Misleidende statistiek
Misleidende statistiek
In de meteorologie is statistiek zeer belangrijk, vooral bij het bepalen van het ‘gemiddelde’ weer, zeg maar het klimaat. Net als het dagelijkse weer, is ook het klimaat aan verandering onderhevig. Daarbij is het belangrijk om de statistiek op een juiste manier te hanteren, want juiste getallen op zich, kunnen toch (bewust of onbewust) op een leugenachtige manier gepresenteerd worden. Dat is uiteraard niet wenselijk. We geven een paar voorbeelden van dit jaar, waarbij we kijken naar de temperatuur.
Statistiek verwarring…
Een beroemde uitspraak is de volgende: “Een statisticus, die niet kon zwemmen, waadde door een rivier van gemiddeld een halve meter diepte. Hij verdronk.” Daarmee is meteen perfect aangegeven dat een gemiddelde weliswaar juist kan zijn, maar tóch een verkeerd beeld kan schetsen. Helaas zien we dat dit ook in de meteorologie méér dan eens voorkomt. Voor een eerste voorbeeld hoeven we namelijk niet ver terug te gaan in de tijd.
Oktober 2012 ‘gemiddeld’ qua temperatuur?
In het nieuwsoverzicht van het KNMI, waarin kort de afgelopen maand wordt behandeld, lezen we in de aanhef van het verhaaltje: “De temperatuur was, afgezien van enkele warme dagen, normaal.” Wie niet verder doorleest zou hieruit wellicht kunnen concluderen dat oktober als geheel wat warmer dan gemiddeld moet zijn verlopen. Op de meeste dagen was de temperatuur immers ‘normaal’ en verder waren er nog een paar warme dagen.
Het verloop van de temperatuur gedurende de afgelopen oktober, in De Bilt. Niet bepaald een ‘gemiddeld’ verloop, al was de maandtemperatuur als geheel dat wel. Bron: KNMI.
In werkelijkheid was oktober met 10,5 graden een fractie koeler dan de norm en alles behalve een grijze muis voor wat betreft het temperatuurverloop. Gelukkig wordt daar in de laatste alinea’s van het verhaaltje dieper op ingegaan en wordt de ‘fout’ in de aanhef goedgemaakt.
Vooral het temperatuurverloop gedurende de laatste twee oktoberweken kunnen we namelijk als opmerkelijk betitelen. Op 22 oktober namelijk, leek het bijna zomers met temperaturen die in een groot deel van het land naar 20 tot 24 graden wisten op te lopen! Amper een week later kon het zomerbloesje echter voor de winterjas worden ingeruild met op de 28e op veel plaatsen lichte, en lokaal zelfs matige vorst. In Twente kwam het aan de grond zelfs tot strenge vorst, -10,2 graden!
De val van de temperatuur was zo opmerkelijk groot. In De Bilt bedroeg de gemiddelde temperatuur op 22 oktober 16,2 graden, wat 6,3 graden hoger was dan het langjarige gemiddelde voor die dag. Op de 27e was het etmaalgemiddelde slechts 2,9 graden, ditmaal een afwijking van 6,6 graden naar beneden. En dat dus binnen één week!
Nog groter waren de verschillen in Beek (Zuid-Limburg). Op 19 oktober was de etmaalgemiddelde temperatuur daar 18,7 graden, op 28 oktober slechts 0,6 graden, een verschil van 18,1 graden! We rolden dit jaar dus wel erg snel van het laatste vleugje nazomer naar het eerste winterprikje en zo was oktober qua temperatuur alles behalve ‘normaal’, ondanks dat de maandtemperatuur maar weinig afweek van het langjarige gemiddelde.
Op 22 oktober was het meer zomer dan herfst, al geeft deze thermometer, dankzij een paar zonnestralen, wel een érg hoge waarde aan. Foto: Frans Sijmons.
Nog geen week later kwam het tot een flinke vorst. Dat inspireerde Marius Visser tot het maken van dit ‘herfst – winter’ stilleven.
Winter 2012 was qua koudeproductie een normale winter?
In het maandoverzicht van maart 2012 van het KNMI treffen we een bijna schokkend staaltje van misleidende statistiek aan. We citeren: “Over het tijdvak november 2011 tot en met maart 2012 bedroeg het Hellmanngetal 88,4. Hiermee komt deze periode bij de categorie van normale winters.” Het Hellmanngetal is de sommatie van alle gemiddelde etmaaltemperaturen, voor zover deze onder nul graden liggen, met weglating van het minteken, dus een etmaal met -2,0 graden gemiddeld scoort precies twee punten. Op zich is de opmerking juist dat met 88,4 het winterseizoen als geheel in de ‘normaal’ categorie valt, maar dan hebben we hetzelfde beeld geschetst als die statisticus die verdrinkt in een rivier die gemiddeld een halve meter diep is.
De gemiddelde etmaaltemperatuur in De Bilt van dit jaar, tot en met september. De uitzonderlijk koude periode begin februari springt duidelijk in het beeld. Bron: KNMI.
De afgelopen winter was namelijk zeer uitzonderlijk verlopen qua temperatuur en was daarmee een van de meest bijzondere winters sinds minstens het begin van de vorige eeuw! Het hele winterseizoen verliep namelijk uitzonderlijk zacht, waarbij vorst en sneeuw vrijwel ontbraken, met uitzondering echter van het tijdvak van 28 januari tot en met 12 februari, dat juist uitzonderlijk koud verliep. Sterker nog, het tijdvak 1 tot en met 11 februari is in het verleden, sinds 1901, nog nooit zo koud verlopen als dit jaar! Het geeft niet welke legendarische winter we daarvoor bekijken. Die uit 1963, 1956, 1940, 1929, noem ze allemaal maar op, in al deze winters verliep dit tijdvak minder koud. In De Bilt bleef het Hellmanngetal de eerste winterhelft op 0,0 staan en ook na 12 februari werd er niets meer gescoord. De 16e en 17e januari leverden 1,3 punten op, maar de rest van die 88,4 punten (méér dan 98%) werden in vijftien dagen tijd gescoord, van 29 januari tot en met 12 februari. De bewering alleen dat de winter van 2012 qua koudeproductie ‘normaal’ was, is dus zowel juist, als ook een grove leugen.
Bij deze weergave is nog duidelijker te zien dat de winter van 2012 alles behalve ‘normaal’ was verlopen. Aanhoudend zeer zacht weer werd door één uitzonderlijk koude periode onderbroken, waarin meer dan 98% van alle Hellmannpunten van het hele winterseizoen bijeen werden gesprokkeld. Bron: Climate Prediction Center/NCEP.
Conclusie:
Wat kunnen we hiervan leren? Het is belangrijk om goed met de statistiek om te gaan en daarbij in het achterhoofd te houden wat je met de verkregen uitkomsten wilt vertellen. Sterker nog, je moet beseffen dat hetgeen je vertelt, in overeenstemming moert zijn met de werkelijkheid. We begonnen dit verhaal met een kleine anekdote, en we eindigen er ook mee. “Je hebt de waarheid, je hebt leugens en je hebt statistiek”. Kortom: we moeten te allen tijde er naar streven dat de gebruikte statistiek verhelderend werkt en de zaken niet verdoezelt. Pas dan kan de boodschap goed overkomen.
Op 11 februari van dit jaar kon er op zeer veel plaatsen geschaatst worden. Een Elfstedentocht kwam zelfs even in zicht, maar de ijsdikte was lang niet overal op de route dik genoeg. Dat schaatsfeest ging dus niet door. Foto: Margreet van Vianen.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI.
In de meteorologie is statistiek zeer belangrijk, vooral bij het bepalen van het ‘gemiddelde’ weer, zeg maar het klimaat. Net als het dagelijkse weer, is ook het klimaat aan verandering onderhevig. Daarbij is het belangrijk om de statistiek op een juiste manier te hanteren, want juiste getallen op zich, kunnen toch (bewust of onbewust) op een leugenachtige manier gepresenteerd worden. Dat is uiteraard niet wenselijk. We geven een paar voorbeelden van dit jaar, waarbij we kijken naar de temperatuur.
Statistiek verwarring…
Een beroemde uitspraak is de volgende: “Een statisticus, die niet kon zwemmen, waadde door een rivier van gemiddeld een halve meter diepte. Hij verdronk.” Daarmee is meteen perfect aangegeven dat een gemiddelde weliswaar juist kan zijn, maar tóch een verkeerd beeld kan schetsen. Helaas zien we dat dit ook in de meteorologie méér dan eens voorkomt. Voor een eerste voorbeeld hoeven we namelijk niet ver terug te gaan in de tijd.
Oktober 2012 ‘gemiddeld’ qua temperatuur?
In het nieuwsoverzicht van het KNMI, waarin kort de afgelopen maand wordt behandeld, lezen we in de aanhef van het verhaaltje: “De temperatuur was, afgezien van enkele warme dagen, normaal.” Wie niet verder doorleest zou hieruit wellicht kunnen concluderen dat oktober als geheel wat warmer dan gemiddeld moet zijn verlopen. Op de meeste dagen was de temperatuur immers ‘normaal’ en verder waren er nog een paar warme dagen.
Het verloop van de temperatuur gedurende de afgelopen oktober, in De Bilt. Niet bepaald een ‘gemiddeld’ verloop, al was de maandtemperatuur als geheel dat wel. Bron: KNMI.
In werkelijkheid was oktober met 10,5 graden een fractie koeler dan de norm en alles behalve een grijze muis voor wat betreft het temperatuurverloop. Gelukkig wordt daar in de laatste alinea’s van het verhaaltje dieper op ingegaan en wordt de ‘fout’ in de aanhef goedgemaakt.
Vooral het temperatuurverloop gedurende de laatste twee oktoberweken kunnen we namelijk als opmerkelijk betitelen. Op 22 oktober namelijk, leek het bijna zomers met temperaturen die in een groot deel van het land naar 20 tot 24 graden wisten op te lopen! Amper een week later kon het zomerbloesje echter voor de winterjas worden ingeruild met op de 28e op veel plaatsen lichte, en lokaal zelfs matige vorst. In Twente kwam het aan de grond zelfs tot strenge vorst, -10,2 graden!
De val van de temperatuur was zo opmerkelijk groot. In De Bilt bedroeg de gemiddelde temperatuur op 22 oktober 16,2 graden, wat 6,3 graden hoger was dan het langjarige gemiddelde voor die dag. Op de 27e was het etmaalgemiddelde slechts 2,9 graden, ditmaal een afwijking van 6,6 graden naar beneden. En dat dus binnen één week!
Nog groter waren de verschillen in Beek (Zuid-Limburg). Op 19 oktober was de etmaalgemiddelde temperatuur daar 18,7 graden, op 28 oktober slechts 0,6 graden, een verschil van 18,1 graden! We rolden dit jaar dus wel erg snel van het laatste vleugje nazomer naar het eerste winterprikje en zo was oktober qua temperatuur alles behalve ‘normaal’, ondanks dat de maandtemperatuur maar weinig afweek van het langjarige gemiddelde.
Op 22 oktober was het meer zomer dan herfst, al geeft deze thermometer, dankzij een paar zonnestralen, wel een érg hoge waarde aan. Foto: Frans Sijmons.
Nog geen week later kwam het tot een flinke vorst. Dat inspireerde Marius Visser tot het maken van dit ‘herfst – winter’ stilleven.
Winter 2012 was qua koudeproductie een normale winter?
In het maandoverzicht van maart 2012 van het KNMI treffen we een bijna schokkend staaltje van misleidende statistiek aan. We citeren: “Over het tijdvak november 2011 tot en met maart 2012 bedroeg het Hellmanngetal 88,4. Hiermee komt deze periode bij de categorie van normale winters.” Het Hellmanngetal is de sommatie van alle gemiddelde etmaaltemperaturen, voor zover deze onder nul graden liggen, met weglating van het minteken, dus een etmaal met -2,0 graden gemiddeld scoort precies twee punten. Op zich is de opmerking juist dat met 88,4 het winterseizoen als geheel in de ‘normaal’ categorie valt, maar dan hebben we hetzelfde beeld geschetst als die statisticus die verdrinkt in een rivier die gemiddeld een halve meter diep is.
De gemiddelde etmaaltemperatuur in De Bilt van dit jaar, tot en met september. De uitzonderlijk koude periode begin februari springt duidelijk in het beeld. Bron: KNMI.
De afgelopen winter was namelijk zeer uitzonderlijk verlopen qua temperatuur en was daarmee een van de meest bijzondere winters sinds minstens het begin van de vorige eeuw! Het hele winterseizoen verliep namelijk uitzonderlijk zacht, waarbij vorst en sneeuw vrijwel ontbraken, met uitzondering echter van het tijdvak van 28 januari tot en met 12 februari, dat juist uitzonderlijk koud verliep. Sterker nog, het tijdvak 1 tot en met 11 februari is in het verleden, sinds 1901, nog nooit zo koud verlopen als dit jaar! Het geeft niet welke legendarische winter we daarvoor bekijken. Die uit 1963, 1956, 1940, 1929, noem ze allemaal maar op, in al deze winters verliep dit tijdvak minder koud. In De Bilt bleef het Hellmanngetal de eerste winterhelft op 0,0 staan en ook na 12 februari werd er niets meer gescoord. De 16e en 17e januari leverden 1,3 punten op, maar de rest van die 88,4 punten (méér dan 98%) werden in vijftien dagen tijd gescoord, van 29 januari tot en met 12 februari. De bewering alleen dat de winter van 2012 qua koudeproductie ‘normaal’ was, is dus zowel juist, als ook een grove leugen.
Bij deze weergave is nog duidelijker te zien dat de winter van 2012 alles behalve ‘normaal’ was verlopen. Aanhoudend zeer zacht weer werd door één uitzonderlijk koude periode onderbroken, waarin meer dan 98% van alle Hellmannpunten van het hele winterseizoen bijeen werden gesprokkeld. Bron: Climate Prediction Center/NCEP.
Conclusie:
Wat kunnen we hiervan leren? Het is belangrijk om goed met de statistiek om te gaan en daarbij in het achterhoofd te houden wat je met de verkregen uitkomsten wilt vertellen. Sterker nog, je moet beseffen dat hetgeen je vertelt, in overeenstemming moert zijn met de werkelijkheid. We begonnen dit verhaal met een kleine anekdote, en we eindigen er ook mee. “Je hebt de waarheid, je hebt leugens en je hebt statistiek”. Kortom: we moeten te allen tijde er naar streven dat de gebruikte statistiek verhelderend werkt en de zaken niet verdoezelt. Pas dan kan de boodschap goed overkomen.
Op 11 februari van dit jaar kon er op zeer veel plaatsen geschaatst worden. Een Elfstedentocht kwam zelfs even in zicht, maar de ijsdikte was lang niet overal op de route dik genoeg. Dat schaatsfeest ging dus niet door. Foto: Margreet van Vianen.
Bronnen: Meteo Consult, KNMI.
Every cloud has a silver lining
Ben47
Lid
Woonplaats: Heenvliet, Eiland Voorne-Putten (Zuid-Holland)
Berichten: 4219
Lid sinds: 16 jan. 2011
Misselijk makende journalistiek...
Alleen de kop al van het artikel van Meteoconsult 'Misleidende statistiek'.
En dan met zo'n voorbeeld komen “Een statisticus, die niet kon zwemmen, waadde door een rivier van gemiddeld een halve meter diepte. Hij verdronk.” om dat te onderbouwen. Wat een zielige vertoning zeg.
Kijk dit is nu juist een staaltje van misleiding! Niet dat het een statisticus was maakte dat hij verdronk, maar de domheid om in dieper te water te gaan, terwijl hij/zij niet kon zwemmen. De kennis van de gemiddelde diepte is hier totaal niet relevant. Of bedoelt men soms dat alle mensen die verdrinken statistici zijn? Tjonge jonge.
Ja, die Hellmanngetallen zijn in ca 14 dagen bereikt in een winter die voor het overige niet bepaald koud was. Nou en? Wat is er dan misleidend aan, dat het Hellmanngetal van die winter overeen kwam met een normale winter?
En dan deze 'De bewering alleen dat de winter van 2012 qua koudeproductie ‘normaal’ was, is dus zowel juist, als ook een grove leugen.'
Wat is er dan niet misleidend? Zeggen dat het een warme winter was?
Ik zie de volgende 'beroemde uitspraak' al opdoemen;' Een journalist van Meteo Consult die in een warme winter in zijn tuin ging slapen is doodgevroren...' want hij vond de korte ijzig koudere periode ''een grove leugen"....
Wat wil men met dit artikel, voor welke doelgroep, nu eigenlijk scoren? Toch niet voor de weeramateurs, want die weten om te gaan met gemiddelden en de waarde van hellmanngetallen. Voor wie dan? Voor de algemene medialezers? Nou dan is met het zeggen, dat 'het zowel juist, als ook een grove leugen' is, bijzonder veel verhelderd ...pfff.
Nou van mij mogen dergelijke schrijvers in 'warme' of 'normale' winters in hun tuin gaan slapen. Scheelt een hoop ergernis.
| Gewijzigd: 1 november 2012, 23:32 uur, door Ben47
Alleen de kop al van het artikel van Meteoconsult 'Misleidende statistiek'.
En dan met zo'n voorbeeld komen “Een statisticus, die niet kon zwemmen, waadde door een rivier van gemiddeld een halve meter diepte. Hij verdronk.” om dat te onderbouwen. Wat een zielige vertoning zeg.
Kijk dit is nu juist een staaltje van misleiding! Niet dat het een statisticus was maakte dat hij verdronk, maar de domheid om in dieper te water te gaan, terwijl hij/zij niet kon zwemmen. De kennis van de gemiddelde diepte is hier totaal niet relevant. Of bedoelt men soms dat alle mensen die verdrinken statistici zijn? Tjonge jonge.
Ja, die Hellmanngetallen zijn in ca 14 dagen bereikt in een winter die voor het overige niet bepaald koud was. Nou en? Wat is er dan misleidend aan, dat het Hellmanngetal van die winter overeen kwam met een normale winter?
En dan deze 'De bewering alleen dat de winter van 2012 qua koudeproductie ‘normaal’ was, is dus zowel juist, als ook een grove leugen.'
Wat is er dan niet misleidend? Zeggen dat het een warme winter was?
Ik zie de volgende 'beroemde uitspraak' al opdoemen;' Een journalist van Meteo Consult die in een warme winter in zijn tuin ging slapen is doodgevroren...' want hij vond de korte ijzig koudere periode ''een grove leugen"....
Wat wil men met dit artikel, voor welke doelgroep, nu eigenlijk scoren? Toch niet voor de weeramateurs, want die weten om te gaan met gemiddelden en de waarde van hellmanngetallen. Voor wie dan? Voor de algemene medialezers? Nou dan is met het zeggen, dat 'het zowel juist, als ook een grove leugen' is, bijzonder veel verhelderd ...pfff.
Nou van mij mogen dergelijke schrijvers in 'warme' of 'normale' winters in hun tuin gaan slapen. Scheelt een hoop ergernis.
| Gewijzigd: 1 november 2012, 23:32 uur, door Ben47
Noem mij de naam van de instantie die opdracht geeft tot een onderzoek van het klimaat en ik geef u per ommegaande het verwachte resultaat van het onderzoek.
Maxim1110
Lid
Woonplaats: Nijmegen(ma-vr), Eindhoven(weekend)
Berichten: 4041
Lid sinds: 25 okt. 2009
Citaat van Ben47, donderdag 1 november 2012, 23:27 uur Misselijk makende journalistiek...
Alleen de kop al van het artikel van Meteoconsult 'Misleidende statistiek'.
En dan met zo'n voorbeeld komen “Een statisticus, die niet kon zwemmen, waadde door een rivier van gemiddeld een halve meter diepte. Hij verdronk.” om dat te onderbouwen. Wat een zielige vertoning zeg.
Kijk dit is nu juist een staaltje van misleiding! Niet dat het een statisticus was maakte dat hij verdronk, maar de domheid om in dieper te water te gaan, terwijl hij/zij niet kon zwemmen. De kennis van de gemiddelde diepte is hier totaal niet relevant. Of bedoelt men soms dat alle mensen die verdrinken statistici zijn? Tjonge jonge.
Ik snap niet waar je je zo druk om maakt. Het is een prima voorbeeld ter ondersteuning van het punt dat blindstaren op statistische gegevens misleidend kan zijn.
Alleen de kop al van het artikel van Meteoconsult 'Misleidende statistiek'.
En dan met zo'n voorbeeld komen “Een statisticus, die niet kon zwemmen, waadde door een rivier van gemiddeld een halve meter diepte. Hij verdronk.” om dat te onderbouwen. Wat een zielige vertoning zeg.
Kijk dit is nu juist een staaltje van misleiding! Niet dat het een statisticus was maakte dat hij verdronk, maar de domheid om in dieper te water te gaan, terwijl hij/zij niet kon zwemmen. De kennis van de gemiddelde diepte is hier totaal niet relevant. Of bedoelt men soms dat alle mensen die verdrinken statistici zijn? Tjonge jonge.
Ik snap niet waar je je zo druk om maakt. Het is een prima voorbeeld ter ondersteuning van het punt dat blindstaren op statistische gegevens misleidend kan zijn.
Helemaal vernieuwd: mijn eigen fotografiewebsite: www.maximvanasseldonk.com
Volg me ook op twitter: https://twitter.com/#!/PhotographyMvA
En like me op facebook: http://www.facebook.com/MaximVanAsseldonkPhotography
Volg me ook op twitter: https://twitter.com/#!/PhotographyMvA
En like me op facebook: http://www.facebook.com/MaximVanAsseldonkPhotography
Citaat van Maxim1110, zaterdag 3 november 2012, 0:11 uur Citaat van Ben47, donderdag 1 november 2012, 23:27 uur Misselijk makende journalistiek...
Alleen de kop al van het artikel van Meteoconsult 'Misleidende statistiek'.
En dan met zo'n voorbeeld komen “Een statisticus, die niet kon zwemmen, waadde door een rivier van gemiddeld een halve meter diepte. Hij verdronk.” om dat te onderbouwen. Wat een zielige vertoning zeg.
Kijk dit is nu juist een staaltje van misleiding! Niet dat het een statisticus was maakte dat hij verdronk, maar de domheid om in dieper te water te gaan, terwijl hij/zij niet kon zwemmen. De kennis van de gemiddelde diepte is hier totaal niet relevant. Of bedoelt men soms dat alle mensen die verdrinken statistici zijn? Tjonge jonge.
Ik snap niet waar je je zo druk om maakt. Het is een prima voorbeeld ter ondersteuning van het punt dat blindstaren op statistische gegevens misleidend kan zijn.
snap ik ook niet helemaal..
Mensen lezen niet goed, of de media (met name nu.nl / telegraaf etc) maakt er een sensatie van en laat expres stukken tekst er uit.. Vind journalistiek wat dat betreft soms wel misselijkmakend, maar het is de menselijke interpretatie die het nog erger maakt!
| Gewijzigd: 3 november 2012, 12:06 uur, door Roan
Alleen de kop al van het artikel van Meteoconsult 'Misleidende statistiek'.
En dan met zo'n voorbeeld komen “Een statisticus, die niet kon zwemmen, waadde door een rivier van gemiddeld een halve meter diepte. Hij verdronk.” om dat te onderbouwen. Wat een zielige vertoning zeg.
Kijk dit is nu juist een staaltje van misleiding! Niet dat het een statisticus was maakte dat hij verdronk, maar de domheid om in dieper te water te gaan, terwijl hij/zij niet kon zwemmen. De kennis van de gemiddelde diepte is hier totaal niet relevant. Of bedoelt men soms dat alle mensen die verdrinken statistici zijn? Tjonge jonge.
Ik snap niet waar je je zo druk om maakt. Het is een prima voorbeeld ter ondersteuning van het punt dat blindstaren op statistische gegevens misleidend kan zijn.
snap ik ook niet helemaal..
Mensen lezen niet goed, of de media (met name nu.nl / telegraaf etc) maakt er een sensatie van en laat expres stukken tekst er uit.. Vind journalistiek wat dat betreft soms wel misselijkmakend, maar het is de menselijke interpretatie die het nog erger maakt!
| Gewijzigd: 3 november 2012, 12:06 uur, door Roan
