De middenfebruaridip

Na het zachte weer van de afgelopen (mid)dagen is het deze woensdag in het hele land behoorlijk afgekoeld. Bovendien was het bijna overal de hele dag grijs. Vanaf vrijdag keert het zonnige weerbeeld terug. Maar de temperaturen worden er niet echt hoger op. Vooral de nachten pakken zelfs nog eens wat kouder uit. Daarmee treden we in zekere zin in de voetsporen van veel februarimaanden uit het verleden: de dip van midden februari.


_{Tot en met dinsdagochtend waren dit soort plaatjes met rijp en soms zelfs een dun laagje ijs niet uitzonderlijk in de ochtend. Foto: Jannes Wiersema.}

Koude-invallen in ons land (als deze er zijn) lijken lukraak ergens in de winter plaats te kunnen vinden. In grote lijnen is dat ook zo, maar de timing is niet altijd helemaal toeval. De periode rond het midden van februari is een hele speciale. De tweede decade - van 11 tot 20 februari - lijkt een neusje te hebben voor scherpe temperatuursdalingen.

Hoewel de maand februari gemiddeld niet de koudste wintermaand is - dat is januari met 2,8 graden over de periode 1971-2000 - beleven we vaak juist in februari de laagste temperaturen. Daarbij is het opvallend dat als we de maand in drieën hakken, het middelste gedeelte gemiddeld gezien het koudst was in de periode 1971-2000 (waarover onze klimaatnormalen zijn berekend). De eerste tien dagen ligt de gemiddelde temperatuur op 3,1 graden, tijdens de dus koudste tweede tien dagen op 2,5 graden en de laatste tien dagen op 3,6 graden.

Overigens was dit niet alleen een kenmerk van de periode 1971-2000. Ook eerder in de vorige eeuw waren de koude-uitstapjes van de tweede decade van februari berucht. De laagste temperatuur in februari gemeten, werd bijvoorbeeld genoteerd op 16 februari 1956 Uithuizermeeden (-26,8 graden). Alleen op 27 januari 1942 in Winterswijk werd het nog kouder (-27,4).


_{Een temperatuursdip in midden februari is een veelvoorkomend verschijnsel in ons klimaat. Zie ook de bovenstaande grafiek met de temperaturen van de huidige februarimaand vergeleken met het langjarig gemiddelde (1971-2000). Het langjarig gemiddelde laat een duidelijk dipje zien rond het midden van de maand. Om daarna de logisch opgaande weg te volgen van de toch echt wel steeds sterker wordende zon.}

De 'middenfebruaridip' komt zelfs vrij duidelijk in het lopende 5-daagse gemiddelde terug, als we kijken naar de klimaatgemiddelde temperatuur door de maand heen - zie de grafiek hiernaast.

Ook nu zijn de temperaturen weer eens aan een daling bezig rond het midden van februari, al blijft de kou relatief bescheiden in vergelijking met vele kou-invallen die we - nu toch alweer ver in het verleden - hebben meegemaakt in deze periode van de maand.

Zeker in vergelijking met lenteachtige omstandigheden van vrijdag tot en met op de meeste plaatsen zelfs dinsdag, is het woensdag al gevoelig kouder geworden. Vooral overdag. De nachten volgen in het weekeinde.


_{Tijdens de middagen, aan de andere kant, waren terrastaferelen niet van de lucht (foto: Willy Bonnink). Nu is het echter ook in de middagen beduidend frisser geworden. Komende vrijdag breekt de zon wederom flink door. De dagtemperaturen gaan daarbij echter niet of nauwelijks omhoog. En de nachtwaarden doen een stapje verder terug. Al met al kunnen we, zeker in vergelijking met het tot nu toe zo zachte nieuwe jaar, toch wel spreken van een temperatuursdip.}

Vanaf vrijdag komen we aan de achterzijde van een koufront terecht. De echte diepvrieskou daarachter dendert Oost-Europa in. Maar bij ons worden met de heldere winterlucht toch ook wel aardig koude nachten tevoorschijn getoverd. In de nachten naar zaterdag en zondag komt op diverse plaatsen waarschijnlijk net aan tot matige vorst. Ook in het tot nu toe zeer zachte 2008 dus een dip rond het midden van februari.

_{©Meteo Consult, KNMI}