Een eeuw na de ramp met het schip Titanic is er een nieuwe theorie opgedoken over de mogelijke oorzaak van de scheepsramp. Volgens Amerikaanse onderzoekers heeft de stand van de maan alles te maken met het zinken van het schip.
De Titanic verlaat het Britse Southampton op 10 april 1912.
Het onderzoeksteam onder leiding van Donald Olson (Texas State University) stelt dat de stand van de maan een gigantisch springtij veroorzaakt heeft. Daardoor dreef een ongewoon groot aantal ijsbergen richting de route van de Titanic.
Jarenlang hebben wetenschappers zich afgevraagd hoe het kon dat kapitein Edward Smith zich liet verrassen door de ijsbergen. Hij stond namelijk bekend als de meest ervaren kapitein binnen de White Star Line en daarnaast als een goed geïnformeerde, zorgvuldige zeeman. Nu is er wellicht antwoord op die vraag.
Unieke situatie
Op het moment van de scheepsramp stond de maan extreem dicht bij de aarde. De situatie was zo uniek dat deze maar eens in de 1400 jaar voorkomt. 'Daardoor werden de krachten die op onze planeet eb en vloed regelen, totaal ontregeld', aldus Donald Olson in het magazine Sky and Telescope. Daarnaast stond de aarde ook nog eens ongewoon dicht bij de zon.
Ramp onvermijdelijk
Door die twee fenomenen steeg het zeeniveau tot een abnormaal hoog peil. IJsbergen die vastgeketend waren aan onder andere Newfoundland, werden door het hoge water losgeslagen en dreven met de stroom mee richting de route van de Titanic. 'Met grote snelheid stuwde het springtij de ijsbergen richting een gebied waar normaal gesproken nauwelijks ijsbergen voorkwamen. De ramp was daardoor onvermijdelijk', aldus Olson.
1522 doden
In de nacht van 14 op 15 april 1912 ramde het luxe schip Titanic een ijsberg op de Atlantische Oceaan. Drie uur later zonk het grootste en meest prestigieuze schip uit die tijd naar de zeebodem. Maar liefst 1522 van de 2200 opvarenden kwamen om het leven.
Bron: AD | Gewijzigd: 4 mei 2017, 12:03 uur, door Joyce.s
Het was koud, de nacht dat de Titanic zonk. "Je kan het ijs ruiken", zei uitkijk Reginald Lee tegen zijn collega in het kraaiennest, vlak voordat de fatale ijsberg uit het niets opdoemde ùit het donker. Die kou, redeneert Titanic-kenner Tim Maltin honderd jaar later, resulteerde direct in de scheepsramp. Vanavond presenteert hij zijn theorie op de tv-zender National Geographic.
"Door de bijzondere omstandigheden die nacht zou de meest ervaren zeeman nog misleid zijn", denkt Maltin. "Niemand had door wat er precies aan de hand was. Ze werden totaal verrast door de omstandigheden."
Nog geen minuut nadat Lee en zijn collega alarm hadden geslagen, botste de Titanic al op het gevaarte. Volgens Maltin was een luchtspiegeling de reden dat ze pas op het laatste moment de ijsberg zagen. "Dat kwam door een fenomeen dat abnormale refractie heet. Door de extreem koude lucht boog het licht zo, dat er een valse horizon ontstond. Zo werd de ijsberg verhuld en zagen ze hem niet."
Logboeken
"Alleen in een vacuüm gaat het licht in een rechte lijn", legt Maltin uit. "In de atmosfeer buigt het licht door de dichtheid van de lucht waar het doorheen gaat. Als de luchtdichtheid heel anders is dan normaal, wordt het licht totaal anders gebogen. Dan zien we dingen die we normaal niet zien en misinterpreteren we wat we zien."
"Zelfs vandaag de dag heeft radar nog last van abnormale refractie", stelt Maltin.
Bewijs voor zijn theorie vond Maltin in de logboeken van schepen die op het moment van de ramp in de buurt waren. "Al die schepen noteerden om de vier uur de temperatuur van de lucht en de zee. Die logboeken waren honderd jaar niet ingekeken, maar zo kon ik een kaart maken van de omgeving en de omstandigheden uitrekenen op de plek van de ramp."
Noodpijlen
Verder bewijs ziet Maltin in het vreemde gedrag van de bemanning van het vrachtschip Californian. Vanaf de brug van het schip kon men de vuurpijlen van de Titanic afgevuurd zien worden, maar de kapitein werd niet gewekt en er werd geen enkele reddingspoging ondernomen. Pas toen 's ochtends de marconist weer wakker werd, kreeg men door dat op slechts enkele kilometers afstand 1500 mensen in het water waren omgekomen.
"Mijn theorie verklaart waarom de Californian geen reddingsactie uitvoerde. Door de luchtspiegeling was de Titanic onherkenbaar. Het leek alsof de noodpijlen heel laag waren, omdat de Titanic veel hoger leek dan ze in feite was." Later zou de bemanning van de Californian inderdaad verklaren dat ze hadden gedacht dat het om siervuurwerk ging.
"Ook de morselampen werden gestoord door de verschillende luchtlagen die nacht", somt Maltin op. "Bij dit soort rampen is het nooit een ding dat fout gaat, maar een hele serie. En die nacht zat de Titanic alles tegen."
Tragedie
Voor Maltin maakt de ontdekking de nacht des te tragischer. De schuld van de ramp ligt niet bij de onoplettendheid van Reginald Lee. Ook niet bij kapitein Smith, die roekeloos een ijsveld zou zijn ingevaren (dat algemeen aanvaarde gebruik zou pas na de ramp veranderen) of bij scheepseigenaar Ismay, die het vermeende bevel gaf dat het schip op volle vaart moest proberen een record te varen (daar is nooit enig bewijs voor gevonden).
"Dit was het beste schip ter wereld, met de meest ervaren bemanning", zegt Maltin. "De ramp is minder interessant als je denkt dat het komt door menselijk falen. Als het kwam doordat iemand te snel ging of niet oplette of egoïstisch was, dan was het slechts een ongeluk."
"Je realiseert je pas om wat voor een tragedie het ging als je bedenkt dat het universum de opvarenden voor de gek hield. De echte schuldige was het weer."
Edit Ries:Vanavond om 21:00 is de documentaire te zien op National Geographic Channel.
Bron: NOS | Gewijzigd: 7 april 2012, 11:59 uur, door Ries