Regen
Regen
Dagenlang wordt er al gespeculeerd over de mogelijke vrij heftige regen in het Pinksterweekend. Maar de onzekerheden zijn nog groot. Wordt het 10 millimeter of misschien wel 50.
Regen op komst. Foto door Tom Bloem, Sittard
Hoogtetrog
De oorzaak van het risico van een nat Pinksterweekeinde heeft alles te maken met de strijd tussen warme en koude lucht. Zoals dat zo vaak gaat in ons klimaat. De geduchte strijd tussen verschillende luchtmassa’s draait steevast uit op gedonder in de glazen. Daar kun je figuurlijk en vaak ook letterlijk donder op zeggen. Nu ook. Maar het blijft voor de verschillende weermodellen een lastige zaak om grip op de ontwikkelingen te krijgen. De ene dag maakt van de beide Pinksterdagen een doorlopend waterballet. Gisteren zou maandag flink kunnen meevallen. Vandaag lijkt het net anders om te zijn en valt Eerste Pinksterdag misschien reuze mee. Vanzelfsprekend is het niet verstandig om er nu vanuit te gaan, dat het zondag dus min of meer droog blijft. Aan intro op het Pinksterweekend zien we op grotere hoogte een opmerkelijk diepe trog uitzakken richting Spanje en zelfs Noord-Afrika.
Weerkaart met stromingspatroon op het 500 hPa vlak, voor aanstaande donderdag
Waterbom
De hoeveelheid regen kan flink oplopen in dit soort situaties. Meteorologen spreken soms wel van een waterbom. Bedoeld wordt dan dat er op provinciaal niveau, of zelfs landelijk, een neerslaghoeveelheid van tientallen millimeters binnen 1 etmaal valt. In de huidige visie van het ECMWF is het een beetje de vraag of het nog wel tot de spreekwoordelijke waterbom komt. De grootste kans op veel regen is bestemd voor de zaterdag. Het model komt met hoeveelheden van 10 tot 20 millimeter in 24 uur. Voor Nederlandse begrippen veel, maar vergeleken met andere landen stelt het allemaal weinig voor.
Regenhoeveelheid volgens het ECMWF, tot en met nacht van zondag op maandag
Grote verschillen
In Nederland valt gemiddeld per jaar 849 millimeter, op basis van de normalen over de periode 1981 tot en met 2010. De droogste plaatsen liggen in Noord Limburg waar jaarlijks circa 750 millimeter valt. Op de Veluwe komt het jaartotaal uit op circa 950 millimeter. Al met een verschil van 200 millimeter over een afstand van slechts 100 kilometer. Omgerekend dus 2 millimeter per kilometer, gaande van de Veluwe naar Limburg. De grotere regenhoeveelheid op de Veluwe wordt verklaard door de iets hogere ligging en bovendien de wat grotere warmte uitstraling van de zandgronden, in vergelijking met bijvoorbeeld kleigronden. Een warmere bodem leidt tot sterkere thermiek en daardoor in het zomerhalfjaar tot zwaardere buien.
Het regenwoud in Lloro, Colombia
Natste plaats
Kijken we echter naar de natste plaatsen op aarde, dan zien we dat het in ons land allemaal nog wel meevalt. De plaats met de grootste neerslagsom vinden we in Colombia, in Zuid Amerika. In Lloro zou per jaar gemiddeld 13.299 millimeter vallen. Ruim 15 maal zoveel als in ons land. De onvoorstelbare hoeveelheid, ruim 13 meter dus, zou gemiddeld per dag neerkomen op een slordige 36 millimeter. Kortom, elke dag een waterbom, het hele jaar door. De werkelijkheid is natuurlijk anders, want ook in Colombia kent met seizoenen. Lloro wordt door regenwoud omgeven dat zijn naam eer aan doet.
De verwachting voor Lloro
Regenwoudklimaat
De natste plaats in Noord Amerika ligt in Canada. Daar valt in Henderson Lake jaarlijks 6.500 millimeter regen. In Europa wordt de lijst aangevoerd door het in de bergen gelegen Crkvica, in Bosnië-Herzegovina. Hier wordt een jaarsom gemeld van een respectabele 4.648 millimeter. In Afrika strijkt Debundscha, in Kameroen, met de eer de natste plaats van een continent te zijn. Een indrukwekkende 10.287 millimeter staat hier in de klimaatboeken vermeld. Ook hier gaat het om een regenwoudklimaat.
Droogste plek op aarde, Arica, in Chili
Droogte
De droogste plaats op aarde ligt in Chili. Daar valt in Arica per jaar slechts 0.7 millimeter. Opmerkelijk genoeg ligt Arica aan de kust. Water in overvloed voor de deur. Maar het is dus zout water. Ongetwijfeld gebruikt men er de techniek van ontzilting om de groenstroken in de stad te kunnen sproeien. In de Sahara zullen plaatsen zijn die op vergelijkbaar niveau uitkomen, maar het hangt natuurlijk wel af van de aanwezigheid van een betrouwbaar meetstation.
De verwachting voor Arica
Woestijn op het ijs
Opmerkelijk droog is het ook op de Zuidpool. Op het weerstation in Amundes valt jaarlijks slechts 20 millimeter neerslag. In de vorm van sneeuw uiteraard. Je kunt hier met recht spreken van een woestijnklimaat. Echter, een woestijn die gelegen is in een wereld van overvloedig water. Water in gestolde vorm, als massief ijs dus.
Woestijnklimaat op Amundsen station, op de Zuidpool
bronnen: Meteo Consult, Millenium House Atlas
Dagenlang wordt er al gespeculeerd over de mogelijke vrij heftige regen in het Pinksterweekend. Maar de onzekerheden zijn nog groot. Wordt het 10 millimeter of misschien wel 50.
Regen op komst. Foto door Tom Bloem, Sittard
Hoogtetrog
De oorzaak van het risico van een nat Pinksterweekeinde heeft alles te maken met de strijd tussen warme en koude lucht. Zoals dat zo vaak gaat in ons klimaat. De geduchte strijd tussen verschillende luchtmassa’s draait steevast uit op gedonder in de glazen. Daar kun je figuurlijk en vaak ook letterlijk donder op zeggen. Nu ook. Maar het blijft voor de verschillende weermodellen een lastige zaak om grip op de ontwikkelingen te krijgen. De ene dag maakt van de beide Pinksterdagen een doorlopend waterballet. Gisteren zou maandag flink kunnen meevallen. Vandaag lijkt het net anders om te zijn en valt Eerste Pinksterdag misschien reuze mee. Vanzelfsprekend is het niet verstandig om er nu vanuit te gaan, dat het zondag dus min of meer droog blijft. Aan intro op het Pinksterweekend zien we op grotere hoogte een opmerkelijk diepe trog uitzakken richting Spanje en zelfs Noord-Afrika.
Weerkaart met stromingspatroon op het 500 hPa vlak, voor aanstaande donderdag
Waterbom
De hoeveelheid regen kan flink oplopen in dit soort situaties. Meteorologen spreken soms wel van een waterbom. Bedoeld wordt dan dat er op provinciaal niveau, of zelfs landelijk, een neerslaghoeveelheid van tientallen millimeters binnen 1 etmaal valt. In de huidige visie van het ECMWF is het een beetje de vraag of het nog wel tot de spreekwoordelijke waterbom komt. De grootste kans op veel regen is bestemd voor de zaterdag. Het model komt met hoeveelheden van 10 tot 20 millimeter in 24 uur. Voor Nederlandse begrippen veel, maar vergeleken met andere landen stelt het allemaal weinig voor.
Regenhoeveelheid volgens het ECMWF, tot en met nacht van zondag op maandag
Grote verschillen
In Nederland valt gemiddeld per jaar 849 millimeter, op basis van de normalen over de periode 1981 tot en met 2010. De droogste plaatsen liggen in Noord Limburg waar jaarlijks circa 750 millimeter valt. Op de Veluwe komt het jaartotaal uit op circa 950 millimeter. Al met een verschil van 200 millimeter over een afstand van slechts 100 kilometer. Omgerekend dus 2 millimeter per kilometer, gaande van de Veluwe naar Limburg. De grotere regenhoeveelheid op de Veluwe wordt verklaard door de iets hogere ligging en bovendien de wat grotere warmte uitstraling van de zandgronden, in vergelijking met bijvoorbeeld kleigronden. Een warmere bodem leidt tot sterkere thermiek en daardoor in het zomerhalfjaar tot zwaardere buien.
Het regenwoud in Lloro, Colombia
Natste plaats
Kijken we echter naar de natste plaatsen op aarde, dan zien we dat het in ons land allemaal nog wel meevalt. De plaats met de grootste neerslagsom vinden we in Colombia, in Zuid Amerika. In Lloro zou per jaar gemiddeld 13.299 millimeter vallen. Ruim 15 maal zoveel als in ons land. De onvoorstelbare hoeveelheid, ruim 13 meter dus, zou gemiddeld per dag neerkomen op een slordige 36 millimeter. Kortom, elke dag een waterbom, het hele jaar door. De werkelijkheid is natuurlijk anders, want ook in Colombia kent met seizoenen. Lloro wordt door regenwoud omgeven dat zijn naam eer aan doet.
De verwachting voor Lloro
Regenwoudklimaat
De natste plaats in Noord Amerika ligt in Canada. Daar valt in Henderson Lake jaarlijks 6.500 millimeter regen. In Europa wordt de lijst aangevoerd door het in de bergen gelegen Crkvica, in Bosnië-Herzegovina. Hier wordt een jaarsom gemeld van een respectabele 4.648 millimeter. In Afrika strijkt Debundscha, in Kameroen, met de eer de natste plaats van een continent te zijn. Een indrukwekkende 10.287 millimeter staat hier in de klimaatboeken vermeld. Ook hier gaat het om een regenwoudklimaat.
Droogste plek op aarde, Arica, in Chili
Droogte
De droogste plaats op aarde ligt in Chili. Daar valt in Arica per jaar slechts 0.7 millimeter. Opmerkelijk genoeg ligt Arica aan de kust. Water in overvloed voor de deur. Maar het is dus zout water. Ongetwijfeld gebruikt men er de techniek van ontzilting om de groenstroken in de stad te kunnen sproeien. In de Sahara zullen plaatsen zijn die op vergelijkbaar niveau uitkomen, maar het hangt natuurlijk wel af van de aanwezigheid van een betrouwbaar meetstation.
De verwachting voor Arica
Woestijn op het ijs
Opmerkelijk droog is het ook op de Zuidpool. Op het weerstation in Amundes valt jaarlijks slechts 20 millimeter neerslag. In de vorm van sneeuw uiteraard. Je kunt hier met recht spreken van een woestijnklimaat. Echter, een woestijn die gelegen is in een wereld van overvloedig water. Water in gestolde vorm, als massief ijs dus.
Woestijnklimaat op Amundsen station, op de Zuidpool
bronnen: Meteo Consult, Millenium House Atlas
Bijna 500 miljard liter regen....
Meer dan 30 miljard liter regen daalt deze woensdag op Nederland neer, donderdag nog vele malen meer, misschien wel bijna 500 miljard, bijkans een half biljoen dus. Spectaculaire getallen…. Gaat ons kikkerlandje onderlopen? Vandaag een rekenexercitie die maar weer eens laat zien hoe kolossaal wolkenmassa’s en hun vochtinhoud zijn.
Geruststelling
Om u direct maar gerust te stellen, het antwoord op de even hier voor gestelde vraag is een ondubbelzinnig "nee". Ruim 30 miljard liter regenwater in een etmaal is heel normaal in Nederland. Sterker nog, het klimatologische gemiddelde per dag ligt in Nederland ongeveer drie keer zo hoog. Bijna 500 miljard is veel, maar tegelijkertijd ook weer niet extreem.
De klimatologische gemiddelde hoeveelheid neerslag in millimeters per jaar in Nederland (afbeelding: KNMI). Deze woensdag valt er ruim 30 miljard liter regen in totaal in Nederland. Dat lijkt extreem veel, maar in feite komt dat neer op ongeveer 0,75 mm op elke locatie (0,75 liter per vierkante meter). Dat is ruim onder het gemiddelde (meer dan 2 mm) per dag in Nederland.
Een kleine half biljoen liter water in perspectief
Allicht dat u zich toch nog de wenkbrauwen fronst. Dat zou niet gek zijn, het zijn immers zeer grote getallen. Als we echter een en ander terugrekenen naar de vierkante meter dan vallen deze schijnbare monsterhoeveelheden regenwater beter in perspectief te plaatsen.
Het enige andere basisgetal dat we hierbij nodig hebben is de oppervlakte van Nederland. Inclusief binnenwateren is dat 41.526 vierkante kilometer. Eerst maar even de regenhoeveelheden van deze woensdag. Ruim 30 miljard liter regenwater verdeeld over 41.526 vierkante kilometer komt overeen met ongeveer 750.000 liter per vierkante kilometer. Nog een stap verder, teruggerekend naar vierkante meters, is dit 0,75 liter per vierkante meter; in meteorologische termen veelal aangeduid als 0,75 millimeter. Een weinig tot de verbeelding sprekende hoeveelheid die overeenkomt met een tijdje wat lichte regen of motregen of een enkel mals maar kortdurend regenbuitje. Doordat er regionaal flinke verschillen zijn deze woensdag, krijgen sommige plekken overigens duidelijk wat meer te verwerken, anderen weer wat minder. Maar gemiddeld over het land uitgesmeerd ligt het neerslagtotaal uiteindelijk naar verwachting tussen 0,5 en 1 millimeter, rond die 0,75 millimeter dus.
De Amsterdam Arena. Met de hoeveelheid regen die donderdag naar verwachting valt in Nederland (een kleine half biljoen liter) kan het stadion hypothetisch meer dan 125 keer tot de rand toe met water gevuld worden. Hierbij gaan we uit van de beschikbare buitenmaten van het stadion. Een berekening met de binnenmaten zou een nog groter getal opleveren. De bijna 500 miljard liter regenwater is echter weliswaar flink, maar landelijk bezien niet extreem te noemen. Bron afbeelding: http://www.flickr.com/photos/lpiepiora/3015844742/ Author: lpiepiora
Meer dan 125 Amsterdam Arena's aan regen, maar niet extreem
Donderdag worden grotere neerslaghoeveelheden afgetapt. Zoals de verwachting ten tijde van het schrijven van dit artikel was, valt donderdag op veel plaatsen in Nederland tussen 5 en 15 millimeter regen. Een paar regio’s kunnen daar nog boven uit komen, dan wel onder blijven steken. Bekijk eventueel het weerbericht voor uw woonplaats. Terugkomend op die 5 tot 15 millimeter en dat even grof samengebracht tot één getal, spreken we over ongeveer 10 millimeter gemiddeld in Nederland op donderdag. Verrekend naar de totale oppervlakte van Nederland (inclusief binnenwateren) komt dit neer op 415 miljard liter regenwater dat donderdag op Nederland neerdaalt. Om een vergelijking te maken; met deze hoeveelheid water zou je een voetbalstadion als de Amsterdam Arena, alleen al uitgaande van de buitenmaten (235 meter lang, 180 breed en 77 hoog), meer dan 125 keer kunnen vullen. Uitgaande van de binnenmaten, ons niet bekend, zou je nog een stuk hoger uitkomen.
415 miljard is een ontzaglijk getal, zonder dat het naar verwachting echt extreem weer wordt. Allicht dat wanneer het even wat steviger doorplenst – ter illustratie: er is donderdag in de regen hier en daar ook een klap onweer mogelijk – zeer lokaal kortdurend enkele om dat punt bekend staande straten blank komen te staan, maar onder water lopen doet Nederland daarmee natuurlijk niet.
Wat bovenstaande berekeningen vooral tonen, is hoeveel vocht onze atmosfeer in zich draagt. Daarbij vormt de regen die er valt, in feite nog maar een klein deel van de totale vochtinhoud van de lucht die ons land per etmaal passeert. Het grootste deel ervan schuift voorbij in de vorm van (onzichtbare) waterdamp en wolken (ontelbare zwevende ijskristallen en waterduppeltjes). Bijna een half biljoen liter water, is zo bezien in feite ook nog maar een schijntje.
Bronnen: Meteo Consult, Amsterdam Arena website
Meer dan 30 miljard liter regen daalt deze woensdag op Nederland neer, donderdag nog vele malen meer, misschien wel bijna 500 miljard, bijkans een half biljoen dus. Spectaculaire getallen…. Gaat ons kikkerlandje onderlopen? Vandaag een rekenexercitie die maar weer eens laat zien hoe kolossaal wolkenmassa’s en hun vochtinhoud zijn.
Geruststelling
Om u direct maar gerust te stellen, het antwoord op de even hier voor gestelde vraag is een ondubbelzinnig "nee". Ruim 30 miljard liter regenwater in een etmaal is heel normaal in Nederland. Sterker nog, het klimatologische gemiddelde per dag ligt in Nederland ongeveer drie keer zo hoog. Bijna 500 miljard is veel, maar tegelijkertijd ook weer niet extreem.
De klimatologische gemiddelde hoeveelheid neerslag in millimeters per jaar in Nederland (afbeelding: KNMI). Deze woensdag valt er ruim 30 miljard liter regen in totaal in Nederland. Dat lijkt extreem veel, maar in feite komt dat neer op ongeveer 0,75 mm op elke locatie (0,75 liter per vierkante meter). Dat is ruim onder het gemiddelde (meer dan 2 mm) per dag in Nederland.
Een kleine half biljoen liter water in perspectief
Allicht dat u zich toch nog de wenkbrauwen fronst. Dat zou niet gek zijn, het zijn immers zeer grote getallen. Als we echter een en ander terugrekenen naar de vierkante meter dan vallen deze schijnbare monsterhoeveelheden regenwater beter in perspectief te plaatsen.
Het enige andere basisgetal dat we hierbij nodig hebben is de oppervlakte van Nederland. Inclusief binnenwateren is dat 41.526 vierkante kilometer. Eerst maar even de regenhoeveelheden van deze woensdag. Ruim 30 miljard liter regenwater verdeeld over 41.526 vierkante kilometer komt overeen met ongeveer 750.000 liter per vierkante kilometer. Nog een stap verder, teruggerekend naar vierkante meters, is dit 0,75 liter per vierkante meter; in meteorologische termen veelal aangeduid als 0,75 millimeter. Een weinig tot de verbeelding sprekende hoeveelheid die overeenkomt met een tijdje wat lichte regen of motregen of een enkel mals maar kortdurend regenbuitje. Doordat er regionaal flinke verschillen zijn deze woensdag, krijgen sommige plekken overigens duidelijk wat meer te verwerken, anderen weer wat minder. Maar gemiddeld over het land uitgesmeerd ligt het neerslagtotaal uiteindelijk naar verwachting tussen 0,5 en 1 millimeter, rond die 0,75 millimeter dus.
De Amsterdam Arena. Met de hoeveelheid regen die donderdag naar verwachting valt in Nederland (een kleine half biljoen liter) kan het stadion hypothetisch meer dan 125 keer tot de rand toe met water gevuld worden. Hierbij gaan we uit van de beschikbare buitenmaten van het stadion. Een berekening met de binnenmaten zou een nog groter getal opleveren. De bijna 500 miljard liter regenwater is echter weliswaar flink, maar landelijk bezien niet extreem te noemen. Bron afbeelding: http://www.flickr.com/photos/lpiepiora/3015844742/ Author: lpiepiora
Meer dan 125 Amsterdam Arena's aan regen, maar niet extreem
Donderdag worden grotere neerslaghoeveelheden afgetapt. Zoals de verwachting ten tijde van het schrijven van dit artikel was, valt donderdag op veel plaatsen in Nederland tussen 5 en 15 millimeter regen. Een paar regio’s kunnen daar nog boven uit komen, dan wel onder blijven steken. Bekijk eventueel het weerbericht voor uw woonplaats. Terugkomend op die 5 tot 15 millimeter en dat even grof samengebracht tot één getal, spreken we over ongeveer 10 millimeter gemiddeld in Nederland op donderdag. Verrekend naar de totale oppervlakte van Nederland (inclusief binnenwateren) komt dit neer op 415 miljard liter regenwater dat donderdag op Nederland neerdaalt. Om een vergelijking te maken; met deze hoeveelheid water zou je een voetbalstadion als de Amsterdam Arena, alleen al uitgaande van de buitenmaten (235 meter lang, 180 breed en 77 hoog), meer dan 125 keer kunnen vullen. Uitgaande van de binnenmaten, ons niet bekend, zou je nog een stuk hoger uitkomen.
415 miljard is een ontzaglijk getal, zonder dat het naar verwachting echt extreem weer wordt. Allicht dat wanneer het even wat steviger doorplenst – ter illustratie: er is donderdag in de regen hier en daar ook een klap onweer mogelijk – zeer lokaal kortdurend enkele om dat punt bekend staande straten blank komen te staan, maar onder water lopen doet Nederland daarmee natuurlijk niet.
Wat bovenstaande berekeningen vooral tonen, is hoeveel vocht onze atmosfeer in zich draagt. Daarbij vormt de regen die er valt, in feite nog maar een klein deel van de totale vochtinhoud van de lucht die ons land per etmaal passeert. Het grootste deel ervan schuift voorbij in de vorm van (onzichtbare) waterdamp en wolken (ontelbare zwevende ijskristallen en waterduppeltjes). Bijna een half biljoen liter water, is zo bezien in feite ook nog maar een schijntje.
Bronnen: Meteo Consult, Amsterdam Arena website
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
