Geen ernstige voorjaarsdroogte

Vorig jaar verliep de lente recordzonnig en recorddroog. Dit jaar is dit, tot nu toe althans, niet het geval. Het onbreekt aan een lange periode met droog, warm en zonnig lenteweer. Aan de andere kant valt er niet iedere dag regen. Morgen en maandag bijvoorbeeld blijft het droog met morgen in het noorden de meeste zonneschijn en maandag overal opklaringen. Daarbij komen de temperaturen vanaf maandag geleidelijk hoger uit.


_{Bevrijdingsdag 2012: om 13 uur regen in Buurmalsen. Foto: Ab Donker.}

Het is normaal in ons land dat er tijdens het groeiseizoen minder neerslag valt dan er verdampt, maar daar heeft de vegetatie zich aardig op ingesteld. Het is een samenspel van heel wat factoren, waarvan de hoeveelheid neerslag die er daadwerkelijk valt, er maar één is. Voor de natuur is het wenselijk dat de neerslag gelijkmatig valt over minstens een aantal uren. De neerslag krijgt dan de tijd om goed in de grond dringen. Bij een wolkbreuk van bijvoorbeeld 45 mm in een half uur, zal zeer veel hemelwater weglopen en niet de kans krijgen in de bodem te trekken. Veel van deze regen blijft dus onbenut.

Bepaling neerslagoverschot en -tekort
Uit een droge grond kan maar weinig vocht verdampen en natuurlijk is de verdamping van een groepje bomen anders dan van een maisveld van dezelfde afmeting, wat ook weer anders is dan van een grasveldje of een braak liggend stuk land. Bij het bepalen van het neerslagtekort wordt de hoeveelheid verdamping genomen van een grasveld dat van voldoende water is voorzien. Bij de hoeveelheid water die zo wordt onttrokken (maximaal ongeveer 6 mm per dag) wordt dan de hoeveelheid gevallen neerslag opgeteld. Als er meer neerslag valt dan er verdampt, ontstaat een neerslagoverschot, is de situatie omgekeerd, dan spreken we over een neerslagtekort.


_{Mei vorig jaar. Pas geboren vogeltjes hebben het moeilijk als ze voedsel moeten zoeken in de droge harde klei. Foto: Karin Broekhuijsen.}

Voorjaar 2011 recorddroog
Door het zonnige weer verdampte tijdens de lente van 2011 veel vocht. In combinatie met weinig neerslag leidde dat tot een groot neerslagtekort. Het landelijk neerslagtekort was aan het einde van de lente van 2011 al opgelopen tot 135 mm. Dat was een stuk hoger dan het tekort van 110 mm in recordjaar 1976. De voorjaarsdroogte van 2011 was daarmee erger dan ooit. Om dat tekort weg te werken zou het zeker twee weken achtereen flink moeten regenen waarbij grootschalig zo’n anderhalve keer zo veel regen als de gebruikelijke maandsom zou moeten vallen. Uiteindelijk verhinderde de wisselvallige zomer een verbetering van het recordjaar 1976; in september kwam op een gegeven moment op het landelijk weerstation De Bilt zelfs 'de nullijn' binnen handbereik.


_{Neerslagtekortkaart van vorig jaar van de periode 1 april tot en met 5 mei. Veel gebieden kennen tekorten van 60 tot 90 millimeter. In Twente, maar ten zuiden van Enschede, iets minder droog, 30 tot 60 mm. Ook lokaal in de Achterhoek.}

Verloop neerslagtekorten
In die grafieken zien we de ontwikkeling van het neerslagtekort in ons land, sinds 1 april (de zwarte lijn). Hiervoor is het gemiddelde van 13 weerstations genomen. De drie gekleurde lijnen geven achtereenvolgens het verloop aan tijdens het droogste groeiseizoen (1976; rode lijn), het verloop dat tijdens één op iedere twintig jaar wordt bereikt of overschreden (groene lijn) en het verloop dat in de helft van het aantal jaren wordt bereikt of overschreden (blauwe lijn). De stippellijn geeft daarbij het verwachtte verloop voor de komende twee weken aan, waarbij het lichtgrijze gebied de spreiding in de berekeningen weergeeft.


_{Het verloop van het neerslagtekort over het gehele jaar 2011 in grafiekvorm.}

Verwachting komende dagen
De verwachting is dat in het uiterst kleine tekort van landelijk gemiddeld 1 millimeter weinig verandering zal komen. Het blijft vrij wisselvallig weer in ons land met morgen, zondag, en maandag tijdelijk geen regen, maar op dinsdag, woensdag en donderdag wel weer bij tijden regen (dus ook droge perioden). De hoeveelheden regenwater zijn daarbij niet bijster groot. Aan de andere kant verdampt er weinig water, omdat warm en zonnig weer met redelijk wat wind uit 'droge' richtingen, b.v. de oosthoek, ontbreekt. Deze combinatie zou namelijk ideaal voor een maximale verdamping zijn.

_{Bron: Meteo Consult.}