[img width=433 height=320]http://www.weer.nl/uploads/pics/schema2.JPG[/img]
_{Schematische weergave in grote lijnen van het proces van 'dichtsmeren'.}

Rond het einde van de woensdagochtend was er in het oosten en noordoosten van het land een interessant verschijnsel te zien: het ‘dichtsmeren’ van de lucht. Een aantal gebieden, waaronder het grootste deel van de provincie Gelderland, zagen de zon, die even daarvoor uitbundig was doorgebroken, in een mum van tijd verdwijnen achter een pakket wolken dat als uit het niets ontstond. Even later gebeurde hetzelfde in grote delen van het midden en zuiden van het land. Hoe komt deze bewolking tot stand?

Eigenlijk is juist het hogedrukgebied dat de komende dagen bij ons voor mooi weer gaat zorgen, de oorzaak van de plotselinge bewolking in die gebieden. Vanuit het zuidwesten dringt het gebied met hoge druk langzaam tot over ons land door. In zo’n gebied met hoge druk is op enige hoogte spraken van dalende luchtstromen. Bij het dalen van de lucht wordt deze samengeperst (de druk wordt groter) en daardoor warmt de lucht op. Het plaatje hiernaast geeft in grote lijnen weer wat er gebeurt. Op enige hoogte komt een bel steeds warmer wordende lucht van grote hoogte naar beneden zakken. Tegelijkertijd kunnen overdag, als er genoeg vocht aanwezig is, in de luchtlagen onder de warme lucht wolken ontstaan. Dit gebeurt wanneer het aardoppervlak door de zon wordt opgewarmd. Daarmee warmt ook de lucht er vlak boven op. Omdat warme lucht lichter is dan koude lucht, begint de opgewarmde luchtbel aan het aardoppervlak te stijgen.

Bij het stijgen zet de lucht uit (het omgekeerde dus van het effect bij dalende lucht die wordt samengeperst). Door het uitzetten van de lucht daalt de druk binnen het luchtbel en daarmee ook de temperatuur ervan. De bel blijft echter stijgen zolang ze nog warmer is dan haar omgeving en stijgt voorlopig dus nog lustig verder. Pas als de bel lucht tegenkomt die net zo warm is als zijzelf, kan de luchtbel niet meer verder stijgen (ze wordt dan net zo zwaar als de lucht in haar omgeving).

Tegen die tijd is vaak al een wolk(je) ontstaan. Hoe verder de lucht namelijk stijgt en afkoelt, hoe minder waterdamp ze kan bevatten. Als de luchtbel koud genoeg is geworden (en er genoeg vocht in de luchtbel aanwezig is), wordt de overtollige hoeveelheid waterdamp omgezet in vloeibare vorm: waterdruppeltjes. Er vormt zich een wolk.

Vaak ontstaan er dan van die mooie stapelwolkjes in de blauwe lucht die langzaam aan steeds verder omhoog uitgroeien. Maar bij een situatie als deze woensdag gaat dat anders. De warme lucht op enige hoogte zorgt er namelijk voor dat de luchtbel die aanvankelijk van onderaf opstijgt - met daarin de wolk - niet verder kan stijgen. De luchtbel wordt tegengehouden door het warme dak erboven – de horizontale lijn in het plaatje. De opgaande luchtbel wordt in horizontale richting afgebogen en de wolk groeit plotseling niet verticaal maar horizontaal uit. Dit gebeurt vaak tegelijkertijd niet met één, maar met een heleboel luchtbellen en wolken tegelijk. De hemel wordt dan in korte tijd ineens bedekt met een pakket horizontaal uitgroeiende wolken: weg is de zon.

Zo kan het dus voorkomen dat het ene moment alleen nog maar wat schattige stapelwolkjes te zien zijn en de zon er lustig op los schijnt, terwijl het daarop volgende moment de hele blauwe hemel verdwenen is achter een plak met wolken. Vanaf morgen komt dit echter niet meer voor en hebben we in het hele land een aantal dagen met heel veel zon en steeds verder oplopende temperaturen.


[img width=426 height=320]http://www.weer.nl/typo3temp/pics/266c66fec4.jpg[/img]
_{Aanvankelijk brak de zon op een flink aantal plaatsen even uitbundig door. Foto: Willem Zwaan, Ede.}
[img width=426 height=320]http://www.weer.nl/typo3temp/pics/e5fa4f68de.jpg[/img]
_{Maar al snel ontstonden op veel plaatsen al enkele, schijnbaar onschuldige, stapelwolkjes. Foto: Willem Zwaan, Ede.}
[img width=426 height=320]http://www.weer.nl/typo3temp/pics/4b406b6757.jpg[/img]
_{En binnen een mum van tijd overheerste de bewolking zelfs. Foto: Willy Steenkamp, Loil.}
[img width=264 height=320]http://www.weer.nl/typo3temp/pics/f1c75d8408.gif[/img]
_{Het sattellietbeeld van vanochtend 10 uur. In delen van het land was de zon flink doorgebroken.'}
[img width=279 height=320]http://www.weer.nl/typo3temp/pics/50f45e62f5.gif[/img]
_{Even later, om kwart over elf, waren vooral in het oosten en noordoosten op een aantal plekken alweer nieuwe plakken met bewolking ontstaan.}
[img width=254 height=320]http://www.weer.nl/typo3temp/pics/c8f3d4dd88.gif[/img]
_{Tegen twee uur waren bijna alle van de eerder nog zonnige gebieden voor het grootste deel bedekt met een pak bewolking.}

Bron: Meteo Consult.