Citaat van Lako, maandag 5 juni 2017, 18:12 uur Enorme Antarctische ijsplaat dreigt af te breken
Het moment waarop deze ijsplaat (Larsen C) af zal breken is bijna daar.

Schepen bij Antarctica gewaarschuwd voor enorm scheurend ijsplateau
Wetenschappers hebben woensdag een waarschuwing afgegeven aan schepen die zich de komende dagen bij Antarctica bevinden. Een gigantisch ijsplateau, zo groot als het eiland Bali, staat op het punt van een landtong af te breken.Het ijsplateau op het westelijke deel van het zuidpoolgebied ligt in een gebied dat erg gevoelig is voor de opwarming van de aarde.

De scheur in het ijs ontstond enkele decennia geleden. Maar de kloof is de afgelopen maanden in hoog tempo breder geworden. De laatste maanden scheurde het ijs in een tempo van minimaal vijf voetbalvelden per dag.

De breuk in het ijs is nu meer dan 175 kilometer lang en tot 500 meter breed. Over 13 kilometer is de scheur compleet en zal het plateau van 5.000 vierkante kilometer afbreken. Wetenschappers voorspellen dat dit de komende dagen gebeurt.

Desintegratie
Volgens Project Midas, een team van onderzoekers dat de ontwikkeling van de scheur al enkele jaren volgt, vormt het enorme brok ijs dat dan in zee belandt een van de grootste ijsschotsen ooit.

Het losscheuren van het ijsblok zal niet direct gevolgen hebben voor een eventuele zeespiegelstijging. Maar het is wel een voorbode van een groter probleem, namelijk de desintegratie van de grote ijsvlakten van Antarctica.[In 60 seconden: De opwarming van de aarde]
In 60 seconden: De opwarming van de aardeZeespiegel

De kans is vrij groot dat door het afbreken van dit stuk ijs ook de rest van Larsen C, zoals het hele plateau heet, begint af te brokkelen. Als het hele plateau verdwijnt, heeft dit grote gevolgen voor de vorm en structuur van Antarctica. De hele stabiliteit van het continent komt dan in gevaar.

Zodra het plateau losbreekt van Antarctica stijgt de zeespiegel met 'slechts' enkele centimeters. Indien al het 'vastliggende ijs' losbreekt, wordt een stijging van circa vier meter verwacht. En indien al het ijs op het continent smelt kan de zeespiegel met tientallen meters stijgen.

Cruiseschepen
Er zijn geen grote handelsroutes voor schepen die langs Antarctica leiden. Maar er zijn wel veel cruiseschepen die na een verblijf in Zuid-Amerika langs het zuidpoolgebied varen. In 2009 zonk een groot schip nadat een veel kleiner stuk ijs van een landtong was afgebroken. Toen moesten 150 passagiers worden geëvacueerd.

IJsplateaus zijn grote drijvende ijsvlakten die vastzitten aan het land. Zij worden in de loop der eeuwen gevormd door water van gletsjers. De breuk in Larsen C is niet de enige scheur op Antarctica die wetenschappers zorgen baart.

http://www.nu.nl/klimaat/4783929/schepen-bij-antarctica-gewaarschuwd-enorm-scheurend-ijsplateau.html

91 vulkanen gevonden op Antarctica verstopt onder ijs

Enorm veel vulkanen zijn ontdekt op de Zuidpool. Wetenschappers beweren zelfs dat dit het grootste vulkaangebied ter wereld is.

Onderzoekers van de universiteit van Edinburgh menen een van de grootste vulkanische gebieden te hebben ontdekt op Antarctica. Het onzichtbare netwerk van bijna honderd onbekende vulkanen ligt onder een dikke plak antarctisch ijs verborgen.

Kijken en vergelijken

In de afgelopen honderd jaar waren er al meerdere vulkanen opgemerkt op Antarctica, doordat de punten boven het ijs uitstaken. Maar de vraag was: hoeveel vulkanen liggen er nog ónder het ijs?

Om die vraag te kunnen beantwoorden, bestudeerden de wetenschappers metingen die al eerder vanuit onder andere vliegtuigen waren gedaan, met behulp van een radar die dwars door het ijs heen kon ‘kijken’. Deze resultaten werden vergeleken met satelliet- en databasegegevens, en geologische informatie verkregen uit andere onderzoeken.

Goed verstopt

Hieruit kwamen 91 nieuwe vulkanen naar voren die zich uitstrekken over een gebied van 3500 kilometer. De vulkanen zijn allen tussen de 100 en 3850 meter hoog en liggen onder een dik pak ijs, soms wel van 4 kilometer dik.

Omdat de vulkanen zo goed verstopt liggen, zullen ze niet direct een bedreiging vormen voor de omgeving. Maar als er een uitbarst, zal het ijs erboven smelten wat tot een stijgende zeespiegel kan leiden. Daarnaast denken de onderzoekers dat de vulkanische activiteit kan worden gekoppeld aan de hoeveelheid ijs waarmee de berg is bedekt.

Volgens Paul Bingham, een van de auteurs van het artikel dat is gepubliceerd in het tijdschrift van The Geological Society, is de meeste vulkanische activiteit te vinden in gebieden waar een groot deel van de ijsbedekking verloren is gegaan. Dit zou kunnen komen door de druk die vrijkomt als het zware ijs is gesmolten, waardoor de vulkaan actief wordt.

Keeping an eye on it

Volgens geoloog Paul Mason (Universiteit Utrecht, niet betrokken bij de studie) zijn de vulkanen een belangrijke ontdekking in een gebied dat – tot nu toe – altijd lastig was om te onderzoeken. “De resultaten zijn consistent met relatief jonge vulkanen. Dit betekent niet meteen dat ze allemaal actief zijn of dat snel worden, maar in de toekomst is het mogelijk.”

De onderzoekers zeggen zelf ook dat ze de vulkanen daarom goed in de gaten zullen houden.

Bronnen: Geological Society of London, The Guardian, ScienceAlert

Beeld: EPA

Bron: https://www.kijkmagazine.nl/science/vulkanen-antarctica-ijs/

Rivieren op Antarctische IJskap

01 december 2017

De Antarctische IJskap wordt ’s zomers deels bedekt met rivieren, meren en zelfs een waterval, ondanks de heersende diepvriestemperaturen. Deze verrassende ontdekking werd recentelijk gepubliceerd in het blad Nature en is gerelateerd aan het smelten van sneeuw door instraling van de zon in bergachtige gebieden.

De auteurs bestudeerden lucht- en satellietfoto’s van de ijskap en wisten 700 individuele stroomgebieden te identificeren, verspreid over het gehele continent (Figuur 1).


Figuur 1: Overzicht van waargenomen rivieren op Antarctica (Bron: Kingslake, Eli, Das & Bell, Nature 544, 2017).

Sommige rivieren hebben een lengte van wel 120 kilometer; een andere eindigt zelfs in een enorme, 130 meter brede waterval, genoeg om al het Antarctische smeltwater af te voeren (Figuur 2).


Figuur 2: Een 130 meter brede waterval voert smeltwater af van de Nansen IJsplaat, Antarctica (Bron: S. Rankin).

Brekend ijs
Deze meren en rivieren dragen volgens een nieuwe theorie in belangrijke mate bij aan het versneld afbrokkelen van de ijskap. Het smeltwater kan namelijk in gletsjerspleten samenvloeien en daar herbevriezen. De druk van het uitzetten leidt tot het opbreken van de ijskap in grote ijsbergen en op termijn tot een dunnere ijskap. Dit proces, hydrofracturing genaamd, kan de zeespiegelstijging versnellen.

Versnelde zeespiegelstijging
Het KNMI doet onderzoek naar de stijging van het zeeniveau ten behoeve van de klimaatscenario’s voor Nederland, en heeft in recent onderzoek dit proces in zijn toekomstverwachtingen verwerkt. Uit deze berekeningen blijkt dat Antarctisch smeltwater bijdraagt aan mogelijk meerdere meters zeespiegelstijging in het jaar 2100, een enorme toename ten opzichte van eerdere schattingen (Figuur 3).


Figuur 3: Oude (rood) en nieuwe (zwart, groen, blauw) schattingen van de zeespiegelstijging voor 2100 volgens KNMI-onderzoeker Dewi Le Bars. Het verschil is voornamelijk het gevolg van het versneld smelten van Antarctica (©KNMI).
Antarctische rivieren zijn dus niet zomaar een curiositeit. Ze hebben mogelijk grote gevolgen voor de toekomst van Nederland.

KNMI-klimaatbericht door Richard Bintanja
Bron: http://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/rivieren-op-antarctische-ijskap 

Diepste op land gelegen vallei ontdekt op Antarctica.

De vallei strekt zich uit tot maar liefst 3,5 kilometer onder zeeniveau.

Dat hebben Amerikaanse onderzoekers bekend gemaakt tijdens de presentatie van de meest nauwkeurige kaart die we tot op heden van het nu nog onder ijs schuilgaande Antarctische landschap hebben. De kaart – die ook wel aangeduid wordt als BedMachine – onthult behalve de diepste op land gelegen vallei nog tal van andere details die grote invloed hebben op de toekomst van deze ijskap. “Als je met behulp van BedMachine inzoomt op specifieke sectoren op Antarctica, dan ontdek je essentiële details, zoals heuveltjes en holtes onder het ijs die het terugtrekken van de gletsjers kunnen versnellen, afremmen of zelfs stoppen,” aldus onderzoeker Mathieu Morlighem.

Nauwkeuriger
Het is niet voor het eerst dat onderzoekers het landschap onder de Antarctische ijskap in kaart proberen te brengen. Waar tijdens eerdere pogingen echter voornamelijk gebruik werd gemaakt van radardata, gingen de onderzoekers nu nog een stap verder en keken ze ook naar de massa en de beweging van het ijs.

Aanpak
Om een beeld te krijgen van het landschap onder het Antarctische ijs werd eerder een beroep gedaan op radarsystemen. Die werden dan op de vleugels van een vliegtuig gemonteerd. En terwijl het vliegtuig in rechte lijnen over Antarctica vloog, zendden de systemen een signaal uit dat dwars door het ijs reisde en weerkaatste op de ondergelegen grond. Door te berekenen hoelang het signaal erover doet om die bodem te bereiken en weer terug te reizen naar het radarsysteem, kunnen onderzoekers vaststellen hoe dik het ijs is en zich dus ook een beeld vormen van het onderliggende landschap. Maar deze methode heeft zo zijn beperkingen. Terwijl het vliegtuig in rechte lijnen over Antarctica vliegt, blijft het gissen hoe het tussen die lijnen gelegen landschap eruit ziet. Onderzoekers probeerden dat gat in hun data op te vullen door zich te laten leiden door gebieden in de omgeving waar ze wel data van hadden, maar die aanpak leidt – zeker in het geval van snelstromende gletsjers – niet altijd tot de juiste conclusies. In dit nieuwe onderzoek lieten wetenschappers zich leiden door radardata, maar ook door informatie over de massa en stroming van het ijs. Die stroming wordt immers sterk bepaald door de vorm van het onderliggende landschap en kan dus met name meer vertellen over de gebieden waarvoor geen of beperkte radardata voorhanden is.

Waar eerdere kaarten al onthulden dat zich onder de Denman-gletsjer op Oost-Antarctica een diepe vallei bevond, wijst dit onderzoek uit dat deze vallei veel dieper is dan gedacht. Sterker nog: met een diepte van zo’n 3,5 kilometer onder zeeniveau is het de diepste op het land gelegen vallei die ons tot op heden bekend is. “Oudere kaarten suggereerden een minder diepe vallei, maar dat was niet mogelijk, er miste iets,” aldus Morlighem. En dat werd duidelijk doordat de onderzoekers niet alleen keken naar radardata, maar ook naar de beweging en massa van het ijs. “We weten hoeveel ijs de vallei herbergt (…) en aangezien de vallei vrij smal is, moet deze veel dieper zijn om zo’n grote ijsmassa naar de kust te kunnen verplaatsen.”

Nog meer verrassingen
De diepte van de vallei onder de Denman-gletsjer was echter niet de enige verrassing waar de onderzoekers dankzij hun nieuwe methodologie op stuitten. “Er waren veel verrassingen op het continent, met name in gebieden die nog niet eerder gedetailleerd met behulp van radar in kaart waren gebracht.” En veel van die verrassingen geven meer inzicht in de toekomst van de ijskap. “BedMachine schetst een gemengd beeld: in sommige gebieden worden de ijsstromen relatief goed beschermd door de onderliggende landschapskenmerken, terwijl andere ijsstromen (…) juist een groter risico lopen om instabiel te worden.”

Zo werden er onder het Antarctische ijs bijvoorbeeld stabiliserende ‘drempeltjes’ of richels gevonden die de stroming van het ijs afremmen. Elders bleek de bodem weer veel lager te liggen dan gedacht, waardoor de daarboven gelegen gletsjers zich gemakkelijker kunnen terugtrekken. De onderzoekers hopen dat deze kaart – doordat deze meer inzicht geeft in hoe gletsjers afgaand op het onderliggende landschap op hogere temperaturen gaan reageren – kan helpen om nog nauwkeuriger te voorspellen in hoeverre de Antarctische ijskap in de toekomst bij gaat dragen aan de wereldwijde zeespiegelstijging.




In de toekomst kunnen we nog nauwkeurigere kaarten van het onder de Antarctische ijskap schuilgaande landschap verwachten, zo denkt Morlighem. Want er is nog ruimte voor verbetering. Zo zou hij ook graag de diepte van de zeebodem voor de kust van Antarctica vaststellen. Dat kan weer onthullen in hoeverre (warm) oceaanwater erin slaagt om zich onder de ijskap te wurmen en deze van onderaf aan te tasten en/of sneller te laten stromen.

Bron: scientias.nl
 

Russische tijdcapsule spoelt al na twee jaar aan op Iers strand

Bron: NOS.nl

---

Twee Ierse surfers zijn bij een verkenning van de wind en de golven aan de Ierse kust op een tijdcapsule gestuit, afkomstig van een Russische ijsbreker. In de metalen koker zaten brieven en foto's van opvarenden, bierviltjes, wijnkurken en militaire emblemen.

De brieven zijn nog niet vertaald, maar onder een ervan stond de naam van een Instragram-blogger uit Sint-Petersburg, eveneens een surfer. Sophie nam contact op en deze Sveta vertelde dat de capsule van een Russische Noordpoolexpeditie afkomstig was die in 2018 met de ijsbreker naar de Noordpool was gevaren.

De afzenders hadden de capsule in het ijs achtergelaten. Ze dachten dat het met de opwarming van de aarde wel 30 tot 50 jaar kon duren voordat hij zou worden gevonden. Nu de capsule al na twee jaar 4000 kilometer verder is aangespoeld, blijkt dat het ijs dus veel sneller smelt dan de deelnemers aan de expeditie hadden gedacht.