Rond 1500 vrijdagmiddag was ten zuiden van het Groningse Veendam, bij Wildervank, enige tijd een windhoos te zien. Het is alweer de tweede keer deze maand dat dit fenomeen wordt waargenomen in Nederland. Vorig weekend was er in Gelderland behoorlijk wat schade. In 2013 was het ook al in het najaar raak. Diverse tornado’s troffen toen Midden-Nederland.
De windhoos van deze vrijdag had een veel kortere levensduur en lijkt minder krachtig te zijn geweest. Toch ging het naar alle waarschijnlijkheid niet om een regulier ‘hoosje’ zoals die wel vaker te zien zijn. Dan zakt namelijk wel een klein slurfje uit een wolk, maar is verder aan de onderzijde van de wolk niets bijzonders te zien en weet de slurf het aardoppervlak te raken doordat ze niet genoeg kracht heeft om de grote wrijving aan het aardoppervlak te weerstaan. Een dergelijke hoos kan ook onder elke stapelwolk ontstaan, als de stijgende luchtbewegingen die de wolk laten ontstaan maar sterk genoeg zijn. Zogenaamde windschering (met de hoogte een sterk toenemende en van richting veranderende wind), zoals die gisteren aanwezig was, is dan juist een tegenwerkende factor die de lichte hoos verstoort in haar rotatie.
Uitzakking
Op diverse beelden van de windhoos van vrijdag (waaronder deze) is uiteindelijk een duidelijke uitzakking van de onderzijde van de wolk zichtbaar. Dat duidt erop dat niet alleen in de hoos zelf rotatie plaatsvond, maar ook in de wolk zelf. Hoogstwaarschijnlijk kunnen we dan ook van een echte windhoos (of lichte tornado) spreken, zeker ook gezien onderstaande zaken.
‘Wegscherende’ buiencel
De buienwolk waaraan de windhoos was gekoppeld, viel ook op de radar op. Ze maakte korte tijd een rechtsafbuigende beweging. Niet alleen ten opzichte van de minder forse buien (die sowieso een andere trekrichting kenden doordat ze op een andere hoogte werden gestuurd door een zuidwestenwind) maar ook ten opzichte van de wel forser ontwikkelde buien (die werden gestuurd door een westzuidwestenwind hogerop in de atmosfeer). Kortom: de betreffende bui draaide (in meteorologentermen ‘scheerde’) ook even wat weg van de heersende bovenluchtstroming en dus van de overige hoger ontwikkelde bui-exemplaren. Dit kan alleen als een buiencel om haar eigen as draait.
De bui waaruit de windhoos ontstond, midden in beeld, in het zuiden van Groningen.
Rechterachterzijde bui
Verder is uit de waarnemingen en beelden op te maken dat zowel de uitzakking onderaan de wolk als de windhoos zich aan de rechterachterzijde van de bui bevonden, de klassieke plek voor een ‘echte’ windhoos uit een supercell, in dit geval een beginnende en snel weer uiteenvallende supercell.
Net als de voorgaande najaarswindhozen van dit en vorig jaar, ging het om windhozen uit zogenaamde ‘low-topped supercells’. Deze supercells zijn minder hoog uitgegroeid dan haar grote broers en zussen die zeer zware tornado’s met zich mee kunnen brengen van Amerikaanse proporties. Iets dat in Nederland vrijwel nooit voorkomt.
Bronnen: Weer.nl