Vorst aan de grond

De temperatuur wordt op weerstations gewoonlijk op 1,5 meter boven een grasvlakte gemeten. Vlak boven de grond kan het temperatuurverloop echter anders zijn. Tijdens een windstille en heldere nacht koelt het daar sterker af. Voorwerpen op het aardoppervlak en ook bomen, struiken, bladeren en grassprietjes zenden voortdurend straling uit en verliezen onder die omstandigheden snel warmte.Wanneer de temperatuur op 10 cm hoogte boven gras tot onder het vriespunt daalt, wordt dat aangekondigd als "vorst aan de grond". Dit staat ook wel bekend als nachtvorst, zoals dat vroeger werd genoemd. Bij vorst aan de grond bevriest de waterdamp. De bevroren druppeltjes zijn als een witte aanslag (rijp) te zien. Bijvoorbeeld op gras, lage struiken, houten hekjes of auto's. Voor de land- en tuinbouw is het van belang te weten of de temperatuur bij het aardoppervlak onder nul komt. Door maatregelen, zoals beregening, kan veel schade aan gewassen worden voorkomen. Vooral voor gewassen die net in bloei staan, kan de vorst funest zijn.


_{Bevroren druppeltjes vormen een witte aanslag (rijp). foto Rob Sluijter, KNMI}

Of het vlak bij de grond ook werkelijk tot vorst komt, hangt af van verschillende faktoren. Windbeschutte plaatsen zijn er in het algemeen het gevoeligst voor. Ook van belang zijn bodemgesteldheid, begroeiing en verschillen in hoogte. Fruittelers ondervinden in de dalen van Zuid-Limburg meer last van vorst dan de grond op de plateaus. Vorst aan de grond komt in de winter in De Bilt gewoonlijk op 16 dagen per maand voor. Maart telt 14 dagen met vorst vlak boven het aardoppervlak, april tien en mei gewoonlijk nog drie (gemiddeld over het tijdvak 1981-2010). Ook in de zomer komt het vlak boven de grond soms tot vorst maar in augustus heeft het in De Bilt nog nooit gevroren. September telt hier gewoonlijk al een dag met vorst aan de grond, oktober telt er vier en november biedt gemiddeld 10 dagen met vorst op 10 cm hoogte.

_{Bron: KNMI}