Yep, en een mooie winterse setting die daar in de loop van de volgende week in de steigers wordt gezet. Opbouwend blokkade hoog zoekt aansluiting met poolhoog met vervolgens de uitstroom van zeer koude lucht (ook op hoogte) vanaf de pool! Mooie "weer spiegeling ook van hetgeen we al eerder (begin februari / zier ingelast hieronder) aankondigden #SSW #PV split. Vallen de puzzelstukjes nu dan toch goed #winter ?!
Voor de geinteresseerden hieronder nog het artikel van 3 februaru jl.) mbt de SSW / Split
====
Lange tijd is de stratosfeer – de luchtlaag boven ons – deze winter relatief rustig gebleven. Maar dat gaat de komende dagen veranderen! De normaal zo stabiele luchtlaag wordt helemaal op zijn kop gezet, met mogelijk ook gevolgen voor het weer aan de grond! In deze blog meer over de achtergrond van deze opschudding.
Korte introductie
Om te begrijpen wat er de komende dagen gaat gebeuren, is het eerst belangrijk om te begrijpen wat de ‘normale’ situatie is in de winter. Normaal gesproken bevindt het weer waar wij mee te maken hebben zich vooral dicht bij de grond, tot ongeveer een hoogte van 10 km. Dat wordt ook wel de troposfeer genoemd. In deze luchtlaag ontstaan alle stormen, regenbanden, hogedrukgebieden en lagedrukgebieden die voor ons het weer bepalen. In de luchtlaag daarboven, die zich uitstrekt van 10 tot ongeveer 30 km, is het normaal gesproken juist heel rustig. Deze luchtlaag heet ook wel de stratosfeer. Het is daar normaal zo rustig, omdat de temperatuur toeneemt met de hoogte; het wordt dus warmer hoe hoger je komt. Dat wordt ook wel stabiel genoemd.
Toch is het ook weer niet helemaal rustig in de stratosfeer. En dat is omdat zich daar elke winter een groot lagedrukgebied vormt. Deze heet de poolwervel. Je kunt het zien als een enorme ‘tol’ waaromheen de wind sterk waait van west naar oost. Deze poolwervel ligt vaak met haar kern heel dicht bij de Noordpool in de winter, en verandert nauwelijks van plaats. De poolwervel is dus eigenlijk een heel stabiele factor in de stratosfeer.
Toch gebeurt het soms dat deze poolwervel aan de kant wordt geduwd, of in tweeën wordt gesplitst. Een dergelijke gebeurtenis wordt een Sudden Stratospheric Warming (SSW; plotselinge stratosferische opwarming) genoemd. Dit gebeurt gemiddeld ongeveer 2 keer per 3 jaar. De naam komt omdat tijdens een SSW de temperatuur enorm hard stijgt in korte tijd. Zo kan de temperatuur maar liefst 30 graden kan stijgen in minder dan een week tijd (!). Om even aan te geven hoe extreem dit is: Als dit aan de grond zou gebeuren, dan zou de temperatuur dus van 5 naar bijvoorbeeld 35 graden stijgen binnen een week.
Dit jaar ook raak
Ook dit jaar gaat het dus ‘raak’ zijn. De poolwervel wordt de komende dagen helemaal ‘fijngeknepen’. Het is daarmee ook een hele mooie SSW, zoals we hieronder gaan zien. Daarvoor gebruiken we de weerkaarten op ongeveer 30 km hoogte.
Om deze SSW begrijpen is het belangrijk om te bedenken dat de ‘L’ de poolwervel is. De poolwervel kan ook breken, dan zijn er dus meerdere kleine ‘poolwervels’. De H’s zijn ‘hogedrukgebieden’ die de poolwervel juist van haar plaats duwen.
Nog geen opschudding…
Op 2 februari was er nog niet veel aan de hand. De poolwervel lag dicht bij de Noordpool, maar wel iets aan de Europese kant. Deze werd namelijk licht weggeduwd door een hogedrukgebied boven de Stille Oceaan. Maar hier is nog zeker geen sprake van een SSW.
Op 2 februari lijkt alles nog vrij rustig, al ligt de poolwervel niet helemaal netjes boven de Noordpool. Bron: FU Berlin.
Druk van twee kanten
7 dagen later is er wel heel veel veranderd. De poolwervel begint haar eerste serieuze barsten te vertonen. De kern is namelijk opgesplitst in twee stukken. Eentje ligt boven Noord-Amerika, de andere boven Rusland. Dit komt doordat het hogedrukgebied boven de Stille Oceaan hulp heeft gekregen vanaf Europese kant. De twee samen ‘splijten’ de poolwervel in tweeën. Nog steeds is dit geen overtuigende SSW, want de twee kernen van de poolwervel zitten nog redelijk aan elkaar vast.
Op 9 februari is het begin van de splijting mooi te zien.
Gespleten en kapot!
Nog 3 dagen later is er maar weinig van de sterke poolwervel over! De twee kernen zijn helemaal losgeraakt van elkaar. De kern boven Noord-Amerika is nog vrij sterk. Maar de andere is juist helemaal verzwakt en ligt boven het uiterste zuidoosten van Europa.
Uiteindelijk blijkt dus dat de de hogedruk min of meer de pool heeft ‘veroverd’. Dit is een klassiek patroon voor een SSW. En ook meteen een hele mooie!
.
12 februari is de SSW zeker een feit!
Temperatuuromslag
Natuurlijk zou een SSW nog niets zijn zonder een extreme opwarming. Deze gaat de komende dagen ook zeker plaatsvinden. Om dit te laten zien is hieronder de verwachte temperatuur vanaf 2 februari precies boven de Noordpool op 30 km hoogte getoond, omringd met een rood vierkant. De temperatuur stijgt van ongeveer -60 graden op 2 februari naar -30 graden op 12 februari; een stijging van 30 graden in 10 dagen dus. De sterkste stijging van -50 naar -30 graden vindt zelfs plaats in een paar dagen tijd. Deze opwarming is dus zeker ‘plotseling’!
De SSW levert ook een forse opwarming op van ongeveer 30 graden in 10 dagen tijd! Bron: FU Berlin.
Speculeren over de gevolgen?
De grootste vraag is nu nog wat deze split van de poolwervel betekent voor het weer aan de grond. De effecten van een SSW vinden vaak plaats tussen 5 en 50 dagen na de SSW. Dit is een grote tijdsperiode, waarin de effecten soms sterk en soms juist helemaal afwezig kunnen zijn. Omdat de gevolgen van SSWs nog verre van helemaal duidelijk zijn, wordt hier veel onderzoek naar gedaan. Maar er is toch al redelijk wat bekend. Enkele dagen tot enkele weken na een SSW gebeurt namelijk vaak het volgende:
- De kans op hoge druk/blokkades in de buurt van de polen wordt iets groter. Dit betekent dat de kans op het aanhouden van een bepaald weertype bij ons groter wordt. Dat kan dus een koude noordoostelijke stroming zijn, maar ook een warme zuidelijke stroming.
- Waar deze blokkades precies komen te liggen is sterk afhankelijk van verschillende eigenschappen van een SSW.
- Samenhangend komt de polaire straalstroom zuidelijker uit. De polaire straalstroom is een rivier van hoge windsnelheden die rond de aarde cirkelt rond onze breedtegraad. Als deze zuidelijker komt, dan is de kans op kou-uitbraken groter. Dit is dan weer afhankelijk van de locatie van blokkades.
Als de tijd het toelaat komt binnenkort nog een update over wat de (belangrijke) rol is van het weer aan de grond voor deze SSW. En natuurlijk houden we ook de weerkaarten na de SSW goed in de gaten! Wordt zeker vervolgd…
Meer over de poolwervel en SSWs is hier te vinden.
=====
| Gewijzigd: 13 februari 2018, 10:25 uur, door Alpenweerman
Qua timing lijkt de frontale neerslag donderdag ietwat later te komen en met het verder landinwaarts doorschuiven gaat deze in vast vorm vallen. Daarbij is naast (natte) sneeuw ook ijzel mogeliijk (aanwezige koude plaklaag / neg DP) en WLA op hoogte! In het oosten en noordoosten kan zich door neerslag afkoeling en temp maar net boven het vriespunt een sneeuwdekje gaan vormen van enkele centimeters!
Qua timing lijkt de frontale neerslag donderdag ietwat later te komen en met het verder landinwaarts doorschuiven gaat deze in vast vorm vallen. Daarbij is naast (natte) sneeuw ook ijzel mogeliijk (aanwezige koude plaklaag / neg DP) en WLA op hoogte! In het oosten en noordoosten kan zich door neerslag afkoeling en temp maar net boven het vriespunt een sneeuwdekje gaan vormen van enkele centimeters!
Alpenweerman, is dat wel sneeuw dan? Jouw bovenste kaartje zegt op 850 hPa -1 tot -2 °C. Of koelt die nog sterk af dan? Ik ben geen expert dus misschien kan je het mij uitleggen? Leermomentje voor mij ???????? | Gewijzigd: 13 februari 2018, 22:47 uur, door Thijs.
Qua timing lijkt de frontale neerslag donderdag ietwat later te komen en met het verder landinwaarts doorschuiven gaat deze in vast vorm vallen. Daarbij is naast (natte) sneeuw ook ijzel mogeliijk (aanwezige koude plaklaag / neg DP) en WLA op hoogte! In het oosten en noordoosten kan zich door neerslag afkoeling en temp maar net boven het vriespunt een sneeuwdekje gaan vormen van enkele centimeters!
Alpenweerman, is dat wel sneeuw dan? Jouw bovenste kaartje zegt op 850 hPa -1 tot -2 °C. Of koelt die nog sterk af dan? Ik ben geen expert dus misschien kan je het mij uitleggen? Leermomentje voor mij ????????
T850 hPa (op circa 1400 tot 1450 meter) en Theta-e's bieden bij dit soort "grens"situaties geen houvast vwb de sneeuwvalgrens (koude plaklaag / isothermie). Met een in eerste instantie (pre frontaal) nog continentale wind (ZO / Z) en de negatieve dauwpunten gaat de neerslag landinwaarts in sneeuw over resp sneeuwt het. Door inzettrende neerslagafkoeling kan het kwik, en dat geldt mn bij wat intensiever neerslag, tot net boven het vriespunt gaan dalen en met een natte bol temperatuur die eveneens tot de nul graden of net iets daarboven zal uitkomen betekent dus sneeuw tot aan de grond.
Uitleg natte bol temperatuur zie - HIER -
Dit soort situatie luisteren nogal nauw en hoe het uiteindelijk precies zal gaan verlopen met de sneeuw is nog even afwachten!
Natte bol temperatuur donderdag ochtend
Sneeuwvalgrens
Hieronder nog de laatste Hirlam uitdraai vwb de sneeuw accumulaties. Ook EC gaat richting de 3 tot 5 cm, Arpege en Harmonie wat minder, Arpege mogelijk ook wat sneeuw in westen en noordwesten
Bron Kachelmannwetter HD model
WX Charts / Hirlam
| Gewijzigd: 13 februari 2018, 23:51 uur, door Alpenweerman
Voor wat betreft de neerslag voor donderdagnacht -ochtend ook vanmorgen weinig verandering. In het (zuid)westen zal de neerslag hoofdzakelijk in vloeibare vorm gaan vallen, landinwaarts echter ook in de vaste vorm! (zie ook hiervoor / sneeuw - nattebol temperatuur). Mogelijk dat er tijdelijk lokaal ijzel kan voorkomen.
De diverse modellen worstelen nog met de sneeuw accumulaties / verdeling, grootste kansen op een sneeuwdek voor het oosten en noordoosten! Hieronder de verwachting volgens Arpege!
| Gewijzigd: 14 februari 2018, 10:32 uur, door Alpenweerman
Vooruitzicht: Hoe vallen de hogedrukgebieden?
De winter is nog niet voorbij, zeker niet met de afzwakking van de straalstroom door de PV split. Door de verzwakking van de straalstroom wordt de zachte zuidwestenwind minder bepalend voor ons weer, en krijgen hogedrukgebieden veel meer invloed.De pluim
Op de korte termijn is op de pluim duidelijk te zien dat er onbewolkte momenten aankomen, zaterdag is de dagelijkse gang (verschil minimum en maximum) namelijk behoorlijk groot (meer dan 10ºC verschil). Het kan dus goed 's nachts vriezen en overdag gewoon een beetje zacht zijn. De in kracht winnende zon doet overdag zijn werk.
Op de lange termijn is niets af te lezen, de spreiding wordt richting eind februari simpelweg enorm. Tussen de warmste en de koudste leden zit bijna 30ºC verschil! Dat is het verschil tussen een winterperiode of juist de eerste lentedagen.
Als we naar de neerslagpluim kijken, zien we twee neerslagpieken. Morgen wordt het de meeste natte dag. In het westen vooral 's nachts neerslag, in het oosten vooral 's ochtends neerslag. In de middag wordt het alweer droger.
Op de zonpluim zien we dat de kans op flink zonnige momenten de komende dagen groot is. De zonnige momenten worden wel afgewisseld door af en toe een pak bewolking. De bewolking zal de komende dagen waarschijnlijk wel in de minderheid zijn.
Weerkaarten
Door naar de kaarten, op de kaarten zien we allereerst het front waar we morgen mee te maken hebben.
Donderdag: Front met neerslag
Dit front behoort tot een imposant lagedrukgebied boven IJsland. Dit lagedrukgebied zal daarna snel opvullen (verdwijnen). Boven de Atlantische Oceaan nadert een hogedrukgebied dat het weer in Europa later gaat bepalen.
Komend weekend: Onder een hogedrukgebied
De Benelux ligt komend weekend precies onder een rug van hogedruk, hierdoor hebben we veel kans op zon en weinig wind. Hierbij dus koude nachten met vorst en overdag warmt het flink op.
Dinsdag: Even wind vanaf zee
Het hogedrukgebied verplaatst zich nu naar Groot-Brittannië. Hier in de Benelux hebben we dan te maken met een zwakke wind vanaf zee. Met de wind van zee kunnen er nu wel af en toe wat wolkenvelden ontstaan.
Kijken we naar het noorden, dan zien we de eerste luchtdrukstijgingen boven Scandinavië en Rusland. Hierdoor komt de koudelucht één stapje dichterbij, maar we zijn er nog lang niet.
Donderdag: Luchtdruk stijgt boven IJsland
Nu wordt het langzaam wat koeler, koude lucht komt duidelijk dichterbij. Een sneeuwdekje zou ons in deze situatie enorm helpen omdat dit de temperaturen laag houdt. Maar door de continue aanwezigheid van hogedruk is de kans hierop de komende week klein (en het sneeuwdek van donderdag in het oosten smelt snel weg). | Gewijzigd: 15 februari 2018, 16:45 uur, door Thijs.
Vannacht valt er vanaf ongeveer 4 uur sneeuw in Nederland. Alleen in het zuidwesten en in België valt regen.
Als het ochtend wordt is de sneeuwzone al wat verder naar het oosten verschoven. In het oosten ligt er dan een sneeuwdek van enkele centimeters.
Uiteindelijk gaat de sneeuw overal over in regen, en komt er vanuit het westen tijdelijk zachte lucht aan. Uiteindelijk wordt het 6ºC tot 10ºC en smelt de sneeuw waar die gevallen is weg.
KNMI guidance;
Vanavond bereikt de eerste frontale neerslag in het zuidwesten, noordoostwaarts uitbreidend. Vooral in de noordoostelijke helft van het land sneeuw, verder naar het zuidwesten regen of natte sneeuw. Accumulaties typisch zo'n 3-5 cm in het noordoosten.
Belangrijkste aandachtspunt is de sneeuwval van komende nacht en ochtend. Dat de neerslag op nadering van het warmtefront voor een deel als sneeuw de grond bereikt lijkt wel zeker, maar het is de vraag waar de grens tussen regen, natte sneeuw en sneeuw precies komt te liggen. Harmonie36 is op dit moment iets te koud, EC iets te zacht. Het lijkt erop dat Harmonie36 NESO de sneeuwgrens iets te zuidwestelijk heeft, EC iets te noordoostelijk. Harmonie38 en Hirlam lijken nu de beste indicatie te geven. We hebben een situatie met lage dauwpunten maar temperaturen die in het algemeen boven nul liggen als het begint te sneeuwen. Natteboltemperaturen echter wel dicht bij of onder nul in de noordoostelijke helft van het land. Het zal o.a. van de precieze neerslagintensiteit afhangen waar de sneeuwgrens precies uitkomt. Hirlam sneeuwaccumulaties ogen mager als je het vergelijkt met de neerslagsommen en de sneeuwfractie, we gaan uit van 3-5 cm in het noordoosten van het land en zitten daarmee weer iets onder de Harmonies.
Jawel want de pluim van Gfs heeft een storing kijk maar naar de lijnen. Die kan je momenteel dus helemaal niet vergelijken met Ecmwf.
Op deze zie je dat duidelijk
Ook op andere vlakken klopt ie momenteel niet.
En de verschillen in de modellen omtrent een eventuele winterperiode rond eind volgende week. Worden prima beschreven door Erland. https://www.onweer-online.nl/forum/topic/45552/winter-discussietopic-20172018/485448/#message485469 Deze post kan op deze termijn prima nog aangehouden worden. Er zijn niet zulke hele grote verschillen opgetreden sinds die post, ecmwf heeft veel spreiding. En Gfs zit in die spreiding van Ecmwf meer aan de koude kant.
Ik heb helaas geen tijd voor grote stukken. Mischien dat iemand anders nog weer een blik kan doen. | Gewijzigd: 15 februari 2018, 10:45 uur, door Tatanka
Positie sturende drukgebieden / al of niet zachtere Atltantische trog voorzijde! Zeer onzekere ontwikkelingen in de loop van de volgende week! De CTRL (blauwe lijn) vertegenwoordigt een zeer koude oplossing!! De operationele GFS en vooral de EC juist een zeer zachte! Daartussenin de diverse ensemble leden! | Gewijzigd: 15 februari 2018, 10:41 uur, door Alpenweerman
Nu EC er vanmorgen een mooie pluim van heeft gemaakt, stijgt natuurlijk de hoop op een koude periode als afsluiting van februari. Maar zeker is dit nog zeker niet. GFS is namelijk totaal de andere weg ingeslagen en is zelfs zacht!
De pluim
De pluim van ECMWF is afgekoeld ten opzichte van de eerdere pluimen. Tot woensdag een dalende trend, vervolgens neemt de spreiding flink toe.
De pluimen van GFS zijn de afgelopen tijd juist zachter en zachter geworden.
De weerkaart
Op 120 uur (!) is het verschil ook al duidelijk op de weerkaarten te zien. ECMWF heeft een mooi scandihoog, wat hier zorgt voor een koude oostenwind.
Naast ECMWF kiezen ook GEM en ICON voor dit scenario.
Ook het ECMWF ensemble ziet dat oostenwindscenario wel zitten.
GFS echter gaat hier helemaal niet in mee, en laat geen scandihoog zien, geen oostenwind, maar een relatief zachtere noordwestenwind vanaf zee.
Naast GFS kiest ook UKMO voor dit scenario.
Het is dan ook allesbehalve zeker wat het weer voor de komende week zal worden. GFS en ECMWF staan haaks tegenover elkaar en we zullen moeten wachten tot er één van beide scenario's een meerderheid krijgt. | Gewijzigd: 16 februari 2018, 10:52 uur, door Thijs.