Op een paar mooie, warme dagen na is het al wekenlang te koud in Nederland. Zo moesten we ons gisteren tijdens Bevrijdingsdag ook weer flink warm inpakken, want het werd op de meeste plekken niet veel warmer dan een graad of 10. Normaal zou het nu toch al een graad of 17 moeten zijn overdag en hoeft de jas in de middag niet meer. Menig Nederlander denkt dan ook met weemoed aan de voorgaande lentes of reist misschien al in gedachte af naar het zuiden. Toch kom je ook hier bedrogen uit.
Deze mannen staan, bij de officiële gelegenheid waarbij premier Rutten het bevrijdingsvuur aansteekt, onder de paraplu in pak, maar maar al te graag hadden ook zij een warme winterjas aan. foto: Henk Voermans
De jas aan in Spanje
Ook in grote delen van Zuidwest-Europa hebben we de afgelopen periode namelijk te maken gehad met fris en veranderlijk weer. Natuurlijk is hier met een zonnetje erbij nog altijd snel aangenaam, maar onder een dik pak bewolking of in de wat hoger gelegen gebieden moest ook hier de jas geregeld aan. Zo viel er niet zolang geleden weer een flink pak sneeuw in de Siërra Nevada, waardoor er weer volop geskied kon worden en tijdens de start van de lente , afgelopen 20 maart, viel er een dun laagje sneeuw in de Spaanse stad Madrid (ligging op 700 meter hoogte).
Het sneeuwt op 29 april in de Siërra Nevada, getuige de webcam, en dit is niet de eerste keer deze lente.
Winter in Scandinavië
Nog veel kouder en veel meer sneeuw viel er in Scandinavië. In het midden en noorden is het tot nu toe nog nauwelijks lente geweest met soms zelfs overdag vorst en diverse sneeuwbuien die over de landen heen trekken en regelmatig ook op de koude ondergrond blijven liggen. Waar komt die kou toch vandaan? Om te beginnen nemen we een kijkje wat hoger in de atmosfeer.
De pijlen op deze plaat laten het stromingspatroon zien. Je ziet hier goed dat het brongebied overduidelijk de Noordpool is. bron: Wetterzentrale
De veroorzaker
De straalstroom, een snelweg van wind op hoogte, is de spreekwoordelijke motor van het weer. Over het algemeen is het warm ten zuiden van de straalstroom en kouder te noorden ervan en de route die de straalstroom aflegt is ook vaak de route van diverse lagedrukgebieden. Wanneer de straalstroom in een nette rechte lijn van west naar oost zou lopen zou je naar het zuiden toe vrij gelijkmatig oplopende temperaturen terug zien, met lagedrukgebieden die netjes van west naar oost trekken.
Ziehier een uitzakking in de straalstroom tot over Spanje. Tot hier dus ook koude lucht. bron: Midas
Maar zo dynamisch als het weer is, is hiervan natuurlijk meestal geen sprake. Al enige tijd is de straalstroom zelfs behoorlijk aan het kronkelen en hij slaat met grote regelmaat net boven het westen van Europa heel zuidelijk uit. Een koude bel met lucht, een koude put genaamd, in de buurt van Scandinavië, zorgde meerdere malen voor een blokkade in het stromingspatroon boven West-Europa. De afgelopen periode zagen we hierdoor regelmatig een uitzakking, een trog genaamd, boven het westen van Europa met koude lucht die vanaf de Noordpool diep het zuidwesten van Europa werd binnengeblazen.
Waar zit de warmte?
Aan de andere kant betekende (en betekent) dit voor het oosten van Europa juist weer hitte, aan de zuidzijde van de straalstroom. In landen als de Oekraïne en in grote delen van Rusland is het zo goed als de hele lente al heet, met regelmatig meer dan 30 graden op de thermometer. Grote verschillen dus van west naar oost op het continent.
Vooral in het oosten van Europa zit al een tijd lang het warme weer. Deze kaart laat goed de verschillen in Europa zien, met de kou in het westen. bron: Midas
Einde aan de kou?
Komt er op korte termijn een einde aan de “kou” het westen? Volgens de nieuwste weerkaarten wordt het wel degelijk minder koud op veel plekken in Europa. De eerdergenoemde “trog” in de bovenlucht verplaatst zich de komende dagen naar het noordwesten en komt uiteindelijk boven IJsland, Schotland en een klein deel van Scandinavië te liggen. In deze gebieden blijft het hierdoor nog steeds aan de frisse kant. Verder zuidelijk vinden er wel verschuivingen in temperatuur plaats.
Zo komen landen als Spanje, Portgal en uiteindelijk ook Frankrijk aan de zuidzijde van de straalstroom in de warme lucht terecht. Een hogedrukgebied gaat hier vervolgens veel zon brengen waardoor op veel plekken met gemak 30 graden wordt gehaald.
Ook bij ons wordt het minder koud in de loop van de week, maar zeker niet minder wisselvallig. Weliswaar brengt een zuidelijk wind warmere lucht met zich mee, waardoor de maxima veelal tussen de 14 en 20 graden uitkomen van noordwest naar zuidoost, maar precies onder de straalstroom zorgen diverse storingen vanaf dinsdag voor veel bewolking en geregeld buien, soms met onweer. Geen terassenweer, maar wel groeizaam weer dus. De maandag komt als meest droge dag en met vooral in de ochtend en namiddag/avond zon het beste uit de verf.
Bevrijdingsdag versus Nieuwjaarsdag. Toen was het zelfs warmer!! bron: KNMI
bron: Meteo Consult