Veranderingen in het aardse klimaat vormen een ingewikkelde wetenschap. We hebben hierover al veel en vaak geschreven. Vele factoren werken op ons klimaatsysteem in en hebben samen als resultaat wat wij als klimaat beschouwen. Zo’n klimaatsysteem is niet stabiel, is aan veranderingen onderhevig. En niet alle factoren die erop inwerken zijn bekend. Er zijn dingen waarvan we weten dat we ze weten, maar ook dingen waarvan we weten dat we ze nog niet weten. Lastiger is het met de factoren waarvan we denken te weten dat we ze al dan niet weten en helemaal moeilijk wordt het als we in ogenschouw nemen dat er dingen zijn waarvan we nog niet weten dat we ze al dan niet weten. Maar die wel heel belangrijk zouden kunnen zijn. De spreekwoordelijke konijnen uit de hoge hoed.
Zie daar de klimaatdiscussie in een notendop. Afhankelijk van waar je de nadruk op legt, kun je er vrij gemakkelijk welke wending dan ook aan geven. Zeker ten opzichte van de overgrote meerderheid van mensen die zich nauwelijks in het onderwerp verdiept heeft, maar wel heel belangrijk is bij het bepalen van de richting die wordt gevolgd als het om de bestrijding van de symptomen van de gesignaleerde klimaatverandering gaat. Dat het, globaal de afgelopen eeuw, duidelijk warmer is geworden op aarde, staat nauwelijks ter discussie. De oorzaken van één en ander brengen de gemoederen wel elke keer weer in beweging. Omdat het aantal factoren, dat op een klimaat kan inwerken, nu eenmaal zo groot is. Je hebt gewoon heel veel keuze.
Maar er zijn veel factoren die op het klimaatsysteem inwerken. Zoals de teruglopende hoeveelheid zeeijs in het Noordpoolgebied. Ook nu komen we daar veel ijs tekort. Nova Zembla is nog steeds per boot bereikbaar. Willem Barentsz had het daar ruim 400 jaar geleden in de zomer een stuk moeilijker mee. Bron: NSIDC.
Broeikaseffect
Het verhaal begint allemaal met het broeikaseffect op aarde. De atmosfeer om onze planeet heen die, afhankelijk van de precieze samenstelling van de lucht, meer of minder zonnewarmte vasthoudt. Nu is de samenstelling van de lucht op aarde sinds het begin van de industriële revolutie aan het veranderen. Er komt meer CO2 in, het aandeel zuurstof wordt langzaam minder. Voor beide geldt dat het om heel kleine verschuivingen gaat. Maar niet onbelangrijk: want door de oplopende hoeveelheid CO2 in de lucht neemt het vermogen van de atmosfeer om zonnewarmte vast te houden toe. Daardoor kunnen de temperaturen op aarde stijgen.
Als je het wat dit betreft alleen van de CO2-concentratie in de lucht zou moeten hebben, is een verdubbeling op termijn goed voor een gemiddelde stijging van de wereldtemperatuur van ongeveer een graad. Dat valt mee, zeg je dan gauw. Er wordt toch over veel meer gesproken? En ja, dat klopt. De meest recente berekeningen gaan voor onze omgeving toch van een gemiddelde temperatuur uit die aan het einde van deze eeuw enkele graden hoger zou moeten liggen dan die van dit moment. Dat komt omdat zo’n stijging van de temperatuur inwerkt op ons klimaatsysteem. Andere factoren gaan dan meespelen en leveren ook extra warmte op.
Als je naar de oppervlakte van de Noordelijke ijszeeen kijkt die voor minimaal 15 procent met zeeijs bedekt is, dan komen we veel tekort. De blauwe lijn loopt in de buurt van het laagterecord uit 2007. Bron: NSIDC
IJssmelt
Denk hierbij aan het smelten van het ijs, zoals dat nu in de poolgebieden en dan vooral op de noordelijke ijszeeën gebeurt. Min of meer wit ijs wordt er min of meer zwart water. Dat witte ijs weerkaatst ongeveer 90 procent van de invallende zonnestraling en stuurt dat terug naar de ruimte, dat zwarte water absorbeert ongeveer 90 procent van de invallende straling. En dat levert extra warmte en dus extra klimaatverandering op. Het is zomaar een voorbeeld van een andere factor, inwerkend op het klimaat, die door de aan de hand zijnde veranderingen opgewekt kan worden en in een extra opwarming van het klimaat kan resulteren. We zien dit ook echt gebeuren.
Factoren die door de stijging van de temperaturen eveneens kunnen worden getriggerd, zijn bij voorbeeld het ontdooien van de permafrostgebieden in Rusland en Canada. Daarbij komen grote hoeveelheden methaangas vrij. Methaan is een veel sterker broeikasgas dan CO2. Het vermogen van de atmosfeer om warmte vast te houden, neemt hiermee toe. Weer zo’n extra factor die tot opwarming kan leiden. En zo zijn er meer. Tel je de invloed daarvan bij elkaar op, dan kom je tot de getallen, zoals die in de bekende klimaatverwachtingen terugkeren. Dat het zo zal gaan, wordt door ongeveer 95 procent van de wetenschappers die hierover nadenken gesteund.
Schuif je al het ijs in elkaar, dan blijft een tekort van 1.000.000 vierkante kiliometer over. Bron: Universiteit van Illinois.
Tegengeluiden
Maar er zijn ook tegengeluiden. Van wetenschappers die vinden dat teveel de nadruk wordt gelegd op alleen factoren die tot extra opwarming leiden, terwijl ook factoren kunnen worden getriggerd die juist het tegengestelde bewerkstelligen, namelijk een afremming van de opwarming van of zelfs een afkoeling van het klimaat. Het bekendste voorbeeld hiervan is de ooit verwachte afremming van de warme Golfstroom die overigens niet erg waarschijnlijk is. En waarvan tot nu toe in elk geval niets wordt waargenomen. Dan zijn er behalve de mogelijke verandering in de ligging van zeestromingen ook factoren als veranderingen in de ligging van hoge- en lagedrukgebieden, de inactieve zon en vulkanisme die tegenstrijdige gevolgen op het klimaatsysteem kunnen hebben, soms zelfs afhankelijk van waar je je bevindt.
Aanlokkelijk is dan een van die fenomenen eruit te pikken, daar sterk de nadruk op te leggen en vervolgens te verkondigen dat de rest niet klopt. En dat je dat altijd al hebt geweten. Zo’n aanpak is ook weinig geloofwaardig. Het beste is het systeem als een systeem te beschouwen, alle (bekende) factoren die erop inwerken zo goed en zo kwaad als het kan mee te nemen en op die manier naar een meest waarschijnlijk scenario toe te werken. Het proces er naartoe moet aan alle stemmen zoveel mogelijk ruimte geven. En dat is precies wat nu steeds geprobeerd wordt.
Kijk je naar het totale volume, dat al dit ijs nog vertegenwoordigt, dan zie je dat het hoogtepunt van nu het dieptepunt van 2007 is. Per saldo ligt er dus maar heel weinig. Bron: PIOMAS.
Lager hangende wolken
Een nieuw onderzoek van Nieuw-Zeelandse wetenschappers naar een factor die ook zijn invloed op het klimaatsysteem heeft, namelijk bewolking, laat zien dat wolken rond de aarde tussen 2000 en 2010 mogelijk lager zijn komen te hangen. Ze maakten voor hun onderzoek gebruik van gegevens van de Amerikaanse Terra satelliet van de NASA. Deze satelliet filmt met behulp van negen camera’s een compleet beeld van de wolken om de aarde. Volgens de onderzoekers zijn de wolken in de 10 jaar die hun data beslaan gemiddeld ongeveer 40 meter lager komen te hangen. De daling is daarbij vooral het resultaat van het minder voorkomen van wolken op extreme hoogte, zo zeggen de wetenschappers. Hoe het komt, weten ze ook niet precies. Daarbij is de onderzoeksperiode wel heel erg kort, geven ze zelf toe. Het kan dus ook best toeval zijn.
Verder onderzoek moet de komende jaren uitwijzen of ze echt iets op het spoor zijn. Mocht de nu gesignaleerde trend doorzetten, dan is die wel van belang, zo denken de wetenschappers. Want dan zou het best eens zo kunnen zijn dat de aarde een nieuwe manier heeft gevonden om zich tegen opwarming te beschermen. Het vermoeden bestaat namelijk dat lager hangende wolken een ‘verkoelend’ effect hebben omdat er meer warmte kan ontsnappen. Hoe dat precies werkt, leggen zij in hun persbericht overigens niet uit. Wachten dus maar op de vervolgstudies.
Een andere factor die op het klimaatsysteem inwerkt, is de zon. Die is, ondanks dat volgend jaar een zonnevlekkenmaximum nadert, erg inactief. Aan het oppervlak van de zon, zijn maar een paar vlekken zichtbaar. Bron: Spaceweather.com
De verwachting is dan ook dat het maximum van volgend jaar een stuk lager zal uitpakken dan het vorige. Vermoed wordt dat de zon invloed heeft op het stromingspatroon op aarde. Regionaal - en ook bij ons - kunnen koudere winters daarvan wellicht het gevolg zijn. Bron afbeelding: NASA.
Bron: Meteo Consult
Aanlokkelijk is dan een van die fenomenen eruit te pikken, daar sterk de nadruk op te leggen en vervolgens te verkondigen dat de rest niet klopt. En dat je dat altijd al hebt geweten. Zo’n aanpak is ook weinig geloofwaardig. Het beste is het systeem als een systeem te beschouwen, alle (bekende) factoren die erop inwerken zo goed en zo kwaad als het kan mee te nemen en op die manier naar een meest waarschijnlijk scenario toe te werken. Het proces er naartoe moet aan alle stemmen zoveel mogelijk ruimte geven. En dat is precies wat nu steeds geprobeerd wordt.
Geeft precies de zwakte aan van de discussie nu. Want nee, dat is niet precies wat er steeds geprobeerd wordt. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat de activiteit van de zon een veel grotere invloed heeft op ons klimaat dan we gedacht hadden. Wil dit zeggen dat er geen broeikaseffect is? Nee, maar het moet wel meegenomen worden in de berekeningen. Echter, als je het meeneemt weet je niet waar je uitkomt. De eerste berichten zijn daarom van mensen die het AR5 (Assessment Report 5, waarin feedback wordt gevraagd van wetenschappers) hebben gezien, dat in het nieuwe IPCC report deze studies voor het gemak even over het hoofd zijn gezien.
Ook is er natuurlijk het voorbeeld van de Nieuw Zeelandse wetenschapper die heeft onderzocht hoe het nou met de warmte in de Middeleeuwen zat. Hij heeft geen onderzoek naar de warmte zelf gedaan, maar onderzoek gedaan naar alle onderzoeken die erover zijn gedaan. En concludeerde dat verreweg de meeste van deze (peer reviewed) onderzoeken concludeerden dat de warme periode in de middeleeuwen voor het grootste gedeelte van de wereld gold en niet, zoals de IPCC beweert, slechts plaatselijk was en dus niet van belang.
Wat gebeurde er? Werd hij gewaardeerd om zijn onderzoek? Werden er argumenten ingediend, werd er een serieuze discussie gevoerd? Nee, één van de leidende klimaatonderzoekers aan de kant van de opwarming probeerde via zijn persoonlijke contacten deze meneer op een vervelende wijze zijn mond te snoeren door zijn baan af te nemen.
Zijn de anti-AGW mensen altijd even eerlijk? Nee. Maar om nou net te doen alsof de alarmisten de moral highground hebben? Ook niet.
Het is één groot moeras aan schimmige wetenschap. En die 95% aan wetenschappers die het ermee eens zijn is volslagen onzin. Wel als je alle wetenschappers die het er niet mee eens zijn voor het gemak even niet telt als wetenschapper ja.
Voor de liefhebbers, lees bijvoorbeeld wat professor Lindzen onlangs uitlegde aan de engelse 'tweedekamer' (House of Commons) over het al dan niet bestaan van een broeikaseffect (ja) en of we ons daar grote zorgen over moeten maken (nee).
http://www.bishop-hill.net/storage/RSL-Hou...ommons-2012.pdf
En ja, de site waar de pdf op staat is zwaar twijfelachtig, niettemin is de pdf wel origineel en werkelijk zo gebracht.
En voor het geval dat iemand nu denkt: dat zal dan wel één of ander schimmig mannetje zijn wat zichzelf professor noemt:
1. Je staat niet zomaar voor de House of Commons
2. De beste meneer is professor en is de specialist hierin aan het prestigieuze MIT, de universiteit Massachusets Institute of Technology. Lees hier meer over hem op Wikipedia.
Op dezelfde Wikipedia pagina zegt een collega van hem trouwens dat de meeste van zijn oudere collega's erg sceptisch zijn over de vermeende gevolgen van klimaatverandering. Als dat al op één universiteit kan worden gezegd, hoezo dan 95%?
Durf dan nog eens te zeggen dat er een consensus is...
H2O Hotel Terschelling: Mijn werk en weerchasecentrum. Hotelkamers met fantastisch uitzicht over de wolken!
Er staat namelijk dat door CO2 de aarde opwarmt en dat nog steeds doet. ECHTER door onverklaarbare oorzaak zijn de wolken lager gaan hangen waar door er afkoeling optreed. Hoewel dus sprake van enige afkoeling is er dus nog steeds sprake van opwarming van de aarde door dat de mens CO2 uit stoot foei.
Het leuke is ook dat de AGW aan wolken en positief feedback toekennen terwijl in dit verhaal duidelijk en negatieve feedback naar voren komt. Overigens is ook hier weer en afkoeling van de aarde en logischer oorzaak dan opwarming.