Dagelijkse ontwikkeling ozongat boven de Zuidpool van 18 -28 september 2002 toen het zich splitste in twee delen
Jaarlijks vormt zich in de lente boven de Zuidpool (bij ons is het dan herfst) een ozongat. Het ontstaat in september, als de winter op de Zuidpool ten einde loopt, en verdwijnt weer begin december. In het ozongat is zeker de helft van de ozon uit de ozonlaag, voornamelijk tussen 10 tot 40 kilometer hoogte, afgebroken door menselijke invloeden. De omvang van het ozongat kan tegenwoordig goed voorspeld worden. Uit satellietwaarnemingen blijkt dat de vorming van het ozongat dit jaar sterke gelijkenissen vertoont met twee jaar geleden en waarschijnlijk niet zo groot zal worden. In 2010 bedekte het ozongat door ongebruikelijke weersomstandigheden een kleinere omvang van gemiddeld 22,2 miljoen kilometer. Vorig jaar was sprake van een gemiddeld ozongat, in omvang en diepte vergelijkbaar met de laatste jaren maar het hield lang stand.
Het tekort aan ozon ontstaat door een combinatie van factoren. In de eerste plaats wordt de lucht verontreinigd met verbindingen van chloor. Deze worden gevormd bij de afbraak van chloorfluorkoolwaterstoffen, die bekend staan als CFK's. Ook moet de temperatuur op 20 kilometer hoogte zo laag zijn dat er wolken kunnen ontstaan. In de poolwinter zakt de temperatuur op die hoogte in de atmosfeer tot onder -85 graden. In de derde plaats is er zonlicht nodig om ozon af te breken en ten slotte moet er geen verse lucht (met ozon) worden aangevoerd. Dat laatste gebeurt doordat de lucht boven de pool veel kouder is dan in de gematigde breedten en zich een min of meer afgesloten vat met koude lucht vormt.
Rond half september is op de Zuidpool aan alle voorwaarden voldaan en wordt het ozon met 2 tot 3 procent per dag afgebroken. Uiteindelijk is de ozonlaag voor 60 procent afgebroken tot half oktober, wanneer de zon boven de Zuidpool weer hoog genoeg aan de hemel staat om de ozonlaag op te warmen. In november is de ozonlaag nog warmer en stroomt er verse ozonrijke lucht naar het gebied van de Zuidpool. Begin december is er geen sprake meer van een ozongat en het duurt dan tot september voor de afbraak opnieuw begint.
Opmerkelijk is dat de temperatuur op grote hoogte in de ozonlaag boven de Zuidpool in het voorjaar tegenwoordig ongeveer 10 graden lager is dan in de jaren zestig. Het ozongat is de schuldige: ozon speelt een belangrijke rol in de opwarming van de lucht op grote hoogte. Door het tekort aan ozon blijft die opwarming dus achter. Het mes snijdt aan twee kanten want de lage temperatuur zorgt er ook voor dat het ozongat langer kan blijven bestaan.
Het ozongat is rond 1983 ontstaan en daarna gegroeid tot en met 1992. Daarna bleef het een aantal jaren ongeveer even groot. In het jaar 2000 was het echter groter. Het grootste ozongat vond plaats op 29 september 2000 met een omvang van 29,9 miljoen vierkante kilometer. Opmerkelijk was ook het ozongat in 2002 toen het zich eind september in twee delen splitste, veel eerder dan de jaren daarvoor. Gemiddeld over een maand werd de grootste omvang van het ozongat bereikt tussen 7 september en 13 oktober 2006 met 26,2 miljoen vierkante kilometer. De laatste jaren was de ozonafbraak iets minder groot.
Totale hoeveelheid ozon boven Antarctica op 9 september 2006, 2007, 2008, 2009 en 2010, gebaseerd op meetgegevens van het SCIAMACHY instrument aan boord van de millieusatelliet ENVISAT (Bron: KNMI)
Nu CFK’s nauwelijks nog gebruikt worden en de hoeveelheid in de atmosfeer langzaam afneemt is het de verwachting dat de ozonlaag zich de komende jaren langzaam gaat herstellen. De ozonlaag vertoont echter nog altijd geen overduidelijk signaal van herstel, al zijn er wel steeds meer aanwijzingen die daarop wijzen. De afname in de hoeveelheid ozonafbrekende stoffen is echter nog gering. Daarnaast vertoont de ozonlaag natuurlijke variaties van jaar op jaar, waardoor een eventueel begin van herstel nog niet opvalt. Ten slotte wordt het herstel mogelijk vertraagd door de klimaatverandering als gevolg van het versterkte broeikaseffect. Een volledig herstel van de ozonlaag wordt in de tweede helft van deze eeuw verwacht.
Meer diepgang in KNMI kenniscentrum
http://www.knmi.nl/cms/content/434532
Bron: KNMI | Gewijzigd: 28 september 2012, 09:52 uur, door Bart Standaert
De ozonlaag herstelt zich, blijkt uit onderzoek van VN-organisatie UNEP. Voor het eerst in jaren wordt de laag rond de aarde dikker in plaats van dunner.
Volgens UNEP en de World Meteorological Organisation (WMO), die meewerkte aan het onderzoek, is het herstel te danken aan het protocol van Montreal uit 1987. Daarin staan afspraken over het terugdringen van cfk's, die schadelijk zijn voor de ozonlaag. Cfk's werden veel gebruikt in spuitbussen en koelkasten.
Net begonnen
De hoeveelheid ozon nam sinds 2000 al niet meer af. "Maar dit is voor het eerst dat we aanwijzingen hebben dat er ozon bijkomt", zegt een woordvoerder van de WMO. "Dat betekent dat het herstel net is begonnen."
De verwachting is dat de ozonlaag halverwege deze eeuw weer op het niveau van de jaren 80 is. Sinds het begin van de jaren 80 wordt bijgehouden hoe het gaat met de laag.
De maan
Ook het gat in de ozonlaag, dat jaarlijks in het najaar verschijnt boven Antarctica, is gestopt met groeien. De ontwikkeling die je zag in de jaren 90, dat het gat elk jaar groter werd, die ontwikkeling is gestopt", aldus de WMO-woordvoerder.
Het duurt nog ongeveer 10 jaar voordat het gat gaat krimpen, verwachten de onderzoekers. Het gat in de ozonlaag beslaat nu zo'n 20 miljoen vierkante kilometer, groot genoeg om de maan erdoorheen te laten.
De ozonlaag is een laag in de dampkring op een hoogte van 15 tot 30 kilometer, waarin relatief veel ozongas aanwezig is. De laag houdt de voor de mens schadelijke uv-straling van de zon tegen. Die straling kan huidkanker veroorzaken.
Bron: NOS
Jaja,vergelijkbaar met "ik heb geen gat meer in mijn hand, want ik strooi niet meer met geld....' Goh, laat dat nu komen omdat je geen geld meer hebt en zodra je het weer wel hebt heb je weer een gat in je hand.