Katrina: Een ramp loerde al jaren (deel 1)
Een ramp loerde al jaren (deel 1)
Een bijl gebruikt door een overlevende van de ramp in 2005, tentoongesteld in het Louisiana State Museum. Veel meer mensen in New Orleans hebben een bijl in huis om in geval van nood een gat te hakken in de zolder van hun woning om het dak op te kunnen, mocht dat in verband van stijgend water nodig zijn.
HE HAS RISEN AND SO SHALL WE. Met hoofdletters staat ‘t op het metershoge kruis geschreven…. Het is de herfst van dit jaar 2011 en we passeren het Amerikaanse stadje Gulfport op onze tocht naar het oosten, als onderdeel van een lange reis door de Verenigde Staten. We bevinden ons aan de Gulfcoast, de kust van de Verenigde Staten aan de Golf van Mexico. En wel het deel dat in 2005 zo getroffen is door Huricane Katrina, de tropische orkaan die onder meer New Orleans onder water deed lopen. Vandaag in Weer in het Nieuws het eerste deel van een verhaal over de ramp van 2005, de (voor een belangrijk deel menselijke) oorzaken ervan en haar nasleep.
Pier in Galveston (Texas), verwoest in 2008 door tropische orkaan Ike. Nog steeds niet helemaal herbouwd.
Galveston Island
Duizenden kilometers weg, prachtige natuurgebieden, lege vlakten en vele dorpen en steden liggen al achter ons als we vanuit het droge zuidwesten van de Verenigde Staten op weg zijn naar de Golf van Mexico. De route loopt langs de Texaanse miljoenenstad Houston, vooral gekenmerkt door enorme betonnen snelwegen en vele honderden vierkante kilometers buitenwijken met laagbouw. Wel vertelt de Lonely Planet dat je er heerlijk kunt eten. Dat mede door de toevloed van veel Aziatische bewoners uit de kustzones van Louisiana en Alabama na de verwoestingen van Katrina in die gebieden. Binnenlandse vluchtelingen dus. We besluiten dat heerlijke eten maar even te laten passeren en ons anderhalve dag te nestelen aan de stranden van Galveston Island, enkele tientallen kilometers zuidelijker. Galveston Island is onder meteorologen overigens bekend van de dodelijkste orkaan uit de historie van de Verenigde Staten in het jaar 1900 die meer dan 8000 mensen het leven kostte. En recenter van de verwoestingen door orkaan Ike in 2008 die overigens wel veel minder slachtoffers en schade (al was die alsnog enorm) eiste dan The Great Storm. In het dagelijkse bestaan is Galveston vooral handelshaven en een belangrijkste strandbestemming van de stadsbewoners uit Houston.
Het populaire restaurant The Spot in Galveston is in 2008 geheel van de kaart geveegd door orkaan Ike, maar is nu weer volledig in bedrijf.
New Orleans
Na onze tussenstop in Galveston rijden we door naar de staat Louisiana, waar snelwegen op palen ons door uitgestrekte moerasgebieden naar New Orleans loodsen. Op weg naar het (in de Verenigde Staten) beroemde hart van de stad, het French Quarter, passeren we de Louisiana Super Dome, het stadion dat in 2005 diende als opvangcentrum, maar verre van toereikend was voor de enorme stroom mensen die erheen kwam. In afwachting van evacuatie en het leegpompen van de stad, hebben 15.000 tot 20.000 duizend mensen dagenlang gebivakkeerd in erbarmelijke omstandigheden. De herinneringen aan de beelden veroorzaken bij het voorbij rijden een vervelend soort kippenvel bij me.
De Mississippi ter hoogte van het centrum van New Orleans.
De aftakeling van de wetlands in het zuiden van Louisiana
Eenmaal in de stad leren we steeds meer over de prachtige muziek (zoveel live-muziek van hoge kwaliteit!), de complexe historie, de sociale segregatie en ook de ligging en ontwikkeling van New Orleans.
De stad is door de Fransen gesticht bijna 300 jaar geleden aan de Mississippi. De Mississippi Delta is in feite een landtong in de Golf van Mexico die zich heeft gevormd door sedimenten (zand, slib) die de rivier in zee heeft afgeleverd. In een proces van tienduizend jaar heeft zich rond de rivier een enorm gebied van moerassen en andere wetlands ontwikkeld. Deze vormen een natuurlijke buffer tegen tropische orkanen voor de nederzettingen die aan de oevers van de Mississippi zijn ontstaan.
Moerasgebied nabij New Orleans. Deze natuurlijke buffers tegen stormvloeden zijn de afgelopen 100 jaar fors aangetast.
Van oudsher het grootste gevaar voor de mensen in de nederzettingen langs de rivier, waaronder New Orleans, waren overstromingen als gevolg van overvloedige regenval in het stroomgebied van de Mississippi. Om zich te beschermen is men vooral vanaf de jaren ’30 van de vorige eeuw dijken gaan bouwen bovenop de natuurlijke verhoogd liggende oevers. Probleem is echter dat dit ervoor heeft gezorgd dat de sedimentatie van slib en zand door de Mississippi aan weerszijde van de rivier steeds verder is afgenomen. Dit vormt een verzwakkende factor voor de wetlands, de natuurlijke buffer tegen tropische orkanen.
Een andere belangrijke reden voor het achteruitgaan van de wetlands is de winning van olie, gas en zout in het gebied tijdens de vorige eeuw. Het weghalen van deze grondstoffen, destabiliseerde delen van de ondergrondse basis van de wetlands. Daarnaast heeft het graven van kanalen voor het transport van de grondstoffen ertoe dat getijdenstromen gemakkelijk diep de wetlands kunnen binnendringen.
Tenslotte een ander probleem is de aantasting door bevers die ooit in de jaren ’30 van de vorige eeuw in het gebied zijn geïntroduceerd om geld te verdienen met hun kostbare bont. De dieren zijn een plaag voor de wetlands geworden. Ze knabbelen namelijk naar hartenlust aan de wortels en onderste delen van de aanwezige planten. De wortels houden de grond vast en vertragen het proces van erosie. Het (op zichzelf natuurlijke) proces van erosie wordt daardoor versneld.
Industriekanaal
Stormvloeden steeds dieper landinwaarts
Het verdedigingsmechanisme in de vorm van de wetlands in het zuiden van Lousiana is door al deze oorzaken steeds verder verzwakt geraakt. Stormvloeden veroorzaakt door tropische orkanen kunnen daardoor steeds gemakkelijker verder landinwaarts dringen. Tropische orkanen Betsy (1965), Andrew (1992), Katrina (2005) en Gustvav (2008) hebben dieper landinwaarts overstromingen veroorzaakt dan vergelijkbare orkanen in de periode daarvoor.
Dijken New Orleans onvoldoende: een ramp loerde al jaren
Tegelijkertijd met de aantasting van de natuurlijke buffer in de vorm van de wetlands, zijn er steeds meer mensen in de Mississippi Delta komen wonen. New Orleans is tot aan de ramp van 2005 nog het hardst gegroeid. Daarbij liggende oudste gedeelten van de stad dichtbij de rivier op de rivierbeddingen boven zeeniveau. De nieuwere stadsuitbreidingen vonden veelal verder van de rivier plaats in gedempte moerasgebieden, rond of onder zeeniveau. Op de meer kwetsbare plekken dus.
Zeilbootjes op Lake Pontchartrain, een natuurlijke zeearm in de achtertuin van New Orleans.
Hoewel er uiteraard dijken werden gebouwd – zeker met het direct aangrenzende Lake Pontchartrain (in feite een zeearm) in de achtertuin – was het systeem niet zodanig uitgedacht en uitgevoerd dat het ook met de verminderde bufferwerking van de wetlands de wateropzet als gevolg van een zware tropische orkanen zou kunnen weerstaan. Als er niets zou worden gedaan, zou het vroeg of laat gemakkelijk een keer behoorlijk fout kunnen gaan.
In het Louisiana State Museum worden uitspraken van experts geciteerd uit de periode voor Katrina. Deze laten weinig misverstand bestaan over de risico’s:
“The whole of Orleans and Jefferson [parishes] could be under 13 feet to 15 feet of water with a slow-moving Category Three storm, depending on its path.†(Brett Herr, U.S. Army Corps of Engineers, in 1990)
“If a hurricane of a magnitude similar to Ivan does strike New Orleans […] it would take nine weeks to pump the water out of the city […]. It would undoubtedly be one of the greatest disasters, if not the greatest, to hit the United States, with estimated costs exceeding 100 billion dollars.†(Shirley Laska, Center for Hazards Assessment, Response and Technology, University of New Orleans, 2004)
“I can’t emphasize enough how concerned I am with southeast Louisiana because of its unique characteristics, its complex levee system […] The potential for a large loss of life from a hurricane is greater in southeast Louisiana than anywhere else on the Gulf Coast.†(Max Mayfield, Director of the National Hurricane Center, 31 mei 2005)
Nog geen vier maanden na deze laatste uitspraak zouden al deze zorgen verschrikkelijk hard bewaarheid worden.
Binnenkort op deze site in deel 2 van dit verhaal: de ramp zelf en haar nasleep.
Bron: Meteo consult | Gewijzigd: 22 februari 2017, 11:28 uur, door Joyce.s
Een bijl gebruikt door een overlevende van de ramp in 2005, tentoongesteld in het Louisiana State Museum. Veel meer mensen in New Orleans hebben een bijl in huis om in geval van nood een gat te hakken in de zolder van hun woning om het dak op te kunnen, mocht dat in verband van stijgend water nodig zijn.
HE HAS RISEN AND SO SHALL WE. Met hoofdletters staat ‘t op het metershoge kruis geschreven…. Het is de herfst van dit jaar 2011 en we passeren het Amerikaanse stadje Gulfport op onze tocht naar het oosten, als onderdeel van een lange reis door de Verenigde Staten. We bevinden ons aan de Gulfcoast, de kust van de Verenigde Staten aan de Golf van Mexico. En wel het deel dat in 2005 zo getroffen is door Huricane Katrina, de tropische orkaan die onder meer New Orleans onder water deed lopen. Vandaag in Weer in het Nieuws het eerste deel van een verhaal over de ramp van 2005, de (voor een belangrijk deel menselijke) oorzaken ervan en haar nasleep.
Pier in Galveston (Texas), verwoest in 2008 door tropische orkaan Ike. Nog steeds niet helemaal herbouwd.
Galveston Island
Duizenden kilometers weg, prachtige natuurgebieden, lege vlakten en vele dorpen en steden liggen al achter ons als we vanuit het droge zuidwesten van de Verenigde Staten op weg zijn naar de Golf van Mexico. De route loopt langs de Texaanse miljoenenstad Houston, vooral gekenmerkt door enorme betonnen snelwegen en vele honderden vierkante kilometers buitenwijken met laagbouw. Wel vertelt de Lonely Planet dat je er heerlijk kunt eten. Dat mede door de toevloed van veel Aziatische bewoners uit de kustzones van Louisiana en Alabama na de verwoestingen van Katrina in die gebieden. Binnenlandse vluchtelingen dus. We besluiten dat heerlijke eten maar even te laten passeren en ons anderhalve dag te nestelen aan de stranden van Galveston Island, enkele tientallen kilometers zuidelijker. Galveston Island is onder meteorologen overigens bekend van de dodelijkste orkaan uit de historie van de Verenigde Staten in het jaar 1900 die meer dan 8000 mensen het leven kostte. En recenter van de verwoestingen door orkaan Ike in 2008 die overigens wel veel minder slachtoffers en schade (al was die alsnog enorm) eiste dan The Great Storm. In het dagelijkse bestaan is Galveston vooral handelshaven en een belangrijkste strandbestemming van de stadsbewoners uit Houston.
Het populaire restaurant The Spot in Galveston is in 2008 geheel van de kaart geveegd door orkaan Ike, maar is nu weer volledig in bedrijf.
New Orleans
Na onze tussenstop in Galveston rijden we door naar de staat Louisiana, waar snelwegen op palen ons door uitgestrekte moerasgebieden naar New Orleans loodsen. Op weg naar het (in de Verenigde Staten) beroemde hart van de stad, het French Quarter, passeren we de Louisiana Super Dome, het stadion dat in 2005 diende als opvangcentrum, maar verre van toereikend was voor de enorme stroom mensen die erheen kwam. In afwachting van evacuatie en het leegpompen van de stad, hebben 15.000 tot 20.000 duizend mensen dagenlang gebivakkeerd in erbarmelijke omstandigheden. De herinneringen aan de beelden veroorzaken bij het voorbij rijden een vervelend soort kippenvel bij me.
De Mississippi ter hoogte van het centrum van New Orleans.
De aftakeling van de wetlands in het zuiden van Louisiana
Eenmaal in de stad leren we steeds meer over de prachtige muziek (zoveel live-muziek van hoge kwaliteit!), de complexe historie, de sociale segregatie en ook de ligging en ontwikkeling van New Orleans.
De stad is door de Fransen gesticht bijna 300 jaar geleden aan de Mississippi. De Mississippi Delta is in feite een landtong in de Golf van Mexico die zich heeft gevormd door sedimenten (zand, slib) die de rivier in zee heeft afgeleverd. In een proces van tienduizend jaar heeft zich rond de rivier een enorm gebied van moerassen en andere wetlands ontwikkeld. Deze vormen een natuurlijke buffer tegen tropische orkanen voor de nederzettingen die aan de oevers van de Mississippi zijn ontstaan.
Moerasgebied nabij New Orleans. Deze natuurlijke buffers tegen stormvloeden zijn de afgelopen 100 jaar fors aangetast.
Van oudsher het grootste gevaar voor de mensen in de nederzettingen langs de rivier, waaronder New Orleans, waren overstromingen als gevolg van overvloedige regenval in het stroomgebied van de Mississippi. Om zich te beschermen is men vooral vanaf de jaren ’30 van de vorige eeuw dijken gaan bouwen bovenop de natuurlijke verhoogd liggende oevers. Probleem is echter dat dit ervoor heeft gezorgd dat de sedimentatie van slib en zand door de Mississippi aan weerszijde van de rivier steeds verder is afgenomen. Dit vormt een verzwakkende factor voor de wetlands, de natuurlijke buffer tegen tropische orkanen.
Een andere belangrijke reden voor het achteruitgaan van de wetlands is de winning van olie, gas en zout in het gebied tijdens de vorige eeuw. Het weghalen van deze grondstoffen, destabiliseerde delen van de ondergrondse basis van de wetlands. Daarnaast heeft het graven van kanalen voor het transport van de grondstoffen ertoe dat getijdenstromen gemakkelijk diep de wetlands kunnen binnendringen.
Tenslotte een ander probleem is de aantasting door bevers die ooit in de jaren ’30 van de vorige eeuw in het gebied zijn geïntroduceerd om geld te verdienen met hun kostbare bont. De dieren zijn een plaag voor de wetlands geworden. Ze knabbelen namelijk naar hartenlust aan de wortels en onderste delen van de aanwezige planten. De wortels houden de grond vast en vertragen het proces van erosie. Het (op zichzelf natuurlijke) proces van erosie wordt daardoor versneld.
Industriekanaal
Stormvloeden steeds dieper landinwaarts
Het verdedigingsmechanisme in de vorm van de wetlands in het zuiden van Lousiana is door al deze oorzaken steeds verder verzwakt geraakt. Stormvloeden veroorzaakt door tropische orkanen kunnen daardoor steeds gemakkelijker verder landinwaarts dringen. Tropische orkanen Betsy (1965), Andrew (1992), Katrina (2005) en Gustvav (2008) hebben dieper landinwaarts overstromingen veroorzaakt dan vergelijkbare orkanen in de periode daarvoor.
Dijken New Orleans onvoldoende: een ramp loerde al jaren
Tegelijkertijd met de aantasting van de natuurlijke buffer in de vorm van de wetlands, zijn er steeds meer mensen in de Mississippi Delta komen wonen. New Orleans is tot aan de ramp van 2005 nog het hardst gegroeid. Daarbij liggende oudste gedeelten van de stad dichtbij de rivier op de rivierbeddingen boven zeeniveau. De nieuwere stadsuitbreidingen vonden veelal verder van de rivier plaats in gedempte moerasgebieden, rond of onder zeeniveau. Op de meer kwetsbare plekken dus.
Zeilbootjes op Lake Pontchartrain, een natuurlijke zeearm in de achtertuin van New Orleans.
Hoewel er uiteraard dijken werden gebouwd – zeker met het direct aangrenzende Lake Pontchartrain (in feite een zeearm) in de achtertuin – was het systeem niet zodanig uitgedacht en uitgevoerd dat het ook met de verminderde bufferwerking van de wetlands de wateropzet als gevolg van een zware tropische orkanen zou kunnen weerstaan. Als er niets zou worden gedaan, zou het vroeg of laat gemakkelijk een keer behoorlijk fout kunnen gaan.
In het Louisiana State Museum worden uitspraken van experts geciteerd uit de periode voor Katrina. Deze laten weinig misverstand bestaan over de risico’s:
“The whole of Orleans and Jefferson [parishes] could be under 13 feet to 15 feet of water with a slow-moving Category Three storm, depending on its path.†(Brett Herr, U.S. Army Corps of Engineers, in 1990)
“If a hurricane of a magnitude similar to Ivan does strike New Orleans […] it would take nine weeks to pump the water out of the city […]. It would undoubtedly be one of the greatest disasters, if not the greatest, to hit the United States, with estimated costs exceeding 100 billion dollars.†(Shirley Laska, Center for Hazards Assessment, Response and Technology, University of New Orleans, 2004)
“I can’t emphasize enough how concerned I am with southeast Louisiana because of its unique characteristics, its complex levee system […] The potential for a large loss of life from a hurricane is greater in southeast Louisiana than anywhere else on the Gulf Coast.†(Max Mayfield, Director of the National Hurricane Center, 31 mei 2005)
Nog geen vier maanden na deze laatste uitspraak zouden al deze zorgen verschrikkelijk hard bewaarheid worden.
Binnenkort op deze site in deel 2 van dit verhaal: de ramp zelf en haar nasleep.
Bron: Meteo consult | Gewijzigd: 22 februari 2017, 11:28 uur, door Joyce.s
Every cloud has a silver lining
