Zon steeds sterker


Kinderen spelen in de zon op het strand in Scheveningen. Foto: Johan Westra.

Niet alleen vandaag, maar minimaal deze hele week wordt in ons land een sterk zonnig weertype verwacht. Mooi voor de mensen die vakantie hebben, maar tegelijkertijd ook reden tot enige voorzichtigheid.
Elk jaar krijgen meer dan 20.000 Nederlanders huidkanker, waarvan er ongeveer 500 overlijden, meldt de site van het RIVM, de instantie die zich in Nederland wijdt aan het op een dagelijkse basis meten van de zonkracht. Blootstelling aan UV-straling afkomstig van de zon is waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak.
Door te lange blootstelling aan UV-straling kunnen binnen enkele uren verbranding van de huid en sneeuwblindheid ontstaan, gaat het RIVM verder. Op de lange termijn veroorzaakt blootstelling aan UV-straling een versnelde veroudering van de huid en het ontstaan van huidkanker. Chronische blootstelling van de ogen kan leiden tot vertroebeling van de lens (staar).


De zon komt op boven de Noorderplas in de buurt van Den Bosch. Op dit moment is er op verbrandingen nog geen kans. Foto: Yv van Vliet.

Positieve effecten
UV heeft ook positieve effecten op de mens. UV-straling vormt vitamine-D in de huid die onmisbaar is voor een goede botvorming. Recent onderzoek wijst er op dat vitamine-D remmend zou kunnen werken op het ontstaan van andere vormen van kanker. De zon is dus duidelijk een vriend, niet alleen een vijand.
Ultraviolette straling beïnvloedt niet alleen de gezondheid van de mens. UV heeft ook effect op de voedselketen en ecosystemen, zowel in het water als op het land. UV-straling bleekt en verzwakt materialen zoals verf en plastics.
In Bilthoven meet het RIVM continu de hoeveelheid UV-straling. Uit satellietmetingen en modellen wordt de UV-instraling overal op aarde berekend. Het RIVM gebruikt deze berekeningen, in combinatie met scenario's voor de ontwikkeling van de ozonlaag, om toekomstige effecten op gezondheid en milieu in te schatten. Huidkanker vormt hierbij het centrale thema.


Een diep blauwe lucht boven een geel veld met bloeiend koolzaad in de buurt van Loil. Omdat de lucht zo blauw is, schijnt de zon met kracht. Foto: Wil Lamers.

De paar wolkjes die Jannes Wiersema boven de velden in zijn buurt ziet, hebben geen invloed op de zonkracht daar.

UV-index
De zonkracht, of ook wel UV-index, geeft aan hoe sterk de zonnestraling de huid kan verbranden. Hoe hoger de zonkracht, hoe sneller je verbrandt, afhankelijk wel van je huidtype. De zonkracht is het hoogst bij een hoge zonnestand, als de ozonlaag dun is en als er weinig bewolking is. Verder kan de aanwezigheid van een sneeuwlaag ervoor zorgen dat de hoeveelheid UV-straling sterk wordt vergroot. Dit maakt dat je ook in de winter in de bergen snel kunt verbranden.
In Nederland wordt eind juni, begin juli de hoogste zonkracht gemeten. Zo'n 4 keer per jaar komt de zonkracht boven de 7. De afgelopen 10 jaar is slechts 2 keer een waarde boven de 8 geregistreerd.
Actuele metingen van de zonkracht en ook de opgetreden waarden van gisteren en eergisteren zijn steeds terug te vinden op de site van het RIVM. Zondag werd bij voorbeeld een maximale zonkracht van 4.7 waargenomen in Bilthoven. Voor vandaag wordt een zonkracht van maximaal 5.2 verwacht, morgen een zonkracht van 5.6.


Bevrijdingsdag verloopt net als vorig jaar onder een stralend blauwe hemel. Voor de mensen die naar de verschillende festivals gaan is een flesje zonnebrand bij de hand geen overbodige luxe. Foto: Martha Kivits.

_{Bronnen: RIVM, Meteo Consult.}