Onderzoekers vinden relatie tussen raketlanceringen en het voorkomen van lichtende nachtwolken

Foto van Lichtende Nachtwolken, bron: OnweerOnline
 

Lichtende nachtwolken?

Lichtende nachtwolken, ofwel Noctilucent clouds, in de wetenschap aangeduid als Polar Mesospheric Clouds (PMC) bestaan uit water en ijsdeeltjes die zich in de zomerperiode in de mesosfeer op een hoogte van 83 km vormen. Op deze hoogte kan het maar liefst 150 Kelvin = -123.15 graden Celsius worden. De PMC's zijn vanuit Nederland, kijkend naar het noorden en tijdens heldere nachten goed te zien.

De laatste tijd wordt er veel onderzoek gedaan naar PMC's, mede omdat de wolken erg gevoelig blijken te zijn voor kleine wisselingen in temperatuur en luchtvochtigheid.
 

Eerder onderzoek

Eerder onderzoek tijdens de lanceringen van de Space Shuttles (tussen 5 jan. 1972 – 31 aug. 2011) toonde aan dat waterdamp dat vrijkwam in de thermosfeer (de enerhoogste laag in de atmosfeer), getransporteerd kon worden naar de Zuid- of Noordpool om daar, ruim een week later in de mesosfeer (één luchtlaag onder de thermosfeer, zie figuur 1), een toename in PMC's te veroorzaken.


Figuur 1: luchtlagen in de atmosfeer - Bron: Buienradar.
 

Nieuw onderzoek

In 2007 is NASA de Aeronomy of Ice in the Mesosphere (AIM) missie gestart met als doel om de vorming en de verandering van PMC's te bestuderen. Door gebruik te maken van een nieuw algorithme, kunnen de felste lichtende nachtwolken gemeten worden. In de nieuwe studie, heeft een Amerikaans onderzoeksteam, onder leiding van onderzoeker Michael H. Stevens, data van deze missie van 2007 tot nu onderzocht. Het voorkomen van de PMC's werd daarbij vergeleken met de windsnelheden met hoogte en de tijd van lancering van de raketten.
 

Wind voert pluim met waterdamp richting de polen

Door het traceren van de uitlaatgassen van verschillende raketten en het voorkomen van de PMC's konden, met behulp van het alogrithme, relaties gevonden worden. Zo werd er bijvoorbeeld gekeken naar de lancering van de Space-X Falcon 9 raket, die op 12 juni 2019 werd gelanceerd. In figuur 2, geven de zwarte lijnen de 'lanceerpluim' (uitlaatgassen + waterdamp van de raket) aan. De rode vlekken zijn de gemeten lichtende nachtwolken.

Figuur 2: lancering van de Space-X Falcon 9 raket, die op 12 juni 2019 werd gelanceerd in combinatie met het voorkomen van lichtende nachtwolken.
 

Conclusie

Het onderzoek concludeerde dat waterdamp uit de uitlaat van raketten gelanceerd in, bijvoorbeeld Amerika, significant bij konden dragen aan de vorming van PMC's boven de Zuid- en Noordpool. De wind op grote hoogte is daarbij een sturende factor.

Het onderzoek toonde aan dat de lanceerpluim binnen 2 dagen de Zuid- of Noordpool kan bereiken. Daarbij droegen raketten, die tussen 23u 's avonds en 10u 's ochtends lokale tijd (LT) gelanceerd werden, het meeste bij aan het vormen van zichtbare lichtende nachtwolken.


Bron paper: https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2022EA002217

~ James Bob

| Gewijzigd: 1 augustus 2022, 15:02 uur, door James Bob