"In Nederland merken we mogelijk nu al dat de Golfstroom zwakker wordt"

Van: Nu.nl
Een belangrijke warmwaterstroom in de Atlantische Oceaan wordt zwakker, vermoedelijk als gevolg van klimaatverandering. Wat zijn daarvan eigenlijk de gevolgen voor Nederland? Die zijn anders dan veel mensen denken, en deels het tegenovergestelde van wat nieuwsmedia vrijdag schreven naar aanleiding van een nieuwe studie.

Uit het nieuwe onderzoek blijkt dat de oceaanstroming sinds het midden van de vorige eeuw zo'n 15 procent zwakker is geworden; de sterkste afremming in zeker duizend jaar. Onderzoekers verwachten dat de stroming tegen het eind van deze eeuw 34 tot 45 procent zwakker zal zijn. Daarna kan die in het slechtste geval zelfs instabiel worden en stilvallen.

Krijgen wij koudere winters door afzwakkende Golfstroom?

De eerste gedachte is dan ook dat een zwakkere AMOC bij ons voor afkoeling zou zorgen. Daarbij kan een parallel getrokken worden met het einde van de laatste ijstijd, toen de Atlantische stroming volledig stilviel en het noordelijk halfrond nog vijftienhonderd jaar werd teruggeworpen in ijstijdcondities.

Grote binnen- en buitenlandse media schreven afgelopen vrijdag dan ook dat we in onze regio strengere winters zouden krijgen, nu de oceaanstroming opnieuw afzwakt.

Die conclusie is onjuist, zegt klimaatonderzoeker Geert Jan van Oldenborgh van het KNMI tegen NU.nl. "Door de afzwakking wordt het oceaanwater tussen Groenland en IJsland koeler en in het zuiden nog warmer. Dat grotere temperatuurverschil tussen noord en zuid vormt 's winters de motor voor krachtiger westenwinden. Wij krijgen dus juist nog zachtere lucht en meer regen."

En wat doet een zwakkere Golfstroom met onze zomers?

In de zomer is het een ander verhaal, vertelt Van Oldenborgh. Dan is de atmosfeer veel warmer dan de oceaan. "Hierdoor vormen ten oosten van het afgekoelde oceaanwater makkelijker hogedrukgebieden. Zo ongeveer boven de Britse eilanden en de Noordzee. Door die hogere luchtdruk hebben wij dan vermoedelijk meer zon. Dat betekent minder neerslag en meer verdamping, dus extra kans op droogte, en wellicht ook op hittegolven."

Is er nu al iets van te merken?

Het onderzoek is nog niet definitief, zegt Van Oldenborgh. Maar er zijn sterke aanwijzingen. Zo gaat de klimaatopwarming in Nederland aanzienlijk sneller dan gemiddeld. "Een van de oorzaken, met name in de winter, lijkt die 15 procent zwakkere Golfstroom."

In beide seizoenen voorlopig dus geen afkoeling, maar eerder versterking van de opwarming. Op jaarbasis zou dit kunnen veranderen als de stroming volledig stilvalt, maar dat is een zeer onzeker (en onwenselijk) scenario, dat bovendien zal plaatsvinden als de wereld de CO2-concentratie en temperatuur eerst nog verder laat oplopen. Ook elders in de wereld zou dit grote gevolgen hebben.
 

---

Ook even dit artikel erbij geplaatst om te benadrukken dat er rondom de warme golfstroom veel misverstanden heersen, en dat ook de wetenschap soms nog verschillende geluiden laat horen (ik weet niet hoe het zit met een consensus op het gebied van de warme golfstroom).

Het gebied midden op de oceaan tussen IJsland - Groenland - Newfoundland laat altijd een interessant patroon zien. Dit gebied is, wanneer het wereldwijd kouder is, vaak warmer door het versterken van de warme golfstroom. Nu het wereldwijd warmer wordt, zien we precies het tegenoverstelde in dit stuk oceaan. Deze antipool van de wereldwijde trend ligt midden op de oceaan, ver verwijderd van landmassa's.