We hebben het over een gevalletje... groot, groter, grootst....
Algemeen:
Een sterrenstelsel is een wolk van een paar honderd miljard sterren. De Melkweg, het sterrenstelsel waar wij zelf in leven, is er daar een van.Op de allergrootste schaal bekeken, is het heelal gevuld met een sponsachtige verdeling van sterrenstelsels. Er zijn enrome holtes waarin nauwelijks sterrenstelsels voorkomen, en daar omheen slingeren zich 'draden' en 'gordijnen'van elk duizenden exemplaren. Op de knooppunten komen de grootste concentraties sterrenstelsels voor, de clusters.
Laniakea:
Laniakea is Hawaïaans voor "Onmetelijke Hemel". En hiermee is ook niks verkeerd gezegd.Laniakea heeft een doorsnede van 520 miljoen lichtjaar!
Daarbij heeft ze een massa van 100.000.000.000.000.000 zonsmassa's!
Om even een vergelijking te maken, onze zon heeft 328 901 × de massa van de Aarde.
Dr Brent Tully (en zijn team), van de universiteit van Hawaii in Honolulu hebben Laniakea in kaart gebracht in 3D
Afbeeldingen: Liniakea in 3D
Het centrum van deze supercluster bevindt zich bij de Grote Aantrekker.
De Grote Aantrekker is een gebied in het heelal met een sterke gravitationele anomalie. Het gebied bevindt zich in het sterrenbeeld Winkelhaak, in de buurt van de Hydra-Centaurus-supercluster op een afstand van 150 tot 250 miljoen lichtjaar. De massa is tienduizenden malen groter dan de massa van de Melkweg. Het totale gebied dat onder invloed staat van de Grote Aantrekker heeft een diameter van honderden miljoenen lichtjaren en omvat onder andere de Virgo- of lokale supercluster waar de Melkweg deel van uitmaakt. Sinds 2014 is dit gebied gedefinieerd als de supercluster Laniakea. Op zijn beurt beweegt de Grote Aantrekker richting de Shapley-supercluster.Alle sterrenstelsels vertonen de volgens de Wet van Hubble verwachte relatie tussen afstand en roodverschuiving, echter met schijnbare en opvallende afwijkingen. Dit kan verklaard worden met het bestaan van de Grote Aantrekker. De sterrenstelsels van Laniakea (met daaronder de Melkweg) bewegen zich met een snelheid van ongeveer duizend kilometer per seconde in de richting van de Grote Aantrekker. Er kan niet worden gesproken van een grote "massa" omdat niet bekend is wat het is. Het kan evengoed een singulariteit zijn of een nog onbekend ander fenomeen.
Afbeelding:
Kaart van het sterrenbeeld Winkelhaak, waarin de grote aantrekker zich bevindt.
Het supercluster is gedefinieerd als alle sterrenstelsels en clusters die zich, als de beweging op basis van de uitdijing van het heelal wordt afgetrokken, naar de Grote Aantrekker bewegen.
Afbeelding: uitdijing heelal:
©NASA
De Virgosupercluster, traditioneel de supercluster waartoe het Melkwegstelsel wordt gerekend, is slechts een klein stukje (minder dan 1%) van deze supercluster.
Locatie
De eerste indicatie van een afwijking in de uniforme expansie van het heelal werd vastgesteld in 1973 en in 1978. De Grote Aantrekker werd gelokaliseerd in 1986 en wordt berekend op 150 à 250 miljoen lichtjaar (47-79Mpc) waarbij deze laatste het meest waarschijnlijk wordt geacht. Hij zou zich bevinden in de richting van de Hydra en Centaurus stelsels. Dit gebied wordt beheerst door de Normacluster (ACO 3627). Dit is een massarijke cluster die grote en oude stelsels bevat. Vele van die stelsels zijn met elkaar in botsing en/of stralen zeer grote hoeveelheden radiogolven uit.De waarnemingen worden bemoeilijkt doordat de Grote Aantrekker zich van de Aarde uit gezien, aan de andere kant van de Melkweg bevindt. Hij bevindt zich slechts 7 graden buiten het vlak van de Melkweg. Het zicht wordt dus belemmerd door onze eigen Melkweg.
Afbeelding: Panoramische afbeelding van de hemel in bijna-infrarood licht. De locatie van de Grote Aantrekker wordt aangegeven met de lange blauwe pijl in de rechter onderhoek.
Indien het bovenstaande verhaal even wat veel/lastig aan informatie is, hieronder een filmpje over Laniakea en over de werkwijze van Dr Brent Tully en zijn team (visueel en goed uitgelegd ):
Bronnen:
https://dekennisvannu.nl/site/artikel/Laniakea-onze-eigen-knusse-cluster/6841
http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2742446/Welcome-Laniakea-3D-map-super-cluster-galaxies-contains-Milky-Way.html
https://nl.wikipedia.org
http://www.ifa.hawaii.edu/~tully/
| Gewijzigd: 22 november 2017, 11:51 uur, door Joyce.s