Nieuwe hogedrukblokkade op komst

Bron afbeelding: OnweerOnline

Het wil maar niet lukken met de echte herfst. Nieuwe hogedruk is vanaf volgende week aan zet. Toch tekent zich een wilde en warme decembermaand af.

Het is een tijdje geleden, maar dit weekend en ook de eerste twee dagen van de komende week staat het weer bij ons eindelijk weer eens onder invloed van een lagedrukgebied. Vooral zaterdag, zondag en maandag kunnen storingen onze omgeving bereiken, dinsdag valt nog een laatste bui. Daarna bouwt zich een nieuwe hogedrukblokkade op en lijkt het lange tijd droog te blijven. Op de heel lange termijn begint zich het beeld van een ongewoon warme decembermaand af te tekenen, met mogelijk enkele stormen en een sterk wisselvallig weerbeeld. Vervolgens staat ook een koudere tweede helft van de komende winter nog steeds voorzichtig in de steigers.

Droogte dit jaar hét thema
Droogte is toch wel het belangrijkste thema dit jaar. Kijken we naar de vijf hoofdstations van Nederland (De Bilt, Den Helder, Vlissingen, Eelde en Maastricht) dan is er in 2018 tot nu toe gemiddeld bijna 485 millimeter regen gevallen, tegen ongeveer 651 millimeter normaal. Dat is een verschil van 166 millimeter. Het jaar 2018 staat hiermee op een 6e plaats op de lijst van droogste jaren tot nu toe (1976 voert de lijst aan, gevolgd door 1959, 1996, 1971 en 2003). Het verschil ten opzichte van het droogste jaar 1976 ibedraagt daarbij op dit moment zo’n 89 millimeter.

Hogedrukgebieden regeren 
Hogedrukgebieden een stevige greep op het weer bij ons, slechts af en toe afgewisseld door kortere periodes met depressieinvloed en wisselvalliger weer. In de lange termijn verwachtingen kwam dit patroon ook voortdurend terug. De recordlange positieve fase van de NAO-index (met lagedrukgebieden steeds boven de noordelijke delen van de Oceaan), de zuidwestelijke stroming op de Oceaan en de opstuwing van warmte in de bovenlucht, vanuit het gebied rond de Azoren naar het Europese continent, resulteerden in die ongeëvenaarde hogedrukproductie bij ons in de buurt.

Kwamen de hogedrukcellen in de zomer steeds vanuit het zuidwesten onze kant op (vanaf de Azoren, via Frankrijk en België zo naar het oostnoordoosten), inmiddels is de NAO-index neutraler geworden en bevindt de zuidrand van de lagedrukgebieden op de Oceaan zich een stuk zuidelijker dan eerst. Hierdoor is de wind boven het Europese continent nu eerder zuidelijk en komt de aanvoer van warmte op hoogte vanuit het zuiden. De hogedrukgebieden ontstaan daardoor nu steeds boven het continent.

Zeeën lijken bepalend
Voor het weer bij ons maakt het niet zoveel uit. Die hogedrukgebieden zijn nog steeds grotendeels de baas, slechts af en toe slagen lagedrukgebieden op de oceaan erin hun invloed tot over onze omgeving uit te breiden. Zoals dit weekend dus ook het geval is. De belangrijkste factor in het maar voortduren van het vaak droge weer in ons land lijken de zeewatertemperaturen op diverse plaatsen op het noordelijk halfrond te zijn. Ze laten de straalstroom in de buurt van Europa op zo’n manier golven dat die hogedrukgebieden bij ons in de buurt elke keer maar weer ontstaan.

Nieuwe hogedrukblokkade
Omdat de basis onder het weer van dit jaar al lange tijd behoorlijk duidelijk lijkt, is het interessant om te kijken hoe het verdergaat. Dat er in de loop van de volgende week een nieuwe hogedrukblokkade boven het Europese continent verschijnt, lijkt wel duidelijk. Terwijl de bovenluchten dan warm blijven, nemen aan de grond de kansen op mist en laaghangende bewolking toe. De temperaturen moeten dan geleidelijk terrein prijsgeven. De hoofdberekening van het Europese model van vrijdagochtend laat het tegen het volgende weekend zelfs behoorlijk koud worden door stralinsgkou in onze omgeving. In de nachten zou het licht kunnen vriezen, overdag komt het kwik soms maar net boven nul.

Vanaf eind november anders?
De nieuwe 30daagse verwachting van het ECMWF laat deze stabiele periode ergens rond 27 november eindigen. Vanaf dat moment lijkt het wisselvalliger te worden, met een naar zuidwest draaiende wind en toenemende wisselvalligheid, al is de spreiding in de berekeningen op dat moment natuurlijk nog erg groot. Voor het vervolg moeten we het van de verwachtingen voor de ultralange termijn hebben. Een paar sterke signalen zijn er dan, nog steeds samenhangend met de verdeling van zeewatertemperaturen, waarover we het eerder al hebben gehad. Maar ook de opkomende (MODOKI) El Niño, de bovenluchtrug de de afgelopen tijd boven de Beringzee aanwezig was en de fase van de zonnevlekkencyclus waarin we ons bevinden, geven sterke signalen.

Warme en onrustige december?
Vooral de decembermaand tekent zich stevig af. Het zou een ongewoon warme maand en wisselvallige kunnen worden (met mogelijk warmterecords), door een sterke zuidwestcirculatie. Verder is er kans op enkele stormen. De januarimaand zou eerst ook nog een tijdje wisselvallig moeten verlopen, maar later in de maand lijkt het allemaal rustiger te worden. De kans op hogedruk boven Scandinavië wordt al groter. Voor februari is het signaal voor en noordelijk gelegen hogedrukblokkade relatief gezien nog steeds het sterkst. Het beeld van de afgelopen winter blijft zich ddaarmee opdringen.

Voorzichtig spoorboekje
Al met al lijkt het er dus nog steeds op dat het droge weer niet helemaal voorbij is. Een groot deel van de novembermaand kan erdoor gekenmerkt worden. Vervolgens zou het dus zo kunnen zijn dat de decembermaand een stuk wisselvalliger verloopt, met mogelijk een paar stormen en wellicht ongewoon hoge temperaturen. Daarna geleidelijk opnieuw een tendens naar hogedrukblokkades, dit keer boven het noorden van Europa. Mogelijk al in januari, waarschijnlijker in februari. Een zeer zachte eerste helft van de winter zou op die manier door een duidelijk koudere tweede helft kunnen worden gevolgd.


 


Lees ook:

Duidelijke trend naar kouder weer

Aan de dominantie van hogedrukgebieden lijkt maar geen eind te komen, na wat invloed van lagedruk de afgelopen dagen komt er opnieuw een sterk hogedrukgebied tot ontwikkeling, het overwegend droge weer houdt aan. Waar wel een einde aan gaat komen, dat zijn de temperaturen boven normaal. In de pluimen zien we een duidelijke trend naar temperaturen onder normaal. Misschien worden dit de volgende tekenen van winter in onze omgeving? (na de lokale natte sneeuw van 30 oktober.)

pluim

---

Een van de beste manieren om een trend en de onzekerheid zichtbaar te maken is de pluim, hieronder de pluim van ensemble EC:

De komende dagen ligt de temperatuur rond of net iets boven de normaal, zaterdag is een overgangsdag waarop het gevoelig kouder wordt, koudere lucht stroomt de Benelux binnen vanuit Oost-Europa. De dagen die volgen zijn met ongeveer 5°C vrij koud.

Morgen zien we nog een enkele bui, maar dan is het echt klaar met de invloed van lagedruk. Het blijft de dagen daarna gewoon weer ouderwets droog. Het neerslagtekort van de afgelopen zomer is halverwege november nog weinig verminderd. Het watergebruik van gewassen en bomen ect. neemt zoals normaal wel altijd enorm af in de herfst, dus daarom lijkt het buiten op veel plaatsen al natter dan tijdens de afgelopen zomer, maar schijn bedriegt. (De grondwaterstand is nog steeds erg laag (zie grondwaterstand Brabant)).

Weerkaarten

---

Maandag 12 november: lagedruk boven Noordwest-Europa

Hierboven een bijzondere weerkaart voor het jaar 2018: invloed van lagedruk boven Noordwest-Europa, maar dit is slechts van zeer korte duur, boven Spanje staat alweer een nieuwe kandidaat voor hogedruk te popelen de luchten van Europa te veroveren. Als gevolg wordt het op een enkel buitje morgen na, wéér droog boven Europa. Ook de zon komt er geregeld weer bij vanaf morgen.

Woensdag 14 november: Daar is hij dan, de nieuwe blokkade!

Het hogedruk heeft zich vanuit Spanje verder uitgebouwd en controleert vanaf woensdag het grootste deel van Europa. Bij ons zorgt het voor een lichte zuidenwind die met zo nu en dan zon de temperatuur af en toe tot een aangename 13°C kan brengen. Maar vanuit de kraamkamer van de depressies (Newfoundland, Canada) zien we een lagedrukgebied verschijnen, zou dit een bedreiging worden voor de hogedruk boven ons hoofd?

Vrijdag 16 november: Ha, gefopt!

Kom op, het is 2018. Dacht je nou echt dat een blokkade zou wijken voor een stevig lagedrukgebied? Het lagedrukgebied tolt een beetje rond op de Oceaan, waar het enkel een paar schepen lastig kan vallen. Dichter bij ons is de hogedruk nog steeds heer en meester, we zien de plaats van herkomst van de lucht die ons bereikt wel steeds meer naar het oosten verplaatsen, van Spanje het de plaats van herkomst nu verplaatst naar de Balkan. Ook is de wind wat afgenomen, waardoor er af en toe wat mist langs zou kunnen komen. Ten slotte zien we nog een zeer dapper laag een poging doen het hogedrukgebied dat zich inmiddels van Portugal tot China strekt te ondermijnen. Met een slimme omtrekbeweging probeert het Oost-Europa te bereiken; zou dat gaan lukken?

Zondag 18 november: Ons dappere lagedrukgebied flikt het gewoon! Brengt het winter dichterbij?

Het lagedrukgebied wist precies de zwakke plek te vinden, nu het hogedrukgebied opeens zijn kern boven Scandinavië heeft is alles anders geworden! Het lagedrukgebied neemt aan zijn westzijde koude lucht mee uit verre oorden. Het moet nog een lange moeilijke weg afleggen, maar ik heb er vertrouwen in. Bij ons zien we de wind verder naar het oosten draaien, nu afkomstig uit Polen. Voor de zonliefhebbers is dit misschien iets minder, want hardnekkige wolkenvelden zouden nu eventueel ook ons kunnen bereiken.

Lange termijn: hoe loopt deze spannende thriller af?
Wanneer deze koude lucht de lange weg afgelegd heeft, kan het uitgeput bij ons aankomen. Inmiddels is dan al wel wat minder koud geworden, maar een graad of 4°C als maximum is nog steeds haalbaar. Hierbij zou er door het hoogtelaag ook nog een enkel buitje kunnen vallen, eventueel een vlokje natte sneeuw. Voorlopig zijn deze details nog nattevingerwerk, voor hetzelfde geld gaat de koude lucht door naar de Balkan (de weg was lang en moeilijk). Ik kan dit prachtige verhaal natuurlijk niet afsluiten zonder happy end. Dus hieronder nog een paar mooie kaartjes op de lange termijn:



Let op: lange termijn, dus geef niet te veel waarde aan de laatste afbeeldingen

Tot zover het saaie novemberweer wat interessanter te maken. Voor het echte zullen we desalniettemin nog geduld moeten hebben (december is nog een halve maand) | Gewijzigd: 13 november 2018, 09:07 uur, door Thijs.

Kans op mist

Momenteel is er code geel uitgegeven voor mist in Zeeland.


De komende uren neemt door het afkoelen de kans op mist in de rest van het land ook toe. Morgenochtend zou het er even fotogeniek uit kunnen zien met de mist en de zonsopgang. De mist lost uiteindelijk weer op. Morgenavond hebben we mogelijk weer even mist, daarna neemt de kans op mist af door het droger worden van de lucht.

Krijgt de Benelux ook vlokken te zien?

Het is een nu al druk besproken onderwerp, de sneeuwkans van woensdag/donderdag. De snelheid waarmee een winters scenario op de rails werd gezet door de modellen heeft menigeen misschien verbaast. Maar het is nu wel een kwestie het geschetste scenario om te zetten naar waarheid. We komen weliswaar binnen steeds betrouwbaardere termijn, maar met name de sneeuwkans blijft fragiel.

Vandaag nog mist

---

Vandaag zitten we nog in relatief warme luchten, in de zon (niet alle plaatsen hadden dit geluk) werd het vandaag nog 11ºC. Met name het westen zat nog langere tijd met laaghangende bewolking en mist. De mist was ontstaan in de nacht, omdat koude lucht minder waterdamp kan bevatten, wordt het water in gasfase omgezet tot water in vloeibare fase. Deze vloeibare fase zien wij als mist. Wanneer het weer warmer wordt kan de lucht weer meer waterdamp bevatten en lost de mist weer op.
Hier zit het probleem, we hebben de zon nodig om het op te warmen en de mist op te lossen. De zon kan alleen vaste stoffen (de grond) verwarmen en niet de gassen (de lucht). De grond neemt de zonnestralen (kortgolvige straling) op en straalt het vervolgens als langgolvige straling uit. Deze langgolvige straling zorgt op zijn beurt voor het warmer worden van de lucht. Als er 's ochtends mist is, kunnen de zonnestralen de grond niet bereiken (de zonnestralen worden namelijk door de mist weerkaatst), en daardoor wordt de lucht ook amper warmer. Als gevolg hiervan kan de mist zich handhaven.
Nu is dit in de zomer geen groot probleem, de zon staat dan het meest loodrecht op het aardoppervlak. Er weten dan altijd wel wat zonnestralen door de mist heen te komen en zo wordt het proces van warmer worden en het oplossen van de mist op gang gezet (bovendien is het in de zomer warmer waardoor het punt waarop waterdamp in mistdruppels omgezet wordt veel minder vaak bereikt wordt).
In de winter staat de zon laag aan de horizon waardoor een groot deel van de zonnestralen makkelijk weerkaatst wordt, zo bereiken er amper zonnestralen de grond en warmt het amper op en blijft de mist waar het is. Dit vandaag het geval voor het westen van de Benelux.
(Verder kan mist ook nog oplossen door een toename van wind of door het uitregenen.)

Wat gaat er aan de kans vooraf?

---

Komende nacht arriveert er al iets koudere lucht, bovendien trekt de wind aan. Dit maakt het voor het gevoel al wat kouder. De zon blijft er nog bij, want de lucht is vrij droog. De kans op mist neemt zo ook af. Het wordt het komend weekend nog maximaal 4 tot 8ºC.

Er stroomt al wat koudere lucht binnen aan de zuidzijde van het hoog boven Oost-Europa. In West-Europa stroomt nog warme lucht ver naar het noorden.

Maandag zal het nog verder afkoelen, dan neemt een hoogtelaag koude lucht mee uit Rusland. Het wordt hier dan 2 tot 6ºC. We moeten in de Benelux (met name op de Waddeneilanden) dan wel rekening gaan houden met bewolking en eventueel ook lichte regen door de Noord- en de Oostzee.

De temperatuur doet vanaf maandag nog een stap terug.

De koude lucht bereikt ook de Middellandse Zee, daar is het verschil in temperatuur tussen de bovenlucht en de zee zo groot, dat er een lagedrukgebied vormt. Dit lagedrukgebied zal naar het noorden trekken, en levert ons een mogelijke kans op sneeuw.

Sneeuwkans?

---

Naast de lange termijnmodellen EC en GFS kunnen we nu ook al kijken naar ICON en WRF. Over een paar dagen zal er beter zicht zijn met nog meer modellen. WRF, EC en GFS laten het laag tot Tsjechië trekken, hierbij zit de Benelux aan de rand van de neerslag en bewolking. Vervolgens botst het laag op het Scandihoog en buigt waarschijnlijk al afzwakkend naar het westen af, richting de Benelux. Het laagje trekt redelijk traag, dus we kunnen vrij langdurige lichte tot matige neerslag verwachten (als de geschetste koers werkelijkheid wordt!). De timing zit rond de woensdag en de donderdag. De neerslagsoort zal vooral afhangen van neerslagintensiteit en dus de mate van afzwakking van het laag. (De windrichting is verder aflandig, dus dat is positief.) De temperatuur zou volgens huidige berekeningen zo tussen de 0 en 2ºC schommelen, waarbij de neerslagsoort dus ook schommelt tussen natte en droge sneeuw. Voorlopig ziet het er naar uit dat het zuiden de grootstse kans op sneeuw heeft, want die zit aan een iets koudere zijde.


Meest waarschijnlijke route van centrum van lagedruk.


EC komt met lichte tot matige sneeuwval over de Benelux.

Na de passage laat GFS de temperatuur uitkomen op 2ºC, EC laat iets warmere lucht zien met maxima van 3 tot 5ºC. Er zal dus ook geregeld sprake zijn van dooi.

Al met al zijn de eerste signalen redelijk positief. Het duurt wel nog 5 dagen, binnen deze 5 dagen zou er nog veel kunnen verbeteren maar ook verslechteren. Zeker omdat een kleine verschuiving in temperatuur grote gevolgen kan hebben voor de neerslagsoort is het nog steeds onzeker en is enige terughoudendheid geen overbodige luxe. Hopen kan natuurlijk altijd. | Gewijzigd: 16 november 2018, 18:07 uur, door Thijs.

Even genieten van het Kaiserwetter en een prachtige ZONdag

Onder invloed van hogedruk en een zwakke inversie op 200 meter en in droge continentale luchtmassa's (DP tpt -5 °C) kunnen we vandaag genieten van een heerlijke ZONdag.


model sounding de Bilt vanmorgen




Foto "de Rotte" via Jolanda Bakker @jolandabakker

Van het NO uit nadert samenhangend met een zwakke storing (occlusie) echter vochtigere lucht en zullen de dauwpunten gaan oplopen naar 3 tot 5 graden op de maandag. Met het instromen van de vochtigere lucht en in de nog koude onderste grenslaag kan het door aanvriezing dan wel bevriezing van vocht #mist #neerslag lokaal (verradelijk  glad worden (bruggen, viaducten). Morgen dan meer (lage) bewolking en mist en dauwpunten weer tot + 5 graden oplopend! 


model sounding de Bilt voor morgenochtend met de vochtigere lucht (mist, bewolking /stratus)

Interessant wordt het dan dinsdagavond -woensdag nacht wanneer samenhangend met een zuidelijke westelijke koersen laag (koudeputje ) een (trog)storing vanuit het ZO voor neerslag gaat zorgen. Daarbij kan geruime tijd (smeltende) sneeuw vallen en door neerslagafkoeling ook droge sneeuw met de vorming van een sneeuwdekje. Details ook vandaag nog onzeker. Wellicht geen slecht idee om woensdagochtend ietwat vroeger op te zaan #sneeuw #ochtendspits.


Storing (trog) met (smeltende)sneeuw vanuit het ZO in de loop van de dinsdagavond

 


De verdere ontwikkelingen zijn nog onzeker met zowel koude als ook zachte opties! 
 

Kans op sneeuw steeds duidelijker

Naarmate we dichterbij de dinsdagavond komen, neemt de onzekerheid stukje bij beetje af. De modellen staan meer en meer op één lijn.

In het noordoosten is de kans op een klein sneeuwdekje het grootst, richting het zuidwesten neemt de kans verder af. Icon en Arpege zijn het meest positief. Deze laten de sneeuw tot in Gelderland - Utrecht en Noord-Holland (en de provincies ten noorden daarvan) vallen.

Icon en Arpege komen met lichte sneeuw in het midden, oosten en noorden.

Tegenover het scenario van Icon en Arpege staat het scenario van Arome en Harmonie. In dit scenario is het neerslaggebied (of wat er van over is) verder afgezwakt en komt de sneeuw tot Twenthe, Drenthe, Friesland en Groningen.

Arome en Harmonie laten sneeuw in een kleiner gebied zien, namelijk het noordoosten van Nederland.

Intensiteit, sneeuwdikte, temperatuur en timing

---

Zowel Arpege en Icon als Arome en Harmonie zijn het wel min of meer eens over de neerslagintensiteit, deze intensiteit zal namelijk vrij laag zijn, lichte sneeuwval dus. Dit levert een sneeuwdek op van ongeveer 1 cm, in het oosten van Groningen hoogstens 2 cm.


Een sneeuwdikte van 0 tot 1,5 cm is het meest waarschijnlijk.

Ook over de temperatuur zijn de meeste modellen het wel eens, tijdens de sneeuwval zakt de temperatuur naar zo'n 0ºC. De tempetuur is dus laag genoeg voor sneeuw, het enigste punt van aandacht is de warmte die nog redelijk in de bodem zit. Hierdoor kan de sneeuw ook even als natte sneeuw vallen.

Eerst zaten de modellen op woensdag of donderdag, maar de timing is vervroegd, nu berekenen de meeste modellen de aankomst van het neerslaggebied zo rond morgenavond (17:00). Richting de nacht wordt het vanuit het oosten uit droog, als laatste trekt de neerslag weg uit de kop van Noord-Holland en de Waddeneilanden (22:00).

Hoe gaat het verder?

---

De pluim is weer wat opgewarmt, en geeft nu niet meer de voorkeur voor koude oplossingen. De temperatuur ligt de komende tijd iets onder normaal, aan het einde van de betrouwbare termijn misschien weer iets boven normaal. Kortom, geen grote afwijkingen naar kouder of warmer weer meer.

Laat je niet te veel afleiden door het blauwe lijntje in December, die is uiterst onzeker zoals altijd.


Qua neerslag zien we vanaf het weekend duidelijk meer neerslagsignalen, dit is in de weerkaarten ook te herkennen, zie onderstaande afbeelding.


Wij liggen min of meer op de grens van koude en warme lucht. Vanaf het weekend trekken enkele lagedrukgebieden van de Atlantische oceaan naar Oost-Europa (grote rode pijl), ze volgen daarmee min of meer de grens van koude en warme lucht en komen daarbij ook over de Benelux. Vanuit Zuidwest-Europa komen geregeld kleine hoeveelheden zachte lucht binnen. In Noordoost-Europa stroomt erg koude lucht Rusland binnen, kan eventueel later nog van pas komen, maar we hebben er nu helemaal niets aan. Wij blijven dus in een beetje wisselvallig niemandsland liggen met temperaturen rond de 6ºC.