Na een zomerse periode moet de temperatuur de komende dagen flink inleveren. Op veel plaatsen zal het in de middag niet warmer worden dan een graad of 16.
Het is niet ongebruikelijk dat een zomerse periode in juni omslaat naar kouder weer. Vaak draait de wind na een aantal warme dagen naar het noordwesten waardoor aanzienlijk koelere lucht uit het Noordzeegebied Europa binnenstroomt.
Boven het nog relatief koude water van de Noordzee ligt in deze tijd van het jaar vaak een wolkendek of een gebied met mist dat met de noordwestelijke stroming onze kant op komt. Gelukkig zijn er de komende dagen ook nog gaten in de bewolking te vinden, maar de zonovergoten dagen zijn we kwijt.
Vroeger maakten schaapscheerders van deze grijze en koele periode gebruik om de schapen te scheren. Meestal houdt dit weer namelijk enkele dagen aan, zodat de kale huid van de schapen niet blootgesteld wordt aan de felle junizon. Vandaar dat deze overgang naar koeler weer wel schaapscheerderskou wordt genoemd. Of het dit keer lang gaat duren, is nog maar even afwachten.
©Weathernews
Was het aan het begin van deze week nog volop zomer, een paar dagen later werd het in het zuiden van het land in de stromende regen niet warmer dan 12 graden. Slechts een paar dagen eerder werd het in diezelfde omgeving met veel zon nog 26 graden, een verschil van maarliefst 14 graden!
Op veel plaatsen werd het op 12 juni in de regen niet warmer dan 12 graden. Foto Reinier van Assen.
Vrijwel ieder jaar komt er in de eerste zomermaand, vaak tussen 5 en 20 juni, wel een periode voor waarin het bewolkt, regenachtig en koud is. In extreme gevallen kan het tijdens heldere nachten, vlakbij de grond, zelfs nog vriezen. Afgelopen nacht, 13 juni, gebeurde dat ook in Enschede waar het op 10 cm hoogte één graad heeft gevroren. Deze koude en natte periode in juni, die vaak een aantal dagen aanhoudt, wordt in de volksmond ook wel de “schaapscheerderskou†genoemd. Het koele en wisselvallige weer houdt in de maand juni vaak enkele dagen aan.
Wijk bij Duurstede, 12 juni 17.15 uur. Zeer zware (hagel)buien boven Utrecht en omstreken. foto: Alexandra Smink.
In het verleden maakten schaapscheerders hier gebruik van. Tijdens deze veelal bewolkte dagen scheerden ze de schapen zodat hun kale huid niet direct bloot kwam te staan aan de felle junizon. Gekscherend wordt deze periode ook wel eens aangeduid met de “Nederlandse Moessonâ€vanwege de soms extreme hoeveelheden neerslag die er in korte tijd kunnen vallen. Kijk maar eens naar afgelopen donderdag 12 juni toen er ruim 30 mm regen viel in het zuiden van het land.
Donderdag 12 juni viel tussen 10:00 en 11:00 uur in Ridderkerk de regen met bakken uit de lucht. Foto: Nathan Elshout.
De “aanjagerâ€van deze in juni vaak voorkomende weersomslag moeten we zoeken in Centraal Europa. De junizon warmt het Europese vaste land al flink op. De opgewarmde lucht boven het continent begint door thermiek omhoog te stijgen. Hierdoor ontstaat een tekort aan lucht vlakbij de grond waardoor de luchtdruk dus daalt. Door deze grootschalige luchtdrukdaling ontstaat een thermisch lagedrukgebied rond het Alpenmassief. In de omgeving van deze gevormde depressie kunnen gemakkelijk buien tot ontwikkeling komen waarbij de aangezogen vochtige Middellandse Zeelucht als katalysator fungeert. De periode die hierdoor wordt ingeluid noemen we in de weerkunde ook wel de “Europese Moessonâ€.
In de buurt van Zoetermeer werd op 12 juni onder een heftige bui zelfs een windhoos gesignaleerd. Foto: Youri.
Na een tijdlang standvastig en droog weer in Nederland, waarbij de zon het kwik tot zomerse waarden weet op te laten klimmen, luidt de ontwikkeling van een lagedrukgebied boven centraal Europa het begin in van een kille en natte periode. Door de ontstane luchtdrukverschillen tussen deze Europese depressie en een hogedrukgebied op de Atlantische Oceaan draait de wind in Nederland naar west- tot noordwestelijke richtingen. Door de aanvoer van frisse lucht vanaf het water daalt de temperatuur soms meer dan 10 graden ten opzichte van de warme periode ervoor. Oorzaak is het zeewater dat in het voorjaar nog koud is, halverwege juni rond 13 graden. De lucht op zee is meestal ook vochtiger waardoor er veel wolken voorkomen of zelfs mist die voor een grijze en kille dag kunnen zorgen in Nederland.
Als de vochtige Noordzeelucht landinwaarts opwarmt door de zon ontstaan ook gemakkelijk stapelwolken. Deze enorme bloemkoolwolken geven tegen de blauwe achtergrondlucht vaak een typisch Hollands plaatje weer. Soms klonteren de stapelwolken te veel samen waardoor de zon verdwijnt en het echt fris is. Vaak kunnen de stapelwolken flink doorgroeien waardoor ze tot regenbuien omvormen.
Tussen de buien door van die typische Hollandse luchten. Foto: Stan Bouman.
Terwijl het regent kan het daarbij op een enkele plek ook nog eens rommelen. De meeste buien vallen in deze periode overdag veelal landinwaarts, terwijl het in de kustregio's op een enkele bui na droog blijft en de zon zich het meest laat zien. Als de buien zich al op de Noordzee bevinden zullen ze zich zowel overdag als gedurende de nachtperiode ook langs de kust kunnen handhaven terwijl het ’s nachts dan in het steeds kouder wordende binnenland nagenoeg droog is.
©Meteo-consult