Niet alleen in het zuiden en oosten van Europa is het al tijden erg warm en droog, ook in Siberië is het gortdroog. Wel trekken er soms stevige onweersbuien over het land, maar de neerslag die daaruit valt, is vaak al grotendeels verdampt voordat het de grond raakt. De regen die de grond wel bereikt, is veelal lang niet voldoende om de droogte op te heffen. Dit noemen we in de meteorologie ook wel droog onweer. Gebieden waar veel bomen of andere soorten vegetatie aanwezig zijn in tijden van extreme droogte, zijn bij dit type onweer erg risicovol. De bliksems slaan in op bijvoorbeeld de bomen, waarna deze vlam vatten. Door de wind die vaak ook met de onweersbuien gepaard gaat, verspreid het vuur zich vervolgens snel. Vele duizenden hectaren zijn in Siberië inmiddels alweer in vlammen op gegaan. Experts geven aan dat 80 procent daarvan te wijten is aan ‘droog onweer’.
Op de firemap van Modis wordt dagelijks aangegeven waar er ter wereld bosbranden woeden. In Siberië zijn het er aardig wat.
Net als in de zomer van 2010 staan er in Siberië ook nu weer bijzonder grote gebieden in de brand als gevolg van de combinatie extreme droogte en droog onweer. Er woeden nu rond 180 bosbranden in het hele land, die in totaal ongeveer 9000 hectare bestrijken. Het totale oppervlak in Rusland dat inmiddels is aangetast door de branden (ook in 2010) wordt echter geschat op bijna 1,2 miljoen hectare. De officiële cijfers van dit jaar zijn er nog niet, maar er wordt opnieuw uitgegaan van een alarmerende situatie. Via satellietbeelden van de NASA blijkt dat het gebied waar de branden actief zijn al is uitgebreid naar 3 miljoen hectare en daarvan staat op dit moment 500,000 hectare echt in brand.
Op beelden van de NASA zijn de brandwolken ook goed te zien. Dit is een nachtfoto waarop een flink brandend gebied te zien is.
De zomer van 2010
Het merendeel van de Russische bosbranden ontstaat over het algemeen in Siberië, veelal langs de zuidelijke grens. Een uitzondering daarop was de zomer van 2010, de warmste Russische zomer ooit gemeten. Eind mei begon het er erg warm te worden en begin juni werden er al temperaturen van 35 graden gemeten. De tweede helft van diezelfde maand kwam het in delen van de Russische Taiga (een zeer groot bosgebied dat zich uitstrekt over delen van Scandinavië, Canada en Rusland) tot ruim 40 graden. Door de hoge temperaturen en bovendien extreme droogte kwam het die zomer tot grote en talrijke bosbranden. Het hoogtepunt lag toen ten westen van het Oeralgebergte, maar ook de regio rond Moskou ontkwam niet aan de vlammenzee. Pas halverwege augustus was de lucht er weer bijna zo helder als voorheen en toen viel er voor het eerst ook weer wat regen.
Ook deze foto is van NASA en is in de nacht gemaakt. Het satellietbeeld laat heel duidelijk de brandhaarden zien.
Droog onweer
De zomer van 2012 is in grote delen van Rusland opnieuw erg warm verlopen. Een flinke rug van hoge luchtdruk lag over het zuiden en oosten van Europa en reikte tot diep in Rusland. Warme lucht vanuit het zuiden stroomde noordwaarts en ook dit jaar liep de temperatuur op veel dagen weer hoog op. Op sommige momenten ontwikkelden zich er echter ook buien, soms zeer stevige buien, maar omdat de luchtlaag boven het land zo droog was, bleef er relatief gezien maar weinig over van de neerslag die eruit viel. Ook kwam het bij die buien nu en dan tot onweer, waarna bliksems vervolgens delen van de droge naaldwouden in de brand zetten. Droog onweer produceert vaak ook een sterk vlagerige wind, waardoor de vlammen gemakkelijk uitwaaieren en de vuurzee zich bijzonder snel verspreid. Het is dan ook de meest voorkomende natuurlijke oorsprong van bosbranden.
Grote delen van de Taiga staan in de brand en het is lastig om de vuurzee onder controle te krijgen. Er zijn veel kleine haarden die steeds weer aangewakkerd worden en de waterstanden in de rivieren zijn laag.
Bestrijding
Na de tientallen doden die vielen door de bosbranden in 2010 worden de branden dit jaar met ruim 20.000 brandweerlieden en zo’n 4000 brandweerwagens bestreden. Het is echter lastig om de branden helemaal uit te krijgen, maar men probeert ze in ieder geval in toom te houden. De Siberische rivieren staan door de droogte ver onder hun normale peil, dus ook wat de watertoevoer betreft is de situatie nijpend. Pas eind augustus wordt er in Siberië voor het eerst weer regen verwacht.
Veel naaldboombossen zijn inmiddels in de vuurzee opgegaan. De situatie is nijpend en mogelijk minstens zo erg als in de zomer van 2010. Foto: Ria Novosti - Alexandr Kryazhev.
Bronnen: Meteo Consult, NASA, Ria Novosti, Russia Beyond The Headlines.