Uitzonderlijke warmte

30.10.2014 11:35

Het jaar 2014 grossiert in zuidelijke winden. In de weerkamer wordt al wel gesproken van die ‘vermaledijde’ zuidelijke wind. Want, die houdt ons continu in de warmte. Het begon al vorig jaar herfst en het heeft afgelopen winter doorgezet.

Na een winter met alleen een snufje kou in het noordoosten, volgden een warm voorjaar en een warme zomer, waarbij de augustusmaand een dissonant vormde. Dat was ook de maand met de vele forse buien, die zich inzetten vanaf eind juli. Ook daar hadden we een zuidenwind bij, denk aan de zuidenwind die tegen de stuwwal van de Veluwe aan drukte en daardoor de stad Arnhem onder liet lopen. En het jaar vorderde, ook september en oktober moesten we op radio en tv steeds een “zuidelijke wind brengt warme lucht,” meldden. Tot vervelens toe. En de afgelopen drie weekenden hadden we hier steeds het idee dat het nu toch wel afgelopen zou zijn met de warmte. Maar niets bleek minder waar. Mogelijk gaan we weldra weer warmte-records evenaren of overschrijden.

De warmte die we verwachten
De warmte van de afgelopen weken en van de komende dagen heeft veel te maken met de voorgeschiedenis. Om ons heen is nog warme lucht aanwezig, de zeeën zijn warm en de wind komt zowel aan de grond als in de hogere lagen van de atmosfeer vanuit het zuiden. De lucht die zich afgelopen nacht in Zuidwest-Frankrijk en voor de Portugese westkust bevond, arriveert morgenmiddag bij ons. Bovendien daalt de lucht behoorlijk (de luchtmassa als geheel zit in een trage daalbeweging) en dat betekent dat de luchtmassa op zichzelf opwarmt. Het houdt overigens niet in dat we hogere temperaturen krijgen dan in Zuidwest-Frankrijk, want de lucht koelt op haar weg naar ons ook af doordat het lange tijd donker is (en de aarde afkoelt).

Voor morgen, vrijdag, hebben we temperaturen uitstaan die variëren van 15 tot 17 graden in de noordelijke provincies en 17 tot 19 graden kunnen bereiken in het zuiden. De toppers verwachten we zaterdag. Dan zijn de weersomstandigheden namelijk optimaal. Er is een zuidelijke wind en de zon schijnt voluit (blauwe luchten). Op grote schaal gaat de middagtemperatuur op 18 of 19 graden uitkomen en in het zuidoosten zijn zelfs twintigers mogelijk.

Records?
Voor wat betreft records kun je uit vele vaten tappen. Het gemakkelijkst is altijd om een datumrecord te behalen. Dat geldt namelijk slechts voor 1 specifieke dag en het is logisch dat er dan relatief gemakkelijk een record tevoorschijn komt. Voor 1 november staat het landelijk warmterecord, dus voor De Bilt, op 17,3 graden. Die waarde stamt uit 1984. Het wordt allemaal ingewikkelder als je kijkt naar decadewaarden (temperaturen over 10-daagse perioden) en maandwaarden. Wat nu gelijk opvalt, is dat we voor bizarre herfsttemperaturen niet ver terug hoeven in de geschiedenis. Begin november 2005 waren er ook extreme temperaturen. Op 3 november van dat jaar haalde ons landelijk hoofdstation De Bilt maar liefst 18,7 graden. Eelde en Den-Helder gaven toen respectievelijk 17,8 en 17,6 graden door. In die periode meldde de natuurkalender de tweede bloei van vele planten die dat normaal in hele andere maanden doen. Klaprozen, rode klaver, sleedoorn, grote brandnetel en Gelderse roos waren zomaar wat van die soorten die in de bloei schoten.

Zodra we in De Bilt zaterdag dus 18,7 graden bereiken, evenaren we het record uit 2005. In het Zeeuwse Vlissingen staat het record op 17,5 graden, ook van diezelfde datum; 3 november 2005. Voor Deelen is 18,4 de topper voor de eerste decade van november. Die waarde is twee keer gehaald, 1 maal op 3 november 2005 en voor de tweede maal op 4 november 2011. Voor het noordoosten van het land, Eelde, is 2 november 1943 net een tiende warmer dan 3 november 2005 en vandaar dat de hoogste middagtemperatuur voor de eerste novemberdecade daar op 17,9 graden staat.  Opvallend genoeg stamt de warmste ‘begin november-dag’ in het Limburgse Beek niet uit 2003, maar van 4 november 1994. Daar werd toen 21,1 graden gehaald. Op dit moment hebben wij voor Zuid- en Midden-Limburg 20 graden in onze verwachtingen.

De kans dat we de komende dagen een decade-temperatuurrecord breken, de eerste decade van november, is het grootst in het zuidwesten van het land. Vlissingen zou dus op zaterdag de hoogste temperatuur die ooit begin november is gehaald, kunnen bereiken. Met als toevoeging; sinds 1901.

Bijzonder 2014
Zoals gisteren ook al is geschreven, beleven we een bijzonder 2014. In een opwarmend klimaat kun je veel gemakkelijker bijzonder hoge temperaturen behalen. Zeer waarschijnlijk komt 2014 op nummer 1 van warmste jaren sinds 1706, gevolgd door 2007, 2006, 2001 en 2000. Opvallend toch, al die toppers komen uit deze eeuw. Sterker nog, van de hele top 10 van warmste jaren in Nederland stammen 8 uit de laatste 15 jaar.

Bron: MeteoGroup, KNMI, weergegevens.nl


Lees ook: