Het is alweer een aantal jaar geleden dat we in de maand mei in ons land een lange periode van zonnig en (zeer) warm weer beleefden, waarbij het weerbeeld van dag tot dag vrijwel identiek was. De afgelopen jaren kwam het in het voorjaar wel geregeld tot erg warm weer (2011, 2009, 2008 en 2007 trakteerde ons op een behoorlijk aantal mooie voorjaarsdagen), maar een langdurige periode met stabiel zomerweer in het voorjaar is alweer even geleden. Vandaag blikken we terug op het zomerse weer van mei 1998 en 2000.
De UKMO analyse van 12 mei 1998. Een hogedrukgebied ligt boven de Noordzee en de zuidwestpunt van Noorwegen terwijl de luchtdruk nabij de Algarve laag is. Bij ons waait een droge en warme oostenwind. Op veel plaatsen in het binnenland werd het deze dag tropisch warm.
Bijna een hittegolf in mei
Wanneer het kwik in De Bilt op vijf dagen op rij op 25 graden of hoger weet uit te komen en het op drie van de vijf dagen ook meer dan 30 graden wordt, is er sprake van een hittegolf. In Nederland zijn sinds 1901 38 officiële hittegolven waargenomen, allemaal in de maanden juni, juli of augustus. Er is één uitzondering, in 1922 was tussen 21 en 25 mei sprake van een hittegolf die vijf dagen duurde en waarbij de hoogste temperatuur in De Bilt op 33,6 graden wist uit te komen. In 1947 is ook nog een hittegolf in mei begonnen (30 mei tot 4 juni), maar verder zijn alle hittegolven in de drie zomermaanden opgetreden. Toch zaten we er in 1998 wel heel dichtbij. Onder invloed van een krachtig hogedrukgebied was het toen bijna twee weken volop zomer.
De maand begon nog met wisselvallig weer, maar op 8 mei was het zowaar prachtig zonnig. Alleen wat sluierwolken (deels ontstaan uit vliegtuigstrepen) waren zichtbaar en met weinig wind was het rond het middaguur op veel plaatsen al een graad of 20. Uiteindelijk werd in Zuid-Limburg al direct een zomerse dag genoteerd, het werd 25.0 graden in Oost-Maarland. De eerste tropische temperatuur werd op 11 mei gemeten, in De Bilt werd het 30,3 graden. Een dag later werd het precies 32 graden. Omdat de temperatuur op de 13e op “slechts” 28,9 graden uitkwam, bleef een hittegolf uit. In het zuiden van het land was overigens wel sprake van een regionale hittegolf. Tijdens deze zeer warme dagen was het over het algemeen zonnig, al viel er op 9 mei nog een lokaal buitje en ook op 12 mei ontstonden op een kustfront een paar lokale (onweers)buien.
Op 15 mei 1998 zijn de verschillen op de weerkaart minimaal. Wel ligt er een (inactief) koufront ten zuidwesten van ons land en dus bevinden we ons in iets minder warme lucht. Koud is het echter nog altijd niet.
De warmte werd na de 16e minder uitzonderlijk, maar het stabiele en zonnige weer hield aan. Oorzaak van de wat lagere temperaturen was een aantrekkende (noord)oostenwind. Wolken, laat staan buien konden in deze droge luchtmassa niet tot ontwikkeling komen. Wel was het tijdens de nachten ook een stuk frisser. Op zondagochtend 17 mei vroor het op 10 centimeter hoogte boven het aardoppervlak in het Drentse Eelde bijna 2 graden en dan te bedenken dat tijdens de ijsheiligen op een aantal plaatsen in Zuid-Nederland een hittegolf gaande was. Ook later in de maand was het tijdens de korte nachten nog behoorlijk koud met soms een graadje vorst aan de grond.
2000 zomerse warmte en een zomerstorm
Twee jaar later was het gedurende een lange periode in mei opnieuw volop zomer. Hierin vond overigens ook de vuurwerkramp in Enschede plaats. In De Bilt werd twaalf dagen achter elkaar meer dan 25 graden. Een periode van 12 zomerse dagen op rij in deze tijd van het jaar is uitzonderlijk te noemen. Tropisch warm werd het niet. Op de 16e scheelde het overigens niet veel, het werd 29,6 graden. In het zuiden lukte het overigens wel op een aantal plaatsen. Ell noteerde 30,2 graden, Nieuw-beerta en Arcen 30,1 en Eindhoven 30,0 graden. Net als in 1998 was het vrijwel elke dag zonnig en warm.
6 mei 2000. Het begin van een lange periode met zonnig zomerweer. Ook nu zien we een hogedrukgebied ten noorden van ons land liggen en is de luchtdruk boven Zuid-Europa laag.
Toch sloeg het weer rond het midden van de maand radicaal om. Na de warmte van de 16e volgde er in de avond regen- en onweersbuien en een flinke afkoeling. De rest van de maand verliep koel, wisselvallig en zelfs ronduit nat. Alles behalve zomer was het tenslotte op 28 mei. Een ‘Kanaalrat’ zorgde toen zelfs voor een zomerstorm. Op de 27ste lag er op de Atlantische oceaan een onschuldig ogende storing. Binnen een etmaal was dit weersysteem echter uitgegroeid tot een volwaardige stormdepressie die via Het Kanaal langs de Hollandse kust naar het noorden trok (we noemen dit ook wel een kanaalrat). Veel bomen moesten het ontgelden en ondanks de uitgifte van een weeralarm in de vroege ochtend, had het verkeer veel last van de wind en waren er helaas drie dodelijke slachtoffers te betreuren.
Op 16 mei wordt het op enkele meetpunten tropisch warm. Een koufront ligt al ten westen van onze omgeving klaar om de warme lucht te verdrijven. De rest van de maand staat vervolgens in het teken van wisselvallig en koel weer. Op 28 mei is er zelfs sprake van een zomerstorm.
Gedurende de eerste helft van mei 2008 was het ook erg warm. Zo begon 10 mei in het Gelderse Lochem onbewolkt. Ondanks een afkoeling later in de maand, bleef echt koud weer uit en wist zelfs aan het eind van de maand het kwik nog weleens op te lopen tot een graad of 25. Mei 2008 staat daardoor op de eerste plaats van warmste meimaanden sinds 1901. Foto: Joke Stomps.
Ook na de IJsheiligen komt het soms nog tot nachtvorst. Op 19 mei 2008 zag Hans Wildeboer nog ijs op het platte dak.
Bron: weerdagboek Meteo Consult | Gewijzigd: 26 april 2012, 16:33 uur, door Sanwa