Zon - en maansverduisteringen
Op vrijdag 20 maart is er weer een gedeeltelijke zonsverduistering te zien in België ( en wellicht ook in Nederland dus).
Om 9u27 begint de maan voor de zon te schuiven. Om 10 u 34 zal de zonsverduistering haar hoogtepunt bereiken. 83% van de zon zal bedekt zijn op dat tijdstip. Het zal dus nooit helemaal donker worden. Als je een volledige zonsverduistering wilt zien zul je een reis moeten boeken naar de faeroëreilanden. Het exacte tijdstip verschilt wel iets tussen west en oost.
Opmerking!
kijk nooit zomaar naar de zon. Als je wil kijken naar de zonsverduistering zul je een eclipsbrilletje moeten gebruiken die je makkelijk kunt kopen in de sterrenwacht.
laten we duimen op helder weer zodat we het showspel helemaal kunnen zien!
Om 9u27 begint de maan voor de zon te schuiven. Om 10 u 34 zal de zonsverduistering haar hoogtepunt bereiken. 83% van de zon zal bedekt zijn op dat tijdstip. Het zal dus nooit helemaal donker worden. Als je een volledige zonsverduistering wilt zien zul je een reis moeten boeken naar de faeroëreilanden. Het exacte tijdstip verschilt wel iets tussen west en oost.
Opmerking!
kijk nooit zomaar naar de zon. Als je wil kijken naar de zonsverduistering zul je een eclipsbrilletje moeten gebruiken die je makkelijk kunt kopen in de sterrenwacht.
laten we duimen op helder weer zodat we het showspel helemaal kunnen zien!
Onweersdagen 2019: 19
Tropische dagen 2019: 13 (warmste dag: 25 juli 2019 met 41,5°C)
---
Onweersdagen 2020: -
Tropische dagen 2020: -
Hoogste temperatuur 2020: -
Tropische dagen 2019: 13 (warmste dag: 25 juli 2019 met 41,5°C)
---
Onweersdagen 2020: -
Tropische dagen 2020: -
Hoogste temperatuur 2020: -
Er is een optie om hem in zijn geheel te zien. Slooh stuurt een expeditie naar het noorden van de atlantische oceaan en zullen vanaf daar een livestream open zetten. Nu nog hopen op helder weer.
Voor geïnteresseerden: http://live.slooh.com.
Voor geïnteresseerden: http://live.slooh.com.
Zonsverduistering op 20 maart
Op vrijdagochtend 20 maart vindt een zonsverduistering plaats. Dan schuift de maan voor de zon langs. In Nederland/belgie is deze zonsverduistering bij gunstig weer als een fraaie gedeeltelijke eclips zichtbaar.
Zichtbaarheidsgebied van de zonsverduistering van 20 maart 2015 (Bron: F. Espenak/NASA)
De zon zal tijdens het maximum voor het grootste deel achter de nieuwe maan schuilgaan. De zonsverduistering begint om 9.30 uur, het maximum wordt om 10.37 uur bereikt waarna de eclips 11.48 uur eindigt. Deze tijdstippen gelden voor Utrecht, voor plaatsen elders in Nederland en België gelden andere getallen, maar de verschillen zijn gering. Tijdens het maximum rond half elf is de zon voor ongeveer 80 procent bedekt door de maan.
De eclips heeft waarschijnlijk een merkbare invloed op het weer. De straling neemt sterk af waardoor de temperatuur tijdelijk iets kan dalen. De laagste temperatuur vinden we iets na het maximum van de eclips dichtbij het aardoppervlak en vooral bij onbewolkt weer met weinig wind. Tijdens de gedeeltelijke zonsverduistering op 11 augustus 1999 koelde het in Nederland op de normale waarnemingshoogte van anderhalve meter boven het aardoppervlak tijdelijk een tot drie graden af. Vlak boven het aardoppervlak op 10 cm hoogte zijn zelfs temperatuurdalingen tot vijf graden gemeten.
Zonsverduistering op 20 maart 2015 (tijd in UT) (Bron: NASA)
De zonsverduistering van 20 maart is zeker voor Nederland een unieke gebeurtenis. De volgende gedeeltelijke zonsverduistering is hier pas weer in 2021 te zien in ons land, maar die is veel kleiner. Voor een vergelijkbare grote eclips moeten we hier tot 2026 wachten. De volgende totale zonsverduistering laat in Nederland nog veel langer op zich wachten en vindt pas in 2135 plaats.
Let op: kijk veilig naar de eclips
Kijk niet met het blote oog naar de gedeeltelijke zonsverduistering. Dat kan leiden tot ernstig oogletsel en zelfs tot blindheid. Het gebruik van filters of speciale eclipsbrilletjes is absolute noodzaak. Een eclipsbril filtert een groot deel van het golflengtegebied weg en is de enige veilige manier om naar de gedeeltelijk verduisterde zon te kijken.
Eclipsbrilletjes zijn verkrijgbaar bij sterrenwachten. http://www.knmi.nl/cms/content/122594/zonsverduistering_op_20_maart
Bron: Knmi
Op vrijdagochtend 20 maart vindt een zonsverduistering plaats. Dan schuift de maan voor de zon langs. In Nederland/belgie is deze zonsverduistering bij gunstig weer als een fraaie gedeeltelijke eclips zichtbaar.
Zichtbaarheidsgebied van de zonsverduistering van 20 maart 2015 (Bron: F. Espenak/NASA)
De zon zal tijdens het maximum voor het grootste deel achter de nieuwe maan schuilgaan. De zonsverduistering begint om 9.30 uur, het maximum wordt om 10.37 uur bereikt waarna de eclips 11.48 uur eindigt. Deze tijdstippen gelden voor Utrecht, voor plaatsen elders in Nederland en België gelden andere getallen, maar de verschillen zijn gering. Tijdens het maximum rond half elf is de zon voor ongeveer 80 procent bedekt door de maan.
De eclips heeft waarschijnlijk een merkbare invloed op het weer. De straling neemt sterk af waardoor de temperatuur tijdelijk iets kan dalen. De laagste temperatuur vinden we iets na het maximum van de eclips dichtbij het aardoppervlak en vooral bij onbewolkt weer met weinig wind. Tijdens de gedeeltelijke zonsverduistering op 11 augustus 1999 koelde het in Nederland op de normale waarnemingshoogte van anderhalve meter boven het aardoppervlak tijdelijk een tot drie graden af. Vlak boven het aardoppervlak op 10 cm hoogte zijn zelfs temperatuurdalingen tot vijf graden gemeten.
Zonsverduistering op 20 maart 2015 (tijd in UT) (Bron: NASA)
De zonsverduistering van 20 maart is zeker voor Nederland een unieke gebeurtenis. De volgende gedeeltelijke zonsverduistering is hier pas weer in 2021 te zien in ons land, maar die is veel kleiner. Voor een vergelijkbare grote eclips moeten we hier tot 2026 wachten. De volgende totale zonsverduistering laat in Nederland nog veel langer op zich wachten en vindt pas in 2135 plaats.
Let op: kijk veilig naar de eclips
Kijk niet met het blote oog naar de gedeeltelijke zonsverduistering. Dat kan leiden tot ernstig oogletsel en zelfs tot blindheid. Het gebruik van filters of speciale eclipsbrilletjes is absolute noodzaak. Een eclipsbril filtert een groot deel van het golflengtegebied weg en is de enige veilige manier om naar de gedeeltelijk verduisterde zon te kijken.
Eclipsbrilletjes zijn verkrijgbaar bij sterrenwachten. http://www.knmi.nl/cms/content/122594/zonsverduistering_op_20_maart
Bron: Knmi
there can be only one
Hier zie je hoe de zon er uit ziet in Nijmegen tijdens de verduistering op http://www.timeanddate.com/eclipse/in/netherlands/nijmegen?iso=20150320
Weer gek, vooral van onweer en storm. Ben meer een lezer. Maar als het hier in Nijmegen onweert dan meldt ik het. Nijmegen totaal al 13 dagen onweer in 2018
mss gebeurt er wel niets nou jammer dan!
Word dit land zo zat als ik dit zo lees. Eindelijk n evenement die erg boeiend is en je maar eens in de tich jaar meemaakt. En dan gaat t weer weer tegenzitten. Alsof t ons nooit gegunt is om van de natuur te genieten:S
Mijn website: http://www.rfgfotografie.nl. Hier vind u alle foto's die ik maakt omtrent incidenten. Maar ook soms omtrent slecht weer of vliegtuigen terug.
Zonsverduistering mogelijk niet te zien
Geplaatst op 17 maart 2015 - 08:42 door Michiel Severin
Weerplaza verwacht dat het lastig wordt om de zonsverduistering te zien aanstaande vrijdag. Daardoor gaan we een schitterend natuurverschijnsel mogelijk mislopen.
De zonsverduistering van 4 januari 2011, foto Gerrit Burggraaf
Lichte regen
De berekeningen van dinsdagochtend geven aan dat er vrijdagochtend, voor het eerst deze week, lichte regen gaat vallen. De passage van het regengebied gaat uiteraard samen met dikke wolkenpartijen zodat er van de zonsverduistering weinig of niets aan de hemel te zien zal zijn.
De zonsverduistering begint aanstaande vrijdag om 9.30 uur. De maan schuift dan langzaam voor de zon. De grootste bedekking van de zon is om 10.37 uur. De zonneschijf wordt dan voor 81% afgedekt door de maan. Daarna schuift de maan langzaam weer weg waarna om 11.48 uur de zonsverduistering voorbij is. Mocht het inderdaad bewolkt en regenachtig zijn, dan zal de zonsverduistering ervoor zorgen dat het nog iets somberder en donkerder is dan normaal.
Verwachting kan nog veranderen
Er is overigens nog hoop. Een bewolkingsverwachting vier dagen vooruit is doorgaans erg lastig. Een kleine verandering in de bewegingssnelheid van de storing zorgt voor een andere timing.
Mochten de bewolking en regen daardoor toch wat later komen, dan zullen het zuiden en oosten in ieder geval een deel van de verduistering kunnen zien. Mocht het regengebied iets sneller gaan bewegen dan nu gedacht dan kan het noordwesten nog iets van de zonsverduistering meepakken.
Realiteit is echter dat op dit moment twee belangrijke weermodellen, het Europese ECMWF en het Amerikaanse GFS, allebei bewolking en (mot)regen verwachten voor vrijdagochtend.
De bewolkingsverwachting: wit is bewolking
Meer informatie over de zonsverduistering en allerlei andere Astronomische gebeurtenissen vind je op de website vanhemel.waarnemen.com.
De gebieden op Aarde waar de verduistering zichtbaar is:
Bron:http://www.weerplaza.nl
Geplaatst op 17 maart 2015 - 08:42 door Michiel Severin
Weerplaza verwacht dat het lastig wordt om de zonsverduistering te zien aanstaande vrijdag. Daardoor gaan we een schitterend natuurverschijnsel mogelijk mislopen.
De zonsverduistering van 4 januari 2011, foto Gerrit Burggraaf
Lichte regen
De berekeningen van dinsdagochtend geven aan dat er vrijdagochtend, voor het eerst deze week, lichte regen gaat vallen. De passage van het regengebied gaat uiteraard samen met dikke wolkenpartijen zodat er van de zonsverduistering weinig of niets aan de hemel te zien zal zijn.
De zonsverduistering begint aanstaande vrijdag om 9.30 uur. De maan schuift dan langzaam voor de zon. De grootste bedekking van de zon is om 10.37 uur. De zonneschijf wordt dan voor 81% afgedekt door de maan. Daarna schuift de maan langzaam weer weg waarna om 11.48 uur de zonsverduistering voorbij is. Mocht het inderdaad bewolkt en regenachtig zijn, dan zal de zonsverduistering ervoor zorgen dat het nog iets somberder en donkerder is dan normaal.
Verwachting kan nog veranderen
Er is overigens nog hoop. Een bewolkingsverwachting vier dagen vooruit is doorgaans erg lastig. Een kleine verandering in de bewegingssnelheid van de storing zorgt voor een andere timing.
Mochten de bewolking en regen daardoor toch wat later komen, dan zullen het zuiden en oosten in ieder geval een deel van de verduistering kunnen zien. Mocht het regengebied iets sneller gaan bewegen dan nu gedacht dan kan het noordwesten nog iets van de zonsverduistering meepakken.
Realiteit is echter dat op dit moment twee belangrijke weermodellen, het Europese ECMWF en het Amerikaanse GFS, allebei bewolking en (mot)regen verwachten voor vrijdagochtend.
De bewolkingsverwachting: wit is bewolking
Meer informatie over de zonsverduistering en allerlei andere Astronomische gebeurtenissen vind je op de website vanhemel.waarnemen.com.
De gebieden op Aarde waar de verduistering zichtbaar is:
Bron:http://www.weerplaza.nl
De zonsverduistering van 20 maart 2015.
17.03.2015 12:29
Aanstaande vrijdag krijgt geheel Europa te maken met een forse zonsverduistering gedurende de tweede ochtendhelft. Op de Far Oer eilanden en wat later op Spitsbergen, is de verduistering zelfs totaal. Het is niet alleen een apart natuurverschijnsel, maar ook de energieleveranciers dienen terdege rekening te houden met deze eclips. Alle details volgen hieronder.
Een korte uitleg
Zonsverduisteringen komen regelmatig voor, als de maan tussen de aarde en de zon door beweegt en de schaduw van de maan op de aarde valt. Een zonsverduistering vindt dus altijd tijdens nieuwe maan plaats. Toch is het niet zo dat er tijdens iedere nieuwe maan (dus ongeveer dertien keer per jaar) een zonsverduistering plaatsvindt. Vaak beweegt de maan dan juist boven of onder de zon langs en veel minder vaak (hooguit twee tot vier maal per jaar) trekt de maan dan deels of zelfs geheel voor de zon langs.
De verduistering die zo plaatsvindt, is ook lang niet overal zichtbaar. Daar waar hij te zien is, vindt meestal een gedeeltelijke eclips plaats; ‘er wordt een hapje uit de zon genomen’. Omdat de schijnbare grootte van de maan vergelijkbaar is met de zon, is er maar een heel klein gebied waar de maan de zonneschijf in zijn geheel afdekt, een zogenaamde totale eclips. Omdat de afstand aarde – zon en aarde – maan varieert, is de maan soms net niet groot genoeg om de zon geheel te bedekken als hij er pal vóór staat, en dan hebben we een zogenaamde ringvormige eclips.
Europeanen slecht bedeeld
Qua zonsverduisteringen, waren we in de vorige eeuw slecht bedeeld. De grootste verduistering van de 20e eeuw, vond op de valreep op 11 augustus 1999 plaats en was onder andere totaal in delen van België, Duitsland en Noord-Frankrijk. In eigen land werd de zon toen voor 90 tot 95% afgedekt, op het hoogtepunt van de eclips. Relatief kort daarna hadden we ook op 31 mei 2003 een grote eclips van 85 tot 90%, maar die vond plaats rond zonsopkomst en was, zodra de zon zichtbaar werd, eigenlijk al net over zijn hoogtepunt heen.
Op 3 oktober 2005 werd 60% van de zon weggehapt en beleefde Spanje een ringvormige eclips, waarna er op 29 maart 2006 en 1 augustus 2008 in ons land nog een kleine verduistering (25 tot 35%) was te zien. Ook op 4 januari 2011 hadden we een grote verduistering, waarbij 75% van de zonneschijf werd afgedekt. Ook deze eclips was echter al begonnen vóór zonsopkomst. Bovendien werkte het weer niet mee. Het was zwaar bewolkt, waardoor deze verduistering op veel plekken niet of nauwelijks was te zien.
Opnieuw een grote eclips
Aanstaande vrijdag vindt echter wederom een grote eclips plaats. Het is een totale zonsverduistering, maar de totaliteitszone blijft ver ten noorden en noordwesten van ons land. Die zone trekt net onder IJsland door, trekt over de Far Oer eilanden en wat later over Spitsbergen, om vervolgens vlak ten zuiden van de Noordpool, te eindigen (zie hiernaast). De positie van de zon en de maan is echter dusdanig, dat de schaduw als het ware langgerekt over geheel Europa valt en er daardoor vrijwel overal in Europa een grote gedeeltelijke eclips valt te bewonderen. Zo wordt bijvoorbeeld in Rome nog 60% van de zonneschijf door de maan weggehapt, in Gibraltar 62% en in Parijs 80%. In ons land is dat rond 84% van de middellijn van de zon, wat effectief betekent dat rond 81% van de zonneschijf, op het hoogtepunt van de eclips, achter de maan is verdwenen. In ons land begint de eclips rond 9.29 uur, als aan de westkant (rechterzijde) van de zon het eerste ‘deukje’ verschijnt. Het hoogtepunt valt rond 10.37 uur en rond 11.48 uur, is de verduistering weer voorbij en is de zon opnieuw ‘heel’ geworden.
Energieproblemen…
De ervaring leert dat mensen, die niet weten dat er een eclips bezig is, niet of nauwelijks merken dat er iets bijzonders aan de hand is. Onze ogen zijn namelijk heel goed in staat zich aan de veranderende (lees: afnemende) lichtomstandigheden aan te passen, die ook nog heel geleidelijk plaatsvinden. Pas bij een verduistering van ongeveer 70% lijkt het licht ‘vreemder’ te worden, maar pas bij 90% zal het licht voor een ieder duidelijk minder zijn.
Ook al zien wij dat niet goed, die afname van het licht is er wel degelijk. Een fraai voorbeeld zagen we bij de laatste grote eclips van 4 januari 2011. Mede omdat deze eclips kort na zonsopkomst plaatsvond en het ook nog zwaar bewolkt was, zullen veel mensen er maar weinig van gemerkt hebben. Vanuit Bennekom is er echter tijdens het hoogtepunt van deze eclips een foto gemaakt en een dag later, toen de weersomstandigheden vergelijkbaar waren, nogmaals. Daarbij is gebruik gemaakt van precies dezelfde camera-instelling en is de foto ook op hetzelfde tijdstip gemaakt. Vergelijk de beide foto’s hiernaast maar eens. De eerste foto geeft een vaag morgenrood en is behoorlijk donker bij een voor 75% verduisterde zon. Op de tweede foto, bij een vol schijnende zon, die echter ook toen achter de wolken zat (er zijn geen schaduwen zichtbaar), is nu de hemel geheel overbelicht. Het verschil is markant!
In het verleden maakte het niet zoveel uit of de zon enige tijd verduisterd werd door de maan, maar tegenwoordig wordt steeds meer energie door zonnepanelen opgewekt. In de grafiek hiernaast is te zien hoeveel zonne-energie er normaal wordt opgewekt in Europa, bij zonnig weer op 20 maart (de blauwe lijn), maar hoe dat op déze 20e maart is, met dus een forse eclips (de rode lijn). Gedurende méér dan een uur bedraagt het energieverlies méér dan twintigduizend megawatt en op het hoogtepunt zelfs méér dan dertigduizend megawatt, en dat zou problemen kunnen opleveren in landen waar al veel zonne-energie wordt opgewekt, zoals in Duitsland.
In de tweede grafiek is te zien hoe het verloop van opgewekte zonne-energie is op 20 maart aanstaande als het zonnig is (links), of als het bewolkt is (rechts) in Duitsland. Vooral in het eerste geval is de energieval na een aanvankelijke stijging aan het begin van ochtend, markant te noemen. Maar nog opvallender is de snelle stijging daarna, als de eclips afloopt. Het probleem zit hem niet eens zozeer in de afname. Duitsland kan bij buurlanden extra energie inkopen, of extra centrales bijschakelen. Het probleem ontstaat als na het hoogtepunt van de eclips, in ongeveer 75 minuten tijd, de hoeveelheid energie, door zonnepanelen geleverd, stijgt van 6,2 naar 24,6 Gigawatt. Ter vergelijking, dat is hetzelfde effect alsof er opeens 18 kerncentrales worden opgestart! De hoeveelheid extra geleverde energie kan moeilijk worden opgeslagen en moet dus op een of andere manier, worden afgevoerd. Dat levert enige hoofdbrekens op, maar gelukkig dient deze gebeurtenis zich niet onverwacht aan. Er wordt onder andere gebruik gemaakt van gasturbines, die sneller aan- en uit kunnen worden gezet.
Wat dat betreft zou een bewolkt beeld de energiebeheerders beter uitkomen. Er wordt dan veel minder zonne-energie opgewekt (rechter grafiek), waardoor ook de dip, veroorzaakt door de eclips, slechts een zeer gering effect heeft. Het ziet er echter naar uit dat in de zuidelijke helft van Duitsland, waar ook de meeste zonnepanelen staan opgesteld, het vrijdag een vrij zonnige ochtend zal zijn.
Hier minder geluk
Het lijkt erop dat we hier minder geluk hebben, want vrijdag wordt wellicht de meest bewolkte dag van deze week! Al in de ochtend trekt er een zwakke storing over het land vanuit het noordwesten, met veel wolkenvelden. Er is echter een behoorlijke kans dat het wolkendek soms wat dunner is en dat er ook wat gaten in het wolkendek vallen. Op zich kan dat een gunstig scenario zijn, want dan is wellicht regelmatig de zonneschijf zichtbaar, als deze ‘door de wolken’ beweegt. Het is dan soms zelfs mogelijk om even zonder eclipsbrilletje naar de zon te kijken en het is dan zelfs gunstiger om foto’s te maken, maar let wel op! Zodra de zon beter dreigt door te breken, is het gebruik van een eclipsbrilletje absoluut noodzakelijk, om uw ogen niet te beschadigen. Een richtlijn kan zijn dat u uw brilletje kunt afzetten, als daar doorheen de zonneschijf niet meer te zien is.
Toekomstige verduisteringen
Laten we hopen dat de weergoden ons gunstig gezind zijn, want ons land wordt niet bepaald rijkelijk bedeeld door verduisteringen, de komende tijd. De komende tien jaar vinden slechts drie kleine verduisteringen plaats op 10 juni 2021, 25 oktober 2022 en 29 maart 2015, waarbij slechts 30 tot 35% van de zonneschijf wordt weggehapt.
Na vrijdag moeten we onze hoop vestigen op 12 augustus 2026, die gedurende de eerste helft van deze eeuw, de allergrootste verduistering oplevert. De totaliteitszone loopt dan van IJsland in een boog om de Britse eilanden heen naar Noord-Spanje, waar de zon dan, totaal verduisterd, ondergaat. In ons land gaat de zon onder op het moment dat de verduistering net voorbij is, maar op het hoogtepunt, ruim een uur eerder, is de verduistering dan ongeveer 90%.
Maar laten we hopen dat we ook vrijdag een mooie, grote gedeeltelijke eclips kunnen zien in ons land en dat niet een dik gesloten wolkendek het dan extra donker maakt.
Bronnen: MeteoGroup, eigen archief, NASA eclipse website/Espenak, Zonsverduistering.nl, Tennet, HTW Berlin, Stellarium.
Lees ook:
| Gewijzigd: 17 maart 2015, 20:49 uur, door Stefanv
17.03.2015 12:29
Aanstaande vrijdag krijgt geheel Europa te maken met een forse zonsverduistering gedurende de tweede ochtendhelft. Op de Far Oer eilanden en wat later op Spitsbergen, is de verduistering zelfs totaal. Het is niet alleen een apart natuurverschijnsel, maar ook de energieleveranciers dienen terdege rekening te houden met deze eclips. Alle details volgen hieronder.
Een korte uitleg
Zonsverduisteringen komen regelmatig voor, als de maan tussen de aarde en de zon door beweegt en de schaduw van de maan op de aarde valt. Een zonsverduistering vindt dus altijd tijdens nieuwe maan plaats. Toch is het niet zo dat er tijdens iedere nieuwe maan (dus ongeveer dertien keer per jaar) een zonsverduistering plaatsvindt. Vaak beweegt de maan dan juist boven of onder de zon langs en veel minder vaak (hooguit twee tot vier maal per jaar) trekt de maan dan deels of zelfs geheel voor de zon langs.
De verduistering die zo plaatsvindt, is ook lang niet overal zichtbaar. Daar waar hij te zien is, vindt meestal een gedeeltelijke eclips plaats; ‘er wordt een hapje uit de zon genomen’. Omdat de schijnbare grootte van de maan vergelijkbaar is met de zon, is er maar een heel klein gebied waar de maan de zonneschijf in zijn geheel afdekt, een zogenaamde totale eclips. Omdat de afstand aarde – zon en aarde – maan varieert, is de maan soms net niet groot genoeg om de zon geheel te bedekken als hij er pal vóór staat, en dan hebben we een zogenaamde ringvormige eclips.
Europeanen slecht bedeeld
Qua zonsverduisteringen, waren we in de vorige eeuw slecht bedeeld. De grootste verduistering van de 20e eeuw, vond op de valreep op 11 augustus 1999 plaats en was onder andere totaal in delen van België, Duitsland en Noord-Frankrijk. In eigen land werd de zon toen voor 90 tot 95% afgedekt, op het hoogtepunt van de eclips. Relatief kort daarna hadden we ook op 31 mei 2003 een grote eclips van 85 tot 90%, maar die vond plaats rond zonsopkomst en was, zodra de zon zichtbaar werd, eigenlijk al net over zijn hoogtepunt heen.
Op 3 oktober 2005 werd 60% van de zon weggehapt en beleefde Spanje een ringvormige eclips, waarna er op 29 maart 2006 en 1 augustus 2008 in ons land nog een kleine verduistering (25 tot 35%) was te zien. Ook op 4 januari 2011 hadden we een grote verduistering, waarbij 75% van de zonneschijf werd afgedekt. Ook deze eclips was echter al begonnen vóór zonsopkomst. Bovendien werkte het weer niet mee. Het was zwaar bewolkt, waardoor deze verduistering op veel plekken niet of nauwelijks was te zien.
Opnieuw een grote eclips
Aanstaande vrijdag vindt echter wederom een grote eclips plaats. Het is een totale zonsverduistering, maar de totaliteitszone blijft ver ten noorden en noordwesten van ons land. Die zone trekt net onder IJsland door, trekt over de Far Oer eilanden en wat later over Spitsbergen, om vervolgens vlak ten zuiden van de Noordpool, te eindigen (zie hiernaast). De positie van de zon en de maan is echter dusdanig, dat de schaduw als het ware langgerekt over geheel Europa valt en er daardoor vrijwel overal in Europa een grote gedeeltelijke eclips valt te bewonderen. Zo wordt bijvoorbeeld in Rome nog 60% van de zonneschijf door de maan weggehapt, in Gibraltar 62% en in Parijs 80%. In ons land is dat rond 84% van de middellijn van de zon, wat effectief betekent dat rond 81% van de zonneschijf, op het hoogtepunt van de eclips, achter de maan is verdwenen. In ons land begint de eclips rond 9.29 uur, als aan de westkant (rechterzijde) van de zon het eerste ‘deukje’ verschijnt. Het hoogtepunt valt rond 10.37 uur en rond 11.48 uur, is de verduistering weer voorbij en is de zon opnieuw ‘heel’ geworden.
Energieproblemen…
De ervaring leert dat mensen, die niet weten dat er een eclips bezig is, niet of nauwelijks merken dat er iets bijzonders aan de hand is. Onze ogen zijn namelijk heel goed in staat zich aan de veranderende (lees: afnemende) lichtomstandigheden aan te passen, die ook nog heel geleidelijk plaatsvinden. Pas bij een verduistering van ongeveer 70% lijkt het licht ‘vreemder’ te worden, maar pas bij 90% zal het licht voor een ieder duidelijk minder zijn.
Ook al zien wij dat niet goed, die afname van het licht is er wel degelijk. Een fraai voorbeeld zagen we bij de laatste grote eclips van 4 januari 2011. Mede omdat deze eclips kort na zonsopkomst plaatsvond en het ook nog zwaar bewolkt was, zullen veel mensen er maar weinig van gemerkt hebben. Vanuit Bennekom is er echter tijdens het hoogtepunt van deze eclips een foto gemaakt en een dag later, toen de weersomstandigheden vergelijkbaar waren, nogmaals. Daarbij is gebruik gemaakt van precies dezelfde camera-instelling en is de foto ook op hetzelfde tijdstip gemaakt. Vergelijk de beide foto’s hiernaast maar eens. De eerste foto geeft een vaag morgenrood en is behoorlijk donker bij een voor 75% verduisterde zon. Op de tweede foto, bij een vol schijnende zon, die echter ook toen achter de wolken zat (er zijn geen schaduwen zichtbaar), is nu de hemel geheel overbelicht. Het verschil is markant!
In het verleden maakte het niet zoveel uit of de zon enige tijd verduisterd werd door de maan, maar tegenwoordig wordt steeds meer energie door zonnepanelen opgewekt. In de grafiek hiernaast is te zien hoeveel zonne-energie er normaal wordt opgewekt in Europa, bij zonnig weer op 20 maart (de blauwe lijn), maar hoe dat op déze 20e maart is, met dus een forse eclips (de rode lijn). Gedurende méér dan een uur bedraagt het energieverlies méér dan twintigduizend megawatt en op het hoogtepunt zelfs méér dan dertigduizend megawatt, en dat zou problemen kunnen opleveren in landen waar al veel zonne-energie wordt opgewekt, zoals in Duitsland.
In de tweede grafiek is te zien hoe het verloop van opgewekte zonne-energie is op 20 maart aanstaande als het zonnig is (links), of als het bewolkt is (rechts) in Duitsland. Vooral in het eerste geval is de energieval na een aanvankelijke stijging aan het begin van ochtend, markant te noemen. Maar nog opvallender is de snelle stijging daarna, als de eclips afloopt. Het probleem zit hem niet eens zozeer in de afname. Duitsland kan bij buurlanden extra energie inkopen, of extra centrales bijschakelen. Het probleem ontstaat als na het hoogtepunt van de eclips, in ongeveer 75 minuten tijd, de hoeveelheid energie, door zonnepanelen geleverd, stijgt van 6,2 naar 24,6 Gigawatt. Ter vergelijking, dat is hetzelfde effect alsof er opeens 18 kerncentrales worden opgestart! De hoeveelheid extra geleverde energie kan moeilijk worden opgeslagen en moet dus op een of andere manier, worden afgevoerd. Dat levert enige hoofdbrekens op, maar gelukkig dient deze gebeurtenis zich niet onverwacht aan. Er wordt onder andere gebruik gemaakt van gasturbines, die sneller aan- en uit kunnen worden gezet.
Wat dat betreft zou een bewolkt beeld de energiebeheerders beter uitkomen. Er wordt dan veel minder zonne-energie opgewekt (rechter grafiek), waardoor ook de dip, veroorzaakt door de eclips, slechts een zeer gering effect heeft. Het ziet er echter naar uit dat in de zuidelijke helft van Duitsland, waar ook de meeste zonnepanelen staan opgesteld, het vrijdag een vrij zonnige ochtend zal zijn.
Hier minder geluk
Het lijkt erop dat we hier minder geluk hebben, want vrijdag wordt wellicht de meest bewolkte dag van deze week! Al in de ochtend trekt er een zwakke storing over het land vanuit het noordwesten, met veel wolkenvelden. Er is echter een behoorlijke kans dat het wolkendek soms wat dunner is en dat er ook wat gaten in het wolkendek vallen. Op zich kan dat een gunstig scenario zijn, want dan is wellicht regelmatig de zonneschijf zichtbaar, als deze ‘door de wolken’ beweegt. Het is dan soms zelfs mogelijk om even zonder eclipsbrilletje naar de zon te kijken en het is dan zelfs gunstiger om foto’s te maken, maar let wel op! Zodra de zon beter dreigt door te breken, is het gebruik van een eclipsbrilletje absoluut noodzakelijk, om uw ogen niet te beschadigen. Een richtlijn kan zijn dat u uw brilletje kunt afzetten, als daar doorheen de zonneschijf niet meer te zien is.
Toekomstige verduisteringen
Laten we hopen dat de weergoden ons gunstig gezind zijn, want ons land wordt niet bepaald rijkelijk bedeeld door verduisteringen, de komende tijd. De komende tien jaar vinden slechts drie kleine verduisteringen plaats op 10 juni 2021, 25 oktober 2022 en 29 maart 2015, waarbij slechts 30 tot 35% van de zonneschijf wordt weggehapt.
Na vrijdag moeten we onze hoop vestigen op 12 augustus 2026, die gedurende de eerste helft van deze eeuw, de allergrootste verduistering oplevert. De totaliteitszone loopt dan van IJsland in een boog om de Britse eilanden heen naar Noord-Spanje, waar de zon dan, totaal verduisterd, ondergaat. In ons land gaat de zon onder op het moment dat de verduistering net voorbij is, maar op het hoogtepunt, ruim een uur eerder, is de verduistering dan ongeveer 90%.
Maar laten we hopen dat we ook vrijdag een mooie, grote gedeeltelijke eclips kunnen zien in ons land en dat niet een dik gesloten wolkendek het dan extra donker maakt.
Bronnen: MeteoGroup, eigen archief, NASA eclipse website/Espenak, Zonsverduistering.nl, Tennet, HTW Berlin, Stellarium.
Lees ook:
| Gewijzigd: 17 maart 2015, 20:49 uur, door Stefanv
Zonsverduistering op 20 maart
18 maart 2015 - Op vrijdagochtend 20 maart vindt een zonsverduistering plaats. Dan schuift de maan voor de zon langs. In Nederland is deze zonsverduistering bij gunstig weer als een fraaie gedeeltelijke eclips zichtbaar.
Zichtbaarheidsgebied van de zonsverduistering van 20 maart 2015 (Bron: F. Espenak/NASA)
Het KNMI verwacht voor vrijdag in het hele land vrij veel bewolking, maar mogelijk biedt een lokale opklaring nog een mogelijkheid om iets van de eclips te zien.
De zon zal tijdens het maximum voor het grootste deel achter de nieuwe maan schuilgaan. De zonsverduistering begint om 9.30 uur, het maximum wordt om 10.37 uur bereikt waarna de eclips 11.48 uur eindigt. Deze tijdstippen gelden voor Utrecht, voor plaatsen elders in Nederland en België gelden andere getallen, maar de verschillen zijn gering. Tijdens het maximum rond half elf is de zon voor ongeveer 80 procent bedekt door de maan.
De eclips heeft waarschijnlijk een merkbare invloed op het weer. De straling neemt sterk af waardoor de temperatuur tijdelijk iets kan dalen.
Zonsverduistering op 20 maart 2015 (tijd in UT) (Bron: NASA)
De laagste temperatuur vinden we iets na het maximum van de eclips dichtbij het aardoppervlak en vooral bij onbewolkt weer met weinig wind. Tijdens de gedeeltelijke zonsverduistering op 11 augustus 1999 koelde het in Nederland op de normale waarnemingshoogte van anderhalve meter boven het aardoppervlak tijdelijk een tot drie graden af. Vlak boven het aardoppervlak op 10 cm hoogte zijn zelfs temperatuurdalingen tot vijf graden gemeten.
De zonsverduistering van 20 maart is zeker voor Nederland een unieke gebeurtenis. De volgende gedeeltelijke zonsverduistering is hier pas weer in 2021 te zien in ons land, maar die is veel kleiner. Voor een vergelijkbare grote eclips moeten we hier tot 2026 wachten. De volgende totale zonsverduistering laat in Nederland nog veel langer op zich wachten en vindt pas in 2135 plaats.
Let op: kijk veilig naar de eclips
Kijk niet met het blote oog naar de gedeeltelijke zonsverduistering. Dat kan leiden tot ernstig oogletsel en zelfs tot blindheid. Het gebruik van filters of speciale eclipsbrilletjes is absolute noodzaak. Een eclipsbril filtert een groot deel van het golflengtegebied weg en is de enige veilige manier om naar de gedeeltelijk verduisterde zon te kijken.
Eclipsbrilletjes zijn verkrijgbaar bij sterrenwachten.
bron:http://www.knmi.nl
18 maart 2015 - Op vrijdagochtend 20 maart vindt een zonsverduistering plaats. Dan schuift de maan voor de zon langs. In Nederland is deze zonsverduistering bij gunstig weer als een fraaie gedeeltelijke eclips zichtbaar.
Zichtbaarheidsgebied van de zonsverduistering van 20 maart 2015 (Bron: F. Espenak/NASA)
Het KNMI verwacht voor vrijdag in het hele land vrij veel bewolking, maar mogelijk biedt een lokale opklaring nog een mogelijkheid om iets van de eclips te zien.
De zon zal tijdens het maximum voor het grootste deel achter de nieuwe maan schuilgaan. De zonsverduistering begint om 9.30 uur, het maximum wordt om 10.37 uur bereikt waarna de eclips 11.48 uur eindigt. Deze tijdstippen gelden voor Utrecht, voor plaatsen elders in Nederland en België gelden andere getallen, maar de verschillen zijn gering. Tijdens het maximum rond half elf is de zon voor ongeveer 80 procent bedekt door de maan.
De eclips heeft waarschijnlijk een merkbare invloed op het weer. De straling neemt sterk af waardoor de temperatuur tijdelijk iets kan dalen.
Zonsverduistering op 20 maart 2015 (tijd in UT) (Bron: NASA)
De laagste temperatuur vinden we iets na het maximum van de eclips dichtbij het aardoppervlak en vooral bij onbewolkt weer met weinig wind. Tijdens de gedeeltelijke zonsverduistering op 11 augustus 1999 koelde het in Nederland op de normale waarnemingshoogte van anderhalve meter boven het aardoppervlak tijdelijk een tot drie graden af. Vlak boven het aardoppervlak op 10 cm hoogte zijn zelfs temperatuurdalingen tot vijf graden gemeten.
De zonsverduistering van 20 maart is zeker voor Nederland een unieke gebeurtenis. De volgende gedeeltelijke zonsverduistering is hier pas weer in 2021 te zien in ons land, maar die is veel kleiner. Voor een vergelijkbare grote eclips moeten we hier tot 2026 wachten. De volgende totale zonsverduistering laat in Nederland nog veel langer op zich wachten en vindt pas in 2135 plaats.
Let op: kijk veilig naar de eclips
Kijk niet met het blote oog naar de gedeeltelijke zonsverduistering. Dat kan leiden tot ernstig oogletsel en zelfs tot blindheid. Het gebruik van filters of speciale eclipsbrilletjes is absolute noodzaak. Een eclipsbril filtert een groot deel van het golflengtegebied weg en is de enige veilige manier om naar de gedeeltelijk verduisterde zon te kijken.
Eclipsbrilletjes zijn verkrijgbaar bij sterrenwachten.
bron:http://www.knmi.nl
Veilig eclipsjagen
18.03.2015 09:43
Aanstaande vrijdag 20 maart is het zover. Een gedeeltelijke zonsverduistering zoals deze is zo bijzonder dat je hem niet mag missen! De volgende keer dat je een vergelijkbare eclips in Nederland kunt meemaken is in 2026… Of we de eclips kunnen zien, hangt af van de bewolking. Als er een gesloten wolkendek aanwezig is, dan kun je de zon niet zien.
Modellen positiever
De afgelopen dagen waren de weersverwachtingen vrij pessimistisch. De laatste modellen zijn wat positiever voor de zuidoostelijke helft van het land. De 00-uur run van het ECMWF berekent voor vrijdagochtend 7 uur bewolking voor de Wadden en het noorden van Friesland en Groningen. In de rest van het land komen brede opklaringen voor bij zonsopkomst, maar mogelijk ook nevel en mist. Als nevel en mist optrekken, vormen ze tijdelijk lage wolkenvelden die de zon kunnen afschermen. Om 10 uur berekent de 00-uur run van het ECMWF wolken over de Wadden, heel Friesland, Noord-Holland, het IJsselmeergebied, Friesland, Groningen, Drenthe, maar ook in Zeeland en Zuid-Limburg….Op dit moment van schrijven is de beste kans om de eclips te zien, weggelegd voor Overijssel, Gelderland, Utrecht, Brabant en Zuid-Holland.
Nowcasten en eventueel de auto in!
Uiteindelijk blijft het "nowcasten". Dat betekent dat we vrijdagochtend als het licht is, pas kunnen zien waar het bewolkt is en waar het helder is. Omdat de verduistering pas om half 10 begint (en optimaal te zien is om rond 10.30 uur) heb je, als op dat moment onder de wolken zit, de kans de auto te pakken en zo naar een gebied te rijden waar het wel is opgeklaard. Om te weten waar het in Nederland is opgeklaard, kun je op internet naar een satellietbeeld kijken of te luisteren naar de weerberichten op radio en tv. Het "jagen" op de eclips is vergelijkbaar met wat tornadojagers in Amerika doen. Tornadojagers in Amerika kijken heel goed naar de satelliet en radarbeelden en bepalen op het laatste moment welke plek de beste is om een tornado te zien en te filmen. Daarbij is het heel belangrijk dat je weet hoe de wegen in het gebied lopen en moet je rekening houden dat soms ook andere tornadojagers naar dat zelfde plekje rijden. Dat levert soms gevaarlijke situaties op! Zover zal het ons land niet komen, maar als U op jacht gaat…. Kijk dan niet alleen naar de lucht maar ook op de weg!
Veilig kijken
Over kijken gesproken…. We wijzen U er nogmaals op dat het onbeschermd naar de gedeeltelijke zonsverduistering kijken, grote en blijvende schade (blindheid) in de ogen kan veroorzaken. Het menselijk oog is erg kwetsbaar voor verschillende soorten straling. Verraderlijk genoeg merk je dat niet en manifesteert oogschade pas enkele uren later en dan is het te laat. Wil je op een veilig manier naar de zonsverduistering kijken, gebruik dan een eclipsbril. Die zijn veilig omdat een groot deel van de golflengtegebied wordt weggefilterd . Misschien zijn ze nog wel te koop bij opticiens of bij een van de volkssterrenwachten die hun deuren op vrijdagochtend openzetten voor het publiek. Daar kun je ook op een veilige manier door een telescoop kijken (met een beschermfilter).
Uitverkocht?
En wat als de eclipsbrillen overal zijn uitverkocht? Is er een alternatief? Jaren geleden dacht men ook dat cd’s veilig waren, maar dat is niet juist. De mate waarin het zonlicht door een cd wordt afgeschermd is onvoldoende. Schadelijke Uv-straling dringt er bovendien doorheen en kan ernstig oogletsel opleveren. Ook het gebruik van beroete glaasjes, chipszakken en donkere negatieven zijn onveilig. Zelfs met gebruik van een speciale eclipsbril is het niet verstandig de hele tijd naar de zon te kijken. Het is raadzaam de ogen regelmatig rust te gunnen. Let goed op als kinderen naar de eclips gaan kijken. Zij zijn snel geneigd om het verschil tussen de zon door de bril en de zon zonder bril uit te proberen. Gebruik een eclipsbril beslist niet om daarmee door een verrekijker of telescoop naar de zon te kijken. Het geconcentreerde zonlicht brandt onmiddellijk een gat in de folie en beschadigd je ogen. Ook fototoestellen en videocamera’s moeten worden uitgerust met grijsfilters. Een lasglas met een verduisteringsfactor van 12 tot 14 is wel veilig (maar ja, die heeft niet iedereen).
Projecteren
Er is ook een andere veilige manier om de zonsverduistering te bekijken. Daarvoor is geen eclipsbril of lasglasnodig. Men kan het zonsbeeld met een telescoop of een verrekijker projecteren op een vel wit papier of karton, Zorg er wel voor, dat niemand rechtstreeks door de verrekijker of telescoop naar de zon kijkt, want de kijkers werken als een brandglas. Het geconcentreerde licht kan de ogen ernstig beschadigen. Laat de telescoop of verrekijker niet voortdurend op de zon gericht staan, want dan worden de lenzen en lensjes heet, met mogelijk schade tot gevolg.
Zelf knutselen
De eclips veilig waarnemen hoeft niet altijd met een dure telescoop uitgerust met filters of met een speciaal eclipsbrilletje. Je kunt de zon ook op een veilige manier bewonderen met behulp van een zelfgemaakte "camera obscura". Het grote voordeel aan een dergelijk systeem is dat het eenvoudig te maken is en dat het goedkoop is. Wanneer men in een kartonnen doos of schoendoos een klein gaatje maakt en deze doos naar de zon richt, kan men aan de tegenovergestelde zijde van het gaatje in de schoendoos de zon waarnemen aangezien het zonlicht er in geprojecteerd wordt. Om dit te maken, heb je enkel een schoendoos, zilverpapier, wit papier en een schaar nodig…. Zie video….
Faeröer eilanden en Spitsbergen
In Nederland is de zonsverduistering gedeeltelijk (84 %), in een strook via de Faeröer eilanden naar Spitsbergen is de verduistering volledig. Fanatieke eclipsjagers zijn naar deze verre bestemmingen vertrokken om een totale eclips te zien. Maar ook hier is men afhankelijk van het weer. Het ziet er helaas niet goed uit. Op de Faeröer eilanden is het vrijdagochtend bewolkt valt er regen, op Spitsbergen is de kans op een gaatje in de wolken groter, maar vallen er buien en waait er een koude wind….
Margot Ribberink
Bronnen: MeteoGroup, Jacob Kuiper
Lees ook:
| Gewijzigd: 19 maart 2015, 06:36 uur, door Stefanv
18.03.2015 09:43
Aanstaande vrijdag 20 maart is het zover. Een gedeeltelijke zonsverduistering zoals deze is zo bijzonder dat je hem niet mag missen! De volgende keer dat je een vergelijkbare eclips in Nederland kunt meemaken is in 2026… Of we de eclips kunnen zien, hangt af van de bewolking. Als er een gesloten wolkendek aanwezig is, dan kun je de zon niet zien.
Modellen positiever
De afgelopen dagen waren de weersverwachtingen vrij pessimistisch. De laatste modellen zijn wat positiever voor de zuidoostelijke helft van het land. De 00-uur run van het ECMWF berekent voor vrijdagochtend 7 uur bewolking voor de Wadden en het noorden van Friesland en Groningen. In de rest van het land komen brede opklaringen voor bij zonsopkomst, maar mogelijk ook nevel en mist. Als nevel en mist optrekken, vormen ze tijdelijk lage wolkenvelden die de zon kunnen afschermen. Om 10 uur berekent de 00-uur run van het ECMWF wolken over de Wadden, heel Friesland, Noord-Holland, het IJsselmeergebied, Friesland, Groningen, Drenthe, maar ook in Zeeland en Zuid-Limburg….Op dit moment van schrijven is de beste kans om de eclips te zien, weggelegd voor Overijssel, Gelderland, Utrecht, Brabant en Zuid-Holland.
Nowcasten en eventueel de auto in!
Uiteindelijk blijft het "nowcasten". Dat betekent dat we vrijdagochtend als het licht is, pas kunnen zien waar het bewolkt is en waar het helder is. Omdat de verduistering pas om half 10 begint (en optimaal te zien is om rond 10.30 uur) heb je, als op dat moment onder de wolken zit, de kans de auto te pakken en zo naar een gebied te rijden waar het wel is opgeklaard. Om te weten waar het in Nederland is opgeklaard, kun je op internet naar een satellietbeeld kijken of te luisteren naar de weerberichten op radio en tv. Het "jagen" op de eclips is vergelijkbaar met wat tornadojagers in Amerika doen. Tornadojagers in Amerika kijken heel goed naar de satelliet en radarbeelden en bepalen op het laatste moment welke plek de beste is om een tornado te zien en te filmen. Daarbij is het heel belangrijk dat je weet hoe de wegen in het gebied lopen en moet je rekening houden dat soms ook andere tornadojagers naar dat zelfde plekje rijden. Dat levert soms gevaarlijke situaties op! Zover zal het ons land niet komen, maar als U op jacht gaat…. Kijk dan niet alleen naar de lucht maar ook op de weg!
Veilig kijken
Over kijken gesproken…. We wijzen U er nogmaals op dat het onbeschermd naar de gedeeltelijke zonsverduistering kijken, grote en blijvende schade (blindheid) in de ogen kan veroorzaken. Het menselijk oog is erg kwetsbaar voor verschillende soorten straling. Verraderlijk genoeg merk je dat niet en manifesteert oogschade pas enkele uren later en dan is het te laat. Wil je op een veilig manier naar de zonsverduistering kijken, gebruik dan een eclipsbril. Die zijn veilig omdat een groot deel van de golflengtegebied wordt weggefilterd . Misschien zijn ze nog wel te koop bij opticiens of bij een van de volkssterrenwachten die hun deuren op vrijdagochtend openzetten voor het publiek. Daar kun je ook op een veilige manier door een telescoop kijken (met een beschermfilter).
Uitverkocht?
En wat als de eclipsbrillen overal zijn uitverkocht? Is er een alternatief? Jaren geleden dacht men ook dat cd’s veilig waren, maar dat is niet juist. De mate waarin het zonlicht door een cd wordt afgeschermd is onvoldoende. Schadelijke Uv-straling dringt er bovendien doorheen en kan ernstig oogletsel opleveren. Ook het gebruik van beroete glaasjes, chipszakken en donkere negatieven zijn onveilig. Zelfs met gebruik van een speciale eclipsbril is het niet verstandig de hele tijd naar de zon te kijken. Het is raadzaam de ogen regelmatig rust te gunnen. Let goed op als kinderen naar de eclips gaan kijken. Zij zijn snel geneigd om het verschil tussen de zon door de bril en de zon zonder bril uit te proberen. Gebruik een eclipsbril beslist niet om daarmee door een verrekijker of telescoop naar de zon te kijken. Het geconcentreerde zonlicht brandt onmiddellijk een gat in de folie en beschadigd je ogen. Ook fototoestellen en videocamera’s moeten worden uitgerust met grijsfilters. Een lasglas met een verduisteringsfactor van 12 tot 14 is wel veilig (maar ja, die heeft niet iedereen).
Projecteren
Er is ook een andere veilige manier om de zonsverduistering te bekijken. Daarvoor is geen eclipsbril of lasglasnodig. Men kan het zonsbeeld met een telescoop of een verrekijker projecteren op een vel wit papier of karton, Zorg er wel voor, dat niemand rechtstreeks door de verrekijker of telescoop naar de zon kijkt, want de kijkers werken als een brandglas. Het geconcentreerde licht kan de ogen ernstig beschadigen. Laat de telescoop of verrekijker niet voortdurend op de zon gericht staan, want dan worden de lenzen en lensjes heet, met mogelijk schade tot gevolg.
Zelf knutselen
De eclips veilig waarnemen hoeft niet altijd met een dure telescoop uitgerust met filters of met een speciaal eclipsbrilletje. Je kunt de zon ook op een veilige manier bewonderen met behulp van een zelfgemaakte "camera obscura". Het grote voordeel aan een dergelijk systeem is dat het eenvoudig te maken is en dat het goedkoop is. Wanneer men in een kartonnen doos of schoendoos een klein gaatje maakt en deze doos naar de zon richt, kan men aan de tegenovergestelde zijde van het gaatje in de schoendoos de zon waarnemen aangezien het zonlicht er in geprojecteerd wordt. Om dit te maken, heb je enkel een schoendoos, zilverpapier, wit papier en een schaar nodig…. Zie video….
Faeröer eilanden en Spitsbergen
In Nederland is de zonsverduistering gedeeltelijk (84 %), in een strook via de Faeröer eilanden naar Spitsbergen is de verduistering volledig. Fanatieke eclipsjagers zijn naar deze verre bestemmingen vertrokken om een totale eclips te zien. Maar ook hier is men afhankelijk van het weer. Het ziet er helaas niet goed uit. Op de Faeröer eilanden is het vrijdagochtend bewolkt valt er regen, op Spitsbergen is de kans op een gaatje in de wolken groter, maar vallen er buien en waait er een koude wind….
Margot Ribberink
Bronnen: MeteoGroup, Jacob Kuiper
Lees ook:
| Gewijzigd: 19 maart 2015, 06:36 uur, door Stefanv
Zonsverduistering in groot deel van het land te zien
19.03.2015 07:18
Haal de eclipsbrilletjes maar tevoorschijn, want de gedeeltelijke zonsverduistering zal morgen in een aanzienlijk deel van het land te zien zijn. Hoewel er wolkenvelden vanaf de Noordzee binnentrekken, lijkt de zuidoostelijke helft van het land daarvan gevrijwaard te blijven. Ofwel, in met name Brabant, Gelderland en Limburg, maar ook delen van Zeeland, Utrecht en Overijssel is de eclips tussen 9:30 uur en 11:48 uur waarschijnlijk goed te zien.
De maan schuift morgen vanaf de aarde gezien precies voor de zon langs. Vanuit Nederland gezien is de gedeeltelijke zonsverduistering echter niet maximaal. Tijdens het hoogtepunt om 10:37 uur ruim 80% van de zon achter de maan verdwijnen. Op de Deense Faeröer eilanden en op Spitsbergen is de eclips volledig en daar wordt het dan ook 2 minuten helemaal donker.
De maan schuift morgen vanaf de Aarde gezien precies voor de zon langs.
Donker
Tijdelijk minder dan 20% zonlicht gaan we zowel onder de bewolking in vooral het noorden, als onder een onbewolkte hemel merken. Daar waar het bewolkt is, wordt het vrij duister en zal het een beetje als nacht gaan aandoen. Pikdonker wordt het er echter niet. Op de heldere plaatsen wordt het een aantal minuten een beetje schemerig, alsof er tijdelijk wat dikke bewolking overtrekt. Tijdens vorige (gedeeltelijke) zonsverduisteringen reageerden sommige dieren wel heel duidelijk op het tijdelijk verminderde licht. Veel vogels stopten met zingen en de kippen gingen ‘vroegtijdig’ op stok.
Tijdens het hoogtepunt om 10:37 uur zal ruim 80% van de zon achter de maan verdwijnen.
Kouder
Hoewel de zon slechts tijdelijk wordt afgeschermd, merken we dat wel degelijk aan de temperatuur. In de korte tijd dat de zonsverduistering duurt, kan de temperatuur onder heldere omstandigheden gemakkelijk een paar graden dalen. Dichter bij het aardoppervlak, ofwel op gras- of klomphoogte, kan het onder de juiste omstandigheden zelfs tot 6 graden kouder worden. Onder een wolkendek zal het verschil een stuk minder groot zijn.
Veilig kijken
De zonsverduistering is met het blote oog te zien, maar kijk nooit rechtstreeks en onbeschermd naar het verblindend felle zonlicht. Zelfs al is de zon grotendeels verduisterd, dan nog kan het netvlies van je ogen verbranden. Dit kan resulteren in grote en blijvende schade (blindheid) aan de ogen. Het verraderlijke is dat dit niet gevoeld wordt, want het netvlies bezit namelijk geen pijngevoelige zenuwen. Dus wil je het spektakel zien, gebruik dan een (goede) eclipsbril of een lasbril met minimaal factor 14.
Kijk, zoals eerder deze week in deze rubriek beschreven, vooral niet door een zonnebril, filmrolletje, röntgenfoto’s, een dvd of cd. Dit soort ‘filters’ filteren misschien wel het zichtbare licht, maar niet de schadelijke onzichtbare (infrarode en ultraviolette) straling. Je ogen zijn dan niet beschermd tegen het zonlicht en lopen dus risico op onherstelbare schade. Kijk ook absoluut niet door een verrekijker naar de zon.
Gewoon naar buiten
Tijdens deze bijzondere gebeurtenis is het overigens niet gevaarlijk om naar buiten te gaan. Probeer op dat moment alleen het kijken naar de zon te vermijden. Belangrijk is dat kinderen dat ook weten.
Volgende in 2026
De laatste keer dat we in Nederland een gedeeltelijke zonsverduistering van dit formaat konden zien, was in augustus 1999. De temperatuur daalde toen tijdelijk 3 tot 5 graden onder wisselend bewolkte omstandigheden. De volgende keer dat we in ons land een vergelijkbare eclips kunnen meemaken is in het jaar 2026.
Lees ook:
Toerist aangevallen door ijsbeer voor zonsverduistering
do 19 mrt 2015, 11:50
LONGYEARBYEN/OSLO - Een amateur-astronoom die naar het Noorse eiland Spitsbergen was gereisd om er vrijdag de zonsverduistering te aanschouwen, heeft donderdag al een heel bijzondere dag gehad. Hij is aangevallen door een ijsbeer en moest in het ziekenhuis worden behandeld, meldde de krant Dagebladet.
Lees meer op http://www.telegraaf.nl
do 19 mrt 2015, 11:50
LONGYEARBYEN/OSLO - Een amateur-astronoom die naar het Noorse eiland Spitsbergen was gereisd om er vrijdag de zonsverduistering te aanschouwen, heeft donderdag al een heel bijzondere dag gehad. Hij is aangevallen door een ijsbeer en moest in het ziekenhuis worden behandeld, meldde de krant Dagebladet.
Lees meer op http://www.telegraaf.nl
'Zonsverduistering toch goed te zien'
De zonsverduistering, morgen, is waarschijnlijk toch goed te zien. De verwachte wolkenvelden en buien lossen volgens nieuwe weermodellen eerder op. Wat overblijft, bereikt ook nog eens later de lucht boven het vasteland.
Weerbureau Weerplaza gaat ervan uit dat de eclips in het grootste deel van het land goed te zien is. Wel kunnen er nog wat wolken hangen, maar die zijn waarschijnlijk niet dik genoeg om het zicht op de zon te ontnemen.
Het is nog wel spannend of mensen in het zuiden en oosten van Nederland de zonsverduistering kunnen zien, omdat de mist en bewolking daar mogelijk langer blijven hangen. "Het kan tegenvallen, maar het kan ook reuze meevallen", aldus Weerplaza.
Eclipsbrillen
Morgenochtend vanaf 09.30 uur schuift de maan langzaam voor de zon. Een uur later is het hoogtepunt van de eclips; dan is de zon voor 81 procent afgeschermd door de maan. Om 11.52 uur is het schouwspel voorbij.
Vanwege de naderende zonsverduistering is een run ontstaan op eclipsbrillen. Door zo'n bril kunnen belangstellenden veilig langere tijd naar de zon kijken. Een opticienketen heeft 200.000 gratis exemplaren weggegeven en ook bij webshops en sterrenwachten is de vraag naar eclipsbrillen groot.
Bron:http://www.nos.nl
De zonsverduistering, morgen, is waarschijnlijk toch goed te zien. De verwachte wolkenvelden en buien lossen volgens nieuwe weermodellen eerder op. Wat overblijft, bereikt ook nog eens later de lucht boven het vasteland.
Weerbureau Weerplaza gaat ervan uit dat de eclips in het grootste deel van het land goed te zien is. Wel kunnen er nog wat wolken hangen, maar die zijn waarschijnlijk niet dik genoeg om het zicht op de zon te ontnemen.
Het is nog wel spannend of mensen in het zuiden en oosten van Nederland de zonsverduistering kunnen zien, omdat de mist en bewolking daar mogelijk langer blijven hangen. "Het kan tegenvallen, maar het kan ook reuze meevallen", aldus Weerplaza.
Eclipsbrillen
Morgenochtend vanaf 09.30 uur schuift de maan langzaam voor de zon. Een uur later is het hoogtepunt van de eclips; dan is de zon voor 81 procent afgeschermd door de maan. Om 11.52 uur is het schouwspel voorbij.
Vanwege de naderende zonsverduistering is een run ontstaan op eclipsbrillen. Door zo'n bril kunnen belangstellenden veilig langere tijd naar de zon kijken. Een opticienketen heeft 200.000 gratis exemplaren weggegeven en ook bij webshops en sterrenwachten is de vraag naar eclipsbrillen groot.
Bron:http://www.nos.nl
Citaat van onweerwoudenberg, woensdag 4 maart 2015, 17:08 uur Helaas zal het net niet genoeg zijn om het ook echt donker te zien worden
Toch zul je wel wat merken, niet donkerder maar "anders", ik vond dat de vorige keer ook wel grappig om mee te maken. Echt spannend vond ik het toen niet, beetje door zo'n ecclips brilletje naar de zon staren, alleen omdat er een hele hap uit verdwenen is. En door zo'n brilletje is die zon echt niet zo groot eigenlijk.
Ik ben benieuwd of we er in de dikke mist hier iets van gaan merken. Nu trekt mist vaak onder invloed van de zon in de loop van de ochtend wel op maar als die zon nu eens flink verduisterd is?
Toch zul je wel wat merken, niet donkerder maar "anders", ik vond dat de vorige keer ook wel grappig om mee te maken. Echt spannend vond ik het toen niet, beetje door zo'n ecclips brilletje naar de zon staren, alleen omdat er een hele hap uit verdwenen is. En door zo'n brilletje is die zon echt niet zo groot eigenlijk.
Ik ben benieuwd of we er in de dikke mist hier iets van gaan merken. Nu trekt mist vaak onder invloed van de zon in de loop van de ochtend wel op maar als die zon nu eens flink verduisterd is?
Wauw ben benieuwd. Weerplaza is alleen in hun nieuwste bewolkingsupdate een klein beetje positief voor hier. Lijkt mij echt mooi om mee te maken dat het wat donkerder wordt.
Liefhebber van -30°C, +30°C, 50 cm sneeuw, zeer zware regenval, zeer zwaar onweer, grote hagelstenen, zeer zware storm..... Kortom alles wat extreem is!
