Tornadojagers weer op pad
Tornadojagers weer op pad
Zaterdag vertrekken 4 meteorologen van Meteo Consult naar de VS om daar de komende 3 weken op zoek te gaan naar zware buien. Buien met onweer, hagel en tornado’s.
Tot nu toe zijn er sinds 1 januari 2012 al 627 tornado's gemeld. Bron: SPC.
Verwachting extreem weer
Het verwachten van gevaarlijke en maatschappij ontwrichtende buien blijft moeilijk. De verwachtingen zijn de afgelopen jaren door de komst van hoge resolutie modellen aanzienlijk verbeterd. De potentie van de buien (hoe zwaar zullen de windstoten zijn, hoe groot de hagelstenen, hoeveel onweersactiviteit) is vrij precies in te schatten. De modellen zitten er wat betreft timing en locatie vaak nog niet helemaal op. Daarom is en blijft het belangrijk dat meteorologen in de weekkamer in geval van zware buien het weer 24 uur per dag blijven bewaken.
Gisteravond en afgelopen nacht in Nederland
In de VS is het tornadoseizoen in volle gang en is er elke dag wel een situatie waarbij zware buien kunnen ontstaan. De komende 3 weken kan er volop worden geoefend. Die ervaring kunnen meteorologen de komende maanden goed in eigen land gebruiken. Gisteren kwam het ook al tot zware buien. Op de grens tussen warme en koele lucht ontstond gistermiddag een buiencomplex dat via Limburg naar Brabant en Zeeland trok. In de namiddag ontstonden echter boven het midden van Duitsland nog veel zwaardere buien (in Marburg vielen hagelstenen zo groot als euro’s). Deze exemplaren trokken in de avond en nacht over het zuiden en midden van het land. Lokaal viel meer dan 20 milimeter regen in Brabant en Zuid Holland waar de brandweer moest uitrukken om kelders leeg te pompen. Tot middernacht heeft het KNMI bijna 6500 bliksemontladingen gedetecteerd. Na middernacht trokken buien vanuit Duitsland over de noordelijke provincies waar de dag met veel gerommel begon.
Soms ook met bijzonder grote hagelstenen. Foto: Michiel de Vries.
Heftig tornadoseizoen tot nu toe
Het tornadoseizoen in de VS verloopt tot nu toe behoorlijk heftig. Tot en met gisteren zijn er sinds 1 januari al 627 tornado’s waargenomen. Twee dagen springen er uit. Op 2 maart werden 132 tornado’s geteld, op 14 april 122. Helaas zijn er dit jaar al 63 mensen gedood. Ook het voorgaande jaar was een heftig tornadojaar. Uiteindelijk zijn er in 2011 1984 tornado’s geteld en vielen er in totaal 550 doden.
Twee dagen springen er uit. Op 2 maart werden 132 tornado's geteld, op 14 april 122. Bron: SPC.
Vorming supercells en tornado’s
Het veelvuldig voorkomen van extreem zware buien met tornado’s in de VS wordt mede veroorzaakt door geografische omstandigheden. Belangrijkste is de Golf van Mexico. Warme en vochtige lucht uit deze zee stroomt met een zuidelijke wind de VS binnen en is de belangrijkste voedingsbron voor de onweersbuien en tornado’s. Eenmaal op land komt de lucht in botsing met droge lucht uit de Rocky Mountains en koude lucht uit het noorden. Dit alleen blijkt al een explosief mengel te zijn en is voldoende voor de vorming van onweersbuien. Maar voor zware buien (ook wel supercells genoemd) en met name tornado’s is meer nodig: windschering. Hiermee bedoelen we dat de windrichting en –snelheid op de grond anders zijn dan op grotere hoogte in de atmosfeer. Zonder windschering wordt de opwaartse luchtstroom in een bui na verloop van tijd verslagen door de neerwaartse luchtbewegingen. Hierdoor sterft de bui al snel uit. Door windschering wordt de opwaartse luchtstoom iets gekanteld. Het gevolg is dat de bui zichzelf veel en veel langer in stand kan houden omdat de daalstroming op een andere plaats (en dus niet in de weg) ligt. Tot slot veroorzaakt windschering enige rotatie in de onweersbui, wat nodig is voor de vorming van tornado’s.
Bij een supercell is de opwaartse stroming door de windschering gekanteld. Hierdoor heeft de daalstroom geen kans de zogenaamde updraft af te snijden en houdt de bui zichzelf in stand. Bron: Skywarn Spotters Guide.
Tornado's in Nederland
In Nederland zijn tornado’s zeldzaam. Toch is vorige zomer Noordoost-Friesland door een tornado getroffen. In Ternaard waaiden bomen om en werd een duidelijke slurf (roterende kolom lucht aan de onderkant van de buienwolk) waargenomen.
Supercell met tornado. Foto: Arno Paanstra.
Meteen aan de bak?
Zaterdag vertrekken de tornadojagers. Van het koude Schiphol (op bevrijdindingsdag wordt het in Nederland niet warmer dan 10 graden) naar Dallas in Texas waar het kwik ’s middags ruimschoots de tropische 30 graden zal passeren! Met een zuidelijke stroming op grondniveau wordt warme en vochtige lucht afkomstig uit de Golf van Mexico naar het noorden getransporteerd. Op de grens met drogere lucht die over de Rocky Mountains komt, ontstaan zaterdagmiddag net ten oosten van het vliegveld van Dallas, in het noorden van Texas, zware onweersbuien. De CAPE is hoog, 3000 Joules per kilogram. Het Engelse woord CAPE is een afkorting van Convective Available Potential Energy. Bij buivorming gaat het dan om de energie die een luchtdeeltje meekrijgt als dat gaat stijgen. Een pakketje lucht stijgt in dat geval vanaf de grond (of iets hogerop) op en blijft tijdens dit stijgingsproces warmer dan zijn omgeving. Hoe groter het verschil tussen dat luchtpakketje en de lucht waar dat doorheen koerst, des te onstabieler de luchtopbouw. En dat is dan de CAPE; des te hoger de CAPE, des te onstabieler de lucht en des te groter de kans op zware buien. Voor de vorming van een supercell met een tornado is windschering ook van belang. Als we grondwinden met de winden op 500 hPa bekijken, is er wel degelijk sprake van richtingschering (aan de grond waait een zuidenwind en op grote hoogte waait de wind uit het westen). De vraag is echter of er genoeg snelheidschering zal zijn. De windsnelheid op 5 km hoogte is in het gebied waar de CAPE het hoogst is, niet hoger dan een knoop of 20. Er zullen met de hoge CAPE wel zware buien ontstaan, maar of die zich kunnen organiseren tot supelcells met rotatie is de vraag. Zondag is de CAPE in Texas en Oklahoma zelfs nog hoger en ontstaan er opnieuw zware buien. Wederom zal de vraag zijn of de bovenluchtwinden sterk genoeg zijn voor de formatie van ronddraaiende buien. De sterkste hoogtewinden zijn boven het noorden van Amerika te vinden. Na het weekeinde zakt de straalstroom naar het zuidoosten en gaan de winden in Texas en Oklahoma toenemen. Tegelijkertijd wordt echter de warmte en het vocht uit de Golf van Mexico naar het zuiden weggeduwd. De belangrijkste parameters voor de vorming van supercells zijn aanwezig, maar lijken zoals het er nu naar uit ziet, uit fase te lopen. We hebben nog een paar dagen te gaan. Net zoals in Nederland kan een volgende berekening van een model weer andere inzichten geven.
Het noorden van Texas en Oklahoma. Weerkaart zaterdag 4 mei 2012: CAPE boven de 3000 joules per kilogram (rode lijn), Zuidenwinden aan de grond in combinatie met niet al te sterke westenwinden op 5 km hoogte. (NCEP model 00 run).
Meekijken?
Via de site http://www.tornadojagers.nl kunt u hun belevenissen volgen. Er wordt geprobeerd hier regelmatig een verslag op te zetten. Ook is het mogelijk om met de GPS-tracker te kijken waar zij zich bevinden. Hierbij wordt geprobeerd om iedere minuut een foto te uploaden met de webcam in de bus. Tot slot kunt u de tornadojagers ook volgen via Twitter(@Tornadojagers) of Facebook.
Slight risk for thunderstorms in Texas voor zaterdag 4 mei. Bron: SPC.
Bron: Meteo Consult
Zaterdag vertrekken 4 meteorologen van Meteo Consult naar de VS om daar de komende 3 weken op zoek te gaan naar zware buien. Buien met onweer, hagel en tornado’s.
Tot nu toe zijn er sinds 1 januari 2012 al 627 tornado's gemeld. Bron: SPC.
Verwachting extreem weer
Het verwachten van gevaarlijke en maatschappij ontwrichtende buien blijft moeilijk. De verwachtingen zijn de afgelopen jaren door de komst van hoge resolutie modellen aanzienlijk verbeterd. De potentie van de buien (hoe zwaar zullen de windstoten zijn, hoe groot de hagelstenen, hoeveel onweersactiviteit) is vrij precies in te schatten. De modellen zitten er wat betreft timing en locatie vaak nog niet helemaal op. Daarom is en blijft het belangrijk dat meteorologen in de weekkamer in geval van zware buien het weer 24 uur per dag blijven bewaken.
Gisteravond en afgelopen nacht in Nederland
In de VS is het tornadoseizoen in volle gang en is er elke dag wel een situatie waarbij zware buien kunnen ontstaan. De komende 3 weken kan er volop worden geoefend. Die ervaring kunnen meteorologen de komende maanden goed in eigen land gebruiken. Gisteren kwam het ook al tot zware buien. Op de grens tussen warme en koele lucht ontstond gistermiddag een buiencomplex dat via Limburg naar Brabant en Zeeland trok. In de namiddag ontstonden echter boven het midden van Duitsland nog veel zwaardere buien (in Marburg vielen hagelstenen zo groot als euro’s). Deze exemplaren trokken in de avond en nacht over het zuiden en midden van het land. Lokaal viel meer dan 20 milimeter regen in Brabant en Zuid Holland waar de brandweer moest uitrukken om kelders leeg te pompen. Tot middernacht heeft het KNMI bijna 6500 bliksemontladingen gedetecteerd. Na middernacht trokken buien vanuit Duitsland over de noordelijke provincies waar de dag met veel gerommel begon.
Soms ook met bijzonder grote hagelstenen. Foto: Michiel de Vries.
Heftig tornadoseizoen tot nu toe
Het tornadoseizoen in de VS verloopt tot nu toe behoorlijk heftig. Tot en met gisteren zijn er sinds 1 januari al 627 tornado’s waargenomen. Twee dagen springen er uit. Op 2 maart werden 132 tornado’s geteld, op 14 april 122. Helaas zijn er dit jaar al 63 mensen gedood. Ook het voorgaande jaar was een heftig tornadojaar. Uiteindelijk zijn er in 2011 1984 tornado’s geteld en vielen er in totaal 550 doden.
Twee dagen springen er uit. Op 2 maart werden 132 tornado's geteld, op 14 april 122. Bron: SPC.
Vorming supercells en tornado’s
Het veelvuldig voorkomen van extreem zware buien met tornado’s in de VS wordt mede veroorzaakt door geografische omstandigheden. Belangrijkste is de Golf van Mexico. Warme en vochtige lucht uit deze zee stroomt met een zuidelijke wind de VS binnen en is de belangrijkste voedingsbron voor de onweersbuien en tornado’s. Eenmaal op land komt de lucht in botsing met droge lucht uit de Rocky Mountains en koude lucht uit het noorden. Dit alleen blijkt al een explosief mengel te zijn en is voldoende voor de vorming van onweersbuien. Maar voor zware buien (ook wel supercells genoemd) en met name tornado’s is meer nodig: windschering. Hiermee bedoelen we dat de windrichting en –snelheid op de grond anders zijn dan op grotere hoogte in de atmosfeer. Zonder windschering wordt de opwaartse luchtstroom in een bui na verloop van tijd verslagen door de neerwaartse luchtbewegingen. Hierdoor sterft de bui al snel uit. Door windschering wordt de opwaartse luchtstoom iets gekanteld. Het gevolg is dat de bui zichzelf veel en veel langer in stand kan houden omdat de daalstroming op een andere plaats (en dus niet in de weg) ligt. Tot slot veroorzaakt windschering enige rotatie in de onweersbui, wat nodig is voor de vorming van tornado’s.
Bij een supercell is de opwaartse stroming door de windschering gekanteld. Hierdoor heeft de daalstroom geen kans de zogenaamde updraft af te snijden en houdt de bui zichzelf in stand. Bron: Skywarn Spotters Guide.
Tornado's in Nederland
In Nederland zijn tornado’s zeldzaam. Toch is vorige zomer Noordoost-Friesland door een tornado getroffen. In Ternaard waaiden bomen om en werd een duidelijke slurf (roterende kolom lucht aan de onderkant van de buienwolk) waargenomen.
Supercell met tornado. Foto: Arno Paanstra.
Meteen aan de bak?
Zaterdag vertrekken de tornadojagers. Van het koude Schiphol (op bevrijdindingsdag wordt het in Nederland niet warmer dan 10 graden) naar Dallas in Texas waar het kwik ’s middags ruimschoots de tropische 30 graden zal passeren! Met een zuidelijke stroming op grondniveau wordt warme en vochtige lucht afkomstig uit de Golf van Mexico naar het noorden getransporteerd. Op de grens met drogere lucht die over de Rocky Mountains komt, ontstaan zaterdagmiddag net ten oosten van het vliegveld van Dallas, in het noorden van Texas, zware onweersbuien. De CAPE is hoog, 3000 Joules per kilogram. Het Engelse woord CAPE is een afkorting van Convective Available Potential Energy. Bij buivorming gaat het dan om de energie die een luchtdeeltje meekrijgt als dat gaat stijgen. Een pakketje lucht stijgt in dat geval vanaf de grond (of iets hogerop) op en blijft tijdens dit stijgingsproces warmer dan zijn omgeving. Hoe groter het verschil tussen dat luchtpakketje en de lucht waar dat doorheen koerst, des te onstabieler de luchtopbouw. En dat is dan de CAPE; des te hoger de CAPE, des te onstabieler de lucht en des te groter de kans op zware buien. Voor de vorming van een supercell met een tornado is windschering ook van belang. Als we grondwinden met de winden op 500 hPa bekijken, is er wel degelijk sprake van richtingschering (aan de grond waait een zuidenwind en op grote hoogte waait de wind uit het westen). De vraag is echter of er genoeg snelheidschering zal zijn. De windsnelheid op 5 km hoogte is in het gebied waar de CAPE het hoogst is, niet hoger dan een knoop of 20. Er zullen met de hoge CAPE wel zware buien ontstaan, maar of die zich kunnen organiseren tot supelcells met rotatie is de vraag. Zondag is de CAPE in Texas en Oklahoma zelfs nog hoger en ontstaan er opnieuw zware buien. Wederom zal de vraag zijn of de bovenluchtwinden sterk genoeg zijn voor de formatie van ronddraaiende buien. De sterkste hoogtewinden zijn boven het noorden van Amerika te vinden. Na het weekeinde zakt de straalstroom naar het zuidoosten en gaan de winden in Texas en Oklahoma toenemen. Tegelijkertijd wordt echter de warmte en het vocht uit de Golf van Mexico naar het zuiden weggeduwd. De belangrijkste parameters voor de vorming van supercells zijn aanwezig, maar lijken zoals het er nu naar uit ziet, uit fase te lopen. We hebben nog een paar dagen te gaan. Net zoals in Nederland kan een volgende berekening van een model weer andere inzichten geven.
Het noorden van Texas en Oklahoma. Weerkaart zaterdag 4 mei 2012: CAPE boven de 3000 joules per kilogram (rode lijn), Zuidenwinden aan de grond in combinatie met niet al te sterke westenwinden op 5 km hoogte. (NCEP model 00 run).
Meekijken?
Via de site http://www.tornadojagers.nl kunt u hun belevenissen volgen. Er wordt geprobeerd hier regelmatig een verslag op te zetten. Ook is het mogelijk om met de GPS-tracker te kijken waar zij zich bevinden. Hierbij wordt geprobeerd om iedere minuut een foto te uploaden met de webcam in de bus. Tot slot kunt u de tornadojagers ook volgen via Twitter(@Tornadojagers) of Facebook.
Slight risk for thunderstorms in Texas voor zaterdag 4 mei. Bron: SPC.
Bron: Meteo Consult
Mijn twitter: https://twitter.com/#!/debbietje128
Onweersdagen: 0
Onweersdagen: 0
