Volgens de klimaatrapportage van het KNMI, wordt het in ons land niet alleen warmer, maar qua neerslag ook extremer. In de zomer komt het naar verwachting vaker tot stortbuien, maar kunnen er ook lange(re) droge periodes voorkomen. Voor wat betreft augustus, is dat niet alleen een toekomstbeeld, want eigenlijk is dat geschetste scenario in deze maand al vele tientallen jaren gaande. Kortom, in dit verhaal wordt het wispelturige neerslagbeeld van augustus, nader onder de loep genomen.
Een kletsnatte augustus
Het zal niemand zijn ontgaan. Ook deze zomer heeft op meerdere dagen wolkbreukachtige regens opgeleverd. De dag die daarbij het meest in het oog sprong, was 28 juli. Er viel toen er in een groot gebied 40 tot 80 mm hemelwater, maar lokaal nog meer! In Deelen werd 132 mm afgetapt. Juli was een warme, maar ook een erg natte maand in het midden en zuidoosten, terwijl met name Friesland erg droog was.
In augustus leek de herfst al vroeg begonnen te zijn, want de tweede maandhelft verliep uitermate koel. Het is, met nog een kleine week te gaan, al zeker dat augustus de eerste ‘te koele’ maand van dit jaar gaat worden. Maar ook in deze maand, die nog niet eens voorbij is, sprak Pluvius een hartig woordje mee. Met de regen van vandaag meegerekend, is in meer dan driekwart van het land al minstens honderd mm regen gevallen en op de natste plaatsen al minstens 150 mm!
Hollen of stilstaan…
Dit jaar mag het dan nat zijn, in 2006 was augustus nog veel natter. Zoals hiernaast is te zien, viel er toen op veel plekken 200 mm of meer en lokaal werd 300 mm gehaald. Op de ‘droogste’ locaties werd tussen 100 en 120 mm hemelwater afgetapt.
Een voorbeeld van een droge augustus hebben we deze eeuw ook gezien. In 2003 viel er in augustus in tweederde van het land minder dan 30 mm en op de droogste plekken nog geen tien mm. Slechts op een handvol plaatsen viel er destijds meer dan 50 mm neerslag.
Het lijkt heel normaal dat een willekeurige maand dan eens droog, en dan eens nat verloopt, maar in augustus is er meer aan de hand. De droge en natte augustusmaanden zijn namelijk niet regelmatig over de jaren verspreid.
Augustus de natste maand… maar werd droger
Eind jaren ’70 van de vorige eeuw, bracht het KNMI voor het eerst een klimaatatlas uit, die betrekking had op de toen geldende normaalperiode van 1931 tot en met 1960. Daarin is te zien, als we naar het landelijke beeld kijken, dat in die periode augustus de natste maand van het hele jaar was. In veel gebieden leverde augustus destijds meer dan 80 mm neerslag op. Op de Veluwe en lokaal in Drenthe was het augustusgemiddelde zelfs méér dan honderd mm!
Als we ons voor het gemak beperken tot De Bilt, dan zien we dat in die dertigjarige periode in augustus maar in drie jaar minder dan 40 mm werd afgetapt, terwijl 17 keer er minstens 80 mm werd gemeten, waarvan acht keer meer dan 120 mm.
Hoe anders werd dat beeld in de dertig jaar daarna! Van 1961 tot en met 1990 verdubbelde het aantal droge augustusmaanden met hooguit 40 mm naar zes, terwijl het aantal kletsnatte maanden met slechts drie, méér dan gehalveerd werd! Ook in het ‘middengebied’ tussen 40 en 120 mm zien we een (kleinere) verschuiving naar de droge kant.
Deze relatieve droogte in augustus werd in de jaren ’90 van de vorige eeuw nog niet echt doorbroken. Wel was augustus 1992 met 161,3 mm kletsnat, maar een jaar eerder werd er slechts 6,3 mm afgetapt in De Bilt en dat was de droogste augustus uit de hele meetreeks sinds 1906.
Geen wonder dat in de tweede klimaatatlas die het KNMI begin deze eeuw uitgaf, we konden zien dat augustus ten opzichte van die vorige norm, een stuk droger was geworden. Hiernaast staat een iets andere weergave en zien we dat gedurende de periode 1971-2000 de ‘normale’ neerslagsommen uiteenliepen van 53 tot 72 mm.
Augustus terug naar het ‘oude’ natte beeld...
Met dit jaar meegerekend, zijn we inmiddels veertien jaren verder, en lijkt het erop dat augustus zijn reputatie als ‘regenmaand’ lijkt te gaan herstellen. Er volgden een aantal veel nattere maanden, met augustus 2006 dus als ‘hoogtepunt’. Dat had een zeer duidelijke weerslag op de nieuwe klimatologische norm die we nu hanteren en die loopt van 1981 tot en met 2010.
Zoals hiernaast is te zien, (staar niet blind op de wellicht misleidende kleuren, maar kijk alleen naar de getallen) is augustus opnieuw véél natter geworden. Ditmaal lopen de uitersten van 66 naar 93 mm. De droogste plaatsen in deze nieuwe norm zijn dus bijna net zo nat geworden als de natste plaatsen uit de norm van tien jaar daarvoor!
Maar daarmee zijn we er nog niet. Volgens afspraak wordt de ‘officiële’ norm iedere tien jaar aangepast, maar MeteoGroup houdt ook jaarlijks het lopende 30-jarige gemiddelde bij. Met dit jaar meegerekend, zien we dat augustus de laatste dertig jaar (1985 tot en met 2014) nog veel natter is geworden. Dat komt omdat nog steeds een relatief droge augustus aan het begin van de reeks wegvalt, en er aan het eind van de reeks een (veel) nattere bijkomt.
Als we kijken naar de vijf hoofdstations, en daarbij niet eens alle neerslag meerekenen die vandaag is gevallen en gedurende de laatste augustusdagen nog gaat vallen, dan zien we dat het gemiddelde voor zowel Den Helder, De Bilt en Eelde rond acht mm hoger gaat uitpakken en dus royaal in de 80 mm gaat uitkomen. In Beek en Vlissingen is dat verschil minder groot, maar zelfs in die laatste plaats komt dat gemiddelde minstens twee mm hoger uit en wordt de 80 mm benaderd.
Uiteraard zal die stijgende trend niet eindeloos doorzetten, maar de kans is groot dat de toekomstige nieuwe officiële norm, die in 2021 zal worden berekend en de periode 1991-2020 behelst, opnieuw een nattere augustus zal laten zien, waarmee het oude beeld uit 1931 tot en 1960 nagenoeg in ere wordt hersteld.
Bron: MeteoGroup, KNMI, klimaatatlassen, mscha.
De hoeveelheid neerslag deze maand, tot vanmorgen. In het midden en zuiden is daar inmiddels alweer wat bijgekomen! Bron: KNMI.
In augustus 2006 was het nog véél natter, terwijl… (Bron: KNMI)
..augustus 2003 tot dusver de droogste was van deze eeuw. (Bron: KNMI)
De gemiddelde landelijke augustusneerslag van 1931 tot en met 1960. Bron: Klimaatatlas.
Te zien is dat volgens de norm 1971-2000, augustus een stuk droger is geworden. Bron: KNMI.
Maar dat beeld is met de huidige norm van 1981-2010, opnieuw fors naar de nattere kant omgebogen (ook al suggereren de kleuren het tegengestelde). Bron: KNMI.
Lees ook:
| Gewijzigd: 26 augustus 2014, 13:54 uur, door Justin