Sint-Elisabethsvloed (1421)
Sint-Elisabethsvloed (1421)
De Sint-Elisabethsvloed van 1421 was een watersnood die plaatsvond op of rond 19 november 1421, de naamdag van Sint-Elisabeth.Vermoedelijk werd de ramp veroorzaakt door een bijzonder zware noordwesterstorm, gevolgd door een zeer hoge stormvloed. Van springvloed zoals bij de Watersnood van 1953 was toen geen sprake, maar het natte weer was er de oorzaak van dat het opperwater afkomstig van de rivieren nog zeer hoog stond. De dijkdoorbraken en overstromingen richtten in Zeeland en Holland grote verwoestingen aan. Het aantal slachtoffers is in de loop van de tijd door mythevorming opgelopen tot 100.000. Latere schattingen geven aan dat mogelijk slechts ongeveer tweeduizend mensen de dood vonden.
Een hardnekkig misverstand wil dat de Biesbosch door deze stormvloed in één nacht is ontstaan. Bij deze vloed in de nacht van 19 op 20 november braken weliswaar de dijken van de toenmalige Groote of Hollandsche Waard, maar het duurde nog enige tientallen jaren voor het gehele gebied onder water stond en de Biesbosch met zijn kreken en riet vormde.
"Daags na Sint Elisabeth 1421 woedde er 's nachts zo'n hevige storm, dat de wind met orkaankracht in Tiel en elders verschillende huizen omver blies en in Holland door dijkdoorbraken veel schade aanrichtte. Tweeduizend mensen zijn, naar men zegt, verdronken. Bij mensenheugenis was het niet voorgekomen, dat een overstroming zó erg en het peil van het zeewater zó hoog was. Bijna heel Holland is, evenals Vlaanderen en Zeeland ondergelopen. Hierdoor kwam ook de grote Zuidhollandse Waard onder water te staan en ging verloren. Er zijn kerken verplaatst, omdat het overstroomde gebied er nog steeds zo bij ligt en tot nu toe [hij is weliswaar tijdgenoot, maar schrijft dertig jaar later] helemaal niet kon worden herdijkt (uit: de Tielse Kroniek)."
Door deze vloed werden de elkaar bestrijdende steden Geertruidenberg en Dordrecht gescheiden (Hoekse en Kabeljauwse twisten). Waarschijnlijk was de vloed niet eens zo hoog. Maar door de Hoekse en Kabeljauwse twisten was het dijkonderhoud verwaarloosd. Hierdoor konden de dijken doorbreken. Een naar gevolg van deze vloed voor Dordrecht was dat er uiteindelijk vaarwegen rondom Dordrecht ontstonden, waardoor het zogenaamde stapelrecht van Dordrecht, dat bepaalde dat handelswaar eerst moest worden uitgeladen eer men het mocht doorvoeren, omzeild kon worden. Ook werd Dordrecht afgesneden van het zuiden, wat ongunstig was voor de handel.
Bron: Wikipedia
De Sint-Elisabethsvloed van 1421 was een watersnood die plaatsvond op of rond 19 november 1421, de naamdag van Sint-Elisabeth.Vermoedelijk werd de ramp veroorzaakt door een bijzonder zware noordwesterstorm, gevolgd door een zeer hoge stormvloed. Van springvloed zoals bij de Watersnood van 1953 was toen geen sprake, maar het natte weer was er de oorzaak van dat het opperwater afkomstig van de rivieren nog zeer hoog stond. De dijkdoorbraken en overstromingen richtten in Zeeland en Holland grote verwoestingen aan. Het aantal slachtoffers is in de loop van de tijd door mythevorming opgelopen tot 100.000. Latere schattingen geven aan dat mogelijk slechts ongeveer tweeduizend mensen de dood vonden.
Een hardnekkig misverstand wil dat de Biesbosch door deze stormvloed in één nacht is ontstaan. Bij deze vloed in de nacht van 19 op 20 november braken weliswaar de dijken van de toenmalige Groote of Hollandsche Waard, maar het duurde nog enige tientallen jaren voor het gehele gebied onder water stond en de Biesbosch met zijn kreken en riet vormde.
"Daags na Sint Elisabeth 1421 woedde er 's nachts zo'n hevige storm, dat de wind met orkaankracht in Tiel en elders verschillende huizen omver blies en in Holland door dijkdoorbraken veel schade aanrichtte. Tweeduizend mensen zijn, naar men zegt, verdronken. Bij mensenheugenis was het niet voorgekomen, dat een overstroming zó erg en het peil van het zeewater zó hoog was. Bijna heel Holland is, evenals Vlaanderen en Zeeland ondergelopen. Hierdoor kwam ook de grote Zuidhollandse Waard onder water te staan en ging verloren. Er zijn kerken verplaatst, omdat het overstroomde gebied er nog steeds zo bij ligt en tot nu toe [hij is weliswaar tijdgenoot, maar schrijft dertig jaar later] helemaal niet kon worden herdijkt (uit: de Tielse Kroniek)."
Door deze vloed werden de elkaar bestrijdende steden Geertruidenberg en Dordrecht gescheiden (Hoekse en Kabeljauwse twisten). Waarschijnlijk was de vloed niet eens zo hoog. Maar door de Hoekse en Kabeljauwse twisten was het dijkonderhoud verwaarloosd. Hierdoor konden de dijken doorbreken. Een naar gevolg van deze vloed voor Dordrecht was dat er uiteindelijk vaarwegen rondom Dordrecht ontstonden, waardoor het zogenaamde stapelrecht van Dordrecht, dat bepaalde dat handelswaar eerst moest worden uitgeladen eer men het mocht doorvoeren, omzeild kon worden. Ook werd Dordrecht afgesneden van het zuiden, wat ongunstig was voor de handel.
Bron: Wikipedia
Every cloud has a silver lining
Ben47
Lid
Woonplaats: Heenvliet, Eiland Voorne-Putten (Zuid-Holland)
Berichten: 4219
Lid sinds: 16 jan. 2011
Citaat van Marga, vrijdag 18 november 2011, 21:19 uur
Sint-Elisabethsvloed (1421)
Bron: Wikipedia
Leuk stuk.
'Een naar gevolg van deze vloed voor Dordrecht was dat er uiteindelijk vaarwegen rondom Dordrecht ontstonden, waardoor het zogenaamde stapelrecht van Dordrecht, dat bepaalde dat handelswaar eerst moest worden uitgeladen eer men het mocht doorvoeren, omzeild kon worden.'
Ik hoorde onlangs van een Dordtse dat de uitdrukking 'hoe dichter bij Dordt, hoe rotter het wordt' te maken had uit het feit dat handelslieden die langs Dordt kwamen veel belasting over hun koopwaar moesten betalen. Vandaar de uitdrukking.
Bron: Wikipedia
Leuk stuk.
'Een naar gevolg van deze vloed voor Dordrecht was dat er uiteindelijk vaarwegen rondom Dordrecht ontstonden, waardoor het zogenaamde stapelrecht van Dordrecht, dat bepaalde dat handelswaar eerst moest worden uitgeladen eer men het mocht doorvoeren, omzeild kon worden.'
Ik hoorde onlangs van een Dordtse dat de uitdrukking 'hoe dichter bij Dordt, hoe rotter het wordt' te maken had uit het feit dat handelslieden die langs Dordt kwamen veel belasting over hun koopwaar moesten betalen. Vandaar de uitdrukking.
Noem mij de naam van de instantie die opdracht geeft tot een onderzoek van het klimaat en ik geef u per ommegaande het verwachte resultaat van het onderzoek.
Hier een lijst met verdronken dorpen en steden in zeeland.
Veel dorpen en steden zijn vergaan tijdens deze vloed en ook tijdens de St. Felixvloed, of door het gevolg van.
1: Bommenee (Bommenede) (1682, verlaten 1684)
2: Klaaskinderkerke (Claeskynderkerke) (1570)
3: Westenschouwen (16e eeuw)
4: Clauskinderen (Claeskerke, Oostkerke) (1511)
5: Koudekerke (Coudekerke) (1550-1600 buitengedijkt)
6: Zuidkerke (1542 buitengedijkt)
7: Brieskerke (1542 buitengedijkt)
8: Westkerke (vóór 1500)
9: Oudekerke (vermoedelijk vóór 1500)
10: Sint Jacobskerke (vóór 1500)
11: Rengerskerke (1662)
12: Simonskerke (1534)
13: Borrendamme (1642)
14: 'Oud'-Sint-Philipsland (1532)
15: Moggershil (1570)
16: Stevenesse ('Oud'-Stavenisse) (1509)
17: Welle (1530)
18: Hoeke (Houcke, Soecke, Dijxhoeke, ’s Gravenhoecke) (1530)
19: Weele (1530)
20: Campen (1530/1532)
21: Soelekerke (Soetelinkskerke) (1530/1532)
22: 'Oud'-Wissenkerke (voor 1352)
23: 'Oud'-Wissenkerke (1530/1532)
24: 'Oud'-Geersdijk (1530/1532)
25: 'Oud'-Kortgene (1530/1532)
26: Nieuw-Hamerstede (Edekinge?) (1530)
27: Emelisse (1530/1532)
28: 'Oud'-Kats (Subburchdijc)(1530)
29: Oud-Hamerstede (1304)
30: Offliet (Ghrutersdijc?) (na 1460)
31: Hongersdijk (1334, 1551)
32: Oostkerke (1334)
33: Westkerke (1377)
34: 'Oud'-Arnemuiden (1440 en circa 1460)
35: Welzinge
36: 'Oud'-Westkapelle
37: Tewijk (1530/1532)
38: Sint-Katherijnekerke (1530/1532)
39: Oostkerke (1530/1532)
40: Monster (1530/1532)
41: Westkerke (Raaskerke) (1530/1532)
42: Wolfertsdorp (1530)
43: Coudorpe
44: Oud-Everinge (tweede helft 15e eeuw)
45: Nieuw-Everinge (1530)
46: Stuivezand (begin 17e eeuw)
47: Bakendorp (1530-1570)
48: Vinninghe (Vinning(h)en) (kort na het buurdorp Oostende deels buitengedijkt)
49: Oostende (1520/1521 buitengedijkt)
50: Kouwerve (1530/1532)
51: Duvenee (1530/1532)
52: Lodijke (1530/1532)
53: Reimerswaal (1631)
54: Nieuwkerke (1530/1532)
55: Assemansbroek (Broecke) (1530)
56: Kreke (1530/1532)
57: Steelvliet (Steenvliet) (1530/1532)
58: Hinkelenoord (1552)
59: Agger (1552)
60: Ouderdinge (1530/1532)
61: Everswaard (1530)
62: Schoudee (1530/1532)
63: Mare (1530)
64: Nieuwlande (1530/1532)
65: 'Oud'-Krabbendijke (1530)
66: Tolsende (1530/1532)
67: Nieuwkapelle (17e eeuw)
68: Valkenisse (1682 buitengedijkt)
69: 'Oud'-Rilland (1530)
70: 'Oud'-Bath (1552)
71: Saefting(h)e (Saaftinge) (vloed 1175, militaire inundatie 1584)
72: Stampaert (1584)
73: Casuele (1584)
74: Weele (Sint Marie)
75: Namen (1715/1717)
76: Sint-Laureijns (na 1580)
77: 'Oud'-Hontenisse (1508, 1509, 1511)
78: Aendijcke (1584)
79: Saemslach/Genderdijk (Zaamslag) (1584)
80: 'Oud'-Othene (Noten) (1586)
81: Triniteit (1584/1585)
82: Beoostenbly
83: Peerboom (militaire inundatie 1488, 1493 stormramp)
84: Sint-Janscapelle
85: Moerkerke (eind 15e, begin 16e eeuw)
86: Niekerke (1393, 1488)
87: Steelant (1488)
88: Hughersluis (1492)
89: Hertinghe (1488)
90: Koudekerke (1375)
91: Willemskerke (stormvloed en militaire inundatie 1488, inundatie 1586)
92: Vreemdijke (Vroondijk) (storm en inundatie 1488, storm 1601)
93: Pakinghe (Sint Laureinskerke) (1214/eind 14e eeuw)
94: Wevelswaele (1375/1376, 1404)
95: De Piet (Ter Piete, Pieta, Pieten) (1375)
96: Boterzande (1375/1376)
97: Hughevliet (1404)
98: Gaternesse (1570)
99: 'Oud'-IJzendijke (1437)
100: Oostmanskerke
101: Sint-Nicolaas in Varne (1377)
102: Oostmanskapelle (1404)
103: Oud-Schoondijke (1583/1585)
104: Nieuwerkerke (1570 en militaire inundatie 1584)
105: Sint-Catharina (Sint Cathelijne) (1375/1376 en 1583)
106: Coxyde (1477, 1583)
107: Hannekenswerve (storm en militaire inundatie, vóór 1660)
108: Oud-Nieuwvliet (16e eeuw)
109: Oostende (vóór 1516, identiek aan nummer 115)
110: Westende (vóór 1516)
111: Reimersdorpe (Remboudsdorpe) (vóór 1516)
112: Waterdunen (vóór 1516)
113: Avenkerke (vóór 1516)
114: Schoneveld (1375)
115: Sint-Lambert-Wulpen (1516, identiek aan nummer 109)
116: Schoonboom (1421?)
117: Dekenskapelle (Noordwelle) (1463)
Nr. 53, Reimerswaal (vlak naast mijn woonplaats) was een stad ongeveer zo groot als Goes. Alleen gemeente Reimerswaal bestaat nog, de stad is vergaan. Deze is ook langzaam maar zeker vergaan, mede door het gevolg van waterrampen. Van de restanten van de stad is een deel van het oude stadhuis in Tholen en een groot deel van de Peperbus in Bergen op Zoom gebouwd.
Ik ga nog weleens met de detector zoeken op de plaats waar die stad lag. Er ligt nu de oesterdam overheen. (de plaats waar Jan van Ooijen laatst een mooie onweersfoto maakte )
Soms vind ik oude potscherven of dakpannen. Bij Valkenisse (Nr. 68) en oud Rilland (69) worden nog weleens (niet door mijzelf) schedels en andere enge dingen gevonden. Daarom is het verboden om te zoeken op die plaatsen. Er zit hier in Zeeland zo enorm veel geschiedenis in de grond, daar kan menig historicus nog een aardige boekenkast vol over schrijven.
Veel dorpen en steden zijn vergaan tijdens deze vloed en ook tijdens de St. Felixvloed, of door het gevolg van.
1: Bommenee (Bommenede) (1682, verlaten 1684)
2: Klaaskinderkerke (Claeskynderkerke) (1570)
3: Westenschouwen (16e eeuw)
4: Clauskinderen (Claeskerke, Oostkerke) (1511)
5: Koudekerke (Coudekerke) (1550-1600 buitengedijkt)
6: Zuidkerke (1542 buitengedijkt)
7: Brieskerke (1542 buitengedijkt)
8: Westkerke (vóór 1500)
9: Oudekerke (vermoedelijk vóór 1500)
10: Sint Jacobskerke (vóór 1500)
11: Rengerskerke (1662)
12: Simonskerke (1534)
13: Borrendamme (1642)
14: 'Oud'-Sint-Philipsland (1532)
15: Moggershil (1570)
16: Stevenesse ('Oud'-Stavenisse) (1509)
17: Welle (1530)
18: Hoeke (Houcke, Soecke, Dijxhoeke, ’s Gravenhoecke) (1530)
19: Weele (1530)
20: Campen (1530/1532)
21: Soelekerke (Soetelinkskerke) (1530/1532)
22: 'Oud'-Wissenkerke (voor 1352)
23: 'Oud'-Wissenkerke (1530/1532)
24: 'Oud'-Geersdijk (1530/1532)
25: 'Oud'-Kortgene (1530/1532)
26: Nieuw-Hamerstede (Edekinge?) (1530)
27: Emelisse (1530/1532)
28: 'Oud'-Kats (Subburchdijc)(1530)
29: Oud-Hamerstede (1304)
30: Offliet (Ghrutersdijc?) (na 1460)
31: Hongersdijk (1334, 1551)
32: Oostkerke (1334)
33: Westkerke (1377)
34: 'Oud'-Arnemuiden (1440 en circa 1460)
35: Welzinge
36: 'Oud'-Westkapelle
37: Tewijk (1530/1532)
38: Sint-Katherijnekerke (1530/1532)
39: Oostkerke (1530/1532)
40: Monster (1530/1532)
41: Westkerke (Raaskerke) (1530/1532)
42: Wolfertsdorp (1530)
43: Coudorpe
44: Oud-Everinge (tweede helft 15e eeuw)
45: Nieuw-Everinge (1530)
46: Stuivezand (begin 17e eeuw)
47: Bakendorp (1530-1570)
48: Vinninghe (Vinning(h)en) (kort na het buurdorp Oostende deels buitengedijkt)
49: Oostende (1520/1521 buitengedijkt)
50: Kouwerve (1530/1532)
51: Duvenee (1530/1532)
52: Lodijke (1530/1532)
53: Reimerswaal (1631)
54: Nieuwkerke (1530/1532)
55: Assemansbroek (Broecke) (1530)
56: Kreke (1530/1532)
57: Steelvliet (Steenvliet) (1530/1532)
58: Hinkelenoord (1552)
59: Agger (1552)
60: Ouderdinge (1530/1532)
61: Everswaard (1530)
62: Schoudee (1530/1532)
63: Mare (1530)
64: Nieuwlande (1530/1532)
65: 'Oud'-Krabbendijke (1530)
66: Tolsende (1530/1532)
67: Nieuwkapelle (17e eeuw)
68: Valkenisse (1682 buitengedijkt)
69: 'Oud'-Rilland (1530)
70: 'Oud'-Bath (1552)
71: Saefting(h)e (Saaftinge) (vloed 1175, militaire inundatie 1584)
72: Stampaert (1584)
73: Casuele (1584)
74: Weele (Sint Marie)
75: Namen (1715/1717)
76: Sint-Laureijns (na 1580)
77: 'Oud'-Hontenisse (1508, 1509, 1511)
78: Aendijcke (1584)
79: Saemslach/Genderdijk (Zaamslag) (1584)
80: 'Oud'-Othene (Noten) (1586)
81: Triniteit (1584/1585)
82: Beoostenbly
83: Peerboom (militaire inundatie 1488, 1493 stormramp)
84: Sint-Janscapelle
85: Moerkerke (eind 15e, begin 16e eeuw)
86: Niekerke (1393, 1488)
87: Steelant (1488)
88: Hughersluis (1492)
89: Hertinghe (1488)
90: Koudekerke (1375)
91: Willemskerke (stormvloed en militaire inundatie 1488, inundatie 1586)
92: Vreemdijke (Vroondijk) (storm en inundatie 1488, storm 1601)
93: Pakinghe (Sint Laureinskerke) (1214/eind 14e eeuw)
94: Wevelswaele (1375/1376, 1404)
95: De Piet (Ter Piete, Pieta, Pieten) (1375)
96: Boterzande (1375/1376)
97: Hughevliet (1404)
98: Gaternesse (1570)
99: 'Oud'-IJzendijke (1437)
100: Oostmanskerke
101: Sint-Nicolaas in Varne (1377)
102: Oostmanskapelle (1404)
103: Oud-Schoondijke (1583/1585)
104: Nieuwerkerke (1570 en militaire inundatie 1584)
105: Sint-Catharina (Sint Cathelijne) (1375/1376 en 1583)
106: Coxyde (1477, 1583)
107: Hannekenswerve (storm en militaire inundatie, vóór 1660)
108: Oud-Nieuwvliet (16e eeuw)
109: Oostende (vóór 1516, identiek aan nummer 115)
110: Westende (vóór 1516)
111: Reimersdorpe (Remboudsdorpe) (vóór 1516)
112: Waterdunen (vóór 1516)
113: Avenkerke (vóór 1516)
114: Schoneveld (1375)
115: Sint-Lambert-Wulpen (1516, identiek aan nummer 109)
116: Schoonboom (1421?)
117: Dekenskapelle (Noordwelle) (1463)
Nr. 53, Reimerswaal (vlak naast mijn woonplaats) was een stad ongeveer zo groot als Goes. Alleen gemeente Reimerswaal bestaat nog, de stad is vergaan. Deze is ook langzaam maar zeker vergaan, mede door het gevolg van waterrampen. Van de restanten van de stad is een deel van het oude stadhuis in Tholen en een groot deel van de Peperbus in Bergen op Zoom gebouwd.
Ik ga nog weleens met de detector zoeken op de plaats waar die stad lag. Er ligt nu de oesterdam overheen. (de plaats waar Jan van Ooijen laatst een mooie onweersfoto maakte )
Soms vind ik oude potscherven of dakpannen. Bij Valkenisse (Nr. 68) en oud Rilland (69) worden nog weleens (niet door mijzelf) schedels en andere enge dingen gevonden. Daarom is het verboden om te zoeken op die plaatsen. Er zit hier in Zeeland zo enorm veel geschiedenis in de grond, daar kan menig historicus nog een aardige boekenkast vol over schrijven.
Maxim1110
Lid
Woonplaats: Nijmegen(ma-vr), Eindhoven(weekend)
Berichten: 4041
Lid sinds: 25 okt. 2009
Citaat van SvanWeenen, zaterdag 19 november 2011, 0:18 uur
....
Interessant verhaal! Leuk dat je daar nog eens wat vindt. Maar wat zijn er een hoop steden en dorpen verdronken, ik realiseerde me helemaal niet dat dat er zo veel waren!
Interessant verhaal! Leuk dat je daar nog eens wat vindt. Maar wat zijn er een hoop steden en dorpen verdronken, ik realiseerde me helemaal niet dat dat er zo veel waren!
Helemaal vernieuwd: mijn eigen fotografiewebsite: www.maximvanasseldonk.com
Volg me ook op twitter: https://twitter.com/#!/PhotographyMvA
En like me op facebook: http://www.facebook.com/MaximVanAsseldonkPhotography
Volg me ook op twitter: https://twitter.com/#!/PhotographyMvA
En like me op facebook: http://www.facebook.com/MaximVanAsseldonkPhotography
