05.11.2014 10:04
Windstoten tot 180 kilometer per uur, tot meer dan anderhalve meter sneeuw binnen 24 uur en er komt nog meer aan. Het is ronduit extreem weer in een deel van de Alpen. En ook het centrale deel van Middellandse Zeeregio krijgt er fors van langs. Lokaal vallen honderden millimeters neerslag binnen 48 uur tijd en bouwt zich een sneeuwdek van vele meters op.
Het sneeuwt en regent wel eens vaker hard, maar ditmaal zijn de omstandigheden wel erg uitzonderlijk. Langs de zuidzijde van het Alpenmassief valt er binnen 48 uur lokaal 3 meter sneeuw. Met de dagen erna meegenomen is zelfs niet helemaal uitgesloten dat ergens in de Sloveense Alpen, de Dolomieten, Zuid-Tirol of Karinthië in totaal 5 meter valt. Dat zou een meteorologisch bezien ronduit historische gebeurtenis zijn.
Overstromingen door extreme regenval
Ook de gebieden dichter bij de Middellandse Zee krijgen extreem veel neerslag te verwerken. Nice bijvoorbeeld heeft in 24 uur tijd – van dinsdagochtend vroeg tot en met woensdagochtend vroeg – al 160 millimeter regen te verwerken gekregen. Het resultaat laat zich raden. Ook elders in Centraal- en Oost-Frankrijk ging het overigens heftig te keer, bijvoorbeeld in de Ardèche:
Dit soort beelden zullen op steeds meer plekken vanuit de Centrale Mediterranee gaan volgen. Want Italië en geleidelijk ook aan de andere kant van de Adriatische Zee, in onder andere Kroatië, gaat extreem veel regen vallen. In de bergachtige gebieden aan de west- en zuidkusten leveren een combinatie van stau en de geleidelijk toenemende onstabiliteit in de atmosfeer (warm zeewater met temperaturen bij Noord-Italië en Zuid-Frankrijk van tegen de 20 graden en wat verder stroomafwaarts nog 21 tot 23 graden, plus een kouder wordende bovenlucht) zeer zware buien op. Die 160 mm in 24 uur tijd van Nice, 160 liter water per vierkante meter – een emmertje of 16 (!), zou nog wel eens ver overtroffen kunnen gaan worden. Zelfs een zeer plaatselijke 300 millimeter binnen een etmaal is niet onmogelijk. Het behoeft geen toelichting dat de heftige neerslag wateroverlast gaat veroorzaken.
Oorzaak extreme neerslag: Koufront, stau en zeer warm zeewater
Alles heeft te maken met het actieve koufront dat begin deze week eerder al ons land passeerde en een grote temperatuurdaling inleidde. Diezelfde grote omslag krijgen de Alpen en de Centrale Middellandse Zee nu te verwerken, maar daar ter plekke spelen nog extra zaken een rol die het zaakje verder aanvuren. Ten eerste het warme zeewater en ten tweede ‘stau’.
Het passeren van het koufront wordt gevolgd door het voorbij trekken van een langgerekte zogenoemde bovenluchttrog (een uitloper van kou en daarmee lagedrukwerking in de bovenlucht). Aan de voorzijde van die trog valt de meeste neerslag. Dat komt omdat daar de stroming nog zuidelijk tot zuidwestelijk is. Daarmee wordt ten eerste nog relatief warme lucht aangevoerd, die heel veel capaciteit heeft om vocht op de te nemen boven de Middellandse Zee (koudere lucht heeft dat minder). Ten tweede zorgt de forse zuidelijke tot zuidwestelijke stroming ervoor dat langs de zuid- en westflanken van bergmassieven forse ‘stau’ ontstaat. Stau houdt in dat de luchtmassa’s gedwongen worden op te stijgen om over de bergen heen te komen. Bij deze stijging koelt de lucht – zwanger van vocht af – condenseren keer op keer enorme hoeveelheden vocht in korte tijd en ontstaat zware neerslag. Dat dus aan de loefzijde van de bergketens.
Aan de andere kant van de bergketens, aan de lijzijde, maakt de inmiddels al flink uitgedroogde lucht – ze heeft immers onderweg aan de loefzijde van de bergketens veel vocht verloren door alle neerslag die eruit gevallen is - weer een dalende beweging. Door de uitdroging en opwarming lost (een groot deel) van de bewolking op en is het juist droog. Hierdoor ontstaan grote verschillen over soms korte afstand en valt de extreme neerslag niet aan de noordzijde maar aan de zuidzijde van het Alpenmassief.
De meest heftige neerslag gaat zich de komende 24 uur meer op het noordoosten van Italië, Slovenië en het zuiden van Oostenrijk concentreren. Lokaal is daar – hoog in de bergen, lagerop is het aanvankelijk regen – alleen al in een etmaal tijd 3 meter aan sneeuwval mogelijk. Het is daarbij ook nog eens zo dat het hard waait. Sommige plekken zullen daardoor continu ‘schoonwaaien’ terwijl op luwe plekken, in kommetjes, maar ook vlak achter de bergkammen de ophopingen juist nog een stuk groter kunnen worden. Een voedingsbodem voor lawines.
Na morgen schuift de meeste activiteit van de storing richting de zuidelijke Balkan, later ook Griekenland met daar forse buien op de eilanden. Maar ondertussen blijft de bovenluchtstroming veelal zuidwestelijk rond het Alpengebied, waardoor een deel van de Zuid-Alpen als gevolg van stau nog dagenlang tientallen centimeters per dag aan sneeuwval krijgt te verwerken. In een aantal dagen tijd zou er daarmee lokaal in totaal ergens misschien wel 5 meter sneeuw kunnen vallen. Dat zou een meteorologisch bezien ronduit historische gebeurtenis zijn.
En later op zondag en op maandag zou wel weer eens een nieuwe, zeer actieve storing in combinatie met stau en Middellandse Zeevocht nog een keer potentieel meters sneeuw kunnen veroorzaken....
Lees ook:
Een 32-jarige vrouw is omgekomen door het noodweer dat met name dinsdagavond en -nacht het zuidoosten van Frankrijk teisterde.
Ze werd in het stadje Saint-Blaise bedolven onder een modderstroom, veroorzaakt door de overvloedige regenval.
De zware regen- en onweersbuien en de bijbehorende storm zorgden voor veel schade, zo meldt Franse media woensdag. Duizenden huishoudens zaten of zitten nog altijd zonder stroom. Ondergelopen campings en huizen moesten worden ontruimd, enkele spoorlijnen en wegen zijn onbegaanbaar en het vliegveld van Nice werd tijdelijk gesloten.
De regio werd de afgelopen anderhalve maand al twee keer eerder getroffen door dergelijk noodweer. Ook toen kwam het tot evacuaties en was de schade aanzienlijk.
In de bergen viel overigens geen regen, maar sneeuw. Dat geldt ook voor Zwitserland, waar de storm eveneens huishield. Daar viel op sommige plaatsen zeventig centimeter sneeuw en werd op grote hoogte een windvlaag van 186 kilometer per uur gemeten. Een 67-jarige man werd in Sevelen van zijn dak geblazen en ligt zwaargewond in het ziekenhuis.
Alpen en Italië
Volgens Meteogroup is het extreme weer van Frankrijk de Alpen en Italië in getrokken. Aan de zuidzijde van de Alpen valt binnen 48 uur plaatselijk drie meter sneeuw.
Het zou niet zijn uitgesloten dat er aan het einde van de week in totaal vijf meter sneeuw valt in de Sloveense Alpen, de Dolomieten, Zuid-Tirol en Karinthië.
Door: ANP/NU.nl