Bijna hadden we het jaar vol gemaakt, maar na 11 opeenvolgende maanden met een duidelijk hogere dan normale gemiddelde temperatuur, zal de bijna voorbije julimaand toch als een iets koelere dan normale zomermaand de boeken ingaan. Met nog twee dagen te gaan, stond de gemiddelde temperatuur vanochtend in De Bilt op 17,2 graden, tegen normaal 17,4 graden. Omdat het de verwachting is dat de temperaturen zowel vandaag als morgen (de laatste dag van juli) ruim beneden normaal zullen blijven, kan het niet meer anders of de gehele julimaand eindigt ook met een iets beneden normale temperatuur.
Hiermee komt een einde aan een warme periode, zoals we die in Nederland nooit eerder hebben meegemaakt. Na de vorig jaar voor veel mensen erg teleurstellend verlopen augustusmaand met erg veel regen en lage temperaturen, gooide het weer het vanaf september over een geheel andere boeg. De zomer keerde terug. Met 24 warme en 8 zomerse dagen (dagen met maxima respectievelijk boven 20 en 25 graden) schopte de eerste herfstmaand het tot een gemiddelde van 17,4 graden (normaal voor juli). Daarmee groeide de maand meteen uit tot de warmste september ooit. Zowel in oktober als in november hield de warmte aan. Beide maanden eindigden als tweede in de lijsten van soortgenoten en dat in de laatste driehonderd jaar. Het kon dan ook niet anders of het herfstrecord, dat met 12,0 graden nog maar een jaar oud was, zou worden verpulverd. In een klap kwam er 1,6 graden bij. Het nieuwe record verdween met een adembenemende 13,6 graden in de boeken.
Wie dacht dat de koek daarmee op was, had het mis. December liet een gemiddelde temperatuur van 6,5 graden zien, tegen normaal 4,0 graden. Deze waarde was goed voor een vierde plaats in de lijst van warmste decembermaanden ooit. In januari van dit jaar werd de warmte extremer. Met een gemiddelde temperatuur in De Bilt van 7,1 graden (tegen 2,8 graden normaal) werd het oude van 6,2 graden uit de jaren 1921, 1975 en 1983 met bijna een volle graad gebroken. Omdat februari met een gemiddelde temperatuur van 6,0 graden op een gedeelde zevende plaats in de lijst van warmste februarimaanden uitkwam, ging ook het winterrecord uit 1990 eraan. De recordstroom was maar niet in te tomen.
Het voorjaar ging verder waar de winter geëindigd was. Maart leverde een gemiddelde temperatuur van 8,0 graden op, 2,2 graden boven het langjarige gemiddelde van 5,8 graden. Een zesde plaats in de rij van warmste maartmaanden was de prijs. April brak opnieuw alle records. Vier weken zonneschijn zonder enige regen van betekenis leverden een gemiddelde temperatuur van 13,1 graden op, bijna 5 graden meer dan het normale gemiddelde van 8,3 graden. Het oude record van 11,3 graden uit 1794 (!) verbleekte onder dit warmtegeweld in een aprilmaand die door veel mensen als een zomermaand werd ervaren. De zon scheen in De Bilt maarliefst 284 uur, zo’n 68 procent van de totaal mogelijke tijd.
Hoewel ook de meimaand warm verliep, was dit wel de eerste die buiten de top tien van warmste soortgenoten bleef. Een nieuw lenterecord kon hiermee echter bij lange na niet worden voorkomen. Met 11,7 graden verpulverde de lente van 2007 het oude record van 10,7 graden uit 1811 en 1862 met maarliefst een volle graad. Nog steeds leek geen warmterecord veilig. Alleen de zomer bleef nog over. Daarvan staat het oude record (alleen in de Bilt overigens) nog steeds op 18,7 graden uit de grote zomer van 1947. Op andere hoofdstations in Nederland is die positie inmiddels overgenomen door de zomer van 2003.
Met de junimaand op de kalender was de warmte meteen terug, al bleef het net als in de voorgaande meimaand regenen. Veel mensen ervoeren juni niet als een zomermaand, terwijl de gemiddelde temperatuur daar met 17,5 graden tegen 15,2 graden normaal wel alle aanleiding toe gaf. Het werd een vijfde plaats in de lijst van warmste junimaanden. Daarna was de koek op. Juli begon met een ronduit koude eerste helft waarin buien niet van de lucht waren. Halverwege de maand drong de warmte wel door tot Nederland, al viel de beloofde verbetering veel mensen in het westen en noorden danig tegen. Daar kwamen de temperaturen dan ook duidelijk minder hoog uit dan in het oosten en zuidoosten. Hielden in het westen de (zware) buien aan, in het oosten en zuidoosten scheen de zon enkele dagen uitbundig en werd vooral op 15 juli op veel plaatsen de grens van 30 graden overschreden.
Het was net voldoende om het warmtetekort uit de twee weken daarvoor weg te werken. Omdat het vervolg opnieuw gematigd was (de temperaturen gingen weer omlaag, de buien hielden aan) zijn we inmiddels weer iets onder de normaal uitgekomen. En daar komen we niet meer op tijd meer boven om juli alsnog warmer dan normaal te laten worden. Een heel jaar zonder een te koele (of eigenlijk nagenoeg normale maand) zit er dus nog niet meteen in. Ook is een zomerrecord waarschijnlijk dit jaar niet te verwachten. Daarmee blijft het zomerrecord uit 1947 voorlopig dus nog een jaar het Laatste der Mohikanen.
Beeld van de laatste dagen uit Twente, het plaatsje Wiene. Stapelwolken tekenen de lucht. Foto: A. Hofman.
Strandhuisjes op het strand bij Oostburg in Zeeland. Het koude weer zorgt ervoor dat er al een tijdje weinig mee wordt gedaan. Foto: Mark Wolvenne.
Een regenboog boven Arnhem. Foto: Ellen Veltmaat.
De afwijking ten opzichte van normaal, steeds over een periode van 31 dagen en dan gemeten in De Bilt. Sinds vorig jaar is het vrijwel voortdurend veel te warm geweest voor de tijd van het jaar. Sinds enige tijd is een einde gekomen aan die extreem warme periode. Het blauw in de grafiek is weer terug.
De waargenomen temperaturen in de Bilt dit jaar, van dag tot dag en afgezet tegen de normaal. De meeste tijd is het warmer geweest dan normaal. Deze maand houden warmere en koelere dagen elkaar in evenwicht. Voor het eerst sinds lange tijd zal het gemiddelde beneden normaal uitkomen.
Door de vele regen van de afgelopen tijd is de waterplas achter het Ballumerbos op Ameland op dit moment twee a drie keer zo groot als normaal. Foto: Martha Appelman.
Nog een foto van de plas achter het Ballumerbos op Ameland. Foto: Martha Appelman
Ook op andere plaatsen veroorzaakt de overloedige regenval overlast. Deze landerijen in de buurt van Winterswijk staan voor een groot deel onder water. Foto: Willy Bonnink.
Een bijzondere wolk boven Zutphen/Warnsveld. Foto: Maritha Zoutendijk.
© Meteo Consult, KNMI.