Collega Wilfred Janssen zit momenteel in de Verenigde Staten op jacht naar tornado's. Gisteren was zijn eerste echte dag in het veld en het was direct raak: Tornado aan de grond!
Mei is de maand voor tornado's.
De maand mei is bij uitstek geschikt voor de ontwikkeling van tornado's in de zuidelijke en centrale staten van de VS. De enorme onweersbuien die kunnen ontstaan komen in Europa nauwelijks voor. De buien produceren vaak enorme hagelstenen en tornado's die in bewoonde gebieden voor veel schade en menselijk leed kunnen zorgen.
Tornado's: Gevaarlijk maar wel fotogeniek
Toch zijn de buienwolken ook van ongekende schoonheid en trekken ze veel tornadojagers aan om mooie plaatjes te schieten. Collega Wilfred Janssen chased al jaren rond in Europa maar dit jaar maakte hij de sprong naar de Verenigde Staten, waar hij nu in Tornado Alley bivakkeert. De weersverwachtingen zijn ideaal de komende dagen voor de ontwikkeling van zware onweersbuien dus mogelijk gaan we nog veel plaatjes van hem ontvangen.
Spektakel in het westen van Kansas
Na het opwarmertje van gisteren, was het vandaag tijd voor het wat zwaardere werk. Het Storm Prediction Centre gaf een slight risk uit voor de staten Wyoming, Montana, Colorado, Kansas, Oklahoma en Texas. Dit gold met name voor het kunnen voorkomen van grote hagelstenen en zeer zware windstoten. De situatie was voor het stormjagen ideaal. In het westen van Kansas zou een stevige zuidoostenwind waaien, terwijl op enige hoogte de wind stevig uit het westen tot zuidwesten waaide. Wat hogerop nam de wind niet eens zo heel veel toe, maar bleef uit het zuidwesten komen. Dit zou betekenen dat buien, die uiteindelijk het supercell-stadium halen, nauwelijks van de plaats komen. Dit is natuurlijk perfect: kunnen fotograferen zonder dat je vaak naar een andere locatie moest rijden.
Waar gaan we heen? Positie bepalen.
We kozen ervoor om ons te positioneren nabij Garden City, ergens in het middenwesten van de staat Kansas. Vanaf deze plaats konden we gemakkelijk alle richtingen uit. Rond 12:00 lokale tijd kwamen we in dit stadje aan. Rond de klok van 13:00 besloten we wat verder naar het noordwesten te vertrekken, net ten zuiden van het dorpje Leoti. Hier stonden we in de enorme graanvelden te kijken naar cumuluswolken die poogden het buienstadium te bereiken. Een zwakke inversie op ongeveer 2 kilometer hoogte weerhield de cumulus ervan om door te groeien tot een volwaardige bui. Inmiddels volgden al wel een severe weather watch en een tornado watch vanuit het SPC. Dit betekent dat het voorkomen van zwaar weer en tornado’s toch wel reëel is.
Omstreeks 15:00 lokale tijd begonnen de stapelwolken echt fors op te bollen. Enkele torens wisten het tot bui te schoppen, maar hielden het niet lang vol. Na een half uur zagen we ongeveer 20 mijl ten westen van ons wel echt serieuze stapelwolken de lucht in schieten, veel hoger en scherper dan alle andere in de buurt. Toen wisten we het, deze moeten het gaan worden.
Niet veel later verscheen de eerste zware bui op het radarbeeld. Na 15 minuten waren er al aanwijzingen voor grote hagelstenen en dat met de gedachte dat de bui nog lang niet op haar toppunt zat! We besloten om iets verder naar het noorden te gaan, om de bui van wat dichterbij te bekijken. Uiteindelijk hielden we ons net 1 mijl ten noordoosten van Leoti op, om daar de naderende bui te kunnen bestuderen. Op deze plaats zagen we duidelijk hoe deze bui alsmaar aan kracht won. Het neerslagscherm werd immens dik en rond 16:00 kreeg deze specifieke bui een “Severe thunderstorm warning”.
Wallcloud gaat roteren
Vanaf dit moment begon het echt. De bui wist zich binnen zeer korte tijd perfect te organiseren. De basis van de bui verlaagde zich, en kon vrijwel direct profiteren van de warme vochtige zuidoosten grondwind. Vanaf dit moment gebeurde ook wat wij verwachtte: de bui kwam nauwelijks meer van de plaats. Al snel ontstond er een wall cloud onder de stijgstroom van de bui, hetgeen aangeeft dat de stijgstroom van de bui bijzonder krachtig is. Op de radarbeelden waren nog geen tekenen van rotatie op lagere niveau’s, dus de kans op een tornado was nog erg klein.
Binnen 10 minuten begon de rotatie zich ook te verscherpen in de lagere delen van de atmosfeer. Het lage blok onder de bui, naast de neerslagkern (wallcloud), begon ook te roteren. Al snel volgde ook de eerste “tornado warning”. De kans op een tornado was nu ineens toch wel groot! We besloten iets verder naar het noordoosten te gaan, om de bui in haar geheel te kunnen aanschouwen en om de nabije blikseminslagen te vermijden. Uiteindelijk was onze nieuwe locatie net een ruime mijl verder dan de vorige locatie. Vanaf deze locatie zagen we de bui echt in kracht winnen.
Ook onderin was de roterende beweging perfect te zien en al snel was het raak: een tornado tikte de grond aan! Deze tornado leefde maar kort, echter niet veel later tikte op bijna dezelfde plaats een tweede tornado de grond aan. Deze hield het wat langer vol, maar ook deze tornado hield het na ongeveer een ruime minuut voor gezien. Toch wist deze zeer zware onweersbui een halve minuut later een nieuwe tornado te produceren, daar was dus nummer 3! Ook deze leefde echter kort, maar de bui bleef echt van zeer zwaar kaliber.
Het mooiste moest nog komen
Het allermooiste moest echter nog komen. De bui liet inmiddels de meest schitterende structuren zien, terwijl de goudgele kleuren van de zonsondergang het allemaal een extra dimensie gaven. Een nieuwe flinke opleving van de bui liet opnieuw een kortstondige tornado vormen, daar was dus nummer 4! Uiteindelijk zijn we ongeveer 3 mijl verder naar het noorden gereden om wat dichterbij de mesocycloon te komen, het roterende gedeelte van de bui. Hier konden we de meest prachtige foto’s maken, terwijl de zon sierlijk onder de bui onder ging.
Een dag zoals ik nog nooit heb meegemaakt. Geen enkele bui die ik in Europa heb gezien, komt ook maar in de buurt van dit kaliber onweersbuien. En dat met de gedachte dat de omstandigheden de komende dagen eigenlijk alleen maar beter worden. Het is nog het begin van de trip, maar nu is het al een onwijs succes.
Na deze fenomenale avond, zijn we naar Colby, Kansas gereden om daar te overnachten. Morgenvroeg volgt een overleg voor de nieuwe chaselocatie in de middag. Of vandaag nog overtroffen wordt…
Foto's en verslag Wilfred Janssen & Raymond Klaassen
Bron: www.weerplaza.nl