Bijzondere oktobermaand

Op de laatste dag van deze wijnmaand is het tijd om de balans op te maken. Velen zullen deze oktober waarschijnlijk herinneren als een volwaardige herfstmaand. Op veel plekken heeft het namelijk regelmatig stevig geregend en de maand werd afgesloten met een bijzondere storm. We belichten de belangrijkste meteorologische gebeurtenissen van de tiende maand van dit jaar.


_{Het weekend van 11 tot en met 13 oktober leverde vooral in het westen en midden extreem veel regen op. Foto: Piet Grim.}

Zeer nat: vijfde plaats
Na de natste september sinds 2001 gaat ook oktober de boeken in als een zeer natte maand. Sterker nog, met in De Bilt een totale maandsom van ruim 160 mm behaalt deze maand de vijfde plaats van natste oktobermaanden. Meer dan de helft van de maandhoeveelheid kwam voor rekening van het weekend van 11 tot en met 13 oktober, met op de dertiende binnen een etmaal in De Bilt zelfs 63,9 mm regen, goed voor een nieuw absoluut neerslagrecord voor oktober. Grote delen van het land maakten in die drie dagen een uitzonderlijk natte periode mee. Zuidland, net ten zuiden Rotterdam, spande de kroon met over 24 uur tijd zelfs 110,5 mm regen. Over de gehele maand genomen werd de meeste neerslag afgetapt in Dirksland: ongeveer 225 mm, waarmee een vierde plaats van hoogste neerslagaftappingen in oktober over alle meetstations in Nederland ooit is bereikt. In grote tegenstelling tot het westen en midden was het in het uiterste oosten, noordoosten en zuidoosten veel minder nat. Zo viel bijvoorbeeld in Kessel en Vlagtwedde ‘slechts’  61 mm hemelwater.


_{Bij tijd en wijle stond er ook veel wind. Op 28 oktober kwam het zelfs tot een korte tijd windkracht 12 op Vlieland. Foto: Gieny Westra.}

Zeer zacht: achtste plaats
Naast een uitermate nat karakter scoorde deze maand ook hoge ogen op de lijst van warmste oktobermaanden. Met aanhoudend zuid- en zuidwestelijke winden werd namelijk alsmaar zachte lucht op transport gezet richting onze omgeving. Op 4 oktober wees de thermometer in zowel Hoek van Holland als Eindhoven 22,2 graden aan. Ruim twee weken later werd het in het Limburgse Ell nog wat warmer met maar liefst 23,1 graden. Opmerkelijk waren de bijzonder zachte nachten rond 26 oktober. Op die dag kwam de temperatuur in De Bilt niet lager dan 14,4 graden, goed voor een derde plaats van hoogste minimumtemperaturen die ooit in de laatste elf dagen van oktober zijn gemeten.  In Woensdrecht bleef het die dag nog iets warmer met een laagste temperatuur van 15,5 graden. De warmte leverde geen noemenswaardige records op, maar met in De Bilt gemiddeld over de maand een temperatuur van waarschijnlijk 12,1 graden verliep oktober 2013 bijna anderhalve graad warmer dan het klimatologische gemiddelde. Daarmee neemt deze maand de achtste plek voor zijn rekening wat warmste wijnmaanden betreft. Bovendien is de derde decade met gemiddeld 13,8 graden in De Bilt goed voor een tweede plaats van warmste eindfases van oktober.


_{In de avond van 20 oktober werden Elshout en Drunen opgeschrikt door een tornado. Foto: Richie van den Bosch.}

Opmerkelijk koudere episode
In samenloop met het extreem natte weekend daalde de middagtemperaturen ook tot opvallend lage waarden. Op de elfde oktober steeg de temperatuur in het midden en zuiden niet verder dan acht tot tien graden. Twee dagen later bleef het kwik in veel plaatsen in het midden ook beneden tien graden steken. Met in Maastricht op 12 oktober een landelijk laagste temperatuur van 1,9 graden is het deze maand op geen enkel weerstation tot vorst gekomen.


_{Op meerdere plaatsen kwam het op die 20e oktober tot zomers aandoend onweer. Foto: Wouter van Bernebeek.}

Tornado van Elshout en Drunen
In de zeer zachte lucht kwam op zondagavond 20 oktober vanuit Frankrijk en België een aantal buien opzetten. Doordat de atmosfeer die avond bijzonder onstabiel van opbouw was, ontwikkelden enkele buien zich tot behoorlijk zware onweersbuien. In de omgeving van Elshout en Drunen ontstond zelfs een ware tornado met flinke schade tot gevolg.


_{Naast wind, regen en onweer was het soms ook heel mooi weer met hoge temperaturen. Foto: Willy Bonnink.}

Zeer zware storm
Alsof het allemaal nog niet genoeg was binnen een maand veroorzaakte een kleine, maar zeer snel ontwikkelende stormdepressie op 28 oktober tot ver landinwaarts zeer zware windstoten en langs de noordwestkust een zeer zware storm. Op Vlieland kwam het zelfs over twintig minuten gemiddeld tot een windkracht 12, orkaankracht met een uitschieter tot 151 km/u. Lauwersoog noteerde met 152 km/u een nog iets hogere windstoot. Alles bij elkaar genomen, kunnen we stellen dat oktober 2013 weerkundig gezien een zeer boeiende maand is geweest.

_{Bron: Meteo Consult} | Gewijzigd: 31 oktober 2013, 14:13 uur, door Bronk

Zeer abnormaal veel onweersdagen in oktober

Oktober 2013 gaat de klimatologische geschiedenis in met twee "zeer abnormale" weerparameters, de relatieve vochtigheid en het aantal onweersdagen. Dat meldt het KMI in zijn klimatologisch overzicht voor Ukkel.


_{© photo news.}

Er waren afgelopen maand tien onweersdagen, wat "zeer abnormaal" is of een verschijnsel dat gemiddeld één keer wordt bereikt of overtroffen in tien jaar. Daarmee is het record van 1981 geëvenaard. Normaal zijn er in de de tiende maand van het jaar zes onweersdagen.

De relatieve vochtigheid beliep 82 procent, wat eveneens "zeer abnormaal" laag is. De normale waarde is 85 procent.

Met 12,8 graden was de gemiddelde temperatuur "abnormaal" hoog. Met deze term doelt het weerinstituut op een verschijnsel dat één keer bereikt of overtroffen in zes jaar. De normale waarde is 11,1 graden. Ook de gemiddelde minimumtemperatuur was met 9,5 graden "abnormaal" hoog. Normaal is dat 7,8 graden.

De andere parameters waren normaal zoals de gemiddelde maximumtemperatuur (16,3 graden), de 109:50 uur dat de zon scheen, de negentien neerslagdagen en het neerslagtotaal van 77,5 mm.

_{Bron: HLN}