Onweerskans 9 juli 2024
Dinsdagavond kans op fors onweer
Nadat de afgelopen tijd de onweerssettings vooral gunstig waren voor Duitsland, komt de Benelux morgen in de vuurlinie te liggen.
Actueel
Momenteel bevinden we ons in maritiem polaire lucht (mP). Van zuidwest naar noordoost ligt een convergentiezone over het land. Deze convergentiezone wordt veroorzaakt door kustconvergentie. Met name in het noorden, waar de lucht nog instabiel is, kan er een bui door ontstaan.
Vanuit het zuiden schuift er steeds meer hoge en middelbare bewolking binnen. Deze bewolking heeft te maken met een warmtefront in de bovenlucht. In de bovenlucht kondigt zich dus al een nieuwe luchtsoort aan: maritiem tropische lucht (mT).
De maritiem tropische lucht bevind zich aan de grond pas in Zuid-Frankrijk. Daar kan het al ruim 30 graden worden. Dit zijn de temperaturen die mogelijk zijn in deze warme en vochtige lucht. Morgen stroomt deze lucht uit over de Benelux, maar door hoge en middelbare bewolking stijgt de temperatuur slechts tot 23-26 graden. In Limburg kan het nog 28-30 graden worden.
Synoptische situatie:
Met een zuidoostelijke stroming wordt warme en steeds vochtigere lucht aangevoerd. Een koufront trekt in de middag en avond over de Benelux. Het koufront ligt bij ongeveer theta-w 850 hPa 16°C en wordt voorafgegaan door een NO-ZW georienteerde thermische vore/laag.
Modelbeoordeling:
Het belangrijkste punt is de convectie van morgenavond. De grootschaliger patronen lijken vrij eenduidig, zelfs in de details zijn de opeenvolgende runs redelijk consistent.
1ste portie onweer: de vore
Nabij de vore lijkt eerst goed georganiseerde convectie te ontwikkelen (gevoed vanaf de grond) in de vorm van een squall line of enkele discrete supercellen. UWC* en EC verschillen met name in waar de convectie vanaf de grond kan ontstaan. In UWC* is dat boven ons land en dan vooral in de zuidwestelijke helft, in EC vooral boven België en het zuidoosten van Nederland. Dus de onzekerheid zit in de timing van de benodigde forcering en daarmee de regionalisering van de zwaarste randverschijnselen. Met name de kans op zware windstoten is subtantieel, naast de hoge neerslagintensiteiten, het onweer en de (grote) hagel. Het gaat hier om een potentieel gevaarlijke convectieve situatie, ook gezien het moment op de dag.
2de portie onweer: het koufront
Later in de avond volgt mogelijk een gebied met georganiseerde convectie dat niet vanaf de grond getriggerd wordt en minder heftig is qua randverschijnselen.
UWC* = United Weather Centres, dit is de samenwerking die de nieuwe Harmonie mogelijk gemaakt heeft. Ik vermoed dat hiermee de nieuwste harmonie bedoeld wordt.
Aandachtspunten
Temperatuur:
Vermoedelijk wat meer dagelijkse gang dan in de uitvoer. Morgenmiddag in het zuidoosten lokaal mogelijk 31°C.
Wind:
1ste portie: de vore
De bij de squall-line berekende zware windstoten in UWC* (Harmonie) zijn opvallend consistent (van run tot run), alleen de locatie van het zwaartepunt springt nog en wijkt bovendien af van EC. EC is verder overigens niet in staat om realistische convectieve windstoten te genereren in dit geval. We gaan er vanuit de door UWC* berekend windstoten enigszins realistisch zijn bij een dergelijke organisatiegraad, met regionaal 75-90 km/uur en lokale uitschieters van ca. 100 km/uur, het code oranje criterium komt daarmee in beeld.
2de portie: het koufront
Bij een mogelijk tweede buiengebied is de kans op zware windstoten kleiner (ontkoppeld), hetgeen overeen komt met wat UWC* laat zien.
Bewolking:
Morgenmiddag en avond geclusterde CB's*** met toppen boven FL400**. Bij het (hoogte)warmtefront laat UWC0* in de nacht en ochtend St**** ontwikkelen, een aandachtspunt. Ook bij het koufront en bij de occlusie kans op St****-bewolking.
**FL400 = Flight Level 40 000 voet, dit is een hoogte van ruim 12 kilometer.
***CB = Cumulonimbus
****St = Stratus
Neerslag:
1ste portie: de vore
Morgenmiddag MuCAPE van 1000 J/KG aan de kust tot 2000 J/KG in het zuidoosten. Er is een sterke windschering van ongeveer 40 kn, hetgeen zich met de lineaire forcering (convergentielijn bij de vore) waarschijnlijk manifesteert in een squal-line. UWC en HA40 berekenen af en toe ook enkele supercellen (zie updraft helicity) met zware windstoten boven 100 km/uur. Grote hagel is dan dus ook mogelijk.
2de portie: het koufront
Bij een mogelijke tweede golf is de effectieve schering lastiger te bepalen omdat de buien waarschijnlijk niet vanaf de grond ontstaan. De schering ligt dan tussen 30 en 40 kn, dus goed georganiseerde multicellen. De forcering komt mogelijk van het koufront. Ook de rechteringang van de jet zou een rol kunnen spelen. In de Harmonie uitvoer aanzienlijke neerslaghoeveelheden (20-40 mm), die enerzijds worden beperkt door de grote treksnelheid maar juist worden versterkt door de hoge PW (>40 mm).
De voorste linie op de vore. om 18:00 zie je deze boven West-Brabant en de Randstad liggen. Boven het westen van België komt dan het koufront met de 2de portie binnen.
De 2de portie op het koufront. Trekt van 18:00 tot 00:00 over het land, van zuidwest naar noordoost.
Wouter van Bernebeek - https://www.woutervanbernebeek.nl/forecast-tekst
Tot en met dinsdagavond komen Nederland en België tijdelijk in zeer warme lucht (afkomstig uit Spanje) terecht. Dinsdagmiddag worden de hoogste temperaturen verwacht: landinwaarts is dan lokaal een tropische 30 graden mogelijk, later zorgt een zeewind vlak langs de kust voor afkoeling. Deze luchtsoort is op grotere hoogte tevens behoorlijk vochtig, waardoor later op dinsdag de onweerskans vanuit het zuidwesten toeneemt.
Over de 1ste portie (de vore)
Allereerst een thermische vore. Kijkend naar de overlap CAPE/shear is met name boven het midden en westen een relatief grote kans op hevig onweer. Daar ontstaat namelijk een gebied met circa 1000 J/kg ML-CAPE met 30-35 knopen effectieve schering, wat goed ontwikkelde multicellen oplevert (waarschijnlijk opgelijnd). In een vroeg buienstadium is ook het type supercell mogelijk. Eigenlijk bedraagt de diepe windschering op 0-6 km minstens 40 tot 50 knopen, maar progtemps tonen een behoorlijk hoge wolkenbasis van veelal ruim boven 1500 meter hoogte. Zodoende wordt lang niet alle schering binnen de verticale kolom verzilverd. Richting het zuidoosten is beduidend meer CAPE aanwezig (lokaal tot >2000 J/kg), maar de dynamiek ligt juist wat lager.
Zware windstoten vormen bij alle buien het grootste aandachtspunt. Doordat de wolkenbasis hoog ligt en zich daaronder een vrij droge laag bevindt, kan dat een windstotenfront in de kaart werken en langdurig in stand houden. Bij een bui of bow-segment langs de vore behoren windsnelheden lokaal boven 100 km/uur zomaar tot de mogelijkheden, al zal dat wel op kleine schaal plaatsvinden. Uiteraard zijn dergelijke stoten wel schade makend en zeker in de zomer.
Over de 2de portie (koufront)
In de nacht naar woensdag nadert vanuit het zuidwesten een koufront ons land, waarlangs eveneens buien kunnen ontstaan. Dit zal naar verwachting vooral gebeuren in gebieden waar nog potentiële energie aanwezig is (en waar dus nog geen onweer tot dat moment heeft plaatsgevonden), in het zuidoosten of uiterste oosten bijvoorbeeld. Ook dit zijn overwegend opgelijnde multicellen, maar wel meestal verscholen in een groter gebied met buiige regen. Daarnaast lijkt het koufront in veel modellen enigszins evenwijdig met de bovenstroming over dezelfde regio te slepen, waardoor de totale neerslagsommen lokaal flink oplopen. Op sommige plaatsen is binnen een tijdvak van 12 uur 30-50 mm regen mogelijk. Na passage van het koufront draait de wind snel naar WZW en dan is de warme lucht verdreven.
Op dit moment trekt er wat meer bewolking het zuiden en westen van Nederland binnen. Deze bewolking behoort tot het warmtefront dat ons nog iets hogere temperaturen gaat geven. Afhankelijk van de hoeveelheid zon achter het warmtefront (in het oosten veel zon, in het westen veelal bewolking) stijgt de temperatuur tot 25 (weinig zon) ofwel ruim 30 graden (veel zon). Limburg zou vandaag nog de 31 graden aan kunnen tikken, want het warmtefront brengt daar niet al te veel bewolking. Het warmtefront brengt geen neerslag.
We bevinden ons in maritiem tropische lucht (mT). Boven Frankrijk bevinden zich al enkele onweersbuien op het koufront. Op woensdag brengt het occlusiefront nog wat meer verkoeling, achter het occlusiefront is het circa 18 tot 21 graden (martiem polaire lucht, mP).
Over het midden en oosten van het land zal een vore gaan trekken (rode lijn). Het is onzeker of er überhaupt buien op de vore gaan ontstaan. Als deze kunnen ontstaan, zijn 1-2 supercellen mogelijk met kans op grote hagel (circa 2 cm) en plaatselijk windschade. Deze supercellen zullen vooral telkens aan de zuid-zuidoostzijde van een buiencluster bevinden. Grootste kans hierop voor België en Noord-Brabant.
Vervolgens zal het koufront van zuidwest naar noordoost over het land trekken. Daarbij draait het zich een beetje in, dat wil zeggen dat het noord-zuid georiënteerd begint, en noordwest-zuidoost georiënteerd eindigt. In de beginfase kunnen er ook op het koufront supercellen voorkomen, maar deze zullen snel samensmelten tot een squal-lijn waarop (zeer) zware windstoten voor kunnen komen. In een groot gebied kans op 70-90 km/u, plaatselijk uitschieters tot ruim 100 km/u. Bovendien zal het koufront enige tijd over het land slepen, waardoor neerslagsommen op kunnen lopen tot 20-40 mm.
Koers elevated buien bij Parijs
Deze buien verlopen niet geheel volgens de weermodellen van gisteren. Estofex heeft er zijn verwachting er iets op aangepast:
This Mesoscale Discussion was issued to update the current thunderstorm activity over NW into N-CNTRL France.
Latest WV loop places an E-ward travelling low-amplitude wave currently over the E-Bay of Biscay. Downstream WAA regime caused an increase in convection along a sloped frontal zone with a few stronger tail-end cells now approaching the area of Paris. Latest radar data indicates some weakening, which is in line with the NWP expectations.
Latest WRF soundings next to the convection show an elevated nature of the convection atop an inversion, centered at around 750 hPa. Modest effective shear with MUCAPE up to 600 J/kg may support a few hail and heavy rain reports as this convection continues E/ENE.
Beyond noon / around and NE of Paris, environmental conditions improve for surface based CI. This scenario will be covered by a separate MD later-on.
Naar verwachting verzwakken de buien dus, maar ze zijn al wel iets vroeger, mogelijk richting 16:00 al bij Zeeland/West-Brabant.
| Gewijzigd: 9 juli, 10:36 uur, door Thijs.
Aandachtspunten: zware windstoten en neerslagsom
Zware windstoten
KNMI guidance
UWC laat van run tot run een duidelijk signaal zien voor windstoten van meer dan 75 km/u en 1 of 2 squall lines (goed te zien in de gemiddelde wind). EC laat dit beeld ook zien, alleen is het model niet in staat om windstoten te bereken in deze situatie en heeft soms wat last van de bekende zwaartekrachtgolven (vooral de 12UTC run had hier last van en is dan eigenlijk niet bruikbaar). Het lijkt me dan ook wel vrij zeker dat de 75 km/u ergens wel wordt gehaald, al blijft het noordwesten in de laatste runs constant buiten schot.
De bij de squall-line berekende zware windstoten in UWC (Harmonie) uitvoer zijn qua sterkte consistent (van run tot run), alleen de locatie van het zwaartepunt schuift nogal en wijkt bovendien af van EC. EC is niet in staat om realistische convectieve windstoten te genereren in dit geval. We gaan er vanuit de door UWC berekende windstoten enigszins realistisch zijn bij de te verwachten organisatiegraad, met lokaal 75-100 km/uur, dus lokaal kan het Oranje criterium (ruim) overschreden worden. Bij een mogelijk tweede buiengebied is de kans op zware windstoten kleiner (ontkoppeld), hetgeen overeen komt met de UWC uitvoer.
UWC = United Weather Centres, de weerinstituten achter de nieuwe Harmonie.
Hieronder, links kans op windstoten 80 km/u of hoger. Midden: kans op windstoten 100 km/u of hoger. Rechts: kans op windstoten 120 km/u of hoger.
Boven: Icon-D2 ensemble, onder Arome-ensemble.
Blauw = 0 - 25%, groen: 25-50%, geel: 50-75%, rood: 75-100%.
Je ziet dat er een voorkeur is voor een strook van de oostelijke helft van Vlaanderen naar Oost-Brabant en Noord- en Midden-Limburg. In het Arome ensemble is de kans op zware windstoten in zijn geheel aanzienlijk kleiner dan in Icon-D2. De kuststrook en het noorden lijken de zware windstoten te ontlopen (hoewel Arome nog een paar leden met zware windstoten over Groningen heeft).
Likelyhood for a major event over Belgium and the Netherlands is increasing with in the meantime up to 45 % for Bft 12 (ID2 EPS 00 UTC). #SevereWeather pic.twitter.com/OP2lbw1GfG
— Marcus Beyer (@meteomabe) July 9, 2024
A level 2 was issued across far NE France into Benelux and far NW Germany mainly for damaging gusts.
A level 1 surrounds that risk for similar hazards but with lower probabilities. An isolated tornado is possible along the cold front over Belgium/the Netherlands. In addition, a few heavy rain and large hail events are forecast.
Neerslagsom
Het koufront kan een beetje slepen, zodoende kan intensieve neerslag ruim een uur aanhouden. In totaal kan er hierdoor plaatselijk flink wat regen vallen. Wateroverlast verwacht ik echter amper, zware windstoten blijven echt het grootste aandachtspunt!
Vanmiddag MuCAPE van 1000 J/KG aan de kust tot 2000 J/KG in het zuidoosten. Er is een sterke windschering van ongeveer 40-45 kn, hetgeen zich met de lineaire forcering (convergentielijn bij de vore) waarschijnlijk manifesteert in een squal-line (duidelijk te zien in de gemiddelde wind) UWC en HA40 berekenen af en toe ook enkele supercellen (zie updraft helicity) met zware windstoten boven 100 km/uur. Grote hagel is dan dus ook mogelijk. Bij een tweede convectief systeem is de effectieve schering lastiger te bepalen omdat de buien waarschijnlijk niet vanaf de grond ontstaan. De schering ligt dan tussen 30 en 40 kn, dus goed georganiseerde multicellen. De forcering komt mogelijk van het koufront. Ook de rechteringang van de jet zou een rol kunnen spelen. In de Harmonie uitvoer aanzienlijke neerslaghoeveelheden (20-40 mm), die enerzijds worden beperkt door de grote treksnelheid (30-40 kn) maar juist worden versterkt door de hoge PW (>40 mm).
PW = Precipitable water, de totale potentiële waterinhoud van de lucht.
30-40 knopen = 55 tot 75 km/u treksnelheid.
Hieronder, links kans op meer dan 10 mm regen. Rechts: kans op meer dan 20 mm regen.
Boven: Icon-D2 ensemble, onder Arome-ensemble.
Blauw = 0 - 25%, groen: 25-50%, geel: 50-75%, rood: 75-100%.
Met name in het midden van het land kan er behoorlijk veel regen vallen.
| Gewijzigd: 9 juli, 11:24 uur, door Thijs.
Dat klopt inderdaad, in het westen loopt de temperatuur achter ten opzichte van het zuidoosten. Dat komt inderdaad door hoge en middelbare bewolking. Het warmtefront trekt momenteel van zuid naar noord over het land. Maar, gelukkig zat dat ook in de modellen. Het is niet zo dat het westen heel erg achterloopt t.o.v. de modellen.
Na het warmtefront zal de zon er in de oostelijke helft opnieuw bijkomen, maar de westelijke helft blijft deels bewolkt, de zon prikt dan maar gedeeltelijk door de bewolking.
De zwarte bolletjes zijn de waargenomen temperaturen in Voorschoten (bij Leiden). De lijntjes zijn alle modellen. Je ziet dat de temperatuur niet meer zo snel stijgt als eerder vanochtend, omdat de bewolking van het warmtefront binnentrekt.
De waargenomen temperaturen zie je in de cirkels, op de achtergrond zie je de harmonie temperaturen van hetzelfde moment. De verschillen zijn niet erg groot, Harmonie zit er prima op.
Boven de Noordzee zie je in het grijs de radarbeelden, vergeleken met in het blauw de berekeningen van Harmonie, ook qua buien boven de Noordzee geen grote verschillen. Boven Frankrijk lijken de buien overigens wel eerder te zijn. | Gewijzigd: 9 juli, 11:19 uur, door Thijs.
De voorste bui (met mogelijk supercell-eigenschappen) steekt momenteel de Belgisch-Franse grens over. Op de radar zijn de windstoten ook een beetje te zien. Dit zie ik aan de hand van een outflow boundary. De wind blaast allemaal insecten de lucht in, waardoor de radar niet alleen tegen regendruppels aan botst, maar ook tegen insecten. Zodoende is te zien waar de wind sterk toeneemt.
Dat zien we hieronder gebeuren tussen Saint-Quentin, Fourmies en Laon (dat lichtblauwe lijntje). Er is eerder bij Troyes een windstoot van 107 km/u gemeten.
De voorste bui heeft een afwijking naar het oosten (een rightmove), maar zou het komende uur ook af kunnen zwakken. Een paar uur eerder zwakte een andere bui ook al af (waarschijnlijk omdat het nog niet voldoende vanaf de grond gevoed werd). Er zit bovendien nog niet zoveel onweer op die buien, maar wel wat mooie wolkenstructuren.
Ik verwacht vooral van de buien ten noorden van Parijs dat dat de buien gaan worden die in Nederland steeds verder kunnen organiseren tot een squall. De meest hevige exemplaren bevinden zich telkens aan de zuid-zuidoostzijde, daar stroomt de meest onstabiele lucht de bui in. Ook de aangroei is vooral in zuid tot zuidoostelijke richting. | Gewijzigd: 9 juli, 15:04 uur, door Thijs.
Voorste bui komt al iets eerder
De vermoedelijke supercel die nu over omgeving Brussel trekt, is nu ook opgenomen in de meest recente berekeningen. Daar lijkt die een koers te varen over Brabant heen, vervolgens richting de Veluwe. In ICON-D2 nemen de buien op het koufront die losse supercel uiteindelijk de wind uit de zeilen, en zwakt het af. In Harmonie blijft die losse bui het front voor, en komen er ook zwaardere windstoten op voor.
Harmonie met een koers over Oost-Brabant richting Veluwe-Achterhoek. Mij lijkt een dergelijke rightmove met een als gevolg oostelijkere koers wel waarschijnlijk.
ICON-D2 met een opvallend westelijke koers, hierbij haalt het koufront uiteindelijk deze losse cel in. Ik zou hier eigenlijk een iets oostelijkere koers verwachten.
De situatie ziet er tot nu toe prima uit, de buien trekken Nederland binnen. Na het warmtefront is het vooral in de oostelijke helft conform verwachting weer goed opgeklaard. Op de vore bevindt zich een losse onweersbui (mogelijk supercel).
Op het koufront zitten opgelijnde buien die richting een squall-line gaan. De squal zal de komende uren verder gaan organiseren en versnellen. Punt van aandacht voor de westelijke helft is het nadelige effect van die losse bui van de vore. Deze kan de energie aan het aardoppervlak uitputten, waardoor de buien op het koufront mogelijk meer elevated zijn. Daardoor mogelijk op minder grote schaal randverschijnselen zoals windstoten.
In vakjargon:
De voorste supercel die wel surface-based is, laat een cold-wake achter. Hierdoor worden de buien die nu West-Vlaanderen binnentrekken waarschijnlijk elevated.
| Gewijzigd: 9 juli, 16:58 uur, door Thijs.
Dat gaat inderdaad nog een lijn vormen. Daarbij is de koers een stukje oostelijker dan je telkens zou verwachten. Dit komt door een "rightmove" die de meest zware buien vaak maken.
Door die rightmove werkt de verwachting van bijv. buienradar of buienalarm vaak iets minder goed dan gebruikelijk. De apps verwachten een rechte lijn (stippelpijl) terwijl de buien een bocht maken naar rechts (doorgetrokken pijl).
Dat boven Zeeland en België (koufront) gaat inderdaad waarschijnlijk een lijn vormen, en dan pakt het het grootste deel van het land wel mee. Het noordwesten blijft misschien wel buiten schot, en ook voor Midden- en Zuid-Limburg moet ik het nog zien.
Zodra de nacht begint te vallen worden de buien wel elevated, dat betekent dat de regen blijft & nog een beetje onweer. Qua windstoten zouden de scherpste kantjes er misschien wel al afgaan. Dit is vooral van toepassing op het noorden&noordoosten.
