Met de kerst moet het sneeuwen. Iedereen is het daarover eens. Of je nu in Lapland woont, in Nederland, in Afrika of in Australië: iedereen die wat het het kerstfeest heeft ‘is dreaming of a white Christmas’, geheel in de stijl van het lied van Bing Crosby, geschreven begin jaren 40. En of het nu dit lied is of iets anders, die link tussen kerst en sneeuw is er bijna overal. Het gaat zo ver dat ze in Australië, waar het met de kerst altijd hartje zomer is, de kerstboom toch van een beetje kunstsneeuw voorzien voor de juiste sfeer.
Kerst 2010. Mieke van den Brandhof.
Waar komt die fascinatie voor sneeuw vandaan? En denken mensen in gebieden waar het in de winter wel altijd wit is er net zo over als wij, in een land waar sneeuw eerder zeldzaam is? Een passie voor het weer en een passie voor sneeuw gaan in ons deel van de wereld bijna hand in hand, zo zullen veel weerliefhebbers in Nederland met mij kunnen beamen. Veel van mijn vroege herinneringen aan weerssituaties van toen hebben betrekking op sneeuw. Op de verwondering die ik elke keer weer voelde als ik als klein kind ’s morgens uit bed kwam en de wereld was ineens wit geworden. Onderwacht ook, want weerkaarten en internet achtervolgden me toen niet.
Kerst 2010. Anita Baten.
Vreugde van de eerste vlok
Je wilde dan meteen naar buiten. Door de nog ongerepte sneeuw banjeren, een grote sneeuwbal rollen of lekker sleeën. De vreugde van de eerste vlok is zo’n andere herinnering, de opwinding als er meer volgden en het gevoel van blijdschap als de sneeuw wat langer bleef liggen. Ook toen was dat zeker niet gewoon. Mijn echte passie voor het weer ontstond in de winter van 1976 door een zware storm, die het land in de nacht van 3 of 4 januari geselde. Ik las – ik kon net lezen – mijn eerste weerberichten in Trouw, geschreven door Hans de Jong. Niet om meer over wind te weten te komen, overigens, maar om uit te vissen of het wellicht zou gaan sneeuwen. Dat gebeurde later die winter ook, zo uit m’n hoofd in februari. In Garderen, waar ik woonde, viel een dikke laag, misschien wel 15 centimeter. Het was een laag die zo lichtjes blauw weerscheen tegen de onbewolkte lucht erboven. Dan weet je dat het goed zit. Het vriest, de sneeuw blijft liggen. Er volgde een mooie vorstperiode. We kwamen zelfs even op de schaats.
Kerst 2010. Marinus de Keyzer.
Verwondering
Dat internet van nu, die onweerstaanbare cadans van steeds weer nieuwe modelberekeningen, die iedereen kan volgen, is toch wel een dingetje… We hebben daar op deze site al meerdere malen over geschreven. Een deel van de verwondering die bij sneeuw hoort, zit ‘m zeker in het onverwachte, als je niet weet dat het gaat komen. Ik merkte dat pas nog toen in de nacht van 5 op 6 december een polar low in een groot deel van Nederland onverwacht een laag sneeuw achterliet. Een sneeuwlaag die uit de meeste modellen niet goed te halen was, zelfs niet op het laatste moment. Toen ik, nu in Arnhem, ’s morgens de gordijnen voor de ramen wegschoof en de witte wereld van dat moment zag voelde ik – zelfs al 44-jarige – de blijdschap weer van het kind van toen dat onverwacht een cadeautje kreeg. Dat was toch een bijzondere gewaarwording. Ik ben er natuurlijk – net als toen – meteen op uit getrokken om van de sneeuw te genieten.
Posbank 6 december. Na een Polar Low.
Hoe zou 1979 zijn geweest met internet?
Hoe zou de winter van 1979 zijn geweest als we toen internet hadden gehad en de rekentechnieken van nu? Zodat we alles van achter onze schermen hadden kunnen volgen? Dodelijk vermoeiend, denk ik. Al heel lang vermoed ik, en die gedachte laat me ook nu niet los, dat het magische van die winter van toen vooral in het onverwachte school, dat ons ruim twee maanden lang achtervolgde. Van al die dooiaanvallen die uiteindelijk stukliepen. Met elke keer weer dat winterspektakel dat erbij hoorde. Dat veel overlast veroorzaakte, maar ook weer relatief, omdat we het vanuit onze verwarmde huizen wel allemaal redelijk goed konden overzien. Je lachte je als weerliefhebber rot. Bijna iedere dooiaanval, die toch zeker een einde aan de winter van dat moment zou maken, liep stuk en werd in een nieuwe aanval van de winter omgezet. Met sneeuw, vaak ijzel en af en toe erg lage temperaturen. De grootste verrassing zat ‘m natuurlijk op 14 februari toen we een sneeuwstorm hadden die het noorden van het land volledig onverwacht lamlegde. Ook in Garderen kregen we er iets van mee. En ook al was het relatief weinig, zoals toen heb ik het zelf in Nederland nadien nooit meer gezien.
Posbank 6 december, na een Polar Low.
Virtuele sneeuw smelt vaak
Omdat je het niet wist, kon de verwondering in die tijd nog echt z’n werk doen. Met de technieken van nu had je waarschijnlijk veel meer geweten, en was de rol van de verwondering mogelijkerwijs een stuk kleiner geweest. En toch blijft sneeuw ook nu trekken. Genoeg om ieder jaar een weekje naar de bergen te gaan om te skiën. En stiekem hoop ik dan altijd dat het toch minstens een dagje sneeuwt. Want sneeuw op de grond is mooi, maar sneeuw die valt telt nog net iets meer. Nu we alles denken te weten, is de plek van de verwondering een beetje ingenomen door die van teleurstellingen. Veel virtuele sneeuw smelt voordat ze ons bereikt.
Vlakbij Rozendaal, 6 december na Polar Low.
Maart 2005
Een prachtige herinnering stamt van begin maart 2005. Na een winter van niks zat er opeens sneeuw in de kaarten. Op basis van een ingewikkelde drukverdeling zou een sneeuwgebied ontstaan, pal boven Midden-Nederland. Met potentieel grote hoeveelheden. Wageningen ligt in Midden-Nederland dus wreven enkelen hier in de weerkamer zich in de handen. En de sneeuw kwam, alleen niet hier, maar in het noorden van het land. Waar plaatselijk een halve meter viel. Ik kan me nog goed herinneren dat ik ’s morgens uit bed kwam en een maantje zag in plaats van de beloofde sneeuw. Een collega, ook een echte sneeuwliefhebber, had die ochtend vroege dienst. Terwijl ik naar Wageningen reed, hoorde ik hem op de radio. Hoewel een echte prof, droop de teleurstelling die ochtend van zijn praatjes af. Hij kon die niet verbergen. En eigenlijk kon ik me dat als geen ander voorstellen. Later die dag kwam de sneeuw alsnog, maar wel minder.
Arnhem, Park Zijpendaal, 8 december.
7 December
Iets vergelijkbaars hadden we pas, op 7 december. Ook toen zat een dik pak sneeuw in de kaarten. De modelberekeningen zwabberden nog wat daar waar het de hoeveelheden betrof, maar het moest goed komen, al vanaf middernacht. Ik slaap zo’n nacht meestal onrustig en ga meestal een paar keer al even kijken. Daar was nu een extra reden voor want m’n vriendin moest al vroeg op stap. Als er veel lag, zou ik meegaan, om te helpen als het lastig was op de weg. Maar hoe ik ook keek, er was geen vlokje te zien. Ook niet toen we op de afgesproken tijd uit bed kwamen. De sneeuwzone lag nog steeds boven het uiterste zuidwesten. Er zat geen beweging in.
Arnhem Spijkerkwartier, 7 december.
Metamorfose
Dezelfde collega als toen in 2005 had zich erop ingesteld dat hij door een soort van sneeuwstorm naar het werk zou moeten fietsen. Niets was minder waar. Tijdens zijn fietstocht wist hij nog net een minuscuul vlokje op te vangen, maar dat was het dan wel. De teleurstelling van toen lag op de loer. Sneller dan in 2005 kwam het echter goed. Het sneeuwgebied vormde zich dit keer boven onze hoofden en nog voor ik in Arnhem echt uit bed kwam, was het hard gaan sneeuwen. Natuurlijk trok ik er meteen op uit. Ik had strategisch twee weken vakantie genomen. Bijna alle sneeuw heb ik zien vallen, de hele metamorfose gezien van het landschap dat we kennen naar die wereld van sprookjesachtig wit. Met stuifsneeuw erbij en dat zijn natuurlijk extra punten. Het sneeuwgebied stokte uiteindelijk boven onze omgeving. Het sneeuwde de hele dag en in totaal kwam er een laag van 18 centimeter te liggen. Bovenop de sneeuw die een dag eerder door het onverwachte Polar Low was achtergelaten. Wat een luxe! Het bleef welgeteld één dag liggen: zaterdag 18 december. En hoe! De zon scheen aan een staalblauwe hemel. In de ochtend was het koud, tot min 13 graden. Het leverde poolsneeuw op in ondiepe laagtes waar ijskoude mistbankjes hingen, een groot deel van de dag. De vijvers in het Sonsbeekpark in Arnhem stonden te dampen in de kou. En dan dat prachtige landschap, met de bomen dik in de sneeuw. Lekker banjeren door de versgevallen laag. Was het maar kerst!
Arnhem, Park Zijpendaal, 8 december.
Twee jaar geleden
Ja, was het maar kerst… Zoals twee jaar geleden. Toen een dikke laag sneeuw de kerstdagen in het grootste gedeelte van het land tot een onvergetelijke gebeurtenis maakte. In het zuidoosten lag hier en daar meer dan 30 centimeter. Tijdens mijn sneeuwwandeling van toen door de heuvels bij Nijmegen hoorde ik takken bezwijken onder druk van de vele sneeuw die er toen op lag.
Dit jaar… dreaming
Nu het dit jaar kerst is, is sneeuw weer eens ver te zoeken. In München werd het gisteren middenin de stad 20,7 graden, een verbetering van het warmterecord voor 24 december met maarliefst 6 graden. Ook in de Alpen keken ze hun ogen uit vanwege de warmte. Bij ons hebben we een weertype zoals we dat van de meeste kersten kennen. Met buien, soms ook een beetje zon, een stevige wind en hoge temperaturen. Van een Witte Kerst kunnen we slechts dromen, zoals in de traditie van het liedje van Bing Crosby. Een Witte Kerst die zo mooi kan zijn omdat de sneeuw een beetje licht brengt in de anders zo donkere dagen in deze periode. En die van het landschap een sprookjeswereld maakt, waarvan zo’n grote aantrekkingskracht kan uitgaan.
Iedereen heel fijne kerstdagen toegewenst!
Bron: Meteo Consult. | Gewijzigd: 24 februari 2017, 10:07 uur, door Joyce.s