissen. Hoe dan ook, het was vanochtend zeer koud. Toch werden er geen records gemeten. Voor de Bilt is de laagste gemeten minimumtemperatuur in de tweede decade van juni een waarde van 1.5 graad, gemeten in 1923. Wat Twente toen haalde, is helaas niet meer te achter halen. Die meetreeks is beschikbaar vanaf 1951. Afgelopen nacht kwam De Bilt niet verder dan een minimum van 4.2. De vliegbasis Deelen, vaak ook een koud station, kwam tot 2.7 graden.

Met het koude weer loopt het overschot aan reeds gerealiseerde warmte dit jaar wat terug. Vanochtend was het aantal graden in de plus afgenomen tot de nog steeds zeer imponerende waarde van 316 graden. Voor de duidelijkheid, dit getal komt tot stand door vanaf 1 januari op dagbasis het verschil te bepalen van de gemiddelde etmaaltemperatuur (van die dag) en de gemeten etmaaltemperatuur. Teruggerekend naar afwijking per dag, het is vandaag de 168e dag van het jaar, komt de afwijking neer op gemiddeld 1.9 graden te warm. Dat is natuurlijk veel, maar toch valt dit resultaat in de schaduw van vorig jaar. Toen zaten we op de 16 juni op een plus van 536 graden, ofwel een dagelijkse afwijking van 3.2 graden.


_{Ook in Aalsmeer een heldere nacht, maar duidelijk minder koud}

De gemiddelde jaartemperatuur bedroeg over de periode van 1971 tot en met 2000 in De Bilt 9.8 graden. Als we de huidige afwijking van 1.9 graden kunnen vasthouden gedurende de tweede helft van dit jaar, komen we uit op een jaartemperatuur van 11.8. Dat zou een zeer overtuigend warmterecord zijn. Het huidige record staat immers op 11.2, gemeten in zowel 2006 als 2007. Met andere woorden, ondanks de extreem warme eerste helft van vorig jaar, kwam het jaar 2007 door een tegenvallende tweede helft toch niet verder dan 11.2. Een evenaring van het kersverse record van 2006, dat wel, maar meer werd het niet. Daarmee wordt meteen duidelijk, dat we ook nu nog lang niet op de feiten vooruit kunnen lopen door te zeggen dat dit jaar vast wel het warmste jaar aller tijden wordt. Al geldt natuurlijk wel: een goed begin is het halve werk. In de komende tien dagen gaat de temperatuur wat omhoog, maar een overtuigend overgang naar warm weer blijft voorlopig uit.

_{©Meteo-Consult}

het was ook brrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr op de fiets vanmorgen...