Sinkholes – De grond zakt onder je voeten vandaan

 


Na de beelden van deze compilatie te hebben gezien, gaan we nu de theoretische kant op. Wat zijn sinkholes, hoe ontstaan ze en wat is eraan te doen.
 

Een sinkhole:

Een zinkgat, ook wel verdwijngat of sinkhole genoemd, is een landvorm die is ontstaan door het instorten van een holte in het substraat (de combinatie van het reliëf en het gesteente in de ondergrond).



Ontstaan:
Het woord zinkgat is in de geomorfologie de term die wordt gebruikt om de landschapsvorm aan te duiden die overblijft na instorting van een holte in het onderliggende gesteente of sediment. Instorting als landschapsvormend proces is een vorm van massabeweging.
De meest voorkomende zinkgaten zijn dolines; dit zijn zinkgaten die zijn ontstaan door karst, het oplossen van kalksteen in water.
 
Kalksteen:
Is sedimentair gesteente dat ontstaat door de opeenhoping van (kalkhoudende) stoffelijke overblijfselen van in zee levende organismen. Daarmee bestaat kalksteen voornamelijk uit calciumcarbonaat (CaCO3) en vindt men er regelmatig fossielen in terug (schelpen, ammonieten, e.d.). Blauwe hardsteen is bijvoorbeeld een vorm van fossiele kalksteen, bestaande uit de restanten van zeelelies.
Kalksteen wordt vooral in tropische gebieden gevormd (koraal), maar ook in Noordwest-Europa komt het voor. In Zuid-Limburg dagzoomt de kalksteen op veel plekken. Een deel van deze kalksteen is in de vorm van krijtgesteente, dat in Limburg "mergel" wordt genoemd. Ook de witte krijtrotsen van Dover bestaan uit krijtgesteente. In België komt in de Ardennen op veel plekken kalksteen voor.
In kalksteen treden vaak karstverschijnselen op zoals, grotten met druipstenen, dolines, poljes en diepe karstdalen.

Karst:

Met de term karst worden alle verschijnselen bedoeld die te maken hebben met de oplossing van kalksteen in water.
Karst doet zich voor in streken waar kalksteen aan de oppervlakte ligt en wordt aangetast door de chemische verwering door de zure eigenschappen van regenwater. Karst veroorzaakt steeds enkele typische landschapsvormen en kenmerken:

• cenotes
• dolines (door karst gevormde zinkgaten)
• gouffre
• grotten
• karstdalen
• karstpijpen
• kegelkarst
• lapiaz, kleine of grotere oppervlakten van blootliggende kalksteen
• poljes
• resurgentiebronnen (ook karstbronnen genoemd)
• verdwijnende rivieren

Voorbeelden van Europese dieren die zich thuis voelen in het karstlandschap zijn de olm (Proteus anguinus), een salamander die in onderaardse kalksteengrotten leeft, en de karsthagedis (Podarcis melisellensis), die zijn naam te danken heeft aan de biotoop.
 
  
Nu een wat uitgebreidere beschrijving van bovenstaande landschapsvormen en hun kenmerken:
 

Cenote:

 Een cenote of cenode is de naam voor een water bevattende grot of poel in Yucatán. Er zijn in Yucatán ruim 3000 cenotes waarvan er zo'n 1400 bestudeerd en geregistreerd zijn.
Het woord komt van het Maya-woord tso'ono'ot, oude spelling dzonot, dat afgrond betekent.
 
Er zijn vier soorten cenotes:

• ondergrondse,
• oppervlakkige (vijvers/meren),
• semi-ondergrondse en
• oppervlakkige bronnen.

Cenotes komen voor in regio's waar er geen bovengrondse rivieren zijn. Het water sijpelt door de poreuze grond en vloeit via ondergrondse rivieren naar de zee. Men noemt dit in de geologie een karstverschijnsel. Op sommige plaatsen is het gesteente verweekt en ingezakt (een zinkgat), waarbij ondergrondse, met water gevulde holtes ontstaan, de cenotes.

Cenotes zijn voor de Maya's heilige plaatsen omdat het de ingang naar de onderwereld is. Door de Maya's werden de poelen gebruikt om offers te brengen, waaronder ook mensenoffers, die bij onderwaterarcheologie nu boven water komen. De mensenoffers werden waarschijnlijk gebracht aan de regengod Chaac. In dit vrij karige en droge gebied was het verzekeren van regelmatige regens een belangrijke wens van een ieder. De Sagrado cenote (de Heilige cenote) lag zo vol met offers, waaronder meer dan honderd mensen, dat daarin een vijf meter dikke Maya-blauwe laag werd afgezet.

In het noorden van Yucatan bevinden zich veel cenotes rondom de kraterrand van Chicxulub, die zich bevindt in een cirkel met een straal van 180 kilometer rondom de plaats van inslag bij Chicxulub. De Sistema Sac Actun bij Tulum aan de Rivièra Maya is een reeks van ondergrondse gangen, cenotes en grotten, die vanuit deGran Cenote zijn onderzocht. In 1987 werd de omvang deels vastgesteld, op dat moment was het het langst bekende onderzochte stelsel ter wereld. Via dit stelsel staat een reeks van cenote's met elkaar in verbinding en komen deze uiteindelijk in de Caribische zee uit. Nog steeds worden ontdekkingen gedaan waardoor het gangenstelsel inmiddels tot 319 kilometer onderzocht is.
In Europa komen vergelijkbare structuren voor, zie hiervoor gouffre.

Bekende cenotes:

• Ik Kil (Chichen Itza)

• Gran Cenote (Tulum)
• Sagrada Cenote (Chitzen Itza) 

How Sinkholes like Guatemala happen

 

Doline en karstdal:

Dolines, Hauts Plateaux du Vercors (Frankrijk).


Ontstaan:
Een doline komt voor in gebieden waar kalksteen aan de oppervlakte ligt en ontstaat wanneer deze steenlaag door de werking van zure regen (chemische verwering) wordt aangetast. Er zijn twee manieren waarop een doline kan ontstaan: ofwel door een plaatselijke sterke verwering aan het oppervlak, ofwel door de (gedeeltelijke) instorting van een onderliggende grot (zie hiervoor ook aven en cenote). Dolines kunnen tot tientallen meters groot worden. Wanneer meerdere aangrenzende dolines in elkaar overgaan, spreekt men van een karstdal.

Vegetatie:
Omdat dolines holtes in het landschap zijn verzamelen ze het regenwater. Bij het oplossen van kalksteen tijdens de vorming van de doline blijft een kleiig residu achter, dat dit regenwater goed vast kan houden. De vochtige kleigrond is een beduidend betere grond voor vegetatie dan de omringende kalkgronden. Soms worden dolines in relatief droge streken daarom gebruikt voor de akkerbouw.
Aangezien vegetatie een verzurend effect heeft, wordt de verwering van het onderliggende kalksteen versterkt en kunnen karstpijpen ontstaan.

In Nederland komen dolines voor in Zuid-Limburg, alwaar door kalksteenafgravingen enkele grotten zijn ingestort, waardoor deze karstinzakkingen ontstonden. Deze zijn onder andere op de Sint-Pietersberg in Maastricht te vinden.
 
 

 Gouffre:

Een gouffre is de Franse term voor een (al dan niet gedeeltelijk of geheel ingestorte) natuurlijke ondergrondse kalksteenkoepel. Een gouffre is aan de oppervlakte soms te herkennen aan een diepe put in het landschap. Een andere veel voorkomende naam voor dit verschijnsel is een aven. Gouffres maken altijd deel uit van een groter grottencomplex; ook kunnen diverse gouffres naast elkaar ontstaan.

Gouffres worden aangetroffen in gebieden waar de ondergrond bestaat uit kalksteen en waar het grondwaterpeil aanzienlijk lager ligt dan het grondoppervlak. De vorming van een gouffre neemt ten minste enige tientallen miljoenen jaren in beslag. Door infiltratie van zuur regenwater (vanwege het daarin opgeloste koolzuurgas) lost de kalksteen langzaam op, waarbij aanvankelijk, in spleten in het gesteente, ondergrondse rivieren ontstaan (karstverschijnsel). Door erosie slijten de beddingen van deze rivieren naar beneden toe, terwijl van bovenaf door verdere infiltratie het kalksteen van de plafonds steeds verder oplost. Hierdoor ontstaan de bekende kalksteengrotten met stalagmieten en stalactieten.

Indien de grot groot genoeg wordt zullen, door structurele verzwakking van het gesteente van het plafond, grote brokken kalksteen afbreken en vallen, waarbij het dak van nature een koepel- of een conus-vorm krijgt (denk bij de laatste aan een gotische spitsboog). Deze dakvormen bieden een grote stabiliteit. Echter, dit proces zal zich door verdere verzwakking van het gesteente regelmatig herhalen. Als de omstandigheden juist zijn kunnen deze grotten een hoogte en diameter bereiken van enige honderden meters, al zal de uiteindelijke hoogte afhangen van de diepte van het bed dat de rivier ter plaatse heeft uitgesleten; het puin van het plafond zal de grot gedeeltelijk vullen. Het hoogste punt zal uiteindelijk door het grondoppervlak breken (of op een andere plek, dit is afhankelijk van het reliëf aan de oppervlakte).

Aanvankelijk zal aan de grond nog weinig te zien zijn; wel kunnen dieren in het gat terechtkomen, hetgeen de gouffres de bijnaam "poorten van de hel" bezorgde van schaapherders die regelmatig dieren kwijtraakten. Als ten slotte door verdere verzwakking van het overgebleven gesteente van het dak een reeks laatste instortingen plaatsvindt, ontstaat de uiteindelijke vorm van de gouffre: die van een groot, rond en diep gat in het landschap met vaak loodrechte wanden. Men spreekt dan van een doline. Plaatselijk kunnen deze gaten zich vullen met water.

Gouffres worden aangetroffen in kalksteenplateaus, zoals de Ardèche, de Montagne Noire en de Causses in Zuid-Frankrijk. Ook elders worden ze aangetroffen, zoals in Slovenië, Kroatië, Hongarije en Turkije. Op het schiereiland Yucatán in Mexico staan ze bekend onder de naam cenote.
 

Grot:

Een grot is een (natuurlijk gevormde) onderaardse ruimte. Hierbij gaat het vaak om grotere ruimten. Wanneer een dergelijke onderaardse ruimte kleiner, nauwer en/of moeilijker toegankelijk is, wordt gesproken van een hol(te). Een grot kan uit een aantal hol(t)en bestaan. Het woord spelonk wordt soms gebruikt voor wat nauwere holen, met name in vertalingen van de Bijbel (onder andere spelonk van Machpela) en de Koran (onder andere Soera De Spelonk).

Grotten bestaan meestal uit gangen (galerijen) en zalen, vaak op verschillende verdiepingen, die dan onderling door putten verbonden zijn. Vaak heeft een grot meerdere ingangen. Het kunnen dus echte doolhoven zijn en ze kunnen gigantische afmetingen hebben. De langste grot ter wereld is Mammoth Cave in Kentucky (Verenigde Staten). De galerijen van deze vrijwel horizontale grot totaliseerden in 2013 ongeveer 643 km in lengte. De diepste grot en tevens verticaalste grot ter wereld is Krubera, in Georgië. Tussen de ingang en het diepste punt bestaat 2197 m niveauverschil. De eerste grot ter wereld waarin speleologen de magische diepte van 1000 m bereikten, in augustus1956, was de Gouffre Berger in Frankrijk. In 2013 waren er over heel de wereld 97 grotten bekend die dieper waren dan 1000 m. Twee derde daarvan is gelegen in Europa.

Grotten worden vaak gevormd door oplossing van kalksteen (calciet) in koolzuurhoudend water. Het is dan eenkarstverschijnsel. Vaak komen in grotten ook druipstenen voor. De meerderheid van kalksteengrotten zijn ooit gevormd door een ondergrondse rivier of watertafel. Ze kunnen vandaag de dag nog steeds doorlopen worden door een ondergrondse rivier. Men spreekt dan over actieve grotten. Indien de rivier is verdwenen en de grot is drooggevallen, spreekt men over fossiele grotten.
In de volksmond wordt de term grot ook gebruikt voor de mergelgroeven in onder meer Zuid-Limburg. De mergelgroeven zijn echter door de mens gemaakt. Toch komen op een aantal plaatsen in deze mergelgroeven karstverschijnselen voor. De grootste karstgang (grot) in Nederland bevindt zich in het Noordelijk Gangenstelsel van de Sint-Pietersberg in het zogenaamde "stelsel van Jansen Eggels" en meet 50 meter

 

Karstpijp:

Een karstpijp of orgelpijp is een verticale koker gevormd in kalksteen. De pijp ontstaat door karstverwering op zwakke plekken zoals diaklazen, breuken en dolines, en kan tot honderden meter diep worden. De grootste bekende doline ter wereld is die van Flénu in de Belgische provincie Henegouwen, met een diameter van ongeveer 100 meter en een diepte van 1.200 meter.
Een actieve karstpijp wordt steeds breder en dieper. Soms kan men niet meer spreken over een koker, maar is deze uitgegroeid tot een onregelmatige, brede en hoge ruimte, die via een gat in het plafond in verbinding staat met de buitenwereld.

 

Kegelkarst:

Kegelvormige gebergten in de tropen ontstaan door karst. 
 

Lapiaz:

Lapiaz (ook wel lapiez) of kar is een karstverschijnsel dat zich voordoet aan het oppervlakte van kalksteen- ofdolomietrotsen en dat gekenmerkt wordt door min of meer vlakke, blootliggende rotsplaten.
De naam lapiaz is afkomstig uit de Franse Jura. De Engelse benaming is limestone pavement of limestone barren, in Scandinavië spreekt men van alvar, in de Languedoc van cairissa of gouffre.
Daarnaast heeft alvar ook de betekenis van biotoop, een gebied waarin in dit geval een gespecialiseerde levensgemeenschap van planten en dieren zich kan vestigen.

Ontstaan:
Lapiaz ontstaat wanneer de vruchtbare bodem door bijvoorbeeld wind of stromend water, de schurende werking van gletsjers of door de golfslag wegerodeert. Zodra de beschermende bodem verdwenen is, wordt de kalksteen aangetast door het zureregenwater (chemische verwering) en door vorstverwering, waardoor kleine scheurtjes en openingen in de harde kalksteen op lange termijn uitgroeien tot spleten en kloven. De oppervlak van de kalksteen lijkt daardoor soms op een kunstmatige bestrating, vandaar de Engelse benaming limestone pavement.
Uiteindelijk blijft er een landschap over van rechtopstaande kalksteenplaten (clints), gescheiden door diepe kloven (grikes ofgrykes).
Regenwater dat via de openingen in de lapiaz dieper het gesteente indringt kan daar aanleiding geven tot de vorming vankarstpijpen, avens en grotten.

Aan de kenmerken van het oppervlakte kan dikwijls worden afgeleid hoe de lapiaz ontstaan is. Gletsjers laten een ruw, gestreept oppervlakte achter, terwijl een lapiaz dat door afspoeling van de toplaag ontstaan is meer afgeronde vormen toont.

Biotopen, fauna en flora:
Lapiaz vormen qua oppervlakte slechts een zeer klein percentage van de ecosystemen op aarde, zelfs in gebieden die ervoor geschikt zijn. Het is dus een zeldzaam tot zeer zeldzaam biotoop. Een biotoop bestaande uit overwegend steen, met slechts een dunne of geen vruchtbare bodem, is daarnaast ook een zeer veeleisend biotoop voor planten en dieren.
De vegetatie is meestal zeer ijl, bestaande uit zeldzame soorten die we ook op kalkgraslanden terugvinden. Mossen en lichenen zijn de meest voorkomende organismen, bomen en struiken daarentegen zijn afwezig of vertonen dwerggroei.
Verder vormen lapiaz een uitgelezen biotoop voor gespecialiseerde slakken, vlinders, reptielen en vogels.
Deze zeldzaamheid, gecombineerd met gespecialiseerde levensgemeenschappen maakt de lapiaz de moeite waard om te beschermen.

Verspreiding:
Lapiaz kan gevonden worden in kalksteengebergtes die ooit door gletsjers zijn bedekt. Bekende voorbeelden zijn te vinden in de Yorkshire Dales in Noord-Yorkshire(Noord-Engeland), en in de Burren in Ierland.
In Frankrijk is lapiaz vooral te vinden in de kalksteengebergtes rond het Centraal Massief, zoals op de Causses en in de Hérault, en rond de Alpen, onder andere in de Jura en de Vercors.
De grootste aaneengesloten oppervlakte lapiaz in Europa is te vinden in Stora Alvaret op het Zweedse eiland Öland. De vruchtbare bodem is hier slechts 0,5 to 2 cm dik en op vele plaatsen ligt de kalksteen volledig bloot. Dit landschap is opgenomen op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

Polje:

Een polje is een gebied met een vlakke bodem met steile randen en ontstaan door karst. Het woord polje is afkomstig uit het Sloveens en Kroatisch waar het 'veld' betekent. In het Nederlands, maar ook in het Engels en andere talen, wordt het gebruikt als geografische term.

Poljes kunnen honderden vierkante kilometers beslaan. Rivierwater verdwijnt in een vaak breed dal in ponoren (verdwijngaten). Daar kan het dus zijn dat een rivier (gedeeltelijk) onder de grond verdwijnt. Onder de grond zit vaak een ondoorlatende laag. Daardoor kunnen meertjes gevormd worden.
Poljes ontstaan doordat het grondwater de aanwezige kalksteen oplost. Andere geologische omstandigheden zoals tektonische depressies zoals slenken zijn als randvoorwaarde noodzakelijk voor het ontstaan.

Door de beweging van tektonische aardplaten kunnen er wel eens scheuren komen in gesteenten. Zo kan er een grotebreuk ontstaan in een landschap, wat een soort traptrede vormt. Het hoge gedeelte heet de horst, het lage gedeelte de slenk. Deze slenk kan het begin zijn van de vorming van een polje.

 

Karstbron:

Een karstbron, ook wel resurgentie, resurgentiebron of vauclusebron genoemd, is een bron waar een rivier na een ondergrondse loop weer aan de oppervlakte komt.

Dit fenomeen komt vooral voor in kalksteengebieden, zoals in de Famenne in België of op de causses in Frankrijk. Het water verdwijnt eerst in de grond via kleine openingen (karstpijpen) of via verdwijngaten (pertes) om via één of meer ondergrondse wegen terug aan de oppervlakte te komen.
Dikwijls zal slechts een deel van de rivier ondergronds gaan stromen, en blijft de bovengrondse loop eveneens bestaan; soms komen daarbij de bovengrondse en ondergrondse loop na de resurgentie weer bij elkaar, zoals bij de Lesse. In andere gevallen verdwijnt de bovengrondse loop volledig en blijft enkel een droge vallei over.

Resurgenties kunnen rechtstreeks in zee uitmonden, tot op meerdere tientallen meters diep en honderden meters uit de kust, zoals in Cassis in de Middellandse Zee.
Het water van een resurgentiebron is meestal niet drinkbaar omdat de kalksteen geen filterend vermogen heeft en vervuild water gewoon doorlaat.
 
  

Karstrivier:

Een karstrivier is een deel van een rivier dat onder de grond ligt. De plekken waar de rivier in de grond gaat noemt met een verdwijngat.

Voorbeelden:
De Lesse bij Han-sur-Lesse is een voorbeeld van zo'n rivier. Door de eeuwen heen heeft het water van de Lesse tegen de kalksteen gestroomd en in de loop van de tijd is daar een gat in gekomen. Nog later is het langs de andere kant weer tevoorschijn gekomen. Dit noemen we de Karstbron of vauclusebron.
Een ander voorbeeld is de bron van Eprave (Dinant), Fontaine-de-Vaucluse (Provence) en ook de Buna rivierbij Blagaj in Bosnië en Herzegovina.
 

Ontstaan van zinkgat is soms te voorspellen

Ze lijken vanuit het niets te ontstaan en vervolgens een hoop schade te berokkenen: zinkgaten. Maar nieuw onderzoek suggereert dat het in sommige gevallen toch echt mogelijk is om het ontstaan van zo’n zinkgat aan te zien komen.

Onderzoekers trekken die conclusie nadat ze radargegevens bestudeerden die kort voor een zinkgat in Bayou Corne (Louisiana) ontstond, in het gebied verzameld werden. Uit een analyse van de gegevens blijkt dat de grond zeker een maand voor het zinkgat ontstond al aan het vervormen was. De oppervlaktelaag bewoog voornamelijk omhoog. Het gebied waarin die vervorming plaatsvond was zo’n 500 bij 500 meter groot. Uiteindelijk ontstond in dat gebied een zinkgat van ongeveer 1 hectare groot.

“Dit onderzoek toont aan dat horizontale oppervlaktevervormingen aan het ontstaan van een zinkgat vooraf kunnen gaan,” stelt onderzoeker Cathleen Jones. “Deze beweging kan wel eens veelvuldiger voorkomen dan eerder werd gedacht, met name in gebieden waar de grond nabij het oppervlak los ligt.” De resultaten suggereren dat het regelmatig verzamelen van radargegevens een goede manier kan zijn om de kans op zinkgaten te monitoren en vervolgens indien nodig mensen tijdig te evacueren. Ook kunnen de gegevens gebruikt worden om bestaande zinkgaten te bestuderen. “Dit soort gegevens kan van grote waarde zijn als we de richting waarin een zinkgat zich waarschijnlijk gaat uitbreiden, willen achterhalen.”



Zinkgaten kunnen overal ter wereld ontstaan en zijn het resultaat van natuurlijke processen of menselijke activiteiten. Ze ontstaan in gebieden waar het gesteente onder het oppervlak verdwijnt – bijvoorbeeld doordat het oplost in grondwater. Wanneer het gesteente weg is, ontstaan onder het oppervlak grotten of lege ruimten, waar de grond erboven zomaar een keertje in kan storten en plaatsmaakt voor een diep gat in de aarde. Zinkgaten kunnen voor enorme schade zorgen en eisen soms zelfs levens.
 
Zo zijn er steeds meer bedrijven die zich bezig houden met bodemonderzoek, o.a. om te kijken of een gebied wel bebouwd kan worden, zonder dat de grond onder je voeten vandaan zakt. Hun werk sluit aan op bovenstaand onderzoek.
Ze maken gebruik van GPR systemen (ground penetration radar)

Kans op sinkhole in Nederland 'verwaarloosbaar' (bericht uit de volkskrant):

In Florida is een sinkhole een veelvoorkomend natuurverschijnsel, maar hoe zit dat in Nederland?

Kalk:
Florida rust grotendeels op kalksteen dat ideaal is voor het ontstaan van de holtes, zegt Van Balen: stevig kalksteen met barsten erin waarlangs koolzuurhoudend regenwater kan binnendruppelen en het gesteente kan oplossen.   
In Nederland zijn twee enigszins vergelijkbare gebieden: de Achterhoek rondom Winterswijk en Zuid-Limburg. 'Maar de kans op een voorval zoals in Florida is bij ons verwaarloosbaar', beklemtoont Van Balen. 'Het areaal is hier te klein en het type kalksteen bij ons niet erg geschikt voor het ontstaan van ondergrondse galerijen.' 

Zout:
Een andere oorzaak waardoor een sinkhole in Nederland kan ontstaan, is het zout in de grond, vertelt Ramon Hanssen, hoogleraar Geowetenschappen, aan de NOS. 'Zout heeft ook de neiging om omhoog te kruipen. Als zo'n zoutmassa ondiep komt, lost het op door het grondwater en kan er in een keer een verzakking ontstaan.'

Volgens de hoogleraar moet Nederland goed op de bodembeweging letten. 'We hebben onze mond vol van de zeespiegelstijging (2,5 tot 3 millimeter per jaar), maar bepaalde gebieden in ons land zijn veel sneller aan het zakken, ook aan de kust. Dat kan op een gegeven moment een probleem worden', zegt Hanssen. 'We moeten de bodembeweging afzetten tegen de zeespiegelstijging om het totale effect te kunnen zien.'
 

Sinkholes ook op andere planeten en kometen:

Enorme gaten waar de grond ineens is verdwenen. Zulke zinkgaten (sinkholes) blijken niet alleen voor te komen op aarde, maar ook op andere plekken in de ruimte. Op de komeet 67P/Tsjoerjoemov-Gerasimenko bijvoorbeeld. Dat heeft de Nederlandse sterrenkundige Dennis Bodewits ontdekt. Zijn vondst staat in de nieuwste editie van het belangrijke wetenschapsblad Nature, die donderdag uitkomt.

67P/Tsjoerjoemov-Gerasimenko is een rotsblok dat al miljarden jaren rond de zon draait. Europa bracht de afgelopen jaren de sonde Rosetta naar de komeet. Vorig jaar landde een onbemande verkenner op het oppervlak, een historische prestatie. 
Krakers

Met de Rosetta keek Bodewits, die werkt voor de University of Maryland, naar de komeet. ''De camera heeft vreemde ronde gaten gevonden op het oppervlak van komeet 67P. Sommige van deze gaten zijn net zo diep als breed: zo diep als de Domtoren en groter dan een voetbalveld’’, aldus Bodewits. Hoe dieper de gaten zijn, hoe jonger ze zijn.

Onder het oppervlak van de komeet zit ijs. Als dat verdwijnt, ontstaat er een holte en is er niets om het 'dak', het oppervlak van dekomeet, overeind te houden. Dat zakt in en er blijft een groot gat achter. Het resterende ijs in het gat komt voor het eerst in het zonlicht te staan en verdwijnt ook. Na verloop van tijd slijten de randen van de gaten en valt er stof in.

Sinkholes waren eerder gevonden op Mars. Ze helpen wetenschappers om een beter beeld te krijgen; ze kunnen ''onder het oppervlak kijken zonder ervoor te hoeven boren’’, zoals Bodewits het verwoordt.
Door: ANP
 

Meer artikelen over sinkholes zijn te vinden op :

http://www.onweer-online.nl/forum/topic/42243/opgeslokt-door-sinkholes/422902/
 
Tot slot….. een lange documentaire over sinkholes:

 

Onweer-Online/Joyce


Bronvermelding:
https://nl.wikipedia.org/
http://www.onweer-online.nl/forum/topic/42243/opgeslokt-door-sinkholes/
http://www.blikonderwater.nl/reportages/sloveense-karstrivieren
http://www.e-pics.ethz.ch/index/ethbib.bildarchiv/ETHBIB.Bildarchiv_Dia_298-01329_237137.html
http://www.volkskrant.nl/buitenland/kans-op-sinkhole-in-nederland-verwaarloosbaar~a3403519/
http://www.trouw.nl/tr/nl/4332/Groen/article/detail/3498765/2013/08/26/Griezelig-zinkgaten.dhtml
http://www.website.nl/ontstaan-van-zinkgat-soms-te-voorspellen/
http://www.onweer-online.nl/forum/topic/42579/nederlander-vindt-bewijs-voor-sinkholes-op-komeet/
http://www.nu.nl/wetenschap/4079816/nederlander-vindt-bewijs-sinkholes-komeet.html
www.jpl.nasa.gov
http://geoviewinc.com/methods/land/ground-penetrating-radar
 
 
 
 
 





  | Gewijzigd: 31 januari 2017, 10:52 uur, door Joyce.s