Berichtgeving Astronieuws
Russische meteoriet was Apollo-planetoïde
De zware meteoriet die op vrijdag 15 februari explodeerde boven de Russische stad Tsjeljabinsk behoorde tot de zogeheten Apollo-planetoïdenfamilie: een groep aardscheerders waarvan de enigszins langgerekte omloopbaan de baan van de aarde kruist, en die een omlooptijd hebben van iets meer dan een jaar. Dat blijkt uit een reconstructie van het traject van de meteoriet, uitgevoerd op basis van een groot aantal foto's en video-opnamen. De meteoriet behoorde tot de L- of de LL-klasse, getuige mineralogisch onderzoek aan de fragmenten die tot nu toe gevonden en geborgen zijn. Dat zijn gewone chondrieten (de meest voorkomende steenmeteorieten) met een laag gehalte aan ijzer en andere metalen.
Bron: Astronieuws
De zware meteoriet die op vrijdag 15 februari explodeerde boven de Russische stad Tsjeljabinsk behoorde tot de zogeheten Apollo-planetoïdenfamilie: een groep aardscheerders waarvan de enigszins langgerekte omloopbaan de baan van de aarde kruist, en die een omlooptijd hebben van iets meer dan een jaar. Dat blijkt uit een reconstructie van het traject van de meteoriet, uitgevoerd op basis van een groot aantal foto's en video-opnamen. De meteoriet behoorde tot de L- of de LL-klasse, getuige mineralogisch onderzoek aan de fragmenten die tot nu toe gevonden en geborgen zijn. Dat zijn gewone chondrieten (de meest voorkomende steenmeteorieten) met een laag gehalte aan ijzer en andere metalen.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Ruimtestof kan satellieten onklaar maken
Kunstmanen in een baan om de aarde kunnen onklaar raken door microscopisch kleine ruimtestofjes. Dat concludeert onderzoekster Sigrid Close van de Stanford-universiteit op basis van laboratoriumexperimenten. Wanneer zo'n stofdeeltje met hoge snelheid in botsing komt met een satelliet, verdampt het volledig en ontstaat er een piepklein plasmawolkje van positief en negatief geladen elektrische deeltjes. Zulke plasmawolkjes kunnen kortstondig radiostraling uitzenden die de gevoelige satellietelektronica kan verstoren of zelfs lamleggen. Close denkt dat het plotseling uitvallen van de Europese Olympus-communicatiekunstmaan, in 1993, bijvoorbeeld op die manier te verklaren is. Olympus viel uit tijdens het hoogtepunt van een meteorenzwerm, maar sensoren aan boord van de satelliet registreerden geen inslagen van meteoordeeltjes. De piepkleine ruimtestofjes die ook deel uitmaken van zo'n zwerm hebben geen invloed op de oriëntatie of de beweging van de satelliet, maar zouden dus wel tot het uitvallen hebben kunnen leiden.
Bron: Astronieuws
Kunstmanen in een baan om de aarde kunnen onklaar raken door microscopisch kleine ruimtestofjes. Dat concludeert onderzoekster Sigrid Close van de Stanford-universiteit op basis van laboratoriumexperimenten. Wanneer zo'n stofdeeltje met hoge snelheid in botsing komt met een satelliet, verdampt het volledig en ontstaat er een piepklein plasmawolkje van positief en negatief geladen elektrische deeltjes. Zulke plasmawolkjes kunnen kortstondig radiostraling uitzenden die de gevoelige satellietelektronica kan verstoren of zelfs lamleggen. Close denkt dat het plotseling uitvallen van de Europese Olympus-communicatiekunstmaan, in 1993, bijvoorbeeld op die manier te verklaren is. Olympus viel uit tijdens het hoogtepunt van een meteorenzwerm, maar sensoren aan boord van de satelliet registreerden geen inslagen van meteoordeeltjes. De piepkleine ruimtestofjes die ook deel uitmaken van zo'n zwerm hebben geen invloed op de oriëntatie of de beweging van de satelliet, maar zouden dus wel tot het uitvallen hebben kunnen leiden.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Mars krijgt bezoek van een komeet
De onlangs ontdekte komeet C/2013 A1 (Siding Spring) komt eind 2014 dicht in de buurt van de planeet Mars. De kans dat het daarbij tot een botsing komt is klein, maar niet nul. Komeet C/2013 A1 werd op 3 januari van dit jaar ontdekt door de Australische 'kometenjager' Robert McNaught. Later bleek dat hij al te zien is op opnamen die in december 2012 zijn gemaakt voor de Catalina Sky Survey. Dat maakte het mogelijk om de huidige baan van de komeet redelijk nauwkeurig te bepalen. Recente berekeningen laten zien dat C/2013 A1 op 19 oktober 2014 op een afstand van ongeveer 100.000 kilometer langs Mars scheert. De onzekerheid in deze afstand is groot: de komeet wordt pas enkele maanden gevolgd en zijn positie over twintig maanden laat zich nog niet exact voorspellen. De kans dat het ijsachtige object Mars op ruime afstand mist, lijkt momenteel echter aanzienlijk groter dan de kans dat hij op de planeet inslaat. Hoe dan ook zou komeet C/2013 A1 vanaf Mars gezien wel eens een spectaculaire verschijning kunnen worden – een mooie prooi voor de camera's van Marsvoertuigen en Marssondes.
Bron: Astronieuws
De onlangs ontdekte komeet C/2013 A1 (Siding Spring) komt eind 2014 dicht in de buurt van de planeet Mars. De kans dat het daarbij tot een botsing komt is klein, maar niet nul. Komeet C/2013 A1 werd op 3 januari van dit jaar ontdekt door de Australische 'kometenjager' Robert McNaught. Later bleek dat hij al te zien is op opnamen die in december 2012 zijn gemaakt voor de Catalina Sky Survey. Dat maakte het mogelijk om de huidige baan van de komeet redelijk nauwkeurig te bepalen. Recente berekeningen laten zien dat C/2013 A1 op 19 oktober 2014 op een afstand van ongeveer 100.000 kilometer langs Mars scheert. De onzekerheid in deze afstand is groot: de komeet wordt pas enkele maanden gevolgd en zijn positie over twintig maanden laat zich nog niet exact voorspellen. De kans dat het ijsachtige object Mars op ruime afstand mist, lijkt momenteel echter aanzienlijk groter dan de kans dat hij op de planeet inslaat. Hoe dan ook zou komeet C/2013 A1 vanaf Mars gezien wel eens een spectaculaire verschijning kunnen worden – een mooie prooi voor de camera's van Marsvoertuigen en Marssondes.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Nieuwe Griekse telescoop onderzoekt oude ster
Waarnemingen met de nieuwe 2,3-meter Aristarchos-telescoop in het Griekse Peloponnesosgebergte wijzen erop dat de centrale ster van de planetaire nevel KjPn8 een begeleider heeft. KjPn8 is een onregelmatig gevormd object in het sterrenbeeld Cassiopeia. Sterren zoals onze zon stoten aan het eind van hun bestaan een groot deel van hun atmosfeer af. Het restant van de ster zelf verandert vervolgens in een zogeheten witte dwerg: een compact, heet sterretje. Het afgestoten materiaal vormt een uitdijende gaswolk die soms een beetje op een planeetschijfje lijkt – vandaar de merkwaardige benaming voor deze objecten. De planetaire nevel KjPn8 werd eind jaren vijftig ontdekt met een telescoop van de Palomar-sterrenwacht in Californië. Latere waarnemingen lieten zien dat de nevel een drietal grote lobben vertoont. Door snelheden van deze lobben te meten, hebben astronomen nu de afstand en de ontstaansgeschiedenis van de planetaire nevel kunnen vaststellen. KjPn8 is ongeveer 6000 lichtjaar van ons verwijderd en de lobben zijn respectievelijk 3200, 7200 en 50.000 jaar geleden door de centrale ster uitgestoten. Uit de structuur en snelheid van de binnenste van de drie lobben leiden de astronomen af dat deze is ontstaan bij de overdracht van materie van een zware naar een minder zware ster. Bij dat proces wordt een deel van de materie terug de ruimte in geblazen in de vorm van twee tegengesteld gerichte bundels. Dat betekent dat zich in het hart van KjPn8 een dubbelster moet bevinden. Uniek is dat niet: ook andere planetaire nevels hebben een dubbelster in hun centrum.
Bron: Astronieuws
Waarnemingen met de nieuwe 2,3-meter Aristarchos-telescoop in het Griekse Peloponnesosgebergte wijzen erop dat de centrale ster van de planetaire nevel KjPn8 een begeleider heeft. KjPn8 is een onregelmatig gevormd object in het sterrenbeeld Cassiopeia. Sterren zoals onze zon stoten aan het eind van hun bestaan een groot deel van hun atmosfeer af. Het restant van de ster zelf verandert vervolgens in een zogeheten witte dwerg: een compact, heet sterretje. Het afgestoten materiaal vormt een uitdijende gaswolk die soms een beetje op een planeetschijfje lijkt – vandaar de merkwaardige benaming voor deze objecten. De planetaire nevel KjPn8 werd eind jaren vijftig ontdekt met een telescoop van de Palomar-sterrenwacht in Californië. Latere waarnemingen lieten zien dat de nevel een drietal grote lobben vertoont. Door snelheden van deze lobben te meten, hebben astronomen nu de afstand en de ontstaansgeschiedenis van de planetaire nevel kunnen vaststellen. KjPn8 is ongeveer 6000 lichtjaar van ons verwijderd en de lobben zijn respectievelijk 3200, 7200 en 50.000 jaar geleden door de centrale ster uitgestoten. Uit de structuur en snelheid van de binnenste van de drie lobben leiden de astronomen af dat deze is ontstaan bij de overdracht van materie van een zware naar een minder zware ster. Bij dat proces wordt een deel van de materie terug de ruimte in geblazen in de vorm van twee tegengesteld gerichte bundels. Dat betekent dat zich in het hart van KjPn8 een dubbelster moet bevinden. Uniek is dat niet: ook andere planetaire nevels hebben een dubbelster in hun centrum.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Mogelijke protoplaneet in ‘stellaire baarmoeder’ waargenomen
Waarschijnlijk hebben astronomen voor het eerst een planeet-in-wording waargenomen die nog in een dikke circumstellaire schijf van gas en stof genesteld zit. Indien bevestigd, zal deze ontdekking astronomen in staat stellen om de huidige theorieën over de vorming van planeten aan een waarneembaar object te toetsen. De mogelijke protoplaneet is ontdekt in de schijf van gas en stof rond de jonge ster HD 100546, een relatief nabije ster op 335 lichtjaar van de aarde. De planeet, die ontdekt is met de Europese Very Large Telescope, zou een gasplaneet van het kaliber Jupiter zijn. HD 100546 is een veelvuldig onderzochte ster. Eerder waren al aanwijzingen gevonden dat er een gasplaneet omheen cirkelt op een afstand die zes keer zo groot is als de afstand zon-aarde. De nu ontdekte kandidaat-planeet bevindt zich in het buitengebied van het stelsel, op een afstand die ruim tien keer zo groot is. Volgens de huidige inzichten groeien gasplaneten aan door een deel van het gas en stof op te nemen dat na de vorming van een ster is overgebleven. De astronomen hebben in de schijf rond HD 100546 verschillende details ontdekt die de protoplaneet-hypothese ondersteunen. In de buurt van de gedetecteerde protoplaneet zijn structuren in de stofrijke circumstellaire schijf te zien, die het gevolg kunnen zijn van interacties tussen de planeet en de schijf. Ook zijn er aanwijzingen dat de omgeving van de protoplaneet is opgewarmd door het planeetvormingsproces. Maar hoewel de protoplaneet de meest waarschijnlijke verklaring voor de waarnemingen is, is het bestaan ervan nog niet helemaal zeker. Zo is het denkbaar (maar onwaarschijnlijk) dat het gedetecteerde signaal afkomstig is van een achtergrondobject. Ook is het mogelijk dat het recent ontdekte object geen protoplaneet is, maar een volledig ontwikkelde planeet die uit zijn oorspronkelijke omloopbaan, dichter bij de ster, is geslingerd. Als echter blijkt dat het object bij HD 100546 inderdaad een planeet-in-wording is, wordt het een uniek laboratorium voor het onderzoek van het planeetvormingsproces.
Bron: Astronieuws
Waarschijnlijk hebben astronomen voor het eerst een planeet-in-wording waargenomen die nog in een dikke circumstellaire schijf van gas en stof genesteld zit. Indien bevestigd, zal deze ontdekking astronomen in staat stellen om de huidige theorieën over de vorming van planeten aan een waarneembaar object te toetsen. De mogelijke protoplaneet is ontdekt in de schijf van gas en stof rond de jonge ster HD 100546, een relatief nabije ster op 335 lichtjaar van de aarde. De planeet, die ontdekt is met de Europese Very Large Telescope, zou een gasplaneet van het kaliber Jupiter zijn. HD 100546 is een veelvuldig onderzochte ster. Eerder waren al aanwijzingen gevonden dat er een gasplaneet omheen cirkelt op een afstand die zes keer zo groot is als de afstand zon-aarde. De nu ontdekte kandidaat-planeet bevindt zich in het buitengebied van het stelsel, op een afstand die ruim tien keer zo groot is. Volgens de huidige inzichten groeien gasplaneten aan door een deel van het gas en stof op te nemen dat na de vorming van een ster is overgebleven. De astronomen hebben in de schijf rond HD 100546 verschillende details ontdekt die de protoplaneet-hypothese ondersteunen. In de buurt van de gedetecteerde protoplaneet zijn structuren in de stofrijke circumstellaire schijf te zien, die het gevolg kunnen zijn van interacties tussen de planeet en de schijf. Ook zijn er aanwijzingen dat de omgeving van de protoplaneet is opgewarmd door het planeetvormingsproces. Maar hoewel de protoplaneet de meest waarschijnlijke verklaring voor de waarnemingen is, is het bestaan ervan nog niet helemaal zeker. Zo is het denkbaar (maar onwaarschijnlijk) dat het gedetecteerde signaal afkomstig is van een achtergrondobject. Ook is het mogelijk dat het recent ontdekte object geen protoplaneet is, maar een volledig ontwikkelde planeet die uit zijn oorspronkelijke omloopbaan, dichter bij de ster, is geslingerd. Als echter blijkt dat het object bij HD 100546 inderdaad een planeet-in-wording is, wordt het een uniek laboratorium voor het onderzoek van het planeetvormingsproces.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Superzwaar zwart gat draait supersnel rond
Het superzware zwarte gat in het centrum van het spiraalstelsel NGC 1365 draait zo snel rond, dat zijn 'oppervlak' bijna de snelheid van het licht haalt. Dat blijkt uit nieuwe gegevens die met de röntgensatellieten NuSTAR en XMM-Newton zijn verzameld. Het is voor het eerst dat astronomen de rotatiesnelheid van een superzwaar zwart gat nauwkeurig hebben kunnen meten (Nature, 28 februari). De zwaartekracht van een zwart gat is dermate sterk dat, terwijl het object ronddraait, hij de omringende ruimte meesleept. Het 'oppervlak' van zo'n ronddraaiend zwart gat wordt de waarnemingshorizon genoemd. Alles wat deze grens passeert, wordt het zwarte gat in gesleurd. Materie die van grote afstand naar het zwarte gat toe stroomt, verzamelt zich in eerste instantie in een zogeheten accretieschijf, waar zij door wrijvingskrachten zo sterk wordt verhit dat zij röntgenstraling uitzendt. Uit waarnemingen van de röntgenstraling uit de kern van NGC 1365 hebben astronomen kunnen vaststellen waar de overgang tussen accretieschijf en waarnemingshorizon ligt. Uit die ligging van die binnengrens kan worden afgeleid met welke snelheid het zwarte gat rondtolt. Astronomen zijn geïnteresseerd in de rotatiesnelheid van zo'n zwart gat, omdat die snelheid informatie geeft over de manier waarop het object tot stand is gekomen. Hoewel het zwarte gat in NGC 1365 nu enkele miljoenen zonsmassa's zwaar is, was het niet altijd zo groot. Het is in de loop van miljarden jaren 'gegroeid' door sterren en gas uit zijn omgeving op te slokken en met andere zwarte gaten te fuseren. Bij dat opslokken wint het zwarte gat niet alleen aan massa, maar wordt ook impulsmoment overgedragen – 'draaivermogen'. Als de materie die in de loop van de tijd naar het zwarte gat stroomt uit allerlei verschillende richtingen komt, levert dat niet veel snelheidswinst op. Bij het zwarte gat in NGC 1365 is duidelijk iets anders gebeurd: dat draait zo'n beetje op maximale snelheid. En dat betekent dat zijn groeiproces heel ordelijk moet zijn verlopen.
Bron: Astronieuws
Het superzware zwarte gat in het centrum van het spiraalstelsel NGC 1365 draait zo snel rond, dat zijn 'oppervlak' bijna de snelheid van het licht haalt. Dat blijkt uit nieuwe gegevens die met de röntgensatellieten NuSTAR en XMM-Newton zijn verzameld. Het is voor het eerst dat astronomen de rotatiesnelheid van een superzwaar zwart gat nauwkeurig hebben kunnen meten (Nature, 28 februari). De zwaartekracht van een zwart gat is dermate sterk dat, terwijl het object ronddraait, hij de omringende ruimte meesleept. Het 'oppervlak' van zo'n ronddraaiend zwart gat wordt de waarnemingshorizon genoemd. Alles wat deze grens passeert, wordt het zwarte gat in gesleurd. Materie die van grote afstand naar het zwarte gat toe stroomt, verzamelt zich in eerste instantie in een zogeheten accretieschijf, waar zij door wrijvingskrachten zo sterk wordt verhit dat zij röntgenstraling uitzendt. Uit waarnemingen van de röntgenstraling uit de kern van NGC 1365 hebben astronomen kunnen vaststellen waar de overgang tussen accretieschijf en waarnemingshorizon ligt. Uit die ligging van die binnengrens kan worden afgeleid met welke snelheid het zwarte gat rondtolt. Astronomen zijn geïnteresseerd in de rotatiesnelheid van zo'n zwart gat, omdat die snelheid informatie geeft over de manier waarop het object tot stand is gekomen. Hoewel het zwarte gat in NGC 1365 nu enkele miljoenen zonsmassa's zwaar is, was het niet altijd zo groot. Het is in de loop van miljarden jaren 'gegroeid' door sterren en gas uit zijn omgeving op te slokken en met andere zwarte gaten te fuseren. Bij dat opslokken wint het zwarte gat niet alleen aan massa, maar wordt ook impulsmoment overgedragen – 'draaivermogen'. Als de materie die in de loop van de tijd naar het zwarte gat stroomt uit allerlei verschillende richtingen komt, levert dat niet veel snelheidswinst op. Bij het zwarte gat in NGC 1365 is duidelijk iets anders gebeurd: dat draait zo'n beetje op maximale snelheid. En dat betekent dat zijn groeiproces heel ordelijk moet zijn verlopen.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
DNA-bouwsteen ontdekt in interstellaire ruimte
Bij onderzoek met de Green Bank-radiotelescoop zijn twee nieuwe moleculen ontdekt die een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van leven. Deze zogeheten prebiotische moleculen zijn waarschijnlijk gevormd aan de oppervlakken van kleine deeltjes van ijs en stof. Het bestaan van de interstellaire moleculen kwam aan het licht bij waarnemingen van een grote gaswolk in de buurt van het centrum van de Melkweg. Het ene molecuul, cyanomethanimine, is een bouwsteen van adenine, een van de vier nucleobasen die de 'sporten' vormen in de ladderstructuur van ons DNA. Van het andere molecuul, ethanimine, wordt vermoed dat het rol speelt bij de vorming van alanine, een van de twintig natuurlijk voorkomende aminozuren. De nieuwe moleculen zijn herkend aan de specifieke radiostraling die zij uitzenden wanneer ze van de ene rotatietoestand in de andere overgaan. In het laboratorium is vastgesteld welke frequenties de verschillende prebiotische moleculen uitzenden. Vervolgens wordt in de gegevens van radiotelescopen gekeken of deze frequenties terug te vinden zijn in de radiostraling van moleculaire gaswolken.
Bron: Astronieuws
Bij onderzoek met de Green Bank-radiotelescoop zijn twee nieuwe moleculen ontdekt die een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van leven. Deze zogeheten prebiotische moleculen zijn waarschijnlijk gevormd aan de oppervlakken van kleine deeltjes van ijs en stof. Het bestaan van de interstellaire moleculen kwam aan het licht bij waarnemingen van een grote gaswolk in de buurt van het centrum van de Melkweg. Het ene molecuul, cyanomethanimine, is een bouwsteen van adenine, een van de vier nucleobasen die de 'sporten' vormen in de ladderstructuur van ons DNA. Van het andere molecuul, ethanimine, wordt vermoed dat het rol speelt bij de vorming van alanine, een van de twintig natuurlijk voorkomende aminozuren. De nieuwe moleculen zijn herkend aan de specifieke radiostraling die zij uitzenden wanneer ze van de ene rotatietoestand in de andere overgaan. In het laboratorium is vastgesteld welke frequenties de verschillende prebiotische moleculen uitzenden. Vervolgens wordt in de gegevens van radiotelescopen gekeken of deze frequenties terug te vinden zijn in de radiostraling van moleculaire gaswolken.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Aarde heeft soms drie stralingsgordels
Uit onderzoek met de Van Allen-ruimtesondes van NASA blijkt dat onze planeet niet altijd omgeven is door twee stralingsgordels, maar soms door drie (Science, 1 maart). De ontdekking komt 55 jaar na de ontdekking van de beide eerste gordels. De stralingsgordels, die ook wel Van Allen-gordels worden genoemd, zijn in feite reusachtige 'donuts' die onze hele planeet omringen. Ze bestaan uit energierijke geladen deeltjes, grotendeels afkomstig van de zon, die verstrikt zijn geraakt in het aardmagnetische veld. De laagstgelegen gordel begint op een hoogte van ongeveer 2000 kilometer en is ongeveer 3000 kilometer dik. De grotere buitengordel begint op een hoogte van ongeveer 13.000 kilometer en is 6000 kilometer dik. Onderzoek met de Van Allen-gordels heeft nu laten zien dat die buitengordel zich soms splitst, waardoor er een derde stralingsgordel ontstaat. Het is nog onduidelijk hoe vaak dat gebeurt en hoe lang die extra gordel doorgaans standhoudt. Maar de nieuwe buitengordel die vorig jaar september ontstond, kort na de lancering van de twee satellieten, heeft het ongeveer een maand volgehouden. Hij werd verwoest door de schokgolf van een grote zonneuitbarsting.
Bron: Astronieuws | Gewijzigd: 1 maart 2013, 11:56 uur, door Sanwa
Uit onderzoek met de Van Allen-ruimtesondes van NASA blijkt dat onze planeet niet altijd omgeven is door twee stralingsgordels, maar soms door drie (Science, 1 maart). De ontdekking komt 55 jaar na de ontdekking van de beide eerste gordels. De stralingsgordels, die ook wel Van Allen-gordels worden genoemd, zijn in feite reusachtige 'donuts' die onze hele planeet omringen. Ze bestaan uit energierijke geladen deeltjes, grotendeels afkomstig van de zon, die verstrikt zijn geraakt in het aardmagnetische veld. De laagstgelegen gordel begint op een hoogte van ongeveer 2000 kilometer en is ongeveer 3000 kilometer dik. De grotere buitengordel begint op een hoogte van ongeveer 13.000 kilometer en is 6000 kilometer dik. Onderzoek met de Van Allen-gordels heeft nu laten zien dat die buitengordel zich soms splitst, waardoor er een derde stralingsgordel ontstaat. Het is nog onduidelijk hoe vaak dat gebeurt en hoe lang die extra gordel doorgaans standhoudt. Maar de nieuwe buitengordel die vorig jaar september ontstond, kort na de lancering van de twee satellieten, heeft het ongeveer een maand volgehouden. Hij werd verwoest door de schokgolf van een grote zonneuitbarsting.
Bron: Astronieuws | Gewijzigd: 1 maart 2013, 11:56 uur, door Sanwa
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Marsvoertuig Curiosity had geheugenstoring
NASA heeft het Marsvoertuig Curiosity laten overschakelen naar een andere boordcomputer. Die actie was nodig, omdat de oorspronkelijke computer met een geheugenprobleem kampte. De storing, die afgelopen woensdag optrad, had tot gevolg dat het Marsvoertuig geen wetenschappelijke gegevens meer naar de aarde zond. Wel stuurde hij nog statusinformatie. Bij de overschakeling, die donderdagavond Nederlandse tijd plaatsvond, heeft Curiosity zichzelf – zoals verwacht – in 'veilige modus' gezet. In de loop van de komende dagen wordt het Marsvoertuig geleidelijk weer operationeel gemaakt, en wordt geprobeerd om de oorzaak van de storing in het flashgeheugen te vinden. Voor situaties als deze heeft Curiosity, net als andere ruimtevoertuigen, twee identieke hoofdcomputers aan boord. Hij is nu overgeschakeld op de 'B-computer' plus bijbehorende subsystemen, dezelfde die ook tijdens zijn overtocht van de aarde naar Mars werd gebruikt. Kort voor zijn geslaagde landing in augustus 2012 werd hij overgeschakeld naar het (nu defecte) A-systeem. De missieleiding hoopt de A-computer weer zodanig aan de praat te krijgen, dat hij als backupsysteem kan fungeren. Zo niet, dan moet Curiosity het al akelig vroeg in zijn missie met één computer (blijven) doen.
Bron: Astonieuws
NASA heeft het Marsvoertuig Curiosity laten overschakelen naar een andere boordcomputer. Die actie was nodig, omdat de oorspronkelijke computer met een geheugenprobleem kampte. De storing, die afgelopen woensdag optrad, had tot gevolg dat het Marsvoertuig geen wetenschappelijke gegevens meer naar de aarde zond. Wel stuurde hij nog statusinformatie. Bij de overschakeling, die donderdagavond Nederlandse tijd plaatsvond, heeft Curiosity zichzelf – zoals verwacht – in 'veilige modus' gezet. In de loop van de komende dagen wordt het Marsvoertuig geleidelijk weer operationeel gemaakt, en wordt geprobeerd om de oorzaak van de storing in het flashgeheugen te vinden. Voor situaties als deze heeft Curiosity, net als andere ruimtevoertuigen, twee identieke hoofdcomputers aan boord. Hij is nu overgeschakeld op de 'B-computer' plus bijbehorende subsystemen, dezelfde die ook tijdens zijn overtocht van de aarde naar Mars werd gebruikt. Kort voor zijn geslaagde landing in augustus 2012 werd hij overgeschakeld naar het (nu defecte) A-systeem. De missieleiding hoopt de A-computer weer zodanig aan de praat te krijgen, dat hij als backupsysteem kan fungeren. Zo niet, dan moet Curiosity het al akelig vroeg in zijn missie met één computer (blijven) doen.
Bron: Astonieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Accretieschijf rond zwart gat vertoont golvingen
Simulation of the X-ray binary system Swift J1357.2-0933. In this view, the dips produced by the vertical structure are maxima. Credit: Gabriel Perez Diaz, Instituto de Astrofisica de Canarias (Servicio MultiMedia)
Onderzoekers van het Astrofyisch Instituut van de Canarische Eilanden hebben aanwijzingen gevonden dat de accretieschijf rond een zwart gat in onze Melkweg 'hoogteverschillen' vertoont. Deze kunnen het gevolg zijn van een golfbeweging die van binnen naar buiten door de schijf gaat (Science, 1 maart). Het onderzochte zwarte gat maakt deel uit van de röntgendubbelster Swift J1357.2 en heeft een normale ster als begeleider. Vanuit die ster stroomt materie naar het zwarte gat, die zich in een schijf rond deze laatste verzamelt. De materie in deze zogeheten accretieschijf, die we vrijwel van opzij zien, is zo heet dat zij röntgenstraling uitzendt. Bij het nieuwe onderzoek zijn variaties in de röntgenhelderheid van Swift J1357.2 waargenomen die niet aan de begeleidende ster kunnen worden toegeschreven. Deze heeft namelijk een omlooptijd van iets minder dan drie uur, terwijl de nogal onregelmatige variaties om de paar seconden optreden. Het lijkt er dus op dat 'iets' in de accretieschijf de directe omgeving van het zwarte gat aan het zicht kan onttrekken. De waargenomen röntgenvariaties zouden veroorzaakt kunnen worden doordat de materie in de accretieschijf op en neer gaat. De ontdekking kan mogelijk een oud vraagstuk helpen oplossen. Het aantal stellaire zwarte gaten dat we vanaf de aarde kunnen waarnemen, is namelijk onverklaarbaar klein. Na een halve eeuw van onderzoek zijn er in onze Melkweg pas achttien opgespoord. Vermoed werd al dat veel zwarte gaten niet te zien zijn, omdat ze door hun accretieschijf aan het zicht onttrokken worden. Eventuele golfbewegingen in zo'n schijf kunnen dat effect versterken.
Bron: Astronieuws
Simulation of the X-ray binary system Swift J1357.2-0933. In this view, the dips produced by the vertical structure are maxima. Credit: Gabriel Perez Diaz, Instituto de Astrofisica de Canarias (Servicio MultiMedia)
Onderzoekers van het Astrofyisch Instituut van de Canarische Eilanden hebben aanwijzingen gevonden dat de accretieschijf rond een zwart gat in onze Melkweg 'hoogteverschillen' vertoont. Deze kunnen het gevolg zijn van een golfbeweging die van binnen naar buiten door de schijf gaat (Science, 1 maart). Het onderzochte zwarte gat maakt deel uit van de röntgendubbelster Swift J1357.2 en heeft een normale ster als begeleider. Vanuit die ster stroomt materie naar het zwarte gat, die zich in een schijf rond deze laatste verzamelt. De materie in deze zogeheten accretieschijf, die we vrijwel van opzij zien, is zo heet dat zij röntgenstraling uitzendt. Bij het nieuwe onderzoek zijn variaties in de röntgenhelderheid van Swift J1357.2 waargenomen die niet aan de begeleidende ster kunnen worden toegeschreven. Deze heeft namelijk een omlooptijd van iets minder dan drie uur, terwijl de nogal onregelmatige variaties om de paar seconden optreden. Het lijkt er dus op dat 'iets' in de accretieschijf de directe omgeving van het zwarte gat aan het zicht kan onttrekken. De waargenomen röntgenvariaties zouden veroorzaakt kunnen worden doordat de materie in de accretieschijf op en neer gaat. De ontdekking kan mogelijk een oud vraagstuk helpen oplossen. Het aantal stellaire zwarte gaten dat we vanaf de aarde kunnen waarnemen, is namelijk onverklaarbaar klein. Na een halve eeuw van onderzoek zijn er in onze Melkweg pas achttien opgespoord. Vermoed werd al dat veel zwarte gaten niet te zien zijn, omdat ze door hun accretieschijf aan het zicht onttrokken worden. Eventuele golfbewegingen in zo'n schijf kunnen dat effect versterken.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Verenigd Koninkrijk neemt deel aan Europese monstertelescoop
Het Verenigd Koninkrijk heeft op 3 maart zijn deelname bevestigd aan de bouw van de European Extremely Large Telescope (E-ELT), die met een spiegelmiddellijn van 39,2 meter de grootste optische/infrarood-telescoop in de geschiedenis gaat worden. Elf van de veertien lidstaten nemen nu deel aan het programma. Vorig jaar zegde het Verenigd Koninkrijk deelname toe op voorwaarde van een gunstige uitslag van een intern referendum. Datzelfde gold toen voor België, Finland en Italië; ook die drie landen bevestigden eerder al hun deelname aan de E-ELT. De Britse bijdrage bedraagt ca. 100 miljoen euro, verspreid over tien jaar. De bouw van de monstertelescoop, op de bergtop Cerro Armazones in Noord-Chili, moet later dit jaar beginnen.
Bron: Astronieuws
Het Verenigd Koninkrijk heeft op 3 maart zijn deelname bevestigd aan de bouw van de European Extremely Large Telescope (E-ELT), die met een spiegelmiddellijn van 39,2 meter de grootste optische/infrarood-telescoop in de geschiedenis gaat worden. Elf van de veertien lidstaten nemen nu deel aan het programma. Vorig jaar zegde het Verenigd Koninkrijk deelname toe op voorwaarde van een gunstige uitslag van een intern referendum. Datzelfde gold toen voor België, Finland en Italië; ook die drie landen bevestigden eerder al hun deelname aan de E-ELT. De Britse bijdrage bedraagt ca. 100 miljoen euro, verspreid over tien jaar. De bouw van de monstertelescoop, op de bergtop Cerro Armazones in Noord-Chili, moet later dit jaar beginnen.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Cassini ziet Venus vanaf Saturnus
Peering over the shoulder of giant Saturn, through its rings, and across interplanetary space, NASA's Cassini spacecraft spies the bright, cloudy terrestrial planet, Venus. The vast distance from Saturn means that Venus only shows up as a white dot, just above and to the right of the image center. Image credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute.
De heldere planeet Venus is zichtbaar als een nietig lichtstipje op deze opname, op 10 november 2012 gemaakt door de Amerikaanse planeetverkenner Cassini. Cassini bevond zich op dat moment in de schaduw van de planeet: de buitenste lagen van de dampkring lichten helder op door verstrooid zonlicht. De ruimtesonde kijkt hier tegen de onverlichte zijde van het ringenstelsel aan; het zwakke schijnsel van de ringen is eveneens verstrooid zonlicht, waarbij vooral zones met kleine stofdeeltjes goed zichtbaar zijn. Venus is gefotografeerd door het ringenstelsel heen. Eerder is ook de aarde al gefotografeerd door Cassini; Venus staat nog dichter bij de zon, maar is wel helderder.
Bron: Astronieuws
Peering over the shoulder of giant Saturn, through its rings, and across interplanetary space, NASA's Cassini spacecraft spies the bright, cloudy terrestrial planet, Venus. The vast distance from Saturn means that Venus only shows up as a white dot, just above and to the right of the image center. Image credit: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute.
De heldere planeet Venus is zichtbaar als een nietig lichtstipje op deze opname, op 10 november 2012 gemaakt door de Amerikaanse planeetverkenner Cassini. Cassini bevond zich op dat moment in de schaduw van de planeet: de buitenste lagen van de dampkring lichten helder op door verstrooid zonlicht. De ruimtesonde kijkt hier tegen de onverlichte zijde van het ringenstelsel aan; het zwakke schijnsel van de ringen is eveneens verstrooid zonlicht, waarbij vooral zones met kleine stofdeeltjes goed zichtbaar zijn. Venus is gefotografeerd door het ringenstelsel heen. Eerder is ook de aarde al gefotografeerd door Cassini; Venus staat nog dichter bij de zon, maar is wel helderder.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Röntgendubbelsterren traceren spiraalarmen Melkweg
Artist's impression of a highly obscured high-mass X-ray binary. Credit: ESA/AOES Medialab
Franse astronomen zijn erin geslaagd om afstanden en leeftijden van enkele zware röntgendubbelsterren in het Melkwegstelsel te bepalen. Op die manier konden ze de ligging van de spiraalarmen van de Melkweg traceren. Bij de analyse is gebruik gemaakt van waarnemingen van de Europese gammasatelliet Integral. De resultaten zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal. Zware röntgendubbelsterren bestaan uit een kleine, compacte neutronenster (of een stellair zwart gat) en een zware, hete hoofdreeksster. Die 'blauwe reus' blaast gas de ruimte in, dat sterk verhit wordt in de omgeving van de compacte begeleider en daardoor energierijke röntgenstraling uitzendt. Integral heeft inmiddels 35 van deze zware röntgendubbelsterren in het Melkwegstelsel gelokaliseerd. De sterrenkundigen pasten een statistische methode toe om de afstanden van de röntgensubbelsterren te bepalen. Zo ontdekten ze dat de objecten zich in de buurt van grote stervormingscomplexen bevinden, in de spiraalarmen van het Melkwegstelsel. Dat was niet verrassend: een zware röntgendubbelster is het eindstadium van een 'gewone' dubbelster die uit twee zware reuzensterren bestaat, en zulke sterren hebben maar een korte levensduur. Vervolgens werd van enkele röntgendubbelsterren onderzocht hoe ver ze zich inmiddels van het betreffende stervormingscomplex af bevinden, als gevolg van de zogheten 'kick'-snelheid die het systeem ondervindt bij de supernova-explosie die tot de vorming van de neutronenster leidt. Op die manier werd afgeleid dat de röntgendubbelsterren gemiddeld enkele tientallen miljoenen jaren geleden zijn ontstaan, en sinds hun vorming zo'n 300 à 400 lichtjaar hebben afgelegd.
Bron: Astronieuws
Artist's impression of a highly obscured high-mass X-ray binary. Credit: ESA/AOES Medialab
Franse astronomen zijn erin geslaagd om afstanden en leeftijden van enkele zware röntgendubbelsterren in het Melkwegstelsel te bepalen. Op die manier konden ze de ligging van de spiraalarmen van de Melkweg traceren. Bij de analyse is gebruik gemaakt van waarnemingen van de Europese gammasatelliet Integral. De resultaten zijn gepubliceerd in The Astrophysical Journal. Zware röntgendubbelsterren bestaan uit een kleine, compacte neutronenster (of een stellair zwart gat) en een zware, hete hoofdreeksster. Die 'blauwe reus' blaast gas de ruimte in, dat sterk verhit wordt in de omgeving van de compacte begeleider en daardoor energierijke röntgenstraling uitzendt. Integral heeft inmiddels 35 van deze zware röntgendubbelsterren in het Melkwegstelsel gelokaliseerd. De sterrenkundigen pasten een statistische methode toe om de afstanden van de röntgensubbelsterren te bepalen. Zo ontdekten ze dat de objecten zich in de buurt van grote stervormingscomplexen bevinden, in de spiraalarmen van het Melkwegstelsel. Dat was niet verrassend: een zware röntgendubbelster is het eindstadium van een 'gewone' dubbelster die uit twee zware reuzensterren bestaat, en zulke sterren hebben maar een korte levensduur. Vervolgens werd van enkele röntgendubbelsterren onderzocht hoe ver ze zich inmiddels van het betreffende stervormingscomplex af bevinden, als gevolg van de zogheten 'kick'-snelheid die het systeem ondervindt bij de supernova-explosie die tot de vorming van de neutronenster leidt. Op die manier werd afgeleid dat de röntgendubbelsterren gemiddeld enkele tientallen miljoenen jaren geleden zijn ontstaan, en sinds hun vorming zo'n 300 à 400 lichtjaar hebben afgelegd.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Zwaartekrachtlens creëert Space Invaders
Het ziet er uit als een alien uit het computerspel Space Invaders uit de jaren zeventig, maar in werkelijkheid is het een sterk vervormd beeld van een extreem ver verwijderd sterrenstelsel. Het licht van het achtergrondstelsel wordt afgebogen, vervormd en versterkt door de zwaartekracht van de cluster Abell 68, die zich op een afstand van ca. twee miljard lichtjaar bevindt. Elders in de cluster van sterrenstelsels zijn tal van andere voorbeelden te zien van vergelijkbare vervormingen. De opname is gemaakt door de Wide Field Camera 3 en de Advanced Camera for Surveys, twee instrumenten aan boord van de Hubble Space Telescope.
Bron: Astronieuws
Het ziet er uit als een alien uit het computerspel Space Invaders uit de jaren zeventig, maar in werkelijkheid is het een sterk vervormd beeld van een extreem ver verwijderd sterrenstelsel. Het licht van het achtergrondstelsel wordt afgebogen, vervormd en versterkt door de zwaartekracht van de cluster Abell 68, die zich op een afstand van ca. twee miljard lichtjaar bevindt. Elders in de cluster van sterrenstelsels zijn tal van andere voorbeelden te zien van vergelijkbare vervormingen. De opname is gemaakt door de Wide Field Camera 3 en de Advanced Camera for Surveys, twee instrumenten aan boord van de Hubble Space Telescope.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Grote gasplaneten kunnen wel tegen een stootje
Nieuw theoretisch onderzoek wijst erop dat grote planeten als Jupiter en Saturnus weinig hinder hebben ondervonden van de grote, langdurige uitbarstingen die onze jonge zon kort na haar ontstaan moet hebben vertoond. Een pas gevormde ster is omringd door een draaiende schijf van gas en stof. Dat gas vormt niet alleen het 'bouwmateriaal' van planeten: ook de ster zelf put er nog regelmatig uit. Uit waarnemingen van jonge sterren met zo'n gasschijf blijkt dat dit in hevige uitbarstingen resulteert die ongeveer een eeuw duren. Modelberekeningen hebben nu laten zien dat, ongeachte de manier waarop zij zijn ontstaan, Jupiterachtige planeten niet veel last hebben van het wispelturige gedrag van hun moederster. Zelfs als zo'n uitbarsting meer dan duizend jaar aanhoudt, blijven de omloopbanen van zulke planeten stabiel. Ze lopen dus geen grote kans om naar hun ster toe te spiralen of juist uit hun planetenstelsel verbannen te worden.
Bron: Astronieuws
Nieuw theoretisch onderzoek wijst erop dat grote planeten als Jupiter en Saturnus weinig hinder hebben ondervonden van de grote, langdurige uitbarstingen die onze jonge zon kort na haar ontstaan moet hebben vertoond. Een pas gevormde ster is omringd door een draaiende schijf van gas en stof. Dat gas vormt niet alleen het 'bouwmateriaal' van planeten: ook de ster zelf put er nog regelmatig uit. Uit waarnemingen van jonge sterren met zo'n gasschijf blijkt dat dit in hevige uitbarstingen resulteert die ongeveer een eeuw duren. Modelberekeningen hebben nu laten zien dat, ongeachte de manier waarop zij zijn ontstaan, Jupiterachtige planeten niet veel last hebben van het wispelturige gedrag van hun moederster. Zelfs als zo'n uitbarsting meer dan duizend jaar aanhoudt, blijven de omloopbanen van zulke planeten stabiel. Ze lopen dus geen grote kans om naar hun ster toe te spiralen of juist uit hun planetenstelsel verbannen te worden.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Heeft galactisch zwart gat soortgenoot opgeslokt?
Het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg is enkele miljoenen jaren geleden in botsing gekomen met een kleinere soortgenoot. Tot die conclusie komen astronomen na een inventarisatie van de huidige omstandigheden ter plaatse (Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 6 maart). Op dit moment is het erg rustig in het Melkwegcentrum, maar volgens astronomen Kelly Holley-Bockelmann en Tamara Bogdanović is dat niet altijd zo geweest. Vooral het bestaan van de zogeheten Fermi-bubbels – enorme lobben van energierijke röntgen- en gammastraling die zich tot een afstand van 30.000 lichtjaar boven en onder het centrum uitstrekken – wijst erop dat zich hier een explosief verschijnsel heeft afgespeeld. Een andere aanwijzing in die richting is het bestaan van een drietal jonge, zware sterrenhopen op luttele lichtjaren van het superzware zwarte gat. Deze bevatten elk honderden jonge, hete sterren die niet veel ouder kunnen zijn dan enkele miljoenen jaren. Dat betekent dat er heel recent dichte wolken van gas en stof in de omgeving van het zwarte gat moeten zijn geweest. Oude sterren ontbreken juist volkomen. Op zoek naar een verklaring kwamen Holley-Bockelmann en Bogdanović uit bij een theoretisch scenario dat al deze kenmerken van het Melkwegcentrum kan verklaren. Volgens hen ligt de sleutel bij de kleine satellietstelsels die om de Melkweg cirkelen. Wanneer zo'n stelsel door de Melkweg wordt opgeslokt, spiraalt het naar het centrum. Onderweg raakt het al zijn sterren kwijt, waarna alleen zijn centrale zwarte gat overblijft. De astronomen denken dat ongeveer tien miljoen jaar geleden zo'n 'kaal' zwart gat in het Melkwegcentrum is aangekomen. Na nog enkele miljoenen jaren om zijn veel zwaardere soortgenoot te hebben gecirkeld, het gas in de omgeving in beroering te hebben gebracht en al bestaande sterren te hebben verjaagd,kwam het uiteindelijk tot een botsing. Als dit scenario klopt zouden binnen een afstand van ongeveer 10.000 lichtjaar van het Melkwegcentrum een populatie van ongeveer duizend oude sterren te vinden moeten zijn die zich met hoge snelheden van het Melkwegcentrum verplaatsen.
Bron: Astronieuws
Het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg is enkele miljoenen jaren geleden in botsing gekomen met een kleinere soortgenoot. Tot die conclusie komen astronomen na een inventarisatie van de huidige omstandigheden ter plaatse (Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 6 maart). Op dit moment is het erg rustig in het Melkwegcentrum, maar volgens astronomen Kelly Holley-Bockelmann en Tamara Bogdanović is dat niet altijd zo geweest. Vooral het bestaan van de zogeheten Fermi-bubbels – enorme lobben van energierijke röntgen- en gammastraling die zich tot een afstand van 30.000 lichtjaar boven en onder het centrum uitstrekken – wijst erop dat zich hier een explosief verschijnsel heeft afgespeeld. Een andere aanwijzing in die richting is het bestaan van een drietal jonge, zware sterrenhopen op luttele lichtjaren van het superzware zwarte gat. Deze bevatten elk honderden jonge, hete sterren die niet veel ouder kunnen zijn dan enkele miljoenen jaren. Dat betekent dat er heel recent dichte wolken van gas en stof in de omgeving van het zwarte gat moeten zijn geweest. Oude sterren ontbreken juist volkomen. Op zoek naar een verklaring kwamen Holley-Bockelmann en Bogdanović uit bij een theoretisch scenario dat al deze kenmerken van het Melkwegcentrum kan verklaren. Volgens hen ligt de sleutel bij de kleine satellietstelsels die om de Melkweg cirkelen. Wanneer zo'n stelsel door de Melkweg wordt opgeslokt, spiraalt het naar het centrum. Onderweg raakt het al zijn sterren kwijt, waarna alleen zijn centrale zwarte gat overblijft. De astronomen denken dat ongeveer tien miljoen jaar geleden zo'n 'kaal' zwart gat in het Melkwegcentrum is aangekomen. Na nog enkele miljoenen jaren om zijn veel zwaardere soortgenoot te hebben gecirkeld, het gas in de omgeving in beroering te hebben gebracht en al bestaande sterren te hebben verjaagd,kwam het uiteindelijk tot een botsing. Als dit scenario klopt zouden binnen een afstand van ongeveer 10.000 lichtjaar van het Melkwegcentrum een populatie van ongeveer duizend oude sterren te vinden moeten zijn die zich met hoge snelheden van het Melkwegcentrum verplaatsen.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Kometen kunnen aards leven een flinke duw in de rug hebben gegeven
Uit een nieuw experiment waarbij de omstandigheden in de ruimte zijn nagebootst, blijkt dat aan de oppervlakken van interplanetaire sneeuwballen ook complexe organische moleculen kunnen ontstaan. Dat betekent dat kometen en meteorieten wellicht een grotere rol hebben gespeeld bij het ontstaan van het leven op aarde dan tot nu toe werd aangenomen. In de vele meteorieten die op aarde zijn gevonden zijn allerlei organische moleculen aangetroffen. Daarbij gaat het echter steeds om relatief kleine moleculen, zoals aminozuren. Bijgevolg zijn wetenschappers er eigenlijk altijd van uitgegaan dat de grotere bouwstenen van het leven pas later in de oceanen op aarde zijn gevormd. Wetenschappers van de universiteiten van Californië (Berkeley) en Hawaï (Manoa) hebben nu echter experimenteel aangetoond dat ook de wat grotere moleculaire bouwstenen in de ruimte kunnen zijn ontstaan. In een vacuümkamer hebben zij bij een temperatuur van tien graden boven het absolute nulpunt een kosmische sneeuwbal nagebootst, bestaande uit kooldioxide, ammoniak en diverse koolwaterstoffen. Toen ze deze met energierijke elektronen bestookten, zoals die ook in de ruimte voorkomen, traden er reacties op waarbij onder meer dipeptiden werden gevormd – moleculen die uit twee aminozuren bestaan. Deze ontdekking toont aan dat kometen en meteorieten deze voor het ontstaan van leven cruciale moleculen naar de aarde kunnen hebben gebracht. Dipeptiden staan aan de basis van nog langere moleculaire ketens zoals eiwitten.
Bron: Astronieuws
Uit een nieuw experiment waarbij de omstandigheden in de ruimte zijn nagebootst, blijkt dat aan de oppervlakken van interplanetaire sneeuwballen ook complexe organische moleculen kunnen ontstaan. Dat betekent dat kometen en meteorieten wellicht een grotere rol hebben gespeeld bij het ontstaan van het leven op aarde dan tot nu toe werd aangenomen. In de vele meteorieten die op aarde zijn gevonden zijn allerlei organische moleculen aangetroffen. Daarbij gaat het echter steeds om relatief kleine moleculen, zoals aminozuren. Bijgevolg zijn wetenschappers er eigenlijk altijd van uitgegaan dat de grotere bouwstenen van het leven pas later in de oceanen op aarde zijn gevormd. Wetenschappers van de universiteiten van Californië (Berkeley) en Hawaï (Manoa) hebben nu echter experimenteel aangetoond dat ook de wat grotere moleculaire bouwstenen in de ruimte kunnen zijn ontstaan. In een vacuümkamer hebben zij bij een temperatuur van tien graden boven het absolute nulpunt een kosmische sneeuwbal nagebootst, bestaande uit kooldioxide, ammoniak en diverse koolwaterstoffen. Toen ze deze met energierijke elektronen bestookten, zoals die ook in de ruimte voorkomen, traden er reacties op waarbij onder meer dipeptiden werden gevormd – moleculen die uit twee aminozuren bestaan. Deze ontdekking toont aan dat kometen en meteorieten deze voor het ontstaan van leven cruciale moleculen naar de aarde kunnen hebben gebracht. Dipeptiden staan aan de basis van nog langere moleculaire ketens zoals eiwitten.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Afstand tot naburig sterrenstelsel nauwkeurig vastgepind
Artist’s impression van een bedekkingsveranderlijke
Na bijna een decennium van zorgvuldige waarnemingen heeft een internationaal team van astronomen de afstand tot ons buurstelsel, de Grote Magelhaense Wolk, nauwkeuriger kunnen meten dan ooit. De nieuwe meting verbetert ook onze kennis van de snelheid waarmee het heelal uitdijt en is van cruciaal belang voor het oplossen van het raadsel van de donkere energie, die de kosmische uitdijing versnelt (Nature, 7 maart 2013). Astronomen peilen de schaal van het heelal door eerst de afstanden tot nabije objecten te meten en deze ‘standaardkaarsen’ te gebruiken om de afstanden tot steeds verder weg gelegen objecten vast te pinnen. Maar deze keten is slechts zo nauwkeurig als zijn zwakste schakel. Tot nu toe viel het niet mee om een betrouwbare afstand te vinden voor de Grote Magelhaense Wolk (GMW), een van de naaste buren van de Melkweg. Omdat sterren van dit sterrenstelsel worden gebruikt om de afstandsschaal voor verder weg gelegen stelsels vast te leggen, is dat van cruciaal belang. Waarnemingen van een zeldzaam soort dubbelsterren hebben astronomen nu in staat gesteld om een veel nauwkeurigere waarde voor de afstand van de GMW te vinden: 163.000 lichtjaar. De verbeterde meting van de afstand tot de Grote Magelhaense Wolk resulteert ook in betere afstanden voor veel zogeheten cepheïden. Deze heldere, pulserende sterren worden als standaardkaarsen gebruikt om de afstanden tot verder weg gelegen sterrenstelsels te meten en de uitdijingssnelheid van het heelal – de Hubble-constante – te bepalen. Deze laatste is op zijn beurt weer de basis voor de verkenning van het heelal tot aan de verste sterrenstelsels die we met de huidige telescopen kunnen zien. De nauwkeurige afstand tot de Grote Magelhaense Wolk verbetert dus ook de nauwkeurigheid van de huidige metingen van de grootst mogelijke afstanden in het heelal.
Bron: Astronieuws
Artist’s impression van een bedekkingsveranderlijke
Na bijna een decennium van zorgvuldige waarnemingen heeft een internationaal team van astronomen de afstand tot ons buurstelsel, de Grote Magelhaense Wolk, nauwkeuriger kunnen meten dan ooit. De nieuwe meting verbetert ook onze kennis van de snelheid waarmee het heelal uitdijt en is van cruciaal belang voor het oplossen van het raadsel van de donkere energie, die de kosmische uitdijing versnelt (Nature, 7 maart 2013). Astronomen peilen de schaal van het heelal door eerst de afstanden tot nabije objecten te meten en deze ‘standaardkaarsen’ te gebruiken om de afstanden tot steeds verder weg gelegen objecten vast te pinnen. Maar deze keten is slechts zo nauwkeurig als zijn zwakste schakel. Tot nu toe viel het niet mee om een betrouwbare afstand te vinden voor de Grote Magelhaense Wolk (GMW), een van de naaste buren van de Melkweg. Omdat sterren van dit sterrenstelsel worden gebruikt om de afstandsschaal voor verder weg gelegen stelsels vast te leggen, is dat van cruciaal belang. Waarnemingen van een zeldzaam soort dubbelsterren hebben astronomen nu in staat gesteld om een veel nauwkeurigere waarde voor de afstand van de GMW te vinden: 163.000 lichtjaar. De verbeterde meting van de afstand tot de Grote Magelhaense Wolk resulteert ook in betere afstanden voor veel zogeheten cepheïden. Deze heldere, pulserende sterren worden als standaardkaarsen gebruikt om de afstanden tot verder weg gelegen sterrenstelsels te meten en de uitdijingssnelheid van het heelal – de Hubble-constante – te bepalen. Deze laatste is op zijn beurt weer de basis voor de verkenning van het heelal tot aan de verste sterrenstelsels die we met de huidige telescopen kunnen zien. De nauwkeurige afstand tot de Grote Magelhaense Wolk verbetert dus ook de nauwkeurigheid van de huidige metingen van de grootst mogelijke afstanden in het heelal.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Cirkelvormige structuur in Iowa (VS) is een oude inslagkrater
Recente luchtverkenningen, uitgevoerd door de U.S. Geological Survey, hebben bevestigd dat een ruim vijf kilometer grote structuur in de buurt van het dorpje Decorah (Iowa) een oude inslagkrater is. De krater zou 470 miljoen jaar oud zijn. Dat de cirkelvormige structuur in het landschap een oude, opgevulde inslagkrater is, werd al langer vermoed. In 2007 ontdekte een lokale geoloog dat sommige boormonsters in de omgeving van Decorah naast schalie ook geschokte kwarts bevatten – verbrijzelde kristallen die vaak door een meteorietinslag zijn ontstaan. Ingetekend op een kaart vormden de vindplaatsen een groot, cirkelvormig bekken. De uitkomsten van de luchtverkenningen, waarbij informatie over de dichtheid en elektrische geleidbaarheid van het gesteente ter plaatse is verzameld, zijn in overeenstemming met de kratertheorie. Berekeningen laten zien dat bij de inslag die zich hier 470 miljoen jaar geleden heeft voltrokken ongeveer honderd keer zoveel energie vrijkwam als bij de recente explosie van een meteoriet boven Rusland. Geschat wordt dat het inslaande object een ongeveer tweehonderd meter grote planetoïde is geweest.
Bron: Astronieuws
Recente luchtverkenningen, uitgevoerd door de U.S. Geological Survey, hebben bevestigd dat een ruim vijf kilometer grote structuur in de buurt van het dorpje Decorah (Iowa) een oude inslagkrater is. De krater zou 470 miljoen jaar oud zijn. Dat de cirkelvormige structuur in het landschap een oude, opgevulde inslagkrater is, werd al langer vermoed. In 2007 ontdekte een lokale geoloog dat sommige boormonsters in de omgeving van Decorah naast schalie ook geschokte kwarts bevatten – verbrijzelde kristallen die vaak door een meteorietinslag zijn ontstaan. Ingetekend op een kaart vormden de vindplaatsen een groot, cirkelvormig bekken. De uitkomsten van de luchtverkenningen, waarbij informatie over de dichtheid en elektrische geleidbaarheid van het gesteente ter plaatse is verzameld, zijn in overeenstemming met de kratertheorie. Berekeningen laten zien dat bij de inslag die zich hier 470 miljoen jaar geleden heeft voltrokken ongeveer honderd keer zoveel energie vrijkwam als bij de recente explosie van een meteoriet boven Rusland. Geschat wordt dat het inslaande object een ongeveer tweehonderd meter grote planetoïde is geweest.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
Oudste ster van de Melkweg is iets jonger dan gedacht
Astronomen zijn, met behulp van de Hubble-ruimtetelescoop, het geboortebewijs van een als zeer oud bekendstaande ster op het spoor gekomen. De gegevens laten zien dat de ster, die de aanduiding HD 140283 draagt, 13,7 tot 15,3 miljard jaar oud is. Op het eerste gezicht is dat een bespottelijke uitkomst, omdat het heelal – volgens de huidige inzichten – ongeveer 13,8 miljard jaar oud is. Maar eerdere schattingen van de leeftijd van de ster kwamen nóg hoger uit. Er zijn twee factoren die de leeftijdsbepaling van een ster beïnvloeden: de theorie van de sterevolutie en zijn lichtkracht. Deze laatste volgt uit de schijnbare helderheid van de ster en zijn afstand. HD 140283 viel astronomen al meer dan een eeuw geleden op doordat hij zich met hoge snelheid langs de hemel verplaatst. Dat betekent dat zijn afstand tot de aarde niet groot kan zijn. Maar normale sterren in onze omgeving bewegen niet zo snel. Hieruit leidden astronomen af dat de ster een bezoeker is uit de verre, oude buitenwijk van de Melkweg, de zogeheten halo. Die indruk werd bevestigd toen bleek dat HD 140283 extreem weinig elementen zwaarder dan helium bevat. Dat betekent dat de ster, net als de galactische halo, is ontstaan toen de materie in het heelal nog nauwelijks met zwaardere elementen was verrijkt. Deze laatste zijn voortgekomen uit fusieprocessen in de kernen van sterren. Uit nieuwe Hubble-waarnemingen blijkt dat HD 140283 iets meer dan 190 lichtjaar van ons verwijderd is. Dat levert een nieuwe, betere waarde voor de lichtkracht van de ster op. En aan de hand van dat getal kon zijn leeftijd iets naar beneden worden bijgesteld. De astronomen verwachten dat verder onderzoek zal laten zien dat HD 140283 beduidend jonger is dan 15 miljard jaar. Een exactere bepaling van de hoeveelheid zuurstof in de ster moet daar uitsluitsel over geven.
Bron: Astronieuws
Astronomen zijn, met behulp van de Hubble-ruimtetelescoop, het geboortebewijs van een als zeer oud bekendstaande ster op het spoor gekomen. De gegevens laten zien dat de ster, die de aanduiding HD 140283 draagt, 13,7 tot 15,3 miljard jaar oud is. Op het eerste gezicht is dat een bespottelijke uitkomst, omdat het heelal – volgens de huidige inzichten – ongeveer 13,8 miljard jaar oud is. Maar eerdere schattingen van de leeftijd van de ster kwamen nóg hoger uit. Er zijn twee factoren die de leeftijdsbepaling van een ster beïnvloeden: de theorie van de sterevolutie en zijn lichtkracht. Deze laatste volgt uit de schijnbare helderheid van de ster en zijn afstand. HD 140283 viel astronomen al meer dan een eeuw geleden op doordat hij zich met hoge snelheid langs de hemel verplaatst. Dat betekent dat zijn afstand tot de aarde niet groot kan zijn. Maar normale sterren in onze omgeving bewegen niet zo snel. Hieruit leidden astronomen af dat de ster een bezoeker is uit de verre, oude buitenwijk van de Melkweg, de zogeheten halo. Die indruk werd bevestigd toen bleek dat HD 140283 extreem weinig elementen zwaarder dan helium bevat. Dat betekent dat de ster, net als de galactische halo, is ontstaan toen de materie in het heelal nog nauwelijks met zwaardere elementen was verrijkt. Deze laatste zijn voortgekomen uit fusieprocessen in de kernen van sterren. Uit nieuwe Hubble-waarnemingen blijkt dat HD 140283 iets meer dan 190 lichtjaar van ons verwijderd is. Dat levert een nieuwe, betere waarde voor de lichtkracht van de ster op. En aan de hand van dat getal kon zijn leeftijd iets naar beneden worden bijgesteld. De astronomen verwachten dat verder onderzoek zal laten zien dat HD 140283 beduidend jonger is dan 15 miljard jaar. Een exactere bepaling van de hoeveelheid zuurstof in de ster moet daar uitsluitsel over geven.
Bron: Astronieuws
Bekijk het van de zonnige kant, de meeste regen valt naast je.
