Hoewel het weer er nog op geen aanleiding toe geeft, werpt de winter van 2014 zijn schaduwen alweer vooruit. Zoals ieder jaar rond deze tijd verschijnen de eerste berichten over hoe het weer in de winter zal uitpakken. Bijna elk jaar zitten daar spectaculaire verhalen tussen, variërend van Arctische glijbanen via de koudste winter in meer dan 100 jaar tot ‘horrorscenario’s’.
Er is een verband tussen het optreden van een SSW, de fase waarin de QBO zich bevindt (oost of west) en de activiteit van de zon. Hoe hoger een stip in het plaatje staat, deste groter is de kans dat er die winter een SSW is opgetreden. De onderste lijn laat van links naar rechts de Solar Flux zien, een maat voor de activiteit van de zon. Hoe verder je naar rechts zit, hoe groter de activiteit van de zon op dat moment in de winter was. Het linkervak is voor de QBO-oost, het rechter voor de QBO-west. Duidelijk te zien is dat je voor het optreden van een SSW in een QBO-west, zoals de komende winter, een grote activiteit van de zon nodig hebt. Die is er nu niet. Dus zal het fenomeen dat ons de afgelopen twee jaar winterweer bracht, er de komende winter hoogstwaarschijnlijk niet zijn. Wat overigens niet wil zeggen dat het geen koude winter kan worden. Er zijn nog heel wat andere indices actief die ook hun invloed hebben. Bron: Labitzke & Kunze.
Ook bij Meteo Consult maken we jaarlijks een winterverwachting, gebaseerd op de voorzichtige verbanden die er lijken te zijn tussen het weer in de aanloop naar de winter en de gebeurtenissen tijdens de winter zelf. Altijd met als dikke voetnoot erbij dat de betrouwbaarheid van dergelijke exercities zeer gering is. En dat successen, die er af en toe wel degelijk zijn, waarschijnlijk meer op toevallig geluk dan op ‘kunde’ berusten. En toch is het leuk om het te proberen.
Sneeuwwallen in Limburg, op 12 maart 2013, indirect door een SSW boven de Noordpool. Foto: Marij Bouwers.
Teleconnecties
Waar we het van moeten hebben bij het maken van winterverwachtingen, is van zogenoemde ‘teleconnecties’. Verbanden die er mogelijkerwijs tussen het optreden van grootschalige gebeurtenissen op zee, in het Arctisch gebied, in de hoge bovenlucht en dat dan op allerlei plaatsen tegelijkertijd en het weer. Het is bij voorbeeld goed voorstelbaar dat er een link is tussen grootschalige stromingspatronen en de plaatsen waar hoge- en lagedrukgebieden komen te liggen.
De verwachting voor de huidige zonnevlekkencyclus. Hij is veel minder actief dan de vorige en de komende winter gaan we alweer omlaag. Bron: Nasa.
Stromingspatronen op hun beurt kunnen weer worden beïnvloed door verdelingen in zeewatertemperaturen en dat dan vooral in de oceanen. Een bekend voorbeeld van zo’n patroon is El Niño, een periodieke sterke opwarming van het zeewater in de Grote Oceaan, langs de evenaar en tussen Indonesië aan de ene kant en Peru aan de andere kant. De grootste afwijkingen naar boven in de watertemperatuur doen zich daarbij aan de kust van Zuid-Amerika voor. De effecten van een sterke El Niño kunnen enorm zijn en bijna wereldwijd hun tol eisen.
Het idee dat er gebeurtenissen zijn die het weer gedurende een jaargetijde (zoals de winter) zo sterk beïnvloeden dat de effecten ervan zelfs boven de natuurlijke grilligheid ervan, die in ons deel van de wereld erg groot is, uitstijgen, is dus niet zo raar. En zeker in een jaargetijde als de winter, dat minder dan welk ander seizoen ook ten prooi valt aan de (thermische) grillen van de zon, is het dus leuk om ze te herkennen en ervaring op te doen met de eventuele effecten ervan.
Sneeuw in Heerlen, op 12 maart 2013. Foto: Marina Nefkens.
Allerlei indices
Zonder ze nu allemaal te gaan uitleggen, kun je dan denken aan de NAO-index, de AO-index, de AMO index, de PDO-index, de Madden-Julian Oscillation, de ENSO (El Niño en La Niña) en nog een aantal andere indices die het verschil aangeven in temperaturen tussen het Arctische gebied en de gebieden rond de evenaar, zowel op de Grote als op de Atlantische Oceaan. Veel van die indices kunnen iets zeggen over de kracht en de ligging van de straalstroom en over de kansen op en de mate waarin situaties optreden die je in de meteorologie als blokkades zou kunnen omschrijven. Grote en sterke hoge- en lagedrukgebieden blijven dan langere tijd op hun plaats liggen en zorgen ervoor dat een eenmaal ingezet weerbeeld langere tijd aanhoudt. Bij voorbeeld winterweer.
Storm op de Oolderplas bij Heerlen, op 18 januari 2007. Dat jaar was er geen SSW en was de winter recordzacht. Foto: Marc Crousen.
Komt er een SSW?
Een speciale gebeurtenis, en daar kijken we wel even iets langer naar, die de afgelopen twee winters kleur heeft gegeven is het optreden van een plotseling opwarming van de stratosfeer (Sudden Stratospheric Warming – SSW) boven het Noordpoolgebied. In de winter van 2012 was er hoogstwaarschijnlijk een verband tussen het optreden van die plotselinge opwarming van de stratosfeer en de plotselinge en hevige vorstperiode, die ons die winter in de eerste helft van februari nog vlakbij een Elfstedentocht bracht. De SSW van eerder dit jaar beïnvloedde het winterweer in Nederland ook sterk en dat dan vooral gedurende de maartmaand. Toen ontstond boven het Noordpoolgebied een groot hogedrukgebied dat ervoor zorgde dat de kou daar naar het zuiden wegstroomde en ook onze omgeving bereikte. Maart was daardoor een wintermaand.
Storm op het strand op 11 januari 2007. Foto: Joop van Asten.
De grote vraag is natuurlijk of er de komende winter opnieuw zo’n SSW komt? Is daar iets over te zeggen? Het antwoord is: ja, waarschijnlijk kunnen we daar wel iets over zeggen. Onderzoekers Labitzke en Kunze hebben in 2009 een verband gevonden tussen het optreden van SSW’s, een windregime in de stratosfeer boven de evenaar (de QBO) en de activiteit van de zon.
QBO, zonneactiviteit en SSW
Dat windregime boven de evenaar betreft het deel van de atmosfeer tussen 20 en 35 kilometer hoogte. De wind waait daar afwisselend uit het westen en oosten, op basis van een tijdsduur van steeds 28 of 29 maanden. De afgelopen twee winters zat de QBO in zijn oostelijke fase, de komende winter in een sterke westelijke fase. Als parameter waaraan we de activiteit van de zon kunnen afmeten, nemen we de zogenoemde Solar Flux 10.7 cm, een radiogolf die van de zon op aarde uitkomt. De hoeveelheid van dit type radiogolven die de aarde bereikt is een goede graadmeter voor de hoeveelheid Uv-straling die de zon uitzendt. En die is weer sterk gecorreleerd aan de activiteit van de zon. Hoe groter de Solar Flux is, hoe groter ook de activiteit van de zon.
Storm in Zandvoort op 11 januari 2007. Foto: Femke Wagter.
Het verband is het volgende. In jaren dat de QBO oostelijk is, treden SSW’s in het poolgebied voornamelijk op als de activiteit van de zon laag is (Solar Flux tussen 70 en 150). Is de activiteit van de zon groot (Flux tussen 150 en 250) dan is de kans op zo’n SSW in het Noordpoolgebied erg klein tijdens de oostfase van de QBO. Bij de westfase is het verband precies andersom: de kans op het optreden van een SSW is dan groot als de zon erg actief is (flux tussen 150 en 250) en juist erg klein bij geringe activiteit van de zon (flux tussen 70 en 150).
Geen SSW dus?
We weten inmiddels dat de QBO de komende winter stevig in zijn westelijke fase zit, dus zullen we het volgens dit verband van een grote activiteit van de zon moeten hebben. Nu zit de zon op dit moment in zijn maximum voor wat zijn activiteit betreft, maar (en er is op deze site al vaak over geschreven) gaat het tegelijkertijd om een uiterst zwak maximum. Het grootste deel van de tijd zit de Solar Flux tussen 100 en 120 (nu heel even 146) en dus ruimschoots in het inactieve gebied. Omdat het maximum tijdens de winter voorbij is, zullen die waarden naar verwachting alleen maar minder worden. En daarmee is, met de westelijke fase van de QBO, de kans op het optreden van een SSW waarschijnlijk zeer klein. Sinds 1942 is het maar een keer gebeurd, in het jaar 2009.
Bron: Meteo Consult
Onweersdagen met rukwinden: 4 ---- Matig onweer: 1
Onweersdagen in totaal 2015: 9 ---- Zwaar onweer: 1
Haha!! Zo is het toch altijd!?
4 Woorden zouden hier genoeg kunnen zijn: "Misschien een strenge winter".
Juist die lange verhalen met die plaatjes maken het zo spannend!
Eerlijk gezegd zou het stuk van Meteoconsult eerder aangegeven dat we geen strenge winter krijgen. Tegelijkertijd geven zij aan dat het een gokje is en dat het meer op toeval berust of het verloop van de winter iets te maken heeft met wat in het stuk van Meteoconsult is beschreven. Dus eigenlijk op basis van dat stuk is er geen conclusie te trekken. ( overigens de winterverwachting waaruit je dat wel kan doen moet ik nog vinden )
Maar goed wat men wel enigszins aangeeft is dat de kans op een Sudden Stratospheric Warming (SSW) de komende winter jammer genoeg erg klein is. En dat is wel jammer want deze hebben in de voorgaande winters gezorgd voor behoorlijk strenge vorst in de Benelux.
Een westelijke stroming is voor ons ook niet al te best aangezien we dan juist te maken krijgen van drukgebieden die vanuit de richting van de Azoren komen en dat zijn zeker in de winter vaak (grote) lage drukgebieden. Zoals je begrijpt hebben we dan een zuidwestelijke stroming hetgeen funest is voor winterweer bij ons. ( dus regen en temperaturen zo rond de acht graden en een zuidwestelijke wind)
Onze Amerikaanse vriend Joe Bastardi heeft het wel weer over een koude winter voor Europa maar bedenk wel dat ons stukje land eigenlijk geen onderdeel is van zijn verwachting. Hij heeft het dan vaak over de UK en over Duitsland en wij **** -en dan vaak naast de pot omdat de koude ver bij ons vandaan blijft ivm een (zuid)westelijke stroming waarbij de scheidingslijn weer eens mooi over de Benelux ligt. ( geloof 3 of 4 winters terug was dat zo). Zijn verwachting is erg leuk om te volgen maar voor ons laaglanders is het leuk maar niet van toepassing.
Dan nog wat meer minder nieuws.
De kaarten zijn voor de winterliefhebber op het moment zeer teleurstellend aangezien er geen enkele opbouw is van winters weer wat ook maar enigszins bij ons in de buurt komt.
Zelf hou ik altijd een beetje in de gaten wat het weer doet in het Oosten van de USA.
De Amerikanen verwachten ook voor het oosten van de USA een trage start van de winter hetgeen op dit moment ook lijkt te gaan gebeuren voor Europa.Ik heb het even opgezocht bij sneeuwhoogte.nl en daar melden ze dat de huidige nul graden grens ligt tussen de 3700 en 3900 meter !!!!
Het positieve nieuws is dat het heerlijk weer is en dat de temperatuur heerlijk is.. als het voorjaar zou zijn (17graden)
Maandag a.s. krijgen we een dikke vette storm komt waarvan ik hoop dat er grote focus op zal blijven want deze storm heeft potentie om veel schade aan te richten. (kijk maar eens hoeveel bomen nog blad hebben). Het zal nowcasten worden wat het pad gaat worden en met welke snelheid de storm voorbij trekt. Dus hou het andere topic zeker goed in de gaten !!!
| Gewijzigd: 26 oktober 2013, 14:25 uur, door Callie-P
Hieronder een "schitterend" voorbeeld van wat ik bedoel voor vrijdag 8 november.
Nederland precies op de grens waardoor we een (zuid)westlijke aanvoer krijgen van depressies. ( regen en hoge temperaturen.)
De Jetstream zal zich toch moeten verplaatsen willlen we kouder weer krijgen. Op dit moment zijn de modellen redelijk in sync over een Jetstream met hoge windsnelheden. Zal de Europese winter in sync gaan lopen met de winter in het oosten van de USA ??? Ik ben erg benieuwd..
| Gewijzigd: 27 oktober 2013, 21:07 uur, door Callie-P
Hehehee heel goed ! Zelf heb ik hem ook ingevuld en ik heb mijn winterwens laten spreken en een winter met 100Hm getallen opgegeven.. maar oei oei wat maakt mijn verstand ruzie met deze winterwens...
| Gewijzigd: 27 oktober 2013, 21:07 uur, door Callie-P
"Met deze publicatie is gepoogd om op een eenvoudige manier de meest essentiële zaken omtrent de meteorologische kant van winterweer uit te doeken te doen. Er is een evenwicht ge- zocht tussen praktijk en theorie. Beiden zijn uiteraard onlosmakelijk met elkaar verbonden. De moeilijkheidsgraad is opzettelijk niet te hoog gekozen, zodat iedereen, ook de wintergenie- ter die de pest heeft aan formules en ingewikkelde grafieken, iets aan deze publicatie heeft." (tekst komt van de inleiding)
Zeker aan te raden! Downloaden via deze link: https://docs.google.com/file/d/0ByrE18RdoML5ODcxMjdjNDMtODAxZS00YTFlLTk0NjItYzUxNzc5MjNjYzQ2/edit?hl=en_US&pli=1
www.activism.com/nl_NL/petitie/weg-met-de-sneeuw/41224
petities.nl/petitie/stop-de-sneeuw | Gewijzigd: 28 oktober 2013, 18:30 uur, door reedtimmer
Ook CFS Komt met mooie kaartjes rond die datum:
| Gewijzigd: 28 oktober 2013, 18:54 uur, door thunderstorms_4ever
Onweersdagen met rukwinden: 4 ---- Matig onweer: 1
Onweersdagen in totaal 2015: 9 ---- Zwaar onweer: 1
Is er iemand die wel eens "onderzoekje" heeft gedaan naar het slagingspercentage van alle aangeboden langetermijnverwachtingen? Ik ben benieuwd hoe bijvoorbeeld figuren als Pietje Paulusma en "dhr. Putto" het er afgelopen jaren vanaf hebben gebracht als je dit tegenover meer gevestigde namen als Joe Bastardi zet...
Hier nog een link voor de geinteresseerden waarin de langetermijn berekeningen van diverse weercomputers op een rij worden gezet: http://link.onweer-online.nl/a97 | Gewijzigd: 28 oktober 2013, 19:34 uur, door Stormjager
kan maar zo gebeuren ,heb ooit sint maarten met sneeuw gelopen jaaaaaaaaaaaaaren geleden
en sinterklaas en zijn medewerker piet met sneeuw tapijt binnen zien varen
| Gewijzigd: 28 oktober 2013, 21:39 uur, door jurrie