Guidance & Estofex vertaald

Woord vooraf: De windstoten op het koufront zullen kort maar krachtig zijn, dit zorgt voor een zeer andere weerervaring dan gedurende de langdurige storm Eunice. Sommigen zullen na de komende passage misschien denken "was dit het al?". Meteorologisch gezien is het koufront wel erg interessant.

Een sterke WNW-OZO georiënteerde jet streak (versnelling straalstroom) met 275 - 375 km/u windsnelheden op 300 hPa hoogte (9 km) verplaatst zich naar het oostzuidoosten, en lag met zijn rechter-uitgang ongeveer 600 km ten westen van Ierland (12 UTC), de rechteruitgang ligt over de zuidelijke Noordzee op 00 UTC, en over Noord-Centraal-Frankrijk op 06 UTC.

De sterke forcering in opstijgende lucht en resulterende onstabiliteit bewegen gelijk met de rechter-uitgang. Deze zorgen voor lijnconvectie langs het koufront. Het koufront beweegt van de Britse Eilanden en bereikt maandagochtend al de Alpen. Het koufront trekt hier zondagavond over.



Het front is herkenbaar geworden door convergentie in lagere luchtlagen gedurende de afgelopen ochtend, en middag. De windsnelheid op 850 hPa (1,5 km hoogte) is 100 - 125 km/u. Door mixen van windsnelheden van 850 hPa worden zware windstoten van 115 km/u aan de grond steeds waarschijnlijker zodra het front de Noordzee overtrekt en de Benelux aandoet.

Modellen gespecialiseerd in convectie (Arome bijvoorbeeld) suggereren dat mesovortices zich kunnen ontwikkelen in de lijn, zeker wanneer het koufront het Binnenland van de Benelux binnentrekt, en verder trekt richting Noord-Frankrijk en West-Duitsland. Hier is hoge heliciteit te vinden (>400 m2/s2 storm relatieve heliciteit in de 0-1 km laag). Dit suggereerd dat er een kans bestaat op zeer zware windstoten (>115 km/u), ook verder in het binnenland. Er is een zeer kleine kans op een windhoos.

Wat is heliciteit (helicity)?
Heliciteit is de overgang van horizontale vorticiteit (winddraaiingen) naar verticale veranderingen.
Als de wind ruimt (met de klok mee) dan is de heliciteit positief, als de wind krimpt (tegen de klok in) dan is de heliciteit negatief. Positieve heliciciteit leidt tot convectie en is gunstig voor buienvorming.

Een uitleg hoe je het koufront kan herkennen op de windkaarten van Arome. Arome is als convectief model een uitbijter, Harmonie ligt bijvoorbeeld 10-20 km/u lager in windstoten op het koufront. Harmonie ligt op 115 km/u aan de kust tot 95-100 km/u in het binnenland.


Heliciteit in kleuren. Windschering in grijze lijnen.

Beperkende factoren zijn de matige convergentie en winddraaiing op het koufront. Hierdoor is de verticale heliciteit in ICON-D2 nog maar de helft tot 2/3de van de heliciteit die verwacht werd ten tijde van de tornado's in Polen afgelopen vrijdag. De kans op extreme windstoten verdwijnt waarschijnlijk langzaam, de forcering van het windmaximum op 500 hPa verzwakt namelijk gedurende de maandagochtend.

Guidance
Het weer wordt bepaald door een groot lagedrukgebied met om 12 UTC een kern zuid van IJsland, die zuidoostwaarts beweegt en komende nacht over Schotland de Noordzee op trekt. We bevinden ons momenteel in een brede warme sector. In de middag ontstaat onder invloed van een PVA-maximum een golf in het koufront boven de Britse Eilanden. Deze golf trekt 's avonds over het noorden van het luchtruim oostwaarts met bijbehorend actief NO-ZW georiënteerd koufront dat in korte tijd ons land van west naar oost passeert. Bij deze randstoring komt opnieuw een krachtig windveld te staan.

De hierboven geschetste situatie voor later vanavond zit heel consistent in de modellen. De aandacht gaat vooral uit naar mogelijke zeer zware windstoten op het koufront. Lijnvormige convectie (soms onderbroken) waarin de Harmonies fors uitpakken met 100-120 km/uur (korte tijd rond 21 UTC zelfs 120+) in de kustgebieden en rond 100 km/uur verder landinwaarts. Na passage van het koufront luwt de wind tijdelijk weer enigszins.

Vanmiddag 8 Bft langs de kust, in de avond ca. 4 uur lang 9 Bft langs de westkust met zeer zware windstoten rond 100 km/uur. Bij het actieve koufront gaan we voorlopig uit van plaatselijk en kortdurend (2-3 uur) 100-120 km/uur in de kustgebieden en 75-100 km/uur, lokaal iets boven 100 km/uur landinwaarts tijdens een bui. Het kansen-ensemble (KEPS) komt ook met de hoogste kansen en met de grootste gebiedsgrootte in de kustprovincies. Waarschijnlijk pas nadat het koufront ons land heeft bereikt ontstaat er boven Noord Denemarken een afgesloten lagedrukkern.



Bij het actieve koufront opgelijnde convectie (LEWP-achtig) onder invloed van forse windschering, enige onstabiliteit (200-400 J/Kg) en convergentie (o.a. onder invloed van de hoogtetrog) met kans op hagel en onweer. Lijkt in de radarsimulaties op een dubbelstructuur, maar het in de cross-secties ThetaW/E niet duidelijk (meer) terug te vinden.


De dubbelstructuur wordt door het KNMI gezien als modelbias, en deze structuur wordt niet verwacht op de radarbeelden.

Vooruitblik naar maandag

---

Maandag overdag volgt een nieuwe storing met een apart lagedrukkerntje dat net noord van ons land oostwaarts beweegt (Franklin). In de ochtend wederom enkele uren en noordwesterstorm, 9 Bft tegen de westkust met opnieuw kans op zware windstoten, rond de 100 km/u vlak aan zee, 75-90 km/u verder landinwaarts. Vanaf maandagavond wordt het wat rustiger. | Gewijzigd: 20 februari 2022, 18:35 uur, door Thijs.