Het is alweer een aantal dagen geleden dat Nederland een beetje in de ban was van eventueel naderend noodweer, maar we komen er toch nog even op terug. Niet alleen in België (in de buurt van Gent), maar ook in Nederland blijkt het afgelopen donderdagavond namelijk tot een windhoos te zijn gekomen. Bij ons gebeurde dat in Vierlingsbeek. Een camping en een golfbaan in de buurt van het plaatsje Afferden lijken een valwind over zich heen te hebben gekregen. In beide gevallen werd flinke schade aangericht.
Felle buien naderen Vierlingsbeek en Afferden. Het gebeurde afgelopen donderdag rond kwart over 8.
Aan de voorzijde van een koufront dat vanuit het westen naderde, bevond Nederland zich donderdag in een strakke zuidwestelijke wind die steeds warmere lucht het land binnenblies. Op de voorste begrenzing hiervan regende het in de ochtend een tijdje, vooral in het westen en noorden van het land. Toen die regen eenmaal weg was getrokken, kwam in het zuidoosten af en toe de zon erdoor, maar van grootschalige opklaringen was geen of nauwelijks sprake.
Opvallend warm
Hoe warm de aangevoerde lucht was, werd niettemin duidelijk aan de hand van de toch opvallend hoge temperaturen die vooral in het zuidoosten van het land werden gemeten. Maastricht schopte het met een maximumtemperatuur van 25,4 graden tot de eerste zomerse dag van het jaar, in het eveneens Limburgse Ell werd zelfs een maximum van 26,0 graden aangetekend. En dat in de avond terwijl de zon alweer langzaam onderging. Het voelde wezensvreemd aan. Het was dit keer dan ook niet de zon die de warmte veroorzaakte, maar de sterke zuidwestelijke wind die in hoog tempo warme lucht aanvoerde. Op Vlieland stond enige tijd een windkracht 8.
Van de twee buien die vijf minuten later midden in het beeld zichtbaar zijn, is de onderste bui de gevaarlijkste. Het is deze bui die in de buurt van Vierlingsbeek de windhoos heeft veroorzaakt. De bovenste heeft bij Afferden waarschijnlijk een valwind op de rails gezet.
Het verwachte noodweer bleef niettemin lange tijd uit. Zelfs aan het einde van de middag waren de buien, die wel af en toe over het land naar het noordoosten trokken, niet heel erg zwaar. En bleef overlast ervan uit. En dat terwijl toch in potentie zware buien moesten kunnen ontstaan. Niet alleen gezien de grote onstabiliteit van de lucht, die we op dat moment in Nederland hadden. Maar ook omdat het op grote hoogte erg hard waaide. En die harde wind zou alleen maar als olie op het vuur moeten werken, zo was de verwachting. Er was niet voor niets, ook vanuit Meteo Consult, gewaarschuwd voor het ontstaan van zware buien, vooral in het zuidoosten.
Nog weer 5 minuten later, om vijf voor half negen liggen de twee buien nog wat verder uit elkaar.
Buien kwamen alsnog
Ze kwamen er alsnog, aan het begin van de avond. Boven België, maar ook in Nederland. De actiefste cluster met buien trok van Zeeland via het midden van het land naar het noordoosten en liet daar op diverse plaatsen zo tussen 15 en 25 millimeter aan regenwater achter. Maar de opvallendste bui zat zuidelijker, helemaal aan de zuidkant van het complex. Of beter gezegd, de opvallendste twee buien zaten daar. Tussen 8 en 9 ’s avonds trokken ze vanuit het Brabant door het gebied zuid van Nijmegen naar het oostnoordoosten. De zwaarste bui was de noordelijkste van de twee, maar de gevaarlijkste – een supercell – de zuidelijkste.
Van beide buien hebben we meldingen binnen gekregen. Roald van Stijn filmde de bui bij Vierlingsbeek. Op zijn beelden is te zien hoe zich een slurf uit de bui losmaakt die in het noorden van Vierlingsbeek ook de grond heeft bereikt, zo lijkt het. Op een foto in het filmpje van Roald is tenminste een kaartje te zien waarin een schadespoor staat ingetekend, met daarbij een paar fotootjes van de opgetreden schade. De laatste beelden laten zien hoe de tornado aan de supercell zich verder ontwikkelt als de supercell over de grens in Duitsland verder gaat.
Ook een valwind
Leo Verburgt maakte de passage van de noordelijkste van de twee buien mee op een camping in de buurt van het noordoost van Vierlingsbeek gelegen Afferden. Er werd schade aangericht. Zo kwam een boom op een tent terecht, een andere raakte een caravan. Op een golfbaan, een stukje verderop waaiden ook diverse bomen om en was de brandweer een tijdlang druk met het opruimen van de schade, zo mailt Leo Verburgt ons. De sterke wind ter plaatse duurde ongeveer anderhalve minuut. Op basis van de radarbeelden van dat moment, de locatie van de camping en de buien en ook op basis van het schadebeeld, zoals dat op de bijgeleverde foto’s te zien is, gaan we er hier voorlopig van uit dat de schade door een valwind (een downburst) is veroorzaakt. Ook uit andere plaatsen uit de omgeving is die avond een valwind gemeld, er zijn ook een paar filmpjes van, van weeramateurs ter plaatse die op een glimp van een tornado hoopten.
Het grappige van donderdagavond is dat op de plaats waar de temperaturen het verst waren opgelopen, in het zuiden van Limburg, uiteindelijk helemaal geen buien zijn gevallen. Een dag later, afgelopen vrijdag was de warme lucht nog steeds niet helemaal het land uit. Vooral in het zuidoosten viel in de ochtend nog af en toe regen en voelde het nog steeds benauwd warm aan. Pas in de loop van de vrijdag koelde het duidelijk af als aanloop naar een koud weekend.
Een dikke boom is op een tent gevallen op een camping in het Limburgse Afferden. Een valwind is waarschijnlijk de oorzaak geweest van de schade hier. Foto: Leo Verburgt.
Nieuwe golf met kou
Inmiddels is het koude weerbeeld van het voorbije weekend vervangen door een aangenamer weerbeeld met in een groot deel van het land flink wat zonneschijn en temperaturen die vrijwel normaal zijn voor de tijd van het jaar. De noordelijke provincies zaten vandaag echter met meer bewolking en in het Waddengebied viel zelfs al wat regen. Daar was het bij een straffe zuidwestenwind ook duidelijk kouder, vaak niet warmer dan slechts 12 of 13 graden.
Morgen en woensdag zijn koude dagen met buien, soms met onweer en hagel en woensdag ook veel wind. Tussendoor is er ook ruimte voor de zon, maar toch wordt het beide dagen niet warmer dan tussen 10 en 12 graden. De koude lucht dringt ons land overigens de komende nacht met regen binnen die morgenochtend via het noordoosten het land weer uit trekt. Vanaf donderdag verdwijnen de buien, komt de zon weer vaker tevoorschijn en gaan de temperaturen aarzelend weer iets omhoog. Maar ook dan is het nog koud voor de tijd van het jaar.
Een andere boom trof een caravan, ook op de camping in Afferden. Foto: Leo Verburgt.
Ook deze caravan liep tijdens het noodweer in Afferden schade op. Foto: Leo Verburgt.
Bron: Meteo Consult