Vandaag op 1 maart is de meteorologische lente begonnen. Het is tijd om een tipje van de sluier van het komende tornadoseizoen op te lichten. Zijn de patroonwijzigingen, die in de afgelopen weken in de USA hebben plaatsengevonden, een teken voor de komende zaken van maart tot mei of zijn de patronen slechts een "vlekje op de radar"?.
De Plains hebben in de afgelopen weken te maken gehad met zeer actieve winterstormen. Dit is een zichtbare verandering vergeleken met de situatie in december en januari. Een plotselinge stratosferische opwarming en een opleving van de tropische activiteit zorgden ervoor, dat het patroon van aanhoudende kou in het westen en warmte in het oosten van de USA verbroken werd.
De temperatuurkaarten:
Kunnen de veranderingen in het weerpatroon in februari ook in de toekomst hun effect hebben? Hoewel normaliter een verandering in het winterpatroon, die laat in het seizoen plaatsvindt, soms een glimp van de toekomst kan geven, is het dit jaar niet het geval.
De eerste week tot tien dagen van maart zullen zeker niet krachtig zijn al het gaat om tornado's. Een upper-level rug nestelt zich boven het westen van de USA en een upper-level trog graaft zich in in het oosten van de USA. Dit veroorzaakt een noordwestelijke/noordelijke luchtstroom over de Plains en snijdt in principe alle vochtige lucht vanuit de Golf af, die zich naar het noorden probeert te verplaatsen.
Na de eerste week breekt dit patroon af en worden de atmosfeer meer variabel. Het is niet ideaal voor het ontstaan van tornadische systemen, maar het is zeker ene stap in de goede richting.
Hierna wordt door de verschillende teleconnecties, die gebruikt worden in het opstellen van verwachtingen op middellange termijn (AO, NAO, PNA), een trend gestart, die kan leiden tot een boven gemiddelde tornadische activiteit in het midden en laatste deel van maart en zal misschien tot in april doorlopen.
PDO/AMO
Richting de tweede helft van de lente zijn meer langetermijn signalen nodig om te bepalen hoe de activiteit zal zijn. Twee grote langetermijn signalen voor de USA zijn de Pacific Decadal Oscillation (PDO) en de Atlantic Multidecadal Oscillation (AMO). De PDO meet de zeewater oppervlakte temperaturen van de Stille Oceaan (Pacific). De PDO blijft in de negatieve fase. Deze fase is gunstig voor een trog (met koudere temperaturen) boven het westen van de USA en voor een rug (met warmere temperaturen) boven het midden en oosten van de USA. De negatieve PDO is dé grote reden waarom de oostelijke helft en zelfs 2/3 deel van de USA zo warm zijn geweest in de afgelopen jaren. De andere belangrijke factor is de AMO. De afgelopen jaren was deze voornamelijk positief. Een positieve AMO correleert met warmer-dan-normale temperaturen boven het grootste deel van de USA. Deze twee primaire signalen zijn vrij nuttig wegens hun lange levensduur (over het algemeen blijven ze hetzelfde over een periode van ruwweg 15 jaar).
Aanvullende signalen zijn de El Niño-Southern Oscillation (ENSO) en de vochtigheid van de bodem. Het ENSO signaal is in de afgelopen maanden redelijk zwak geweest en daardoor ook geen grote drijfveer achter het patroon. Dit is de reden waarom de ENSO niet meegenomen is door de auteur bij het opstellen van de tornado-verwachting. De bodemvochtigheid blijft een groot probleem in het midden van de USA. Alhoewel de laatste winterstormen voor enige verlichting hebben gezorgd. Zo'n wijdverspreide droogte houdt meestal een aantal jaren aan. Het ziet er niet naar uit, dat op korte termijn de extreme droogte wordt opgeheven.In de Climate Prediction Center’s verwachting staat vermeld, dat de droogte over het grootste deel van het midden en zuidwesten van de USA tijdens de lente zal aanhouden. De droogte zal voor warme en drogere omstandigheden zorgen in een groot deel van het midden van de USA in de tweede helft van de lente. Dit voorspelt niet veel goeds voor een exceptioneel actieve piek in het tornado seizoen (mei en juni).
Conclusie
Al deze factoren in ogenschouw nemend, wordt er een nabij het gemiddeld actief tornado seizoen verwacht in het voorjaar (maart tot mei) met enigzins meer activiteit in het vroege seizoen. De langetermijnsignalen neigen naar een rustiger-dan-gemiddelde tweede helft van de lente. De warme en droge omstandigheden geïnduceerd door de -PDO/+AMO/droogte combinatie boven het midden van de USA kunnen de mogelijkheden voor tornado's in de tweede helft van de lente en misschien zelfs tot in de zomer aanzienlijk reduceren. Let wel: het is een verwachting met een lage confidentie wegens de onzekerheid in de patroon trends.
Lange termijn prognoses, ondanks hun toegevoegde waarde aan de klimatologie, blijven nog steeds zeer ongedifferentieerde vooruitzichten. Deze prognose hoopt de meest betrouwbare en voor handen zijnde informatie te bundelen en op grond daarvan een goede schatting te geven wat er in de lente gaat gebeuren.
© onweer-online
Bron: www.ustornadoes.com
| Gewijzigd: 1 maart 2013, 17:06 uur, door Marga
De deskundigen voor de weersverwachtingen op lange termijn van accuweather verachten een actief "severe storm" seizoen in het midden van de lenten en het begin van de zomer van 2013. Dit ondanks de langzame start in maart in vergelijking met vorig jaar. In het kort: de atmosferische omstandigheden, die tot nu toe het "severe weather" hebben geremd, gaan veranderen. "Mensen kunnen niet achterover gaan leunen," zegt Senior Meteoroloog Dan Kottlowski. "Het lijkt erop, dat iederen van de Golf van Mexico (in het begin van april) tot in het Mid-Oosten (laat lente, begin zomer) risico loopt."
Stormdreigingen en gebieden van bezorgdheid
Paul Pastelok - hoofd meteoroloog afdeling lange termijnverwachtingen - voorsptel een gemiddelde stijging van storm gebeurtenissen met destructieve wind en hagel. "Het diepe Zuiden ligt in april onder vuur," zegt Kottlowski. Volgens extreem weer expert Henry Margusity legt uit, dat het blokkerende patroon, welke verantwoordelijk is voor de koude en droge luchtmassa's in het Zuiden en de Golf van Mexico in april afneemt. Het patroon heeft de jetstream ver naar het Zuiden gedrukt, welke een noodzakelijk ingrediënt is voor het aanvoeren voor de energie van onweersbuien en tornado's. "In acht genomen, dat we een late start hebben van het "severe weather" seizoen, zal de at.mosfeer de best moeten doen om dit seizoen nog een boven gemiddeld aantal tornado's te produceren. Maar zowiezo zal het aantal tornado's stijgen in april en in de rest van de lente. Dit is de normale gang van zaken," voegt Margusity toe.
De watertemperatuur in de Golf van Mexico nadert het gemiddelde. Gedurende het eind van de winter lag deze nog onder het gemiddelde. Dit betekent, dat de aanvoer van vochtige lucht op laag niveau (hogere dauwpunt temperaturen) terugkeert in het diepe Zuiden als de wind draait en de lucht wordt aangevoerd vanaf de Golf. Lucht met een hoge luchtvochtigheid (hoog dauwpunt) is noodzakelijk voor het ontstaan van zware buien. Echter Pastelok zegt, dat als een stormsysteem krachtig genoeg is, die kan compenseren voor het gebrek aan vochtige lucht.
De ingrediënten kunnen allemaal samenkomen en zorgen voor meer schadelijke uitbraken van extreem zware buien en tornado's in de tweede helft van april en in mei. De watertemperatuur in de Golf van Mexico stijgt en meer vochtige lucht bereikt het Zuiden. Deze komt samen met de jetstream, die een noordwaartse beweging maakt. Roterende zware buien, die de oorsprong vormen voor tornado's, hebben een snel stijgende windsnelheid of een verandering van windrichting met een toenemende hoogte nodig om een draaiende beweging te krijgen in de at.mosfeer. Dit staat bekend bij meteorologen als windshear/windschering.
De nabijheid van de jetstream bij een potentieel zware onweersbui verhoogt vaak de windschering. De jetstream gebruikt andere atmosferische omstandigheden om de weegschaal naar ontwikkeling van een tornado te laten doorslaan. De overgangstijd waar de jetstream langzaam noordwaarts trekt aan het einde van april en in mei kan het decor zijn voor de ergste uitbraken van dit jaar. "De snelheid waarmee de extreem weer parameters bij elkaar komen bepaalt meestal hoe ernstig een uitbraak van extreem noodweer wordt," zegt Kottlowski. Tijdens het hoogtepunt van het extreem weer seizoen, wanneer de kans op tornado's het grootst is, zal vooral het gebied van Lower Mississippi, en de Ohio en Tennessee valleien in de gaten gehouden moeten worden. Steden zoals Little Rock, Memphis en Nashville liggen in de zone met het grootste risico.
© onweer-online
Bron: Accuweather
Het tornado seizoen 2013 is in vergelijking met vorig jaar traag verlopen. De meteorologen van AccuWeather leggen uit waarom het zo'n trage start geweest is en hoe het de komende maanden kan veranderen. Volgens NOAA zijn er vorig jaar in de periode van januari tot 25 april 2012 592 tornado's aan de grond gekomen en bevestigd. Dit seizoen zijn het er in dezelfde periode "slechts" 223. Het jaargemiddelde ligt op 492.
Henry Margusity, expert senior meteoroloog, zegt dat er twee belangrijke oorzaken zijn voor het relatief geringe aantal tornado's in vergelijking met vorig seizoen. Ten eerste was het begin van het tornado seizoen 2012 extreem actief. Ten tweede is de komst van het warme weer volgens Margusity vertraagd. "Januari 2012 was vrij warm. Toen de warmte aanhield kwamen ook de tornado-uitbraken. Dit jaar is dit nog niet voorgekomen. Januari en de rest van de winter was vrij koud."
Dan Kottlowski, expert senior meteoroloog, meldt, dat het koude patroon, welke de USA in zijn greep hield, veroorzaakt werd door een grote verandering in de bovenste lagen van de atmosfeer boven de Arctische cirkel. Een patroonverandering in februari zorgde ervoor, dat koude lucht van Canada tot ver in de zuidelijke staten kon trekken. Dit patroon bleef aanhouden tot in april. Doordat het koudepatroon prominent aanwezig was. waren de omstandigheden voor het ontwikkelen van tornado's verre van gunstig, alsdus Margusity.
Harold Brook, senior wetenschapper bij het National Severe Storms Laboratory in Oklahoma is het ermee eens, dat het koude weer een belangrijke rol heeft gespeeld in het niet ontstaan van grote tornado-uitbraken. Dit tornadoseizoen is niet volgens de norm. Volgens Brooks zal 2013 tot de 10% van de jaren met de laagste tornado-activiteit in de afgelopen 60 jaar gaan behoren.
"De atmosfeer is momenteel stabiel," zegt Kottlowski. De meteorologen van accuweather vermoeden, dat de maanden mei en juni actiever zullen zijn wat betreft tornado's. De angst bestaat, dat juni voor onaangename verrassingen kan gaan zorgen in de zin van noodweer.
© onweer-online
Bron: Accuweather
| Gewijzigd: 27 april 2013, 21:33 uur, door Ries
In Amerika is alles extremer. Niet alleen de omvang van vrachtwagens, hamburgers en frisdrankbekers, maar ook het weer. Eén van die extreme weerfenomenen waar de Verenigde Staten om bekend staan, is tornado’s. Dit jaar is het op dat gebied echter nog erg rustig.
Verreweg de meeste tornado’s komen in Amerika voor. Bron: www.pbs.org.
Tornado’s komen op veel plaatsen in de wereld voor. Ook in Nederland kunnen ze ontstaan. Het bekendste voorbeeld uit de Nederlandse geschiedenis is misschien wel de tornado die in 1967 over de Nederlandse plaatsen Chaam en Tricht (respectievelijk Noord-Brabant en Gelderland) trok. Maar in Amerika komen ze verreweg het meest voor.
Optimale geografische omstandigheden
De reden dat in de Verenigde Staten zoveel tornado’s voorkomen, zit hem in de geografische omstandigheden in het land. Eén van de belangrijkste zaken is misschien wel de Golf van Mexico met daarin relatief warm water. Vochtige lucht vanaf deze zee wordt geregeld met een zuidelijke wind het vasteland van Amerika opgeblazen.
Dat zit hem in de geografische omstandigheden in Amerika. Vochtige lucht uit de golf van Mexico komt namelijk in botsing met droge lucht uit de Rocky Mountains en koude lucht uit het noorden. In deze afbeelding is tevens de ligging van Tornado Alley te zien. Daarnaast is te zien dat de wind op enige hoogte in de atmosfeer uit een andere richting waait dan de wind aan de grond. Bron: www.almanac.com.
Eenmaal boven land, komt de vochtige lucht koude lucht uit het noorden en droge lucht uit de Rocky Mountains tegen. Als al deze luchtsoorten met elkaar in botsing komen, ontstaan op de grensgebieden onweersbuien. Die onweersbuien kunnen als ze aan bepaalde voorwaarden voldoen, tornado’s veroorzaken.
Windschering en supercells
De zuidenwind aan de grond die vochtige lucht vanuit de Golf van Mexico met zich meebrengt, is de belangrijkste voedingsbron voor de onweersbuien. Als de wind op enige hoogte in de atmosfeer sterker is en een andere windrichting heeft, is er sprake van windschering.
Door de windschering kunnen zware onweersbuien ontstaan die we supercells noemen. Hier zie je een schematische weergave van zo’n supercell. Op de plaats van de wall cloud kan een tornado ontstaan. Bron: Skywarn Spotters Guide.
Deze windschering zorgt ervoor dat de buien zich goed kunnen organiseren en uit kunnen groeien tot zware onweersbuien die als het ware om hun eigen as draaien. We noemen dit supercells. Uit zo’n supercell kan een tornado voortkomen, uit een gewone onweersbui niet.
Tornado Alley en Dixie Alley
In het hoogtepunt van het tornadoseizoen, dat loopt van eind april tot medio juni, komen de meeste tornado’s voor in het zogenaamde ‘Tornado Alley’. Over de exacte begrenzing van dit gebied lopen de meningen uiteen, maar grofweg kan gesteld worden dat de meeste staten ten oosten van de Rocky Mountains hierin vallen. In dat gebied wonen relatief weinig mensen, waardoor het aantal slachtoffers gelukkig beperkt blijft.
In het voorseizoen doen tornado’s zich meestal niet in Tornado Alley, maar in Dixie Alley voor. Bron: Wikipedia.
Voor het tornadoseizoen doen zich vaak enkele uitbraken voor in ‘Dixie Alley’, een gebied dat nog wat oostelijker ligt dan Tornado Alley. Tornado’s komen hier eerder in het seizoen voor omdat de vochtige lucht vanuit de Golf van Mexico deze regio eerder weet te bereiken. Ook is dit gebied dichterbevolkt, bosrijker en heuvelachtiger. Daarnaast verplaatsen tornado’s zich vroeg in het seizoen meestal sneller. De reden hiervan is de straalstroom. De wind op enige hoogte in de atmosfeer bepaalt waar buien zich heen verplaatsen. In het voorjaar is de straalstroom, door de relatief grotere temperatuurtegenstellingen tussen noord en zuid, sterker. Het gevolg van dit alles is dat de tornado’s in het voorseizoen vaak meer slachtoffers veroorzaken en daardoor komen deze situaties ook vaker in het nieuws.
Geen Nederlandse afvaardiging in tot nu toe rustig seizoen
Gelukkig is het aantal tornado’s en daarmee ook het aantal slachtoffers dit jaar minder dan gemiddeld. Normaal gesproken zouden er nu al ruim 500 tornado’s geweest moeten zijn in Amerika. Maar tot nu toe zijn nog geen 230 tornado’s gerapporteerd. En ook het aantal doden door tornado’s is dit jaar veel en veel kleiner. Tot nu toe zijn 3 mensen gestorven door het natuurgeweld. Tijdens de laatste drie jaar waren dit er eind april gemiddeld iets meer dan 20.
Het aantal tornado’s is dit jaar veel minder dan gemiddeld. Bron: NOAA Storm Prediction Center.
Sinds 1996 gaat vrijwel ieder jaar een aantal Nederlandse meteorologen enkele weken naar Amerika om op tornado’s te jagen. Dit zijn de mensen van tornadojagers.nl en zij doen dit niet alleen om mooie foto- en videobeelden van tornado’s te maken, maar ook om hun kennis omtrent zware onweersbuien te vergroten. Voor de tweede keer gaat dit jaar echter geen afvaardiging naar Amerika.
Bron: Meteo Consult. | Gewijzigd: 29 april 2013, 14:46 uur, door Bronk
Het is weer stil in Tornado Alley. Zo stil zelfs, dat wetenschappers de recordsboeken ingedoken zijn voor vergelijkbare seizoenen. Het geschatte aantal van EF-1 of hogere tornado's in de afgelopen maanden ligt op 217, volgens tornado klimatoloog Harold Brooks van het National Severe Storms Laboratory. Dit is ver beneden het vorige record van het geringste aantal EF-1 of hoger tornado's van 247 in een periode van 12 maanden. De maand mei - welke historisch gezien de meest actieve maand is voor tornado's in Tornado Alley - vertoont geen tekenen om "wakker" te worden. Dit is de langzaamste start van een tornado seizoen in Kansas in de afgelopen 15 jaar, volgens de NWS. Er zijn "slechts" vier tornado's gemeld in de zonnebloemstaat tot 10 mei. Dit is het geringste aantal sinds 1997. De tornado's, die voorkomen, waren zwak en hadden een korte levensduur.
Het record van geringste aantal tornado's in de gehele USA in de maand mei - 34 in 1952 - kan dit jaar bedreigd gaan worden, zegt Greg Carbin, meteoroloog bij het SPC. In Iowa staat het record voor langste periode zonder tornado op het punt op gebroken te worden. Afgelopen vrijdag was de staat 351 dagen "tornado-loos". Het huidige record staat op 355 dagen uit de jaren 50.
Niet alleen het aantal tornado's is laag, maar ook het aantal mensen omgekomen door een tornado is het laagste in meer dan een eeuw. Er zijn in de afgelopen 12 maanden 7 mensen om het leven gekomen door tornado's. Hoewel de officiële data teruggaan tot slechts 1950 kan Brooks melden, dat de betrouwbare gegevens van The Tornado Project vermelden, dat in de periode van september 1899 tot augustus 1900 "slechts" vijf mensen om het leven kwamen door tornado's. De huidige periode staat op een goede tweede plaats. De data van het project gaan terug tot 1875. Echter is het heel goed mogelijk, dat in het verleden een dodelijk slachtoffer door een tornado niet geregistreerd staat.
Er is geen trend om te verklaren waarom er in 2013 aanzienlijk minder tornado's voorkomen dan in 2012. De stilte van vorige seizoen werd veroorzaakt door een grote koepel van hogedruk, welke geparkeerd stond boven het oostelijke 2/3 deel van de USA. De stilte van dit seizoen wordt veroorzaakt door een rug in de hogere atmosfeer, welke zorgt voor hoger-dan-gemiddelde temperaturen van Groenland tot het noorden van de Atlantische Oceaan, zegt wetenschapper en chaser Jon Davies. Een bijbehorende dip in de jetstream ten westen van de rug heeft koelere lucht gebracht vanaf het Noordwesten tot op de Great Plains. Hierdoor duurt de winter nog tot ver in de lente.
Een aanhoudende noordwestelijke stroming boven het midden van de USA aan het begin van de lente remt het ontstaan van "severe weather". Door de lagere temperaturen en de bijbehorende problemen in de atmosfeer kan de vochtige, warme lucht vanaf de Golf van Mexico het noorden niet bereiken. Deze vochtige lucht is noodzakelijk voor het voeden van "severe weather".
De stilte in tornado's volgt op het dodelijke en zeer productieve tornado-jaar 2011. Hierbij kwamen bijna 1700 tornado's aan de grond - het op één na hoogste aantal. Er kwamen 550 mensen om door tornado's in 2011.Het was de eerste keer in meer dan een halve eeuw, dat dit getal boven de 500 kwam volgens NOAA.
Weer-wetenschappers zijn verbijsterd door de dramatische schommeling en wat hiervan de oorzaak zou kunnen zijn. "Er is niets wat indiceert, dat het patroon dramatisch aan het veranderen in ongelooflijk noodweer-arme seizoen, wat we tot nu toe gehad hebben", zegt Carbin.
© onweer-online
Bron: Kansas, AP
Check out the differences in tornado watch frequency for 2011, 2012, and 2013, showing how quiet the last two years have been overall compared to 2011. There were nearly 1,700 tornadoes confirmed in 2011, with 939 and 848 in 2012 and 2013, respectively. However, the last two weeks in May were extremely active in Oklahoma and Kansas, with several strong and damaging tornadoes including the Moore, OK EF5 tornado on May 20, 2013.
Aside from La Nina, the Pacific Ocean SSTs and associated North American temperature anomaly patterns are very similar for 2011 and 2014.. This could mean a more active severe weather season in late winter into spring for the southern U.S. in 2014. We'll see