Hittegolf: over en uit

Bron afbeelding: OnweerOnline

Maar liefst 13 dagen heeft hij geduurd: de ongekende hittegolf die Nederland in zijn greep hield. Tot vandaag. Voor recordjagers was het prijsschieten, de afgelopen twee weken.

Het is nog maar een week geleden dat het voor de 5e dag op rij (!) meer dan 35 graden werd in Nederland. Wat was het heet! Hoe langer het duurde, hoe minder mensen het nog ‘lekker’ vonden. Helemaal toen in de loop der tijd ook nog de luchtvochtigheid toenam, en het af en toe flink benauwd en broeierig was. “Alleen mensen met airco’s en een zwembad kunnen hier misschien nog van genieten,” stelde een van onze lezers.

De stranden lagen vol, bomen en planten verschrompelden voor je ogen, water werd schaars en bijna iedereen hing hijgend en puffend voor de ventilator. We begonnen steeds meer te snakken naar een paar graadjes minder, of een fijne plensbui. Maar in eerste instantie regende het alleen maar records.

Limburgse woestijn
Vijf dagen achter elkaar ergens 35 graden of meer, dat is nog nooit eerder voorgekomen. Het Limburgse weerstation Arcen, dat overigens wel vaker het warmste station van Nederland is, kwam zelfs bijna eigenstandig aan een serie van die 5 opeenvolgende 35plus-dagen. De serie werd onderbroken op zondag 9 augustus: met een maximum van 34,8 kwam het station net twee tienden tekort voor een heuse woestijnserie. Overigens noteerde Arcen ook de hoogst gemeten temperatuur van deze hittegolf: 37 graden precies, op zaterdag 8 augustus.

Dertien
Uiteraard sneuvelden ook de dagrecords bij bosjes, daar hadden we het al niet eens meer over. Vooral de lengte van deze augustushittegolf was bijzonder. Met maar liefst 13 dagen is het oude record uit 2004 ruimschoots gebroken. Dat was op dag 11 al het geval, maar we konden er dus nog twee dagen bijtellen.

Niet de allerlangste
De langste hittegolf ooit in Nederland duurde maar liefst 18 dagen. Dat was tussen 29 juli en 15 augustus 1975. Daarbij was het tussen 4 en 9 augustus in De Bilt tropisch warm met 6 dagen op rij minstens 30,0 graden. Maar: heter dan 32,9 graden werd het echter niet.

Dus hoewel de lengte nu iets minder is, hitte was er des te meer. Er waren dit keer niet 6, maar zelfs 9 tropische dagen (30 graden of meer) in De Bilt, waarvan ook nog 8 opeenvolgende. Ook dat was een unicum.

Plaknachten
Wie nog hoopte op enige verkoeling in de nachten, kwam ook al bedrogen uit. Want ook daar vlogen de records ons om de oren. Voor het eerst in zijn bestaan beleefde De Bilt twee etmalen waarop het kwik nooit onder de 20 graden kwam. Nog veel gekker werd het in Vlissingen: daar bleef het maar liefst een hele week boven die 20 gradengrens. Ongekend.

‘Tropenhittegolf’
Deze eeuw is het al vaker extreem heet geweest. De term ‘hittegolf’ en de bijbehorende definitie (vijf dagen 25+, waarvan drie dagen 30+) voldoen eigenlijk niet meer. Aan het nieuwe begrip ‘tropenhittegolf’ (vijf dagen 30+, waarvan drie dagen 35+) is ook deze maand op verschillende plaatsen voldaan: in Arcen, Eindhoven, Volkel en Gilze-Rijen kwam het zo ver. Landelijk is dit overigens nog nooit voorgekomen, maar is heel goed denkbaar dat dat in de komende jaren wel gaat gebeuren.

Lekker gemiddeld
En nu? Voor hoofdstation De Bilt staat vandaag 23 graden in de verwachting. Dat is overigens precies het gemiddelde voor deze tijd van het jaar. Er moet wel iets heel geks gebeuren als het vandaag nog tot 25 graden komt in De Bilt. In dat geval zou de hittegolf zelfs nog met 3 dagen de verlenging in gaan, want woensdag en donderdag wordt het nog even wat warmer.

Regionaal gaan we door
Limburg zou donderdag nog even 32 graden kunnen aantikken. Mochten we vandaag nog ergens in het zuidoosten de 25 gradengrens passeren, en dat zit er wel in, dan gaat de hittegolf regionaal dus nog even door, mogelijk tot en met zaterdag. Daarna kunnen ook de laatste warmte-enclaves een tijdje genieten van relatieve koelte.

Bron: Talpaweer.nl

 

Ruim 400 sterfgevallen meer door hittegolf

Tijdens de hittegolf van vorige week zijn ruim 400 mensen meer overleden dan in de weken ervoor. De stijging is vrijwel volledig toe te schrijven aan de warmte, omdat aan het coronavirus relatief weinig mensen overleden. In totaal stierven vorige week naar schatting 3100 mensen, stelt het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) op basis van overlijdensberichten.

De hogere sterfte tijdens de hittegolf komt na dertien weken van relatief weinig sterfgevallen. Daarvoor was de sterfte wekenlang hoger dan gemiddeld, als gevolg van de coronapandemie. In verreweg de meeste gevallen ging het om mensen van 80 jaar en ouder. De cijfers gaan over week 33, van 10 tot en met 16 augustus.

"De huisartsen zagen die week relatief veel mensen met klachten die te maken hebben met de warmte", zegt CBS-onderzoeker Maarten Bloem in het NOS Radio 1 Journaal. "Het gaat bijvoorbeeld om uitdroging of een zonnesteek."

Vergelijking met vorig jaar
Het aantal van ruim 400 extra sterfgevallen komt overeen met die door de hittegolf in juli vorig jaar. Toch is vergelijken lastig, zegt onderzoeker Bloem. "Dit voorjaar was er een grote covid-uitbraak en vorig jaar hadden we geen corona, maar ook geen grote griepepidemie."

Het zou kunnen dat sommige mensen die veel risico lopen als gevolg van de hitte dit voorjaar al aan het coronavirus zijn overleden. "Anderzijds kan het ook dat mensen met een zwakke gezondheid, onder wie coronapatiënten, nu juist een extra risico hadden om door de hitte te overlijden. Dat is misschien later nog wel uit te zoeken, maar nu zeker niet."

Er is niet altijd een verband tussen hittegolven en extra overlijdens. In 2018 leidden de hittegolven tot nauwelijks meer sterfgevallen. Een mogelijke oorzaak is dat in de winter ervoor relatief veel mensen overleden door de kou en een griepepidemie.

Omdat het aan het begin van deze week ook nog warm was, kan de totale extra sterfte als gevolg van de hitte nog verder stijgen.

Bron: NOS.nl