Het winter discussietopic 2022-2023!
In 2020 én 2021 begonnen we dit wintertopic met:Kans op windstoten van 70 tot 100 km/u, later ook kans op (natte) sneeuw!Ik denk dat we veilig kunnen zeggen dat we er dit jaar beter voorstaan. Ik vond het best vermakelijk om de openingspost van vorig jaar te lezen, deze vindt je hier https://www.onweer-online.nl/forum/topic/47820/winter-discussietopic-2021-2022/#message497537
We gaan in deze startpost langzaam inzoomen op de situatie in de Benelux. We beginnen met het weer van de afgelopen week:
Lagedruk bij IJsland versus hogedruk in Rusland
Op de weerkaart zien we momenteel lagedrukgebieden bij IJsland, bij Portugal en bij Griekenland. Boven Rusland ligt een hogedrukgebied. Van de Noordzee tot aan Frankrijk heeft het KNMI een occlusiefront ingetekend. Het KNMI beschrijft dat het om restanten ging. Door deze restanten waren er vanochtend enkele lichte buitjes in het westen, en vanmiddag juist boven het oosten. De neerslag stelde vandaag vrij weinig voor.
Als we kijken naar de observaties, dan zien we inderdaad veel weerstations die mist of nevel waarnemen (alle gele streepjes). In Rusland en net tot Polen waren er waarnemingen van sneeuw (blauw), terwijl onder het Russische hogedrukgebied ook mist voorkwam. Waarnemingen van regen kwamen voornamelijk van Griekenland en Noordwest-Spanje, hier trekken lagedrukgebieden over (ze volgen een zuidelijke koers!).
Dan de temperatuur. Het koudste was het onder het Russische hogedrukgebied, daar lag de temperatuur de afgelopen avond al tussen de -10 en -20°C. Scandinavië is niet erg koud, in Oslo viel nog regen. De koude lucht (circa 0°C) rukt op richting Centraal-Europa, de grens met het vriespunt ligt nu rond Berlijn. In Turkije bracht een warme zuidwestenwind uit Afrika nog temperaturen tot 22°C in kustgebieden. Kijken we op lightningmaps, dan zien we nog onweer rond Griekenland. Dit komt door het warme water van de Middellandse Zee.
Ik zei het al eerder, de lagedrukgebieden trekken momenteel behoorlijk ver zuid. Als je het weernieuws een beetje gevolgd hebt, dan zal je dit aan de nieuwsberichten herkennen.
- Modderstroom Italiaanse kust bij Napels, helaas 7 slachtoffers. De modderstroom werd veroorzaakt door zware buien.
- Overstromingen in Saudi Arabië (Jeddah)
- -
- Overstromingen in Libië (Tripoli)
In het rood zie je de geopotentiale hoogte (500 hPa), de kleuren benadrukken de luchtsoorten. De wolken zijn hier doorgaans goed op te zien, daarom gebruik ik deze. In deze tijd van het jaar is de gewone satelliet één witte zee van mist en lage bewolking.
In onze omgeving staat er een zwakke noordoostelijke stroming waardoor de zachte temperaturen verdwijnen. Het was de afgelopen dagen nog 8 tot 12°C. De bodem was vrij nat en de lucht was nog vrij vochtig en daarom was het de afgelopen dagen vaak mistig. De bodem droogt op en de lucht wordt iets droger, waardoor de kans op mist wat kleiner wordt. In plaats daarvan zullen we nog wel vaak lage bewolking hebben. Soms brak de bewolking nog de afgelopen dagen, maar de komende tijd zijn zonnige momenten schaars (lage bewolking overheerst).
Om terug te komen op het begin: onze startpositie is deze december wederom beter dan vorig jaar! Enerzijds zien we nog amper concrete winterdagen, maar anderzijds zijn we december de afgelopen jaren zelden begonnen met zo'n koude pluim. Op naar winter 2021-22 met hopelijk veel winterweer!
Nog enkele interessante topics voor de komende winter:
- Ardennen sneeuwtopic 2022-2023: Om alle sneeuwkansen te bespreken in de meest sneeuwrijke regio van de Benelux
- Het klets- en waarneemtopic Winter 2022-2023: Hier ben je welkom om te kletsen over alles omtrent de winter en doorgeven hoe het weer is op jouw locatie. Natuurlijk kan je ook een eigen kletstopic aanmaken in de Koek en Zopie kletscorner. Klagen is hier ook toegestaan, maar hou het netjes.
De pluim, scenario's en het stoplicht!
Mocht het 's nachts toch goed opklaren, dan zou een nacht met lichte vorst (tot -4°C) wel mogelijk zijn.
Lokaal kan er door hoogtelagen nog wel wat lichte buien kunnen vallen, dit levert in het weekend misschien lokaal wat lichte sneeuwval op (mogelijk net even klein poedersuiker sneeuwdekje). Zeker op de Wadden kunnen er door het lake-effect wat polaire buien met mogelijk natte sneeuw of korrelhagel voorkomen.
Vanaf 6 december neemt de onzekerheid sowieso toe, en dat zien we ook terug in de zonnepluim.
Scenario's
https://www.weatheronline.co.uk/cgi-bin/expertcharts?
De 4 grootste scenario's zijn allemaal verschillend. Het Groenlandhoog zien we overal terug, maar tot waar de zachte lucht op kan rukken is nog onzeker. Dat maakt voor ons veel uit, blijven we in de koude lucht? Komen we op de grens (sneeuwkansen)? Krijgen we zachtere lucht?
Binnen GFS is er nog geen scenario dat de meerderheid heeft gekregen. Momenteel is het zachte scenario (circa 5°C) nog het grootste.
Stoplicht
Ondanks de gunstige pluim is er nog geen concreet zicht op (matige) vorst, of op een sneeuwsetting. Het stromingspatroon laat wel opties open voor een oranje of oranje/groen stoplicht, maar nu is er nog te veel onzekerheid. 0 tot 5°C valt volgens de vaste definities niet onder winter(weer). Mocht er zicht komen op een sneeuwsetting of (matige) vorstnachten, dan zal het stoplicht uiteraard een update krijgen.
Termijn: tot 10 dagen vanaf plaatsing
Groen: Het is winter binnen de gestelde termijn.
Groen/oranje: Winter staat in de steigers met kans van slagen binnen gestelde termijn.
Oranje:
1. Bij een voorgaande winterperiode: lijkt deze op zijn einde te zijn.
2. Bij een voorgaande zachte periode: is er reële kans op winterweer, of kleine kans op winter.
Oranje/Rood: Er is geen kans op winter, maar er is een kleine kans dat winterweer in de steigers wordt gezet.
Rood: Geen kans op winterweer binnen de gestelde termijn.
Definitie winterweer:
De volgende weersomstandigheden kunnen binnen de termijn plaats vinden maar niet langdurig:
- (Stralings) vorst
- Hagel
- Sneeuw (nat en droog)
- IJzel
- IJsregen
Dezelfde weersomstandigheden als bij winterweer alleen hierbij is sprake van (bijna) elke nacht vorst en temperaturen overdag op of onder nul gedurende de periode.
Extra uitleg stoplicht: ik gebruik dit tooltje om de snelle lezers een hoop tekst lezen te besparen zodat je op een snelle manier kan zien of we winters blij worden. | Gewijzigd: 1 december 2022, 02:08 uur, door Thijs.
Ik kan je garanderen dat de winter 2021-22 niet veel winterweer zal bevatten.
Hopelijk aankomende winter, 2022-2023 wel!
Eddy.
Inderdaad. Een sneeuwdek heeft een grote invloed op onze weerbeleving én op het temperatuurverloop.
- Met een grootschalig sneeuwdek kan het verder afkoelen (net onder het vriespunt) en hiermee kan een koude periode wel verlengt worden (een koude plaklaag kan langer blijven hangen).
- Zonder een grootschalig sneeuwdek blijft het mogelijk eerder net boven nul (3 tot 0°C), en kan zachtere lucht de temperatuur makkelijker naar circa 5-8°C laten stijgen.
Voorlopig moet je naar Wit-Rusland of Litouwen voor een sneeuwdek tot in het laagland. De komende nacht en morgen gaat er in Duitsland al wel een beetje sneeuw vallen.
Komt er neerslag? Sneeuw?
De lucht in de onderste laag van de atmosfeer is vrij vochtig, hierdoor is er veel lage bewolking en hadden we eerder ook mist. De luchtlagen daarboven zijn droger. Voor neerslag hebben we meer vocht in de hele atmosfeer nodig. Dit kan een front ons brengen, alleen door het dominante hogedrukgebied blijven fronten ver weg. Hoogtelagen kunnen voor wat lichte neerslag zorgen, maar dit is eerder lichte neerslag (te weinig neerslagafkoeling = motregen of natte sneeuw).
De komende dagen blijft het vrijwel overal droog, behalve een mogelijke bui op de Wadden (waarschijnlijk regen bij 3 - 5°C, mocht een bui het 's nachts volhouden tot het vasteland misschien lokaal nog een sneeuwvlok). Tevens kan er in het zuiden en in Vlaanderen misschien nog wat smeltende motsneeuw vallen bij +2 tot 0°C. In het noorden en westen kan het vaker opklaren en vriest het 's nachts misschien licht (-1°C).
Dit zet de komende dagen absoluut geen zoden aan de dijk, het stelt eigenlijk vrijwel niks voor. We hebben een front nodig. Daar zit nog veel onzekerheid in, we moeten namelijk sowieso iets verder naar de lange termijn kijken. Er zijn wel wat mogelijkheden, maar er is nog geen sneeuwsetting die echt vaker in meerdere modellen voorkomt.
Arpege liet in een enkele run wat sneeuw zien maandagochtend, maar GFS en ICON helemaal niet. ECMWF liet slechts natte sneeuw zien.
GFS laat in de nieuwste run maandagavond wel wat sneeuw zien, maar zoals je ziet gaat ICON (en EC) daar niet in mee. Op woensdag 7 december is er ook geen overeenkomst in de modellen, de verschillen in drukverdeling zijn dan al behoorlijk groot.
Zonder fronten geen grootschalig sneeuwdek, zonder grootschalig sneeuwdek geen significante vorst. | Gewijzigd: 1 december 2022, 22:38 uur, door Thijs.
Langzaam wordt het spannend
Het is nu misschien nog een beetje saai met bewolking, een opklaring en misschien wat lichte vorst. Langzaam bouwt zich echter een hogedrukgebied boven Groenland op. Hierdoor komt er meer op het spel, een sneeuwkans of toch zachte lucht?Actueel
Momenteel vriest het lokaal in het westen, dit komt door de opklaringen daar. Onder het wolkendek is het nog gewoon 3-5°C.
Vannacht is het op de meeste plaatsen bewolkt en daalt de temperatuur gestaag naar 2-3°C. Als het helder is kan het meteen even licht vriezen.
Morgen: bewolkt, opklaring in het noordwesten, misschien motsneeuwvlok?
Morgen zijn de wolken zo'n 600 meter dik (300 - 900 m hoogte). De temperatuur aan de top van de wolken is zo'n -3°C, dit is te warm voor de vorming van neerslag. Er trekken echter wat dikkere wolkenresten vanuit Duitsland binnen waarbij de wolkentoppen tot zo'n 3000 meter hoogte komen. De temperatuur aan de top van de wolken is dan zo'n -13°C. Dit kan net koud genoeg zijn voor de vorming van ijskristallen. Hierdoor kan er morgenmiddag lokaal wat motsneeuw vallen. De motsneeuw smelt direct.
De kans op (natte) motsneeuw is het grootst vrijdagochtend in het noordoosten, en verschuift in loop van de middag naar het zuidoosten. Het zal weinig voorstellen, maar de waarneming is misschien wel leuk.
In het noordwesten en noorden zijn er mogelijk wat opklaringen. Vanaf de Wadden kan je boven de Noordzee net nog buientreintjes zien (door het Noordzee-effect, koude lucht over een warme Noordzee). Op de Wadden blijft het waarschijnlijk net droog, de buien blijven op de Noordzee.
Morgenmiddag: een noordoostenwind, mogelijk wat motsneeuw in Limburg. Vooral bewolkt, maar opklaringen in het noorden. Noordzeebuien blijven op de Noordzee. De temperatuur ligt morgen op zo'n 1 à 2°C.
Zaterdag vaker opklaringen?
In tegenstelling van wat EC en GFS ons met het hele ensemble lieten geloven, lijken er toch nog enkele opklaringen te kunnen komen zaterdag. Harmonie en Arome laten tot dusver wel enkele opklaringen zien die in de loop van de zaterdag groter worden. In nachtelijke opklaringen kan het licht vriezen, overdag komt de temperatuur nog net boven nul uit, zeker met een beetje zon (max +2°C).
En wat gaat er op lange termijn gebeuren?
Hier pak ik hem even op met de Europese weerkaarten. Tot 8 december lopen ensemble en opers van GFS en EC mooi in de pas dus tot daar kan ik het al in detail bespreken. Hieronder de kaart voor morgen (vrijdag). We zien het hoogtelaag wat voor vlokje natte motsneeuw kan zorgen overtrekken. De dominante positie van het Ruslandhoog en zijn uitloper naar Scandinavië verzwakt. Het Ruslandhoog heeft in zijn bestaan een portie stralingskou in Rusland gekweekt (-15 tot -20°C), dus dat had potentie voor transport gehad (maar transportkou gaat niet gebeuren!). Van droge transportkou hoeven we het voorlopig niet te hebben!
We zien op de oceaan een nieuwe rug van hogedruk opbouwen die de dominante rol over gaat nemen. Hiermee gaat het stromingspatroon toch fors op de schop. Het zwaartepunt van het dominante hogedrukgebied gaat verschuiven van Rusland naar Groenland (retrograad). We hebben een opvolging van 2 impulsen van hogedruk op de oceaan. De eerste zien we morgen (vrijdag) al, de 2de komt in het weekend vanuit Newfoundland.
Je ziet hier mooi het verschil tussen een "gewoon" lagedrukgebied en een hoogtelaag. Dat laag voor de kust van Portugal is deftig ontwikkeld tot aan de grond (je ziet witte isobaren). Het hoogtelaag boven Frankrijk zien we alleen als bel koude lucht (te zien aan grijze lijntjes & lage damwaardes (groene kleur)). Het hoogtelaag is dus per definitie niet goed herkenbaar aan luchtdruk aan de grond.
De oorsprong van onze lucht ligt in Oekraïne, met een omweg over de Oostzee. Deze regio is nu nog niet zo gek koud (pas december), hierdoor hebben we ondanks een oostenwind "slechts" af en toe wat lichte vorst (-1 tot +1°C). De aanvoerrichting verschuift in de loop van het weekend verder naar het zuidoosten, waardoor de temperatuur vanaf maandag weer iets stijgt naar +5°C. Zondag ontwikkeld zich een lagedrukgebied bij Groenland wat op termijn voor ons heel belangrijk gaat worden.
Dat lagedrukgebied is op deze kaart al fors gegroeid, en trekt richting Finland. Hierbij stromen er koude bovenluchten via Spitsbergen naar onze regio. De route ligt echter nog via de (vrij warme) Noordzee. De Benelux ligt net tussen een ooststroming op de Noordzee en een zuidelijke stroming over Frankrijk. Dit levert maandag misschien al wat regen/natte sneeuw/sneeuw op. Hier ligt nog onzekerheid qua neerslagtype.
Over een week zou het er dan zo uit kunnen zien. We komen in een wisselvallige zone te liggen waarbij lagedrukgebieden kunnen ontstaan. De bovenluchten zijn fors afgekoeld. Tegelijk kan de wind wel (tijdelijk) naar westelijke richtingen draaien. Hierdoor kan de temperatuur stijgen naar +5°C, maar met neerslagafkoeling fors zakken naar 0°C. Dit zou (met de nodige onzekerheden) een setting zijn waarbij we een betere sneeuwkans zouden kunnen krijgen. Het is echter wel spelen met vuur, want komt de Groenlandblokkade te ver weg te liggen, dan missen we ook de koude bovenluchten (dus geen sneeuw).
Dus, grootschalig zien we de hogedruk retrograad van oost naar west trekken. Dit valt te verwachten bij grote golven in de straalstroom, deze gaan altijd van oost naar west. Van een straalstroom is overigens amper sprake. De straalstroom is zwak en ligt zeer zuidelijk (over Tunesië). Een trog gaat zich vormen over Scandinavië. De bovenluchten worden gedurende volgende week mogelijk fors kouder (-20°C naar -35/-40°C).
Er zakt een tong met koude bovenluchten naar het zuiden. Deze tong kan Groot-Brittannië sneeuw brengen, en op termijn ook spannende sneeuwsettings in de Benelux op kunnen leveren, waarbij het strijden is tussen neerslagafkoeling&sneeuw enerzijds, en regen anderszijds.
| Gewijzigd: 2 december 2022, 00:29 uur, door Thijs.
Momenteel sneeuwt het in de Ardennen (Mont Rigi)
https://www.meteo.be/nl/weer/waarnemingen/webcams/sneeuw-webcam-mont-rigi-hoge-venen
https://www.meteo.be/nl/weer/waarnemingen/webcams/webcam-mont-rigi
Edit Thijs: Bedankt voor het melden, die was ik even vergeten! Hij staat nu ook online, reageren kan hier: https://www.onweer-online.nl/forum/topic/48002/ardennen-sneeuwtopic-2022-2023/ | Gewijzigd: 2 december 2022, 11:46 uur, door Thijs.
(Natte) sneeuw voor het zuidoosten vanaf de nacht naar maandag?
Gisteren waren de korte-termijn-modellen nog vrij eenduidig, enkel in Zuid-Limburg kon er wat (natte) sneeuw vallen. ICON-ARPEGE-EC gingen wel voor wat meer regen/natte sneeuw voor de hele zuidoostelijke helft van het Nederlandstalige gebied. Harmonie-Arome-ICON.D2 ensembles lieten dat allemaal veel kleiner. Vandaag is het toch wel een stuk concreter geworden, en zijn de korte-termijn-modellen bijgedraaid. Heel Belgisch en Nederlands Limburg hebben kans op natte sneeuw. Mogelijk blijft het plaatselijk liggen, de kans op een sneeuwdek is het grootste in de Limburgse Heuvels. Hieronder lees je een aangepaste versie van de KNMI guidance, aangepast & aangevuld naar mijn eigen inzicht.Synoptische situatie:
Aan de zuidwestflank van hoge druk boven Scandinavië voert een oostelijke stroming in de onderste niveaus relatief koude continentale lucht aan, die onderin vooral in de noordelijke helft geleidelijk ook wat droger wordt. Een koude put nabij Zuidwest-Frankrijk is aanvankelijk stationair, maar beweegt overdag langzaam noordoostwaarts en trekt maandag via Zwitserland richting Polen. Aan de noordoostflank vindt boven de grenslaag enige warmte-advectie plaats. Aan de grond ontstaat een ondiep laag boven het zuid(oost)en van Duitsland. De stroming onderin draait hierdoor maandag naar noordoost tot noord. Boven Duitsland vindt enige frontogenese plaats en het zuidoosten en zuiden krijgen daar maandag in de nacht en overdag mee te maken in de vorm van een occlusie behorende bij het frontale systeem. Door de noordelijke stroming trekt de occlusie in de loop van maandag naar het zuiden weg.
Modelbeoordeling:
In het noorden is (mot)sneeuw en waarschijnlijk onderkoelde motregen gevallen. Beiden werden door alle modellen gemist. Vanavond en komende nacht bereikt een gebied met lichte neerslag het uiterste zuiden. De Harmonies berekenen in het zuiden en zuidoosten natte sneeuw, EC alleen maar in het zuiden van Limburg. De Harmonies waren afgelopen nachten te koud, maar dat komt omdat ze opklaringen berekenden die niet kwamen. Komende nacht is een andere situatie en gaan we ervan uit dat de temperaturen beter verwacht worden. We gaan nu uit van plaatselijk kans op natte sneeuw in de zuidelijke helft, waarschijnlijk in het zuiden van Limburg tijdelijk sneeuw en een kleine kans dat dat in het zuidoosten van Brabant ook gebeurt. Accumulatie (1-2 cm) verwachten we alleen in de Limburgse heuvels met een kleine kans op elders in Limburg en het zuidoosten van Brabant. De wegdektemperaturen blijven (net) boven nul in het zuidoosten, maar kunnen naar nul gaan door het smelten van (natte) sneeuw.
Arome: Heel duidelijk vooral Zuid-Limburg. Misschien nog langs de Duitse grens en langs de Vlaams-Waalse grens. ICON-D2 gaat ook voor Zuid-Limburg én de regio langs de Vlaams-Waalse grens.
Temperatuur:
In de nacht naar maandag blijven de temperaturen (net) boven nul, waarschijnlijk door de aanwezigheid van bewolking. De wegdektemperaturen blijven ook boven nul, maar dalen in het zuidoosten door smeltende sneeuw wel circa 0°C. Als de neerslag lang duurt of de sneeuw valt wat meer in vaste vorm, is er een kleine kans op een dun laagje op de wegen in de zuidoostelijke helft. Maandag overdag stijgt de temperatuur in de noordelijke helft tot 3-5 graden doordat de wind vanaf de warme Noordzee komt.
In de nacht naar dinsdag laat Harmonie het in de noordelijke helft vriezen door opklaringen. EC heeft meer bewolking en komt niet onder nul. Gezien de ervaringen van de afgelopen nachten (teveel opklaringen in Harmonie) gaan we voorlopig uit van het EC-scenario zonder vorst.
Wind:
In de noordelijke provincies zien we een matige tot vrij krachtige wind (3 tot 5 bft). In de zuidelijke helft is aanzienlijk minder wind. De wind is vandaag nog noordoostelijk, maandag draait de wind naar het noorden. Dinsdag is de wind verder naar het noordwesten gedraait.
Neerslag:
In de noordelijke helft van Nederland wordt nog plaatselijk motsneeuw waargenomen. Vanavond laat en in de nacht naar maandag en maandagochtend in het zuiden toenemende kans op lichte motregen of natte sneeuw (zie ook modelbeoordeling). Mogelijk maandagnacht en -ochtend in het (uiterste) ZO/O tijdelijk overgaand in (natte) sneeuw in het geval dat de activiteit wat toeneemt. Maandag overdag langs de oostgrens en het zuidoosten tevens kans op wat lichte motregen/natte sneeuw.
Sneeuwdikte volgens Arome ensemble: 1 tot 4 cm, misschien meer dan 5 cm op de Vaalserberg.
Harmonie uitbijter?
Waar het front lange tijd stil komt te hangen en er langere tijd smeltende sneeuw valt, kan er uiteindelijk een sneeuwdek ontstaan. Arome en ICON-D2 zijn daar vrij duidelijk over, dat gebeurt zeer waarschijnlijk boven Belgisch & Nederlands Limburg. Harmonie06z liet het front echter verder doortrekken, vanuit het zuidoosten komt dat in Harmonie uiteindelijk stil te liggen over Oost-Brabant & Vlaanderen. Inmiddels laten Harmonie09z en 12z het front precies zoals hierboven vooral boven Zuid-Limburg hangen. (Weerplaza laat nog steeds de 06z zien, dus die is verouderd).
Vanaf dinsdag polaire buien
Dinsdag draait de stroming dus naar het noordwesten. De noordwestelijke stroming voert lucht vanaf de Noorse zee helemaal via de Noordzee naar ons, hierdoor kunnen er talrijke buien ontstaan. Deze polaire buien (buien afgewisseld met enkele opklaringen) bestaan eerst hoofdzakelijk uit regen. Richting woensdag koelt de lucht op 850 hPa nog een paar graden af. Hierdoor kan er woensdag ook steeds vaker korrelhagel of natte sneeuw tussen zitten, kortom: winterse buien.
Aan de kust wordt het het meest buiig. | Gewijzigd: 4 december 2022, 16:45 uur, door Thijs.