De uitbarsting in 2009 van de Mt Redoubt vulkaan in het zuiden van Alaska gaf wetenschappers de mogelijkheid om de bliksem rond een vulkaan te bestuderen. Deze bliksem kan een potentieel gevaar zijn voor het vliegverkeer nabij de hotspots met vulkanen. Mt. Redoubt ligt bijv. op de drukste vracht- en passagiersroute in de wereld. De bliksem bij een vulkaan is moeilijk om te bestuderen wegens de vaak afgelegen lokaties van de vulknanen en omdat het tijdstip van een eruptie moeilijk te voorspellen is. Wetenschappers waren in staat om sensoren en andere instrumenten voor de daadwerkelijke uitbarsting van Mt. Reboubt te plaatsen wegens de toegenomen seismische activiteit. De studie werd geleid door Sonja Behnke. Zij werkte samen met andere wetenschappers van het New Mexico Instituut of Mining and Technology, gelokaliseerd in Socorro, N.M. De details van dit onderzoek zijn deze week gepubliceerd in EOS, een uitgave van de American Geophysical Union.
Benke en haar collegae hebben ontdekt, dat explosies de krachtige vulkanische bliksem veroorzaken. De grootste gemeten bliksemschicht was vergelijkbaar met die intensiteit van een bliksemflits uit een enorme supercell, die vaak het Midwesten en de Great Plains treffen. Ze constateerden ook, dat de bliksemactiviteit zeker 20 tot 70 minnuten aanhield. Er werden duizenden bliksemschichten geproduceerd. .
© onweer-online
Bron: usatoday | Gewijzigd: 1 juni 2012, 17:11 uur, door Marga
Radio bursts
De instrumenten voor het onderzoek werden in laat januari en begin februari 2009 geplaatst aan de westkust van het schiereiland Kenai op 80km ten oosten van Mt Redoubt. De 3.100m hoge vulkaan barstte in maart en april 2009 uit. De bliksem zond een serie van zeer hoog frequente radio emissies uit. Het meest verrassende van het onderzoek was de grote hoeveelheid bliksemschichten, die tijdens de explosieve erupties vrijkwamen. Tijdens de periode van uitbarsten werden er 30 aparte explosies waargenomen. De grootste uitbarsting duurde zeker 70 minuten. Hierbij waren 7.000 bliksemflitsen waarneembaar.
Geëlektrificeerde as
De onderzoekers hebben ontdekt, dat aan het begin van de vulkanische explosie, de bliksem erg intens en bijna continu was. Er werden bijna 300 schichten per minuut gemeten tijdens de grootste explosies. Daarna werd de bliksem groter in omvang en duur. Echter kwamen deze flitsen met grotere tussenpozen. Aan het einde van de explosie zaten er meerdere minuten tussen de flitsen. De flitsen kwamen ook meer windafwaarts van de vulkaan voor in de afdrijvende rookpluim. Uit metingen blijkt, dat de vulkanische pluimen sterk elektrisch geladen worden. Tijdens de explosieve fase zijn er elektrische ontladingen dichtbij de krater waargenomen, die samengingen met de explosie zelf. Dit suggereert, dat de vulkanische as reeds elektrisch geladen was, voordat deze de krater verliet. Het as wordt opgeladen door het breken van magma in de vulkaan. In een later stadium is in de aspluim hetzelfde mechanisme van toepassing als het ontstaan van bliksem in een onweerswolk: de frictie van deeltjes in de wolk.
De grootste explosies genereerde aswolken van 10 tot 19km hoogte. Hoe hoger de pluim, hoe meer bliksemschichten er waarneembaar waren. Dit is een belangrijke conclusie, die gebruikt kan worden bij het onderzoek van afgelegen vulkanen: Hoe krachtiger de explosie, hoe hoger de aspluim, hoe meer bliksemflitsen. De hoeveelheid bliksemschichten zegt dus iets over de zwaarte van de uitbarsting.
Monitoren van vulkanische bliksem
De instrumenten, die de bliksem over de gehele wereld in kaart brengen, kunnen bevestigen, dat een vulkaan aan het uitbarsten is. Dit is met name handig op het moment, dat het beeld op de vulkaan door een satelliet geblokkeerd wordt door wolken. Het zou mooi zijn, als er een semipermanent netwerk van bliksemdetecterende instrumenten in 10 tot 12 stations in bijvoorbeeld IJsland geplaatst wordt. Hier zijn vele actieve vulkanen en er zijn al vele instrumenten ter plaatsen om de seismische en de vulkanische activiteiten te meten. De bevestiging, dat een vulkaan aan het uitbarsten is, kan vele levens redden. Het vliegverkeer kan omgeleid worden, zodat de motoren geen schade ondervinden van het vulkanische as.
© onweer-online
OAP